volle maan.
Bestuur vergadert
Gemetaliseerde textiel
na
Grote Eftelingtocht
op woensdag 19 augustus
Oudste vereniging vanWaddihWéen
Het Leesgezelschap’’ floreert neg
een klein rond gat er in ging rond.
En ontdekte de secretaris tussen de
witte bonen, één bruine boon, dan
ging het lidmaatschap niet door. Op
die manier kon iemand door een
vijand jarenlang uit de vereniging
geweerd worden.
y
i
I
W:
I
Onafhankelijk^
Nederlandse wereldprimeur
Een kleine
Schoolmeester, dominee en pastoor
werkten intensief en vruchtbaar samen
ERVAREN KONSTRlTElJRS
EN TEKENAARS
XX ',7 v
driftkop
Grote Fruitoogst
Bijna honderd vijftig jaar geleden werd tégen
wilde „Nieuwlichters“ een keurige
leesclub opgericht
i
nieuwsblad
Verschijnt elke donderdag
een
Repetities Concordia
beginnen weer
Geslaagd
y
G.VAN DOOIJEWAARD
tl
„ZONDAGSSCHOOL"
KAPOT GELEZEN
ACHTERGRONDEN
TEGENKRACHT
k
NIET GROOT MEER
UITSMIJTERS
VOLKSBANK
LEVENDIG
BRUINE BOON
lil
Bi®
g
1
L
DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1964
I
29e JAARGANG - Nr. 996
Administratiekantoor
Nieuw gevestigd Ontwerp-Adviesbureau in Waddinxveen
en Leiden, zoekt op korte termijn
Schriftelijke sollicitaties aan Ontwerp-Adviesbureau
„STABIEL”, Postbus 55, Waddinxveen
Redaktie: Drukkerij Veldwijk, Oranjelaan 9,
telefoon 2238.
vereniging was, waarin christelijke
literatuur aanvankelijk zelfs taboe
was, gaf ook de stoot tot de vereni
ging voor Volksonderwijs in Wad
dinxveen.
EHBO-ers gaan mee om mogelijke
kleine blessures te verzorgen en een
wijkzuster is steeds bij de hand om,
waar nodig, hulp te bieden. Het
comité rijdt in een aparte wagen
mee, opdat alles goed verloopt.
Een prachtige, zonnige dag wordt
allen toegewenst.
ACCOUNTANCY
BELASTINGZAKEN
Van Beresteijnstraat 19,
Reeuwijk - telefoon 01829-662
voor de afdeling beton, staalconstructies, pijpleidingen
en de algemene werktuigbouw.
1
Leidsters en leiders gaan mee om
te wijzen op alle bezienswaardig
heden en het oog te houden op de
waaghalzen in de speeltuin. Ook
Binnen een week na de eerstkomende volle maan zullen de leden van
dé zeer oude Waddinxveense vereniging Het Leesgezelschap voor een
algemene vergadering bijeen komen. Alle leden zullen er wel zijn. Want
wie niet verschijnt - om welke reden dan ook - moet een boete van een
halve gulden betalen. Dat staat duidelijk in de Statuten en het Huishou
delijk Reglement - een 22 pagina’s tellend boekje, dicht bedrukt met de
49 artikelen, waaraan de vierentwintig leden van Het Leesgezelschap zich
maar hebben te houden. Wie trouwens te laat ter vergadering verschijnt,
betaalt een kwartje boete. De leden worden stevig aan de lijn gehouden,
dat is de hele sfeer van de oude statuten, opgesteld door hoofdonderwijzer
J. Bloemendaal, in het jaar 1819.
de boeken nu na een jaar nog in
uitstekende staat.
Natuurlijk vergaderde men ook
in die oude tijd graag en veel. Aan
vankelijk nog bij een bestuurslid
thuis, maar al gauw in café Sint
Joris aan de Dorpstraat, waar later
slager Van Tilburg kwam en nu
een stomerij gevestigd is. Men zat
bijeen onder hef toeziend oog Ko-
ning Willem I, die in een vergulde
lijst stevig gepenseeld aan de muur
hing.
Dank zij de Brugzegel-aktie
Nog enkele dagen en de jeugd
kan zich opnieuw inleven in de
sprookjessfeer van het grote sprook
jesbos dat „de Efteling” heet.
Enkele weken heeft een groot
spandoek over de Kerkweg, bij de
oprit naar de brug, de huismoeders
aangespoord haar inkopen te doen
bij de Hefbrugwinkeliers. Dat span
doek heeft resultaat gehad, want
honderden, ja, duizenden zegeltjes
zijn er verstrekt, die, opgeplakt op
een kaart, recht geven op een dag
genieten van een busreis naar en
ontspanning in dit wijdvermaarde
recreatiecentrum.
Het juiste aantal deelnemers aan
deze glorieuze dag is nog niet be
kend. Tot Zaterdag a.s. kunnen nog
volgeplakte kaarten worden inge
leverd. Maar zeker is nu al, dat
minstens 800 tot 1000 kinderen, dank
zij de spaarzin van de moeders, op
woensdag 19 augustus a.s. een pret
tige onderbreking van de zeer lange
vakanties zullen mogen genieten.
De reis naar „de Efteling” gaat
met bussen en het werkcomité doet
alles om de veiligheid van de aan
hen toevertrouwde jeugd te ver
zekeren.
In 1920 vierde men vrolijk het
honderdjarig bestaan van Het Lees
gezelschap. Boeken uit het fonds
van die tijd: Ijdelheid der ijdelhe
den, van Struwe; Lenteleven, van
Streuvels; De Geliefde Vagebond,
van W. J. Locke en Lenteroes, van
Gabriele Reuter. Wie kent ze nog
Het feestprogramma bracht voor
drachten zoals: In ’t cachot en Een
Knap Kind, beide van Henri Dek
king.
Na een welverdiende vakantie
begint muziekvereniging Concordia
weer met de repetities. Vrijdag a.s.
voor de muzikanten in het Geref.
Verenigingsgebouw, Stationsstraat,
en woensdag a.s. voor de drumband
als vanouds bij Houthandel Alblas.
Nieuwe leden kunnen zich op de
repetitie-avonden aanmelden of bij
de heer W. van Ringelenstein, Jan
Dorrekenskade-oost 49 en voor de
drumband bij de heer J. Langen-
dam, Noordkade 115.
Hij zond, een week later, wel een
boze brief naar Waddinxveen, in
clusief een stevige rekening. Die is
echter niet betaald, daar men meen
de, dat die lezing dan maar eens
later gehouden moest worden.
Op vele gebieden was Het Gezel
schap in latere jaren werkzaam.
Men stichtte een „zondagsschool”,
in de letterlijke betekenis van het
woord. Analfabeten die toch wel
graag wilden delen in de voordelen
die het kunnen lezen en schrijven
meebrengt, werden op zondag in
deze kunsten ingewijd door verge
vorderde leden van de vereniging.
Iemand die kon lezen, mocht lid
worden van de vereniging, die zo
doende groeide en groeide.
Er ontstond ook een Volksbiblio
theek, die het lange tijd volgehou
den heeft, maar die opeens spoor
loos verdween.
De heer N. N. van Rooyen: „Die
bestond nog toen ik een jongen van
een jaar of twaalf was. Maar waar
het allemaal gebleven is? Tweedui
zend boeken verdwijnen toch maar
niet zo
Het Gezelschap, dat een algemene
Weekblad voor Waddinxveen
Abonnement: f 1,40 per kwartaal bij voor
uitbetaling. Advertentietarief: f 0,10 per mm
regel. Tarieven bij contract en voor tekst
advertenties op aanvraag.
METALEN ZONWERING
Binnenkort zal van dit produkt
een metalen zonwering op de
markt komen. Deze bestaat uit drie
verschillende weefsels, die warm-
tereflectiecijfers geven van 40 tot
80%, waarbij tegelijkertijd de licht
doorlaatbaarheid (en dus het door
zicht) afloopt van 50 tot 10%. Wat
gebeurt er? Door het spiegelende
laagje wordt van de in zonlicht aan
wezige warmte, die door de ruiten
een kamer binnenkomt, van 40 tot
80% weer naar buiten terugge
kaatst, waardoor het ’s zomers bin
nen koel blijft. Dit metalen laagje
kaatst ’s winters een groot deel van
de kamerwarmte die naar buiten
wil terug, wat zal schelen in de
verwarming srekening.
De matalonweefsels kunnen wor
den gebruikt als vitrage, als schuif
gordijn en als rolgordijn. De goed
koopste kwaliteit is verkrijgbaar in
breedten van 85 en 110 cm; de an
dere twee zijn 120 cm breed. De
prijzen variëren van 8,05 tot
16,75 per meter, waarbij er keus
is uit 12 kleuren.
De letterkunde bloeide op en alle
mogelijke leesgezelschappen koch
ten boeken aan, die onder de leden
circuleerden totdat ze kapot gele
zen waren. Na een jaar werd de
hele voorraad dan (onder de leden
verkocht) en deze werkwijze wordt
ook thans nog gevolgd. Alleen zijn
Advertenties: Drukkerij Veldwijk, Oranje
laan 9, tel. 2238.
Inzenden van advertenties en berichten
tot dinsdag 12 uur.
VOORDELEN
Het uitzicht van binnen naar bui
ten wordt niet belemmerd. Het zijn
sterke en soepel vallende dunne
weefsels, die bestand zijn tegen
langdurige inwerking van zonlicht,
licht- en motecht, kreuk- en krimp-
vrii en gemakkelijk in onderhoqd.
Aangeraden wordt de gordijnen
thuis te wassen, maar daarbij voor
al geen soda te gebruiken, ook niet
voor het weken of zachtmaken van
het water. Soda zou de metaallaag
vermetigen. In een badkuip of was
trog (minimale hoeveelheid water
ong. 3ü liter) wordt een zwak was-
sop gemaakt.' Nadat alle korreltjes
van net waspoeder zijn opgeiost
moeten de metalen gordijnen, zo
weinig mogehjk gevouwen, enige
tijd weken en daarna met de hand
voorzichtig door het sop worden
geslagen. Nat ophangen.
Het vervaardigen en ophangen
van deze zonwering moet deskun
dig gebeuren. De metalonweefsels
moeten minder ruim hangen dan
andere gordijnen of vitrages. Zowel
boven, als onder als aan de zijkan
ten dienen ze zo goed mogelijk aan
te sluiten aan muur of vloer. Raad
pleeg dus een deskundige. De rol
gordijnen, of met de hand verstel
bare of automatisch werkende, zijn
gebonden aan de breedte van de
metaion weefsels.
De naam is in vele landen gede
poneerd, terwijl Verolme interna
tionaal voor vrijwel alle landen ter
wereld de exclusieve toepassings-
rechten heeft verworven.
Zondagmiddag tijdens een balspel
ontstond een kleine woordenwisse
ling, wat tussen jongens wel meer
voorkomt, doch de 9-jarige A. v. L.
maakte zich schijnbaar nogal kwaad
en stompte de 10-jarige A. de B.
tegen zijn neus waardoor deze brak.
Dokter de Geus verleende de eerste
hulp waarna hij zich onder behan
deling van dokter Belgrave moest
stellen in het ziekenhuis.
Waarom had men in 1819, nadat
de Fransen waren verdwenen, in
Waddinxveen zo’n behoefte aan
Het Leesgezelschap De statuten
zeggen er niet veel over:
„Het Gezelschap stelt zich ten doel,
om door het lezen van nuttige en
onderhoudende geschriften, het aan
horen van gepaste voorlezingen en
bijdragen en door onderling verkeer
en gesprekwisseling de verstande
lijke en zedelijke beschaving te be
vorderen en mede te werken tot
alles, wat der gemeente nuttig kan
wezen”,
staat in de krullerige taal van die
tijd te lezen, in artikel 1.
De heer N. N. van Rooyen, krui
denier aan de Dorpstraat, kent de
werkelijke achtergronden nog wel,
uit overleveringen van een voor
ouder, die evenals hijzelf, óók secre
taris van Het Gezelschap was.
„Er was in die tijd een nogal
vreemde, godsdienstige secte ge
vormd, de „Apostolische Broeder-
vereniging”, begonnen in Zwijn-
drecht, maar juist in Waddinxveen
met veel succes zich uitbreidend.
Hier heetten ze de Zwjjndrechtse
Nieuwlichters. Het was een socrt
van communistische groep. De aan
hangers streefden naar gemeen
schap van goederen, naar gelijkheid
van kleding en arbeid. Het huwelijk
erkenden zij niet, evenmin als de
burgerlijke stand, of de loting voor
de nationale militie. Men voelde de
wilde nieuwlichters als een gevaar
voor de burgerlijke samenleving.
Door de manier waarop zij zich
kleedden - of niet kleedden - ver
wekten zij nogal wat onrust in het
oude Waddinxveen, waar de strijd
tussen Noord en Zuid Waddinxveen
werd vergeten, om eerst aan dit on
heil het hoofd te bieden.
Toen zelfs Dirk Valk, onderschout
en gemeentesecretaris van Noord
Waddinxveen zich in 1819 bij de
secte aansloot en de Nieuwlichterij
in het dorp begon te organiseren,
wilde men een tegenkracht hebben
tegen wat men een gevaarlijke uit
was noemde. Die tegenkracht werd
Het Leesgezelschap, waarin de
schoolmeester, de dominee en de
pastoor eendrachtig samenwerkten,
om het dreigend onheil uit Zwijn-
drecht af te wenden.
Of het door Het Leesgezelschap
kwam is niet bekend, naar na en
kele jaren verliep in Waddinxveen
de nieuwlichterij en Dirk Valk
stierf arm en vergeten in het verre
Den Helder.
Maar Het Leesgezelschap begon
aan een bloeitijd en werd een mach
tige vereniging, die ingreep tot diep
in het maatschappelijk leven van
Waddinxveen.
Het ziet er naar uit dat de oogst
van appels en ook peren in ons
land dit jaar zeer groot zal zijn.
Voor vele fruittelers zou het daar
om wel eens een moeilijk jaar kun
nen worden hoe naar dit ook klinkt
voor buitenstaander. Grote oogsten
geven extra werk, terwijl de prij
zen en ook de kwaliteit (grootte)
van het fruit veelal te wensen over
laten. Moderne fruittelers hebben
dit reeds maanden voorzien en heb
ben alle beschikbare arbeidskrach
ten ingezet om te dunnen, teneinde
voldoend grote vruchten te krijgen.
Ongetwijfeld zal de belangstelling
voor bewaring van fruit in koelhui
zen groot zijn. Van groot belang is
dat hiervoor alleen de goede partij
en, die het dus waard zijn, worden
opgeslagen. Een nieuw onderzoek,
het zogenaamde bladonderzoek kan
hierbij waardevolle aanwijzingen
geven. Speciaal het kalkgehalte
speelt hierbij een belangrijke rol,
omdat dit samenhangt met de ge
voeligheid voor stip.
Postgiro 47062 ten name van Drukkerij
Veldwijk. Bank: Coop. Raiffeisenbank te
Waddinxveen.
En nu
Het Leesgezelschap is niet groot
meer. Vier en twintig Waddinxve-
ners zijn er lid van. „We willen
eigenlijk niet groter worden,” zegt
secretaris Van Rooyen, want we
kunnen zo fijn rondkomen met die
rente van dat oude kapitaaltje, en
als er leden bijkomen.enfin dan
wordt de spoeling dunner.”
N. Bontenbal is nu voorzitter. P.
J. van Leeuwen is penningmeester
en er zijn nog maar twee commis
sarissen nodig, want gevochten
wordt er niet meer tijdens de ver
gaderingen. Het zijn H. v. d. Linde
en J. A. Kwaak, die het getweeën
best aan kunnen.
De 24 leden ontvangen iedere
drie weken een boek en iedere week
de leesportefeuille met tijdschriften.
Boeken van Jan Mens, Anton Coo-
len, Leon Uris, Anna Blaman, Hans
H. Kirst, maar ook titels zoals
„Sheila, niet gewenst” of „Eldorado
Jane”. En de bladen: To Day, Na
tuur en Techniek, Revue, Spiegel,
Der Stem, De Vrouw en haar Huis
en de Wereldkroniek.
Met die 24 leden kan men precies
toekomen met drie mappen, elk
goed voor acht weken. Wie een
map of boek uit heeft, brengt het
zelf naar de volgende lezer. Het
bijna 150 jaar oude systeem werkt
nog best. En De Spiegel zit nu
ook in het fonds, hoewel dat een
uitgesproken christelijk blad is.
Men is in die honderdvijftig jaar,
wat gemakkelijker geworden. De
witte en bruine bonen komen er
ook niet meer aan te pas.
Wie lid wil worden, kan zich ge
woon opgeven bij kruidenier Van
Rooyen. Maar niet later dan een
week na volle maan.
Lezingen stonden vaak op het
programma.
Van heinde en verre kwamen de
lieden die met deze nobele kunst
hun brood verdienden, om in de
dorpen voor de ’letterkundige clubs’
hun voordrachten te houden.
Wel moesten zij van te voren hun
verhaal op schrift aan de secretaris
toezenden, opdat deze kon vaststel
len of het geboden geestelijk voed
sel wel geschikt was voor de Wad
dinxveense geesten. Want die oude
Waddinxveners waren heethoofdige
lieden. Niet alleen dat zij er een
geheel eigen mening op na hielden
over tal van onderwerpen, maar zij
wilden die mening ook heel graag
met de vuist, of via het mes, verde
digen. Vandaar dan ook, dat al aan
het eerste bestuur drie commissa
rissen werden toegevoegd. Dat wa
ren meest potige boerenzoons, die
als uitsmijters fungeerden bij ver
schillen van mening tussen leden
en bestuur, of tussen bestuur en
inleider.
Eén keer in het roemruchte be
staan van Het Gezelschap is een
lezing niet doorgegaan. De inleider
was uit Rotterdam gekomen met de
stoomtrein tot aan Gouda. Vandaar
zou hij met een paard en wagen
worden afgehaald. Maar geen van
de leden had door een nog steeds
niet opgehelderde oorzaak, die
avond een paard ter beschikking.
Zodat de man, na enkele uren van
bittere koude op het open Goudse
station, de laatste stoomtrein maar
weer nam naar Rotterdam.
Voor Duitse Handelscorrespon
dente slaagden mej. L. Buitelaar en
A. Hilgers, zij werden opgeleid door
de heer D. Herstel te Gouda.
Voor Nederlandse Handelscorres
pondente slaagde A. Hilgers, opge
leid door Instituut de Jong te Gouda.
In 1860 werd zelfs een eigen bank
opgericht, de Volksbank. Toen in
1887 ook andere bankbedrijven be
langstelling kregen voor Waddinx
veen, werd de Volksbank opgehe
ven. Het batig saldo bleef echter in
de kas van Het Leesgezelschap en
tot op de huidige dag genieten de
leden nog van de rente van het in
middels aanmerkelijk gegroeide ka
pitaal.
De heer Van Rooyen haalt de
zware, donkerbruine kist van de
zolder, waarin de oude boeken van
de vereniging veilig liggen opge
borgen. De vergeelde kasboeken, de
vele verslagen van stemmige bij
eenkomsten, of van vergaderingen,
die in een wilde chaos eindigden,
waarin de tafels omver gingen en
de voorzitter zijn hamer vertwijfeld
in stukken sloeg.
Waddinxveen mag dan niet zo’n
groots verleden hebben, levendig
was het zonder twijfel, dat blijkt
voor ieder die tussen de keurige
regels van een reeds lang gestorven
secretaris weet door te lezen.
Zuinig was men ook toen al. Een
voorvader van de huidige secreta
ris was zo vriendelijk om een ste
vige lessenaar voor Het Gezelschap
te timmeren. Het bestuur vond hem
echter veel te duur: 2,50 is een
te boog bedrag, hoewel de lessenaar
degelijk is gemaakt.meende de
voorzitter.
Wie lid wilde worden, moest
wachten toe even na volle maan, in
de maand augustus. Dan kwamen
alle leden uit de wijde omtrek bij
een. De voorzitter liet stemmen,
voor ieder nieuw lid afzonderlijk.
Alle leden kregen wat witte en wat
bruine bonen. Een zwart kistje met
In Nederland is voor het eerst
ter wereld het metalliseringsproces,
zoals het al bekend is voor papier
en plastic film, toegepast op tex
tielmaterialen. Dit is gebeurd bij
Verolme, die ook de machines
bouwt die voor het uitvoeren van
dit proces nodig zijn. Een staaltje
van Nederlands vernuft en vakman
schap, dat allerwege bewondering
zal afdwingen
Door de textiel - gemaakt uit po
lyester garens - door een luchtle
dige tank te leiden, waar alumi-
niumdraad tot dampvorm wordt
verhit, slaat op de textielbaan een
zeer dun laagje aluminium neer,
dat glanst als een spiegel en zo dun
is (plm. 1/10.000 mm), dat de tex
tiel zijn eigenschappen behoudt.
Dit spiegelende laagje heeft een
zeer groot reflectievermogen. Er
zijn vele toepassingsmogelijkheden.
I
Hl S j
X