en
van meer
op
woning
en
Vrijheid
invloed
vrije tijd
de
Tradities bij inrichting
gaat vervagen
mannenkoor brengt
uniek programma
Viering Koninginnedag
be vrij dag
Rotte‘s
fil
I
Zes vliegtuigen
90 miljoen
Bestelling DC-9
door KLM
Karpers helpen
waterleiding
Nog steeds sterke
ontwikkeling in
de tuinbouw
Electronisch
afluisteren
Eén miljoen mensen
in 1980 in Haagse
agglomeratie
De papiermolens
van Waddinxveen
111.700 trekkers
in landbouw
1
'1
Land
Schouwburg Gouda
tuinbouw en veeteelt
Reuze slalom voor personenauto’s
maart I
agina
inxveen -
a
voor
a
ee
Donderdag 25 maart 1965
De vrije tijd
De vrijheid
Expositie
Kunststichting
Bouwdag Waddinxveen
Geschikte grond voor de glastuinbouw
Na een zaagmolen worden, mét
E.v.E.
Op een oude polderkaart van de
polders tussen Gouda, Rotterdam,
Schiedam, Delft en Leiden, waarop
de Zuidplaspolder reeds voorkomt
maar ook nog het Haarlemmermeer
- tussen 1841 en 1852 dus - worden
de papiermolens van Waddinxveen
genoemd, alle gelegen aan of nabij
de Gouwe.
Jayne Mansfield vertolkt de hoofd
rol in de film ’Too hot tot Handle’,
die vanavond draait in de Schouw
burg Bioscoop. Het verhaal speelt
zich af in het Londense nachtleven,
waar een jeugdige cabaretdanseres
het slachtoffer wordt van ingewik
kelde verhoudingen.
’’Allez France” (Hup Frankrijk) is
de reeds veelbelovende titel van een
-gezellige Franse film, die zich even
eens in Londen af speelt. Deze rol
prent is van hetzelfde amusante ge
halte als ”La Belle Américaine”.
Behalve de bodemeigenschappen
zijn er nog andere faktoren die ook
minstens even belangrijk zijn. Drai
nage is in nagenoeg elke kas nodig
voor normale ontwatering en ook
voor het wegspoelen van overtollige
zouten. Van de hoogteligging hangt
het af of onderbemaling al dan niet
nodig is. Een vlak perceel land is
Deep River en tot slot Domine sal-
vam fac (Heer, behoede onze Ko
ningin) van A. Giessen.
De schooljeugd zal de ochtend
doorbrengen met tal van volksspe
len. Een nationale motorcross op
het terrein aan het Noordeinde zal
de middag vullen. Hieraan wordt
Nu we toch over de mens spreken
als centraal thema in het moderne
wonen, kunnen we er niet onderuit
meerdere aspecten de revue te laten
passeren. We mochten anders eens
denken dat een fraaie salontafel
tóch eigenlijk belangrijker is dan
de poppenwagen van de kleine
mens, de pick-up van de halve
van de vloot, is een totaal bedrag
van ruim 90 miljoen gulden ge
moeid. Hierin zijn tevens begrepen
de kosten van reserve-onderdelen,
technische outillage en de DC-9
vluchtnabootser, die voor trainingg-
doeleinden wordt aangeschaft.
De financiering past ruimschoots
in de mogelijkheden waarover de
K.L.M. beschikt.
de Waddingsveensche Brugge” en
’t Sluis te Noord-Waddinxveen, nog
vóór de dorpskern van Waddinx
veen, achtereen drie papiermolens
genoemd.
tegelijkertijd
en houden
Gaande van het zuidelijk gedeelte
van de Zuidplaspolder in Zuid-Wad-
dinxveen wordt een papiermolen
aangegeven op de verbinding met
de winterdijk in de Bloemendaalse
polder.
Ten zuiden van de „Achterafsche
Polder” wordt de Tol aan de‘ Dorre-
kenskade aangegeven .alsmede de
Wittebrug. Maar dan komen de pa
piermolens in de „Voorafsche Pol
der” te Noord-Waddinxveen aan de
beurt: tegenover de Bijenkorf de
papiermolen de Herderin, daarna de
papiermolen De Herder. Verder
noordwaarts van de rand van de
Randenburgerpolder van Middel
burg de papiermolen Fortuin. Deze
naam wordt nog eens op de kaart
genoemd, waarna opnieuw een pa
piermolen de rij sluit, gevolgd door
de zaagmolen nabij Boskoop.
Lang niet elk perceel grond is
geschikt voor de tuinbouw onder
glas, aldus de heer J. J. van Schie
van het proefstation voor de groen
te- en fruitteelt onder glas in
Naaldwijk. Bovendien is de glas
teelt dusdanig verscheiden, dat
grond die voor de ene teelt geschikt
is, misschien minder brukbaar is
voor een andere teelt. Bij vestiging
van tuinbouw en bij de teeltkeuze
moet men dan ook aandacht be
steden aan grondsoort, profielop-
bouw, structuur en ontwaterings-
toestand.
mens waarmee hij languit op de
vloer wil liggen, het dansen van de
driekwart mensen, het rennen met
heerlijke spijzen naar de tafel, of
het irriterende ijsberen van d.e
grote mens, wat inderdaad allemaal
belangrijker is dan een dure tafel
of een zondagse bank met franje.
Die kunnen juist beter een secun
daire plaats innemen opdat het
menselijk leven zich als een-pri
maire aangelegenheid in huis ont
plooien kan en het beruchte zitten,
eten en slapen niet tot een eigen
aardige hoofdzaak wordt. De vorm
van onze meubelen zal zich in de
komende generaties noodgedwongen
méér en méér aan de hedendaagse
levenswijze aanpassen; trouwens
er zijn al tafels met bladen van ef
fen, kleurig linoleum of formica
dat afgewassen kan worden na
heerlijke knutselpartijen, banken
die niet precies in het midden van
de kamer hoeven te staan en wand-
meubelen waar de groeiende boe
kenschat zowel als de televisie én
het servies uitstekend in verenigd
kunnen worden.
De veranderingen die het leven
ondergaat werken langzaam maar
zeker dóór in onze manier van wo
nen en in de bruikbaarheid van
onze meubelen. Langzaam, zó lang
zaam dat de „gepaste eerbied”
waarmee zo vele deftige meubelen
vroeger benaderd moesten worden,
nog eerder verdwenen is dan de
deftige kabinetten, penantkastjes
en bibelotjes, die hun leven als een
soort zorgvuldig afgesneden rozen
nog een beetje trachten te rekken.
Andere meesters, andere wetten
luidt een spreekwoord, dat óók in
dit verband wel eens toepasselijk
zou kunnen zijn
Bij georganiseerde tuinbouwvesti-
gingen worden deze afmetingen zo
veel mogelijk aangehouden.
Tenslotte is de aanwezigheid van
goed en voldoende gietwater ab
soluut noodzakelijk. Goed water
mag de toelaatbare gehalten keuken
zout en ijzer niet overschrijden.
De Duinwaterleiding, het gemeen
telijke waterleidingbedrijf in 'Den
Haag, betrekt zijn grondstof uit de
duinen en via een 45 km lange buis-
leiding uit de rivier de Lek bij Berg
ambacht. Het rivierwater wordt
door deze leiding eerst naar de dui
nen getransporteerd. Hier bezinkt
het en vermengt zich met het regen
water, dat reeds in de ondergrond
doordrong. Een groot ’pompstation’
pomt het water weer op en stuwt
het - nadat het verder is gezuiverd -
naar.de huizen van de afnemers.
De laatste tijd bleek de bodem
van de duinpannen, die als bezin-
kingsmeren fungeren, minder door
laatbaar te zijn dan voor een. goede
gang van zaken gewenst werd ge
oordeeld. Men is toen op de gedach
te gekomen in een der meren, bij
wijze van proef, 800 karpers uit te
zetten. Deze vissen ’grazen’ de bo
dem af bij het zoeken naar voedsel,
woelen daarbij tegelijkertijd de
zandgrond om en houden deze
schoon.
Het laat zich aanzien, dat de
D.W.L.-meren in de Scheveningse
duinen in de toekomst ideale vis
vijvers zullen worden - helaas wel
met het bordje erbij „Verboden vis
water”.
Grote gedeelten van het duinter-
rein ten noorden van Den Haag zijn
’waterwingebied’ en derhalve uiter
mate kwetsbaar. Het gebied is wel
iswaar door de aanleg van een groot
aantal fiets- en wandelpaden voor
het publiek toegankelijk gemaakt,
maar „vrij-wandelen” kan en mag
men er - op enkele ontsloten ge
deelten na - niet.
Waddinxveen gonst nog steeds
van bouwactiviteit en dat zal ook
de komende jaren nog zo blijven.
In Vondelwijk en Groenswaard
verrijzen de nieuwe wijken Jan de
lopende band. Een unieke zaak in
een land, waar het in vele steden
en dorpen nog maar moeilijk is om
de woningbouw op werkelijk grote
schaal van de grond te krijgen.
Dat het kan blijkt in Waddinx
veen. Omdat naar buiten te tonen
wordt volgende week donderdag de
„Bouwdag Waddinxveen 1965” ge
organiseerd. Tijdens die dag zal het
lid van Gedeputeerde Staten de
heer D. van der Kwaak tal van of
ficiële handelingen verrichten, die
allen nauw verband houden met de
grote bouwactiviteiten en de snelle
ontwikkeling in deze gemeente.
In twintig jaren woningnood kreeg 1/3 van alle gezinnen in Nederland
een nieuwgebouwde woning tot hun beschikking; van de drie millioen
huizen die ons land nu rijk is, werden er één millioen na 1945 gebouwd.
Er is dus toch wel iets bereikt in dit landje en hoewel- we van de nood van
degenen die de zelfstandigheid nog geduldig verbeiden die doordrongen
zijn, wil het ons toch van het hart dat hier iets tot stand gebracht werd
dat de moeite van het overdenken waard is.
Oók op het punt van de acco-
modatie van het wonen zijn belang
rijke verbeteringen geboekt; ruimte
en licht geven het huis van onze
tijd eerl verfrissend nieuw aanzien,
terwijl eenvoud en doelmatigheid
het meer leefbaar maken. De nieu
we ideeën die de achtergrond van
deze verbeteringen vormen, werden
voor velen in de jongere generaties
reeële begrippen en een deel van
hun leven. Grote veranderingen in
de levenswijze, grote veranderingen
in het wonen kenmerken de af
gelopen 20 jaren en zo zal óók de
komende periode een evolutie te
zien geven waar we nu nog vrijwel
geen idee van hebben.
Steeds meer vrijheid en vrije tijd
zullen hun uitwerking niet missen
en vooral de woning zal een object
worden waar zowel de vrijere op
vattingen als de vrijetijdsbesteding
tot hun recht zullen moeten komen.
Een reuze slalom voor personen
auto’s wordt een van de hoogtepun
ten van de viering van Koninginne
dag in Waddinxveen. Het bestuur
van de Oranjevereniging kan voor
dat doel twee auto’s beschikbaar
stellen, waarin automobilisten hun
kunnen mogen tonen op een met
vlaggetjes afgebakend parcours.
Deze festiviteit speelt zich af in de
avonduren.
De vrijere opvattingen van het
wonen hebben in de eerste plaats
zekere tradities doen vervangen.
De salon raakte als representatieve
kamer gelukkig een beetje in het
vergeetboek en werd door het uit
breken van héél wat scheidings
wanden een deel van de dagelijkse
woonruimte. Ook de centrale op
stelling van tafel of bankstel moest
letterlijk het veld ruimen voor, een
meer originele en doelmatige in
deling van de kamer. Maar de
grootste verandering onderging de
positie van de mens zélf in het
moderne wonen.
De mens is in het moderne in
terieur ongetwijfeld méér heer en
meester geworden dan in voorbije
tijden, toen symmetrie en traditie
ieder gezin in een keurslijf dwon
gen, waar eigen voorkeur of nieu
we ideeën niet bij te pas kwamen.
Waar geen enkele verandering,
groei noch ontwikkeling kon ont
staan zonder „gevestigde gewoon
tes” te verbreken. En dat was dan
niet zo mooi, want „anders dan an
deren” was er toen niet bij! De
moderne kamer is tegenwoordig uit
„zones” opgebouwd, die weliswaar
het gezin in één ruimte verenigen
maarals een eenheid in ver
scheidenheid, wat een erkenning
van de grotere vrijheid van de an
der inhoudt. Door deze „zones”,
die uit een eethoek, een zitgedeelte
Het Rotte’s Mannenkoor, dat vol
gende week donderdagavond een
concert zal geven in de Immanuël-
kerk heeft in overleg met het be
stuur van de Culturele Kring een
uitgebreid programma opgesteld. In
totaal zullen twintig liederen ten
gehore worden gebracht van com
ponisten uit het eind van de zes
tiende eeuw tot heden. De kaart
verkoop voor dit unieke concert be
gint morgen bij boekhandel Veld
wijk in de Passage. Voor deze avond
is de toegangsprijs vastgesteld op
één rijksdaalder.
Achtereenvolgens worden de vol
gende liederen ten gehore gebracht:
Tenebrae van T. L. de Vittoria
(1540-1611); Kyrië van Jac. de Kerle
(1531-1591); Soave van G. P. da
Palestrina (1525-1594); Psalm Ivan
J. P. Sweelinck (1562-1621); O bone
Jesu van Da Palestrina; Flow o my
tears van Benet (omstreeks 1500);
Haec dies en Repleti sunt, beide
van Jac. Gallus (1550-1591); Zum
Sanctus van Fr. Schubert (1797-
1828); Verzweifle nicht van R.
Schumann (1810-1856); Einklangen
Ergebung beiden van H. Wolf (1860
1903); Wnoeschi Bosje van Archan
gelsky (1864-1924); Prière van Fr.
Poulenc (1899); Expectans van
Jaap Vranken (1898-1956); Pools
kerstliedje van Ignac Lilien (1900-
1964); II Brivido van E. Bossi (1861
1925); Balulalow, een kerstlied van
B. Britten (1913); de negro spiritual
Voldoende gietwater wil zeggen een
aanvoerhoeveelheid van 15 m3 per
uur ha glas. In het westen zal men
het gietwater meestal uit sloten of
kanalen moeten betrekken. In an
dere streken is het mogelijk op diep
grondwater een nortonpomp te zet
ten. Zonder goed en voldoende giet
water is glastuinbouw, zelfs op de
beste grond, niet mogelijk. Bij ves
tiging van tuinbouw is het van be
lang, na te gaan of een perceel aan
de eisen voldoet.
of televisiehoek kunnen bestaan,
enigszins te scheiden bijvoorbeeld
met een hoge plant, door de bank
of de eettafel dwars op de muur te
plaatsen of door de kamer in L-
vorm te bouwen, kunnen de vrije
tijdsactiviteiten wat meer tot ont
wikkeling komen zónder anderen
er in te betrekken of te hinderen.
De mens met zijn hobbies is het
thema geworden waar tegenwoor
dig in het wonen alles om draait,
de mens heeft de plaats ingenomen
van de pronkstukken die hem vroe
ger met onverbiddelijke symmetrie
en staatsie tot aanpassing en „ge
paste eerbied” .dwongen.
De tuinbouw heeft de laatste ja
ren een grote expansie doorgemaakt.
Dit blijkt uit een rede van de direc
teur van de Tuinbouw, waaraan
wij enkele zinsneden ontlenen. Van
elke honderd gulden, die alle wer
kenden in de land- en tuinbouw te
zamen verdienen, zijn er thans vijf-
en-twintig afkomstig uit de tuin
bouw, in 1950 daarentegen nog maar
elf gulden. De waarde van de pro-
duktie steeg van 500 tot 1500 mil
joen gulden in dezelfde periode.
Rekening houdend met de waarde
daling van de gulden betekent dit
altijd nog een verdubbeling. Ner
gens ter wereld wordt zoveel glas
tuinbouw aangetroffen als. in Ne
derland. Het glas nam toe van 3300
ha in 1950 tot 5600 ha in 1963.
De teelt van, grove groenten nam
af en die van fijnere en duurdere
groenten in de open grond, nam toe.
bruiken maar een deel van wat hier
De twaalf miljoen' Nederlanders ge
wordt geproduceerd. De export be
draagt bij de glasprodukten 80
Gedurende het tijdvak 30 maart
tot 16 april, zal door de Kunststich
ting alhier, weer een expositie van
olieverfschilderijen gehouden wor
den; ditmaal door Christa van San
ten. Deze expositie heeft plaats in
de expositieruimte, van (Boekhandel
Veldwijk aan de (Passage.
Een senaatscommissie in de Ver
enigde Staten onderzoekt op dit
ogenblik een van de merkwaardig
ste uitwassen van de fenomenale
ontwikkeling der techniek: de be
dreiging van het recht, alleen te zijn.
De elektronische spionage heeft een
zodanige omvang aangenomen, dat
zij een reëel gevaar vormt voor de
privacy van vooraanstaande burgers
niet alleen, maar ook voor hun
zakengeheimen. Een Amerikaans
schetsje op de Nederlandse T.V.
heeft onlangs een beeld gegeven
van de mogelijkheden van deze
vorm van spionage. Aan een zaken
man wordt een bril geleverd, waar
in een microfoon verborgen zit, en
het „ontvangtoestel” is in een pot
lood geborgen. Zeer vertrouwelijke
gesprekken in de directiekamer
worden zodoende aan derden be
kend. Er zijn zoveel manieren van
af luister en ,als er situaties zijn om
afgeluisterd te worden. De zender
tjes zijn vaak zo groot als een sui
kerklontje, en soms daarin verbor
gen. In de olijf van uw Martini kan
er een worden aangebracht. In das
spelden, knopen, lipsticks zijn appa
raatjes gebouwd, die het mogelijk
maken zelfs gefluister glashelder in
een nabijgelegen kamer op te van
gen. Sommige ontvangers zijn zo
gevoelig dat zij op beperkte afstand
een conversatie kunnen volgen zon
der dat een zendertje aanwezig is
op degene die wordt afgeluisterd. Is
hij wèl voorzien van zulk een ’bug’
dan is de afstand vrijwel onbeperkt.
Tot dusver kunnen deze apparaat
jes in de Verenigde Staten vrij wor
den aangeschaft. Alleen het doorge
ven van aldus verkregen inlichtin
gen is strafbaar, maar dat is meest
al zeer moeilijk te bewijzen. Aan
deze situatie wil men thans een
einde maken: vandaar het onder
zoek van de senaatscommissie.
Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland hebben aan de Staten van
dit gewest een ontwerp-streekplan
doen toekomen voor de Haagse ag
glomeratie. In deze schets worden
de richtlijnen aangegeven voor de
toekomstige ontwikkeling van Den
Haag, Rijswijk, Voorburg, Leid-
schendam, Nootdorp, Pijnacker,
Wassenaar, Zoetermeer en gedeelte
lijk ook van Bleiswijk en Waterin
gen.
Volgens de prognose zal dit ge
bied in 1980: 850.000 inwoners tel
len en in 2000: 1.000.000. Zelfs als
Zoetermeer, nu nog een gemeente
van 11.000 zielen, in 1980 100.000 in
woners heeft, komt men in de Haag
se agglomeratie op dat moment nog
woonruimte voor 75.000 mensen te
kort. Gedeputeerde Staten suggere
ren, dat het niet uitgesloten is te
achten, dat er dan uitwijkmogelijk
heid zal worden gezocht in Rijn en
Gouwe en de Oude Rijnmond.
huis en bedrijfsruimte ongeveer
200 m lang. Men kan dan over de
hele breedte één kas bouwen met
een overdekt pad in het midden.
Volgens mededelingen van het
Centraal Bureau voor de Statistiek
beschikte in mei 1964 de Nederland
se landbouw over 111.700 landbouw
trekkers tegen 104.100 in mei 1963
7,3 «/o).
De totale capaciteit van het trek-
kerpark steeg van 2.580.000 pk tot
2.858.000 pk (+10,8«/o).
Een verdeling van de trekkers
naar eigendom laat zien dat het
aantal trekkers in bezit van land
en tuinbouwbedrijven het sterkst
toeneemt n.l. van 90.229 tot 97.340
7,9terwijl de uitbreiding bij
de loonbedrijven 617 stuks 6°/o)
bedraagt.
Het aantal melkmachine-installa-
ties bedroeg in mei 1964: 70.519 dat
wil zeggen een uitbreiding ten op
zichte van 1963 met 6:558 installa
ties 10,3
De KLM heeft, in overleg met de
regering, bij de Douglas Aircraft
Company een definitieve bestelling
geplaatst voor de levering van zes
DC-9 straalvliegtuigen, waarop reeds
eerder een optie was genomen.
Deze nieuwe vliegtuigen zullen
reeds in de zomer van 1966 op het
Europese lijnennet van de K.L.M.
worden ingezet.
Zoals bekend, zal de DC-9 gelei
delijk aan de taak overnemen van
de Electra II, die echter nog enkele
jaren vooral dienst zal doen op de
kortere Europese trajecten van de
maatschappij. Als gevolg van deze
verschuiving zullen de Vickers Vis
counts van de K.L.M. uit de vloot
worden genomen. De KLM zal dan
beschikken over drie vliegtuigtypen
voor het bedienen van haar route
net. Twee daarvan, de DC-9 en de
DC-8 vertonen in vele opzichten
verwantschap, hetgeen grote voor
delen biedt wat betreft de exploi
tatie.
Met deze aankoop, die een belang
rijke stap betekent naar verdere
modernisering en standaardisatie
dus heel wat meer waard dan één
met hoogteverschillen.
Een faktor die vaak wordt on
derschat, is de voorgeschiedenis van
een perceel land. Grond die lang
achtereen in gebruik is geweest
voor akkerbouw heeft een lager
gehalte organische stof en minder
goede structuur dan weidegrond.
Omdat de bovengrondstructuur zo
belangrijk is, heeft men voor ves
tiging van tuinbouw liever gras
dan bouwland. Behalve de bodem-
kundige eigenschappen zijn econo
mische en waterhuishoudkundige
faktoren van minstens even groot
belang.
Voor de tuinbouw onder glas
moet de perceelsvorm aan bepaalde
eisen voldoen. Een lang smal per
ceel is zowel wat betreft kassen
bouw en verwarming, als ten aan
zien van arbeidsbesparing zeer on
voordelig. Voor de teelt in kassen
wordt momenteel een perceels-
breedte van zestig meter als het
meest ideale gezien. Een bedrijf
met 1 ha glas wordt dan samen met
ook door motoren met zijspan deel
genomen. Met een filmvertoning
in de Dorpsstraat wordt de viering
van Koninginnendag besloten.
De kinderaubade, die ieder jaar
op de verjaardag van H. M. wordt
gehouden is dit jaar verschoven
naar de ochtend van de bevrijdings
dag. Muziekgezelschappen, scholen,
bedrijven en verenigingen zullen
worden uitgenodigd deel te nemen
aan de grote bevrijdingsoptocht, die
in de middaguren wordt gehouden.
Het ligt in het voornemen ’s avonds
verschillende artisten te laten op
treden, terwijl de bevrijdingsdag
met een vuurwerk wordt besloten.
K-