verval
tijden
Hervormde kerk
van
Moerkapelle
De trots
van
a.s.
Vijfde molentocht SDS
op 30 september
in
Groot autobezit
in deze streek
ongeluksvogel
WIPPEROEN
de
en
Urker. Mannenkoor
DE BRONZEN
ADELAAR
Geen voorrang
Brommer tegen bus
in Waddinxveen
I
COLLECTE
RUITERKLEDING
300 jaar III
Pagina 5
l
Historische roman
Baronesse Orczy
<Sporth.uió LEMMENS
Laarzen, rijbroeken,
jasjes, caps en sporen.
Ponybroekjes
voor kinderen
reeds v.a. f 25,50
ÜW adres voor
Omwenteling
Kwijnend
Ontluistering
i
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN HOLLANDS HART - donderdag 24 AUG. 1967.
Rotterdam het
Ds. A. BOERTJE.
WADDINXVEEN Tussen don
derdag 24 en woensdag 30 augustus
wordt in Waddinxveen een huis-aan-
huiscollecte gehouden door Herwon
nen Levenskracht. Deze organisatie
beoogt hulp te verlenen aan tubercu
lose en andere volksziekten.
MEENT 8 - GOUDSESINGEL 344
TELEFOON 1311 30
ROTTERDAM
ZEVENHUIZEN Op het kruis
punt Schoolstraat-Burgemeester
Klinkhamerweg had zondagochtend
een botsing plaats tussen twee Volks
wagens, beide eigendom van inwo
ners uit Zevenhuizen. Een van de be
stuurders verleende geen voorrang
aan de voor hem van rechts komen
de auto, waardoor een aanrijding on
vermijdelijk was. Er was geen per
soonlijke schade.
En zo kwam de revolutie, die de
Franse heet en die in 1795 een om
wenteling bracht in ons land en die
een onrustig tijdperk bracht in de ge
schiedenis van ons land en ook in
Moerkapelle.
Al staat dit niet in direct verband
met ons kerkgebouw, het zij mij toch
vergund iets over die tijd te zeggen
omdat het betrekking heeft op de
laatste twee regels van het eerder
geciteerde gedichtje:
’’Mocht men in zijn geschiedrol le
zen,
Ook hier zal vrijheid heilig wezen.”
Er hadden in de jaren 1785-1786 in
Moerkapelle niet geringe ongeregeld
heden plaatsgehad toen een zekere
II
.Op 5 maart werden in allerijl maatregelen genomen
voor de ontvangst van „het Corsikaanse monster”. Ge
neraal Marchand was de hele dag vol vertrouwen: „De
troepen waren zonder uitzondering trouw,” zei hij. Er
kwamen krachtige versterkingen van Chambéry en
Vienne; het garnizoen zou die troep bandieten terug
drijven en zoals Ney de koning beloofd had, zou het
monster geboeid in een ijzeren kooi aan zijn Majesteit
overgeleverd worden.
Maar de zesde maart gebeurde er dingen, die het ver
trouwen van de commandant schokten. Niet alleen was
Napoleon’s proklamatie overal in de stad aangeplakt,
maar ook de burgers verdeelden de gedrukte biljetten
onder elkaar; een van de officieren van de staf had ge
neraal Marchand er op gewezen, dat het 4de regiment
artillerie, dat in Grenoble lag, hetzelfde regiment was,
waarin Bonaparte als luitenant gedidahned tijdens de
revolutie; er werd beweerd, dat die mannen nooit
de wapens tegen hem zouden opnemen, waar zo weinig
op te rekenen viel.
Toen de mannen van het vijfde regiment genie en het
vierde artillerie hoorden, dat Napoleon maar elfhon
derd man bij zich had, hadden zij gezegd: „en wij dan?”
In verband met deze feiten, besloot generaal Mar
chand het monster binnen de wallen van Grenoble op
te wachten. Hier zouden dienstweigering en desertie
tenminste niet zó te vrezen zijn als in het vrije veld. Hij
begon de stad in staat van verdediging te brengen; ze
ven en veertig kanonnen, die de weg naar het zuiden
konden bestrijken, werden op de wallen geplaatst. Hij
stuurde een afdeling genie en een bataljon infanterie
naar Ponthaut, om de brug bij La Mure op te blazen.
De koningsgezinden in de stad, die langzamerhand
Niet altijd heeft de gemeente zich
in zo’n grote bloei kunnen verheugen.
Niet altijd is welvaart haar deel ge
weest. In de tweede helft van de
achttiende eeuw is het ambacht
Moerkapelle een kwijnend bestaan
gaan lijden. Omstreeks 1795 stonden
hier nog slechts 61 huizen en telde
het dorp 341 zielen. De oorzaak moet
vermoedelijk worden gezocht in het
feit dat de scheepvaart van Rotter
dam naar Amsterdam voor een groot
deel naar elders was verlegd. Een
andere oorzaak draagt een nationaal
karakter; de woelingen en onderlin
ge verdeeldheid in het land deden
ook hun negatieve invloed gelden op
de welvaart van Moerkapelle.
De financiën van ambacht kerk
verkeerden in treurige omstandighe
den. In die tijd moest de kerk nood
gedwongen een tragische ontluiste
ring ondergaan. Het onderhoud van
het gebouw was een zaak van de
schout en twee kerkmeesteren, maar
de toestand van hun kas maakte hun
taak onmogelijk. Men neemt aan dat
ook in deze tijd de gebrandschilderde
ramen zijn verkocht. Aan wie ze zijn
verkocht en wat er mee is gebeurd
weet niemand meer.
Vandaag, wat later dan ver
wacht, besluit de predikant
van de Nederlands hervormde
kerk in Moerkapelle, ds. A.
Boertje, zijn reeks artikelen
over het drie eeuwen oude
kerkgebouw van zijn gemeen
te.
ZEVENHUIZEN Een Haagse
bromfietser werd zondagavond licht
aan het hoofd gewond bij een aanrij
ding met een autobus van Citosa. De
bromfietser wilde het fietspad langs
rijksweg 12 bij de kruising met de
Noordelijke Dwarsweg verlaten juist
op het moment dat de bus langs reed.
Zijn verwondingen werden door dok
ter J. A. Ensing uit Zevenhuizen be
handeld. De bromfiets was aan de
voorzijde ernstig beschadigd.
Voor de beste prestaties op de 5 en 10
en op de 15 en 20 kilometer zijn wis-
selbekersbeschikbaar, die thans in
handen zijn van de vereniging DSO
uit Overschie.
Het inschrijfgeld bedraagt tot 23
september voor de afstanden 5 en 10
km 1,10 en voor de 15 en 20 km
1,25. De inschrijving geschied bij de
heer P. Hoogendoorn, Rozenstraat 37
of mejuffrouw T. Bouwmeester,
Dorpsstraat 37, beiden in Zevenhui
zen.
32. Daar zaten ze, midden op zee,
- ver van de Rustige Duinen, ter
wijl de regen in dikke stralen op
hun arme hoofden kletterde. Ze
haalclen mismoedig de roeispanen
binnenboord. ’’Waarom moet het
zo hard regenen?” mopperde Snip
per. ”Er is toch water genoeg in
zee?”
’’Regen is niet zo héél erg”, vond
Wipperoen.
’’Maar het is zo nat!” zei Snip
per sikkeneurig. Wipperoen knik-
gehele gemeente maakte dat men
zich grote offers heeft willen ge
troosten. Het is daarom dat er van
daag, naast grote vreugde om het
driehonderdjarig bestaan, ook dank
baarheid heerst in Moerkapelle om
datgene, wat met Gods hulp tot stand
kon komen.
huis bewaren. Zij willen allebei dat de Bourbons het
krijgen. Dus om alle achterdocht te voorkomen
hebben zij besloten, dat madame la Duchesse het geld
naar Parijs zal brengen.”
”Ja misschien!” zei Clyffurde met een geeuw.
„Maar zijn we nog niet in Grenoble?”
Hij sloot zijn ogen en deed of hij indommelde. De
Marmont kon geen woord mee ruit hem krijgen, tot zij
in Grenoble de rue Montorge bereikt hadden. Hier
woonde De Marmont, drie huizen van het „Hotel des
Trois-Dauphins”, waar Clyffurde gelukkig nog een
goede kamer kon bemachtigen.
Hij nam heel vriendelijk afscheid van De Marmont
en beloofde hem de volgende morgen op te zullen zoe
ken.
WADDINXVEEN Het nog jonge
Christelijke Waddinxveense Mannen
koor ’De Brug", welke zich in een ge
stadige groei mag verheugen, gaat
haar activiteiten thans ook naar bui
ten richten. Voor de liefhebbers van
goede koormuziek zal het prettig zijn
te vernemen dat het vermaarde Chr.
Urker Mannenkoor op uitnodiging
van het Wa4dinxveense koor een
concert hoopt te geven op zaterdag
avond 11 november. Noteert u vast
te. ’’Daarom is regen heus niet zo
erg als je denkt, want als je een
maal nat bent, kan je niet meer
nat regenen, en dan is de regen
dus niet erg meer!”
”Dat heb je mooi verzonnen”,
pruttelde Snipper schamper.Maar
toen ontdekten ze tegelijkertijd
iets heel ergs: hun bootje regende
helemaal vol.
”Dat is wel erg!” riep Wipperoen
geschrokken. ’’Straks zinken we!”
Ze keken beteuterd naar het water
Het was nog vroeg in de morgen. Napoleon trok aan
het hoofd van de oude garde La Mure binnen; een har
telijke ontvangst wachtte hem; iedereen verdrong zich
om hem te zien en men trachtte zijn paard of zijn jas
aan te raken; hij sprak de bevolking toe en onderhield
zich met de burgemeester en de gemeente-autoriteiten.
Bijna overal op zijn weg had hij ieders hart weten te
winnen; zijn legertje telde echter nog maar elfhonderd
man; maar vier recruten hadden zich tot nu toe achter
hem geschaard. Het mocht dan waar zijn, dat hij ner
gens verzet ontmoet had, dat de boerenbevolking van
de Dauphiné hem luid toegejuicht en naar zijn toespra
ken geluisterd had en hem bloemen gaven, maar hij
had nog geen enkel garnizoen ontmoet. Nu naderde hij
Grenoble, waar een groot garnizoen gelegen was. Gre
noble zou de beslissende worp zijn in dit dobbelspel om
de souvereiniteit van Frankrijk.
ZEVENHUIZEN De vjjfde Molentocht van de Zevenhuizense wandel-
sportvereniging Sterker door Strijd zal worden gehouden op zaterdag 30
september a.s. Er zal weer door vele groepen worden gelopen over vier
afstanden: vijf - tien - vijftien en twintig kilometer.
De lustrumtocht, die samenvalt
met het vijfjarig bestaan van SDS,
krijgt een feestelijk karakter. Het
parcours is grotendeels langs de Rot
te en de Rottemeren uitgestippeld.
Voor enkele afstanden zal gebruik
moeten worden gemaakt van de
veerpont.
Aan de vijfde Molentocht zal wor
den deelgenomen door vele wandel-
sportverenigingen, door schoolgroe-
pen, door gymnastiek- en andere
sportverenigingen, door bedrijfsgroe
pen en individuelen. Gestart zal wor
den bij firma Verwey en Adegeest in
de Dorpsstraat. De start is tussen
kwart over twee en half drie ’s mid
dags.
De wandelaars die de tocht vol
brengen krijgen een medaille, groe
pen krijgen een groepsherinnering.
Clyffurde was er volkomen van overtuigd, dat de ze
getocht van de grote avonturier nooit van lange duur
kon zijn. Hij kende de geest in Engeland en hij had
vertrouwen in Wellington. Engeland zou nooit lang dul
den, dat Napoleon nogmaals op de troon van Frankrijk
kwam. Als de geallieerden hun politiek in die laatste
tien maanden niet erg veranderd hadden, zou Welling
ton het gedecimeerde leger van Bonaparte gemakkelijk
kunnen verlopen, vóór Napoleon buiten gevecht ge
steld was en in die maanden zou Brestalou aan de
macht van die Corsikaan overgeleverd Zijn.
De Marmont was bereid genoeg, te praten. Hij wist
natuurlijk niets van Napoleon’s plannen, behalve dan
dat, wat Emery hem verteld had. Maar waar zijn ken
nis te kort schoot, werkte zijn verbeelding des te beter.
De opwinding had hem nog spraakzamer gemaakt. Hij
praatte maar door: „de keizer doet dit... de keizer zal
nooit dulden dat...”
Hij snoefde en beschuldigde zijn vijanden. Berthier,
Clark, Foucher, De Marmont, zij verdienden de guillo
tine.
Ney, alleen kon vergeven worden, want Ney was een
groot veldheer, tenminste als Ney berouw zou tonen.
Maar mannen als de Cambray waren de pest voor een
land. Zij stookten kwaad. Bah! de keizer zou daar wel
raad mee weten!
Clyffurde was een en al aandacht.
„Zij denken, dat zij mij bedriegen kunnen,” ratelde
De Marmont verder. „Dat geleuter over de reis van ma
dame la Duchesse naar het noorden, dadelijk na de
bruiloft! Iedere stommeling begrijpt, hoe de zaak in el
kaar zit. De graaf vertelt mij in één adem, dat hij
's middags onverwacht bezoek heeft gehad van Fourier
en dat de hertogin, die pas gisteren in Brestalou aange-
Tot zjjn overlijden in 1673 bleef
Van Hogendorp ambachtsheer en
hoofdingeland van De Wilde Veenen.
De heerlijkheid Moerkapelle en De
Wilde Veenen werden aan Rotterdam,
waar Van Hogendorp was gestorven,
verkocht voor 9225 en het is te ver
klaren uit deze verkoop dat door de
geschiedenis heen steeds een band
met Rotterdam is blijven bestaan.
Toen in de Laurenskerk in de
Maasstad het zwaren eikenhouten
koorhek werd vervangen door het be
roemde koperen hek (dat in de mei
dagen van 1940 samen met de kerk
in vlammen opging), verkocht men
het eiken hek aan Moerkapelle; het
is nog steeds een sieraad van de kerk.
Vooral toen na de restauratie - hier
over straks meer - dit koorhek een
centrale plaats heeft gekregen is het
aanzien van de kerk daardoor alleen
maar verbeterd.
Een merkwaardigheid van de toren
is het geheel inspringende bovenge
deelte, waarin een uurwerk was aan
gebracht met twee klokken. De een
was gegoten in 1577, de ander stamde
uit 1707.
Onwillekeurig rijst de vraag: ”Wie
betaalt voor zulk een kleine gemeen
te zo’n prachtige, royale kerk? Een
kerk, die ondanks veel verloren
schoonheid, toch nog steeds de trots
van Moerkapelle is.”
Het antwoord is even zakelijk als
simpel. Polder, gemeente en kerk
waren een eenheid. De polder stelde
de gelden voor doorvaart van de Rot
te naar de Zuidplas geheel ter be
schikking van de kerk. Niet vergeten
mogen worden de schenkingen van de
bedijkers Van Hogendorp en Coy-
mans.
komen is, overmorgen alweer naar Parijs vertrekt.”
Hij hield even stil om uit het portierraampje te kij
ken.
”Het is pikdonker, maar we kunnen nu niet ver meer
van de stad zijn.”
”Ik zie niet in,” begon Clyffurde, kwestie gapend,
„wat het bezoek van de prefekt uit te staan heeft met
de reis van de hertogin naar het noorden. In je ver
beelding zie je overal intrigues, geloof ik.”
En met voorgewende onverschilligheid maakte hij het
zich nog wat gemakkelijker in de donkere hoek van
het rijtuig.
De Marmont lachte. „Wat Fourier’s middagbezoek uit
te staan heeft met de reis van madame d’Agen? Dat zal
ik je eens vertellen, Clyffurde. Fourier kwam naar de
Cambray, omdat hij een lafaard is. Hij is doodsbang,
omdat het geld van de keizerin nog in de kelders van
het raadhuis ligt en hij ging naar Brestalou om de
graaf te vragen, wat hij met het geld moest beginnen.”
”Ik wist niet dat het geld van de ex-keizerin in de
kelder van het raadhuis lag,” merkte Clyffurde on
verschillig op.
”Ik ook niet, tot Emery het mij vertelde,” antwoordde
De Marmont. „Maar het geld is er: het geld van keize
rin Maria Louise, dat haar ontstolen werd door die
aarts-intrigant Talleyrand. Vijf en twintig millioen aan
bankbiljetten en wissels! De keizer heeft dat nodig voor
de lopende uitgaven, tot hij Parijs bereikt heeft.”
„Nu begrijp ik nog niet wat madame la Duchesse
d’Agen hiermee te maken heeft.”
„Nee?” vroeg De Marmont droog ,„nu, ik snapte dat
dadelijk. Fourier wilde het geld niet in het raadhuis
houden; de Comte de Cambray wilde het niet in zijn
in het bootje dat steeds hoger
werd.
”Wie weet is het bootje lek”,ver
onderstelde Snipper.
”Dat is immers hetzelfde?”
meende Wipperoen. ’’Maar weet
je wat het ergste is...?” Hij zucht
te diep en zei somber: ”Dat we op
zoek zijn naar iemand die hulp
nodig heeft, maar dat we nu zelf
hulp nodig hebben”.
En terwijl het nog harder ging
regenen, begonnen ze allebei luid
keels om hulp te roepen.
erg benauwd werden, waren als één man bijeengeko
men om deze troepen toe te juichen, toen zij de stad
verlieten. Maar ook de houding van deze mannen
maakte een heel onplezierige indruk: zij verlieten de
stad zeer wanordelijk, sommigen rukten alvast de wit
te kokardes van hun shako’s en men hoorde zelfs een
paar kreten van „Vive l’Empereur” uit hun gelederen
opstijgen.
Te Lam Ure verzette de burgemeester zich krachtig
tegen het vernietigen van de brug bij Ponthaut: „Het
was onzin zo’n kostbare brug op te blazen, omdat er
nog geen kilometer verder een heel gemakkelijk te
doorwaren plaats was, waar Napoleon zijn troepen zon
der enig bezwaar door kon laten marcheren,” vond hij.
Kolonel Delessart, die de stemming van zijn mannen
wel in de gaten had, durfde niet aandringen.
Zij werden te La Mure ingekwartierd om te wachten
op de aankomst van de infanterie en op verdere orders
van Generaal Marchand. Toen er gerapporterd werd,
dat het vijfde regiment infanterie Laffray bereikt had,
beval Delessart zijn mannen aan te treden. Zij mar
cheerden midden in de nacht de infanterie tegemoet.
Terwij Delessart zich met zijn troepen te Laffra le
gerde, bezette Cambronne die Napoleon’s voorhoede
aanvoerde La Mure. Dit gebeurde op de zevende
maart.
De burgemeester, die zich zo krachtig tegen de ver
nietiging van de brug van Ponthaut verzet had, riep de
bevolking op, hem te volgen en met honderden achter
zich aan, verliet hij de gemeente langs de weg naar
Corps-Sisteron, om de keizer een hartelijk welkom te
bereiden.
Zevenhuizen, Waddinxveen en
Moerkapelle zjjn gemeenten met een
relatief groot aantal auto’s. Uit door
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek beschikbaar gestelde cjjfers
blijkt dat de drie hiervoorgenoemde
gemeenten op elke duizend inwoners
meer voertuigen (personenauto’s,
vrachtauto’s en bestelauto’s) tot hun
beschikking hebben dan landelijk het
geval is.
Het nationale gemiddelde is 140
auto’s per 1000 inwoners. Zevenhui
zen spant in de streek veruit de
kroon met 179 auto’s per duizend;
het dorp behoort daarmee tot de vijf
tien ’rijkste’ auto-gemeenten in het
land.
Moerkapelle heeft T54 op duizend’
en Waddinxveen heeft 150 auto’s per
duizend inwoners.
Nog wat cijfers uit de streek (alle
per duizend inwoners): Alphen aan
de Rijn 120, Benthuizen 142, Bleis-
wijk 173, Boskoop 118, Hazerswoude
124, Leidschendam 156.
Het grootste autobezit vindt men
hier te lande in de villadorpen Bloe-
mendaal en Wassenaar, met resp. 218
en 206 auto’s per duizend zielen. Op
de derde plaats komt Naarden met
196 auto’s. De cijfers van de ’grote
steden’ zijn: Amsterdam 171, Rotter
dam 150, Den Haag 171 en Utrecht
153.
advocaat Kreet uit
dorp bezocht om het bevel tot bewa
pening van de vrijkorpsen tegen de
Prinsgezinden af te kondigen. De
meeste inwoners en ook de ingelan
den waren zeer stadhoudersgezind en
dat is de jaren door zo gebleven. Van
daag de dag kan er nog gesproken
worden van een zeer Oranjegezinde
gemeente, wat vooral is te merken
bij de festiviteiten op Oranje-feest-
dagen.
De Oranjeliefde blééf, ondanks
druk van buitenaf, zoals ook het
kerkgebouw de tijd weerstond.
De grote zorg waarmee de kerk is
gebouwd wordt bewezen door de fie
re, on verzakte stand van het gebouw;
dat is voornamelijk te danken aan de
geniale wijze waarop men de funde
ring diep onder water heeft aange
bracht.
In de laatste wereldoorlog zijn bei
de klokken door de vijand geroofd,
alleen de kleinste is teruggekomen.
De grote klok is door ’n nieuwe ver
vangen. Het randschrift laat niets
aan duidelijkheid over:
’’Door Duits geweld,
Ons volk gekweld,
De polder geïnundeerd
De klok weggenomen
’t Getij gekeerd,
En ik hier gekomen
Mag mede God loven
Oranje boven!
De onluistering begonnen in tijden
van verval, is gebleven. Al is de kerk
nadien tot aan de Tweede Wereld
oorlog zo goed mogelijk onderhouden
er komt voor ieder gebouw een tijd
dat het óf moet worden vervangen
door een nieuw of grondig moet wor
den gerestaureerd.
Dat was ook in- Moerkapelle het
geval. Door de royale opzet van de
bouw en de nog in prima conditie
verkerende fundering (er behoefde
niets aan te worden gedaan!) kon
men in 1952 beginnen met de restau
ratie tegen een ’billijke’ prijs. Het
architectenbureau Hogevest in
Amersfoort kreeg voor 212.000 op
dracht tot de restauratie die voor de
helft werd gesubsidieerd door het
rijk, voor 15% door de provincie en
voor 10% door de burgerlijke ge
meente Moerkapelle.
Het resterende bedrag kwam voor
rekening van de hervormde gemeen
te, die ook nog eens een halve - on-
gesubsjdiëerde - ton besteedde aan
meubilering, verwarming, verlichtin
gen, stoffering, etc.
Op 8 november 1956 kon de geres
taureerde kerk in gebruik worden
genomen door de trotse kerkgangers.
Welk een enorm zware last er op de
hervormde gemeente drukte, maakt
een klein rekensommetje wel duide
lijk.
Maar de liefde voor de kerk in de
jt
