Cantates van Bach
KERSTTIPS
van
Al abonnee op de
grootste krant
Waddinxveen
Hakobal
Mishandel ze niet!
HET KERSTDINER EN DE
VERMAGERINGSKUUR
Pagina 7
Lang verwaarloosd
Meezingen
Geen wijn!
Het vlees
Hors d’oeuvre
Groenten
Fantasie
Het struikelblok
De basis
De soep
R
WEINIG VET, dat betekent: wei
nig boter, geen vette jus, geen olie,
geen room. Weinig koolhydraten be
tekent: geen of slechts weinig aard
appelen, rijst, brood en andere bak-
kerijprodukten, geen suiker, dus
geen snoeperijen. Zullen we met
Kerstmis eerst een hors d’oeuvre sa
menstellen? Dat kan als we afzien
van enkele toevoegingen, die niet
echt onmisbaar zijn. Laten we voor
onze hors d’oeuvre bedenken, dat
eiwit in zijn verschillende vormen is
toegestaan. Vis mogen we daarvoor
dus best gebruiken. Laat die vis dan
alleen geen van het vet druipende
paling zijn en liever ook geen zalm
en laat er aan de sardines en aan de
schaaldieren, zoals garnalen, kreef
ten, oesters (of minder deftig: mos
selen) geen mayonaise worden toe
gevoegd. Er kan wel een blaadje sla,
augurk, tomaat en wat gekookt ei bij
worden gelegd en op die manier
komt er toch nog een heel aardig
voorgerecht uit de bus.
DAARNA komt de soep. Nu niet
iets uit pakjes nemen, maar zelf
bouillon trekken van mager vlees.
Die bouillon kunnen we als zodanig
gebruiken, mét citroen, maar zonder
beschuit. Aan onze soep mogen we
niet te veel zout toevoegen, maar we
mogen ze desgewenst wel kruiden
met peper en geuriger maken met
gehakte tuinkruiden. We mogen het
vleesnat natuurlijk ook gebruiken
als basis voor groentesoep. Geklopt
ei kan worden toegevoegd en ook
magere strooikaas.
dan, vanzelfsprekend, rest ons het
kopje koffie, dat gedurende de ver
mageringskuur nooit suiker of room
mag bevatten, maar wel een beetje
melk, hetzij gewone, hetzij tapte.
DE SACRALE CANTATES van
Bach zijn ongetwijfeld een uiting
van het vrome gemoed van de com
ponist. Toch zou het onjuist zijn
Bach af te schilderen als een dood
ernstige conventionele man, die geen
sprankeltje werelds besef in zijn per
soonlijk leven toestaat. De meester
heeft sommige van zijn kerkelijke
cantates gewoon overgenomen uit
profane werken,, voor het gebruik
van dansvormen in sacrale composi
ties is hij nooit teruggeschrokken. In
de cantate ”Wir danken dir, Gott”
heeft Bach bijvoorbeeld het preludi
um uit een vioolsonate opgenomen
en de cantate no. 65 begint met een
opgewekte mars.
Het sacrale en het profane gaan
bij Bach hand in hand, maar storen
elkaar nimmer. Ook het profane is
uit God, zo zou de filosofie van Bach
kunnen luiden.
Zijn cantates zijn muzikale won
deren, die in dit genre hun evenknie
in de muziek niet kennen. Merk
waardig dat vorige generaties zo wei
nig belangstelling voor deze werken
hebben getoond. Pas na de tweede
wereldoorlog is de renaissance van
Bach’s muziek begonnen en worden
zijn cantates weer geregeld uitge
voerd. Werken, die een helder licht
werpen op Bach’s onuitputtelijke
fantasie, zijn rijkdom aan stemmin
gen en zijn mystieke bezonkenheid.
IS DIT ALLES min of meer naar
genoegen geregeld, dan blijft het
voor de ware gastronomen heel erg
jammer dat een glaasje wijn niet tot
de feestvreugde mag bijdragen. Dat
is natuurlijk nog een vervelende
kwestie: ook geen aperitief en na af
loop geen likeur, geen port en geen
cognac. Alleen maar mineraalwater.
Zo eindigen deze voorstellen voor
de kerstmaaltijd toch nog in mineur,
als men dat zo wil zien. Beter is het
echter om het anders te bekijken.
Een vermageringskuur is nu een
maal geen pleziertje zolang je er
mee bezig bent; dat plezier komt pas
weer na een goede afloop, bijvoor
beeld Bijvoorbeeld als op daar
na volgende feestdagen de smoking
weer past en de avondjapon een
slank figuur nog extra mooi laat uit
komen.
VRUCHTEN uit blik moeten wel
heel zorgvuldig uitgelekt zijn voor
ze op tafel verschijnen. Trouwens
het dessert vormt meestal een on
overkomelijk struikelblok: het wordt
te vet of te zoet of allebei. Een han
dige kookster vervaardigt misschien
een puddinkje van citroensap en ge
latine, met een beetje saccharine in
plaats van suiker, maar wordt dat
echt lekker, nee. Dessertkaassoorten
moeten zonder uitzondering worden
geschrapt. Allerlei baksels: weg er
mee. Wat vruchten, in bescheiden
hoeveelheid, dat is eigenlijk het eni
ge wat voor nagerecht overblijft. En
MAAR GOED, laten we veron
derstellen, dat het vermageringsdieet
een beetje feestelijke uitbouw mag
hebben op die dagen die nu eenmaal
beroemd en berucht zijn om het
werk dat er van de maaltijden wordt
gemaakt. Alleen maar tevreden zijn
met huiselijke gezelligheid, vrienden
aan tafel en een stralende kerst
boom in de nabijheid is immers niet
iedereen gegeven. Als het voor de
dikkerds dat tóch een feestmaal mag
worden, is er een ietsje fantasie van
de vrouw des huizes nodig gecom
bineerd met veel verstandig overleg.
AARDAPPELEN, rijst en mac-
caroni zijn zetmeelspijzen, die uit
sluitend voor nietdieethouders in
aanmerking komen; groenten vor
men in het vermageringsdieet de
hoofdzaak. Als er schalen met ge
mengde groenten op tafel komen is
dat niet alleen een mooi gezicht,
maar men kan dan van alles wat ne
men zonder dieetfouten te begaan.
Met compote is het moeilijker, die is
meestal te zoet. Appelmoes, waar
aan géén suiker is toegevoegd, is toe
gestaan, maar zal niet iedereen sma
ken.
DE HOOFDSCHOTEL zal zeer
wel uit mager vlees kunnen bestaan.
Ossehaas bijvoorbeeld is wel duur,
maar echt feestelijk. Wild of gevo
gelte kan echter ook. Voor ons spe
ciale menu kunnen we natuurlijk
geen gebruik maken van een bijzon
der vette poularde en ook niet van
een ander gemest dier. Voor het
bakken en braden is vanzelfspre
kend boter nodig, maar daardoor
ontstane jus kan niet als zodanig
worden gebruikt; alleen het magere
gedeelte daarvan komt in aanmer
king. Daarom moet dit hoofdgerecht
een dag van te voren worden klaar
gemaakt, er is dan voldoende tijd
voor afkoeling, waardoor het mage
re deel van de jus kan worden af
geschept.
DE GRONDBEGINSELEN van
het vermageringsdieet moeten na
melijk gehandhaafd blijven, anders
kon alle reeds gedane moeite wel
eens geheel vergeefs geweest zijn. Dit
betekent weinig calorieën in de vorm
van vet en van koolhydraten, het
betekent ook geen alcohol en geen
zoete dranken. Ja, en wie dit leest en
persoonlijk belang bij deze kwestie
heeft zal nu wel diep zuchten en
smadelijk lachen, omdat er naar zijn
mening op die manier geen ordente
lijk kerstdineetje samen te stellen is.
LUTHER WAS heel wat ruimer
van opvatting dan Calvijn op het
punt van muziek tijdens de ere
dienst. Alle muziek die naar zijn ge
voelen niet in strijd was met Gods
Woord mocht tijdens de dienst wor
den uitgevoerd. Dat Luther een
Duitser was, was in dit geval zeker
van invloed. Ook vóór de hervor
ming werd in de Duitse (en toen nog
roomse) kerken de volkszang inten
sief beoefend in de vorm van hym-
nes en dergelijke.
De Duitsers hielden nou eenmaal
van zingen. Overigens werden deze
geestelijke gezangen veelal in het
Latijn gezongen. Op gezag van Lu
ther werden deze gezangen in de
DE KERKCANTATE was een
meerstemmig zangstuk, waarvan de
tekst dezelfde inhoud had als die van
de preek. Ze gold als een voorberei
ding tot de kanselrede. Sommige van
Bach’s cantates zijn geschreven voor
een of meer solostemmen en orkest,
maar in het merendeel van zijn ker
kelijke cantates is ruime plaats inge
ruimd voor het koor.
In deze koorcantates vormt het
koraal een uiterst belangrijk ele
ment, evenals trouwens in de grote
passiemuziek van de Leipziger can
tor. Het koraal is een evangelisch
kerklied, de schepping van de Duitse
hervormer Maarten Luther. (Het
beroemde koraal ”Ein feste Burg ist
unser Gott” is van Luther). De f unk-
tie van het koraal was, dat God’s
woord ook door het gezang tot de
gelovigen zou doordringen.
Het koraal werd in Bach’s tijd dan
ook door de gehele gemeente mee
gezongen. Op die manier kreeg de
gemeente een aktief aandeel in de
liturgie toebedeeld. Hiermee onder
scheidde Luther’s Evangelische kerk
zich duidelijk van de rooms-katho
lieke kerk en van de volgelingen van
Calvijn.
In de r.k. kerk werd de sacrale
zang toevertrouwd aan een koor.
Die traditie bestaat al vanaf het be
gin der zevende eeuw. En Calvijn
duldde wel gemeentezang in de kerk,
maar uitsluitend psalmgezang.
volkstaal bewerkt. De volkstaal
werd trouwens de kerktaal. De ge
meente kon dus de koralen uit de
cantates meezingen en de uitvoering
van de solopartijen werd toever
trouwd aan ’’geschoolde” zangers en
zangeressen. De tekst van sommige
cantates is ontleend aan bijbeltek
sten (letterlijk of geparafraseerd),
andere zijn gebaseerd op de strofen
van een kerklied.
Bach’s mooiste cantates en andere
kerkelijke werken ontstonden na
1723, in welk jaar hij werd benoemd
tot cantor van de Thomas-Kirche in
Leipzig. Hij moest in deze funktie
’’muziek leveren” en kreeg daarvoor
ook veel vrije tijd (hij gaf slechts 18
uur per week les).
OMSTREEKS de kerstdagen zullen in verschillende plaatsen
weer de zes Bach-cantates worden uitgevoerd, die de componist
zelf heeft samengevoegd tot één groot werk, het Weihnachts-
oratorium. Johann Sebastian Bach heeft het niet bij deze zes
zangstukken gelaten. Hij componeerde honderden cantates, die
een onuitputtelijke schat aan kerkmuziek bevatten en daarnaast
nog talloze z.g. wereldse cantates, die niet op een liturgische tekst
zijn gebaseerd. Bach schreef zijn cantates ambtshalve, nl. als can
tor van de Lutherse kerk, maar niettemin drukte hij het stempel
van zijn genie op deze ’’gelegenheidswerken”.
WIE EEN vermageringskuur doet en ontzettend veel van lekker
eten houdt (een combinatie die nogal eens wordt gezien) heeft
het met Kerstmis en de daaropvolgende feestdagen verschrikke
lijk moeilijk. Daarin verschilt hij of zij dan natuurlijk niet met
lijders aan diabetes of aan verhoogde bloeddruk, die zich even
eens beperkingen in hun voeding moeten opleggen. Wat hij of zij
op deze zieken vóór heeft is, dat de beperkingen slechts van tijde
lijke aard zijn, terwijl bedoelde patiënten er steeds mee door moe
ten gaan. Helemaal waar is dit laatste misschien weer niet, want
iemand die neiging tot dik worden heeft zal er goed aan doen ook
na een bevredigend resultaat van een vermageringskuur steeds
sober te blijven eten!
Ja, je staat er eigenlijk niet elke dag zo bij stil, maar toch’t doet
ons wat dat onze krant elke week bij negen van de tien Waddinxveense
gezinnen in de bus valt.
Over die negen gezinnen willen we ’t nu niet hebben (behalve dan dat
we ’t erg fijn vinden ze erbij te hebben). Nee, het gaat ons nu om u, die
ene abonnee (op elke tien) die we nog missen. Wij denken namelijk
dat we voor die 3,10 per kwartaal best een aardige krant maken. En
negen van uw buren vinden dat ook, anders zouden we niet de grootste
zijn geworden.
O, u wilt helemaal geen abonnee zijn op de grootste krant van Wad
dinxveen. Wel, dan kunnen wij zaken doen. Het Weekblad voor Wad
dinxveen is namelijk ook de kleinste krant van Waddinxveen. Leg uw
dagblad er maar eens naast. Vul dan wel even eerst deze bon in, an
ders hébt u helemaal geen Weekblad om te vergelijken.
Week kaarsvet van metaal af in kokend water. Ga vooral niet krabben met
een scherp voorwerp. U zult dan zeker krassen maken.
Kaarsvet op stof kunt u het beste verwijderen door de stof tussen twee lagen
grauw papier te leggen en dan met een warme bout strijken. Telkens
een schone plek van het papier nemen.
Kaarsvet op hout moet worden afgekrabd, maar wel heel voorzichtig.
Om al dit ongemak van vlekken door afdruipend kaarsvet te voorkomen
gebruikt u het beste een bobèche. Dit is een bijna plat metalen of glazen
schoteltje met een gat in het midden dat op de kandelaar rust en waar
de kaars precies in past.
Wilt u dit jaar niet wéér alle kerstkaarten die u ontvangt, op een boeken
kast ten toon stellen? Maakt u dan van een vrolijk, rood lapje een
brievenhanger, die u in de kamer aan de muur hangt. Het mooiste is
natuurlijk als u dit hangertje met een kerstmotiefe versiert. Hebt u nu
geen tijd meer voor borduren, houdt dit dan wel in gedachten voor de
nog komende lange winteravonden, maar prik nu een takje dennegroen
op de brievenhanger vast. Of bevestig er een paar glinsterende kerst-
versierinkjes aan.
Een schellekoord is een fel begeerd handwerk. Voor kerstmis kunt u een
speciaal kerst-schellekoord maken van rode, gemakkelijk af te tellen
stof. Kerstmotiefjes genoeg in de handwerkboekjes. Of u koopt een
voorgetekend exemplaar. Bent u niet zo handwerkerig of ontbreekt u
de tijd in deze drukke maand, versier dan uw schellekoord met ver
schillende kerstzaken als takjes, een kransje, snoezige kerstmannetjes
of engeltjes. Door het zoompje aan de bovenkant kunt u een bamboe
stokje steken of een dun latje. Aan de uiteinden kunt u een hang-
koordje bevestigen. De onderkant kunt u in een punt laten uitlopen en
al of niet van een kwast voorzien.
Wilt u de feesttafel dekken met een speciale kerstloper? Bekijkt u dan eerst
even uw servies om te zien welke kleur u het beste kan kiezen. Zal
rood wat te fel staan, dan kunt u nog wit of lichtgroen nemen. Het
zelfde geld als u met place-mats dekt.
Een glazen fles, vaas of bokaal vol glinsterende kerstballen en kerstballetjes
is een bijzonder aardige kerstversiering.
Versier niet alleen uw woonkamer met dennegroen. Hang ook eens een tak
in de gang, of een tak met een paar glinsterballen er aan, aan de trap
leuning. Een eenvoudige versiering aan de voordeur is ook weer eens
iets anders, ’t Staat vriendelijk en uitnodigend.
Gooi resten kaarsvet en niet goed opgebrande kaarsen niet weg. U kunt dit
smelten in een groenteblikje. Daarna giet u het in een lege plastic fles
van b.v. een afwasmiddel. Nu laat u er een lont in zakken. Zodra het
kaarsvet gestold is kunt u het plastic omhulsel wegsnijden en u hebt
weer een kaars die vele uren kan branden. De lonten zijn in de meeste
drogisterijen wel verkrijgbaar.
Het kerstfeest werd niet altijd op 25 december gevierd, maar pas sinds de
vierde eeuw.
Het staat niet vast dat Christus op 25 december werd geboren. Het kerst
feest werd op 25 december gesteld, ter kerstening van het heidense feest
van de onoverwinnelijke zon.
De helft van onze aarde viert het kerstfeest niet in de winter, maar in het
hartje van de zomer, dat is het zuidelijk halfrond.
Het gebruik van hulst is reeds zeer oud, de Romeinen gebruikten het reeds
bij de viering van hun feesten ter ere van de stad Saturnus.
De mistletoe is geen Engelse import, maar de oernederlandse maretak.
Dat jonge meisjes onder de mistletoe gekust mogen worden dateert uit vroe
gere tijden, toen men geloofde dat de maretak in bewaring gegeven was
aan de godin van de liefde.
De kerstboom kwam het eerst in zwang in de Elzas in het begin van de 17de
eeuw. Als voorloper van de kerstboom worden beschouwd de groen
geverfde houten pyramidevormige stellages welke in het midden van de
vorige eeuw nog verkocht werden op de kerstmarkt in Berlijn.
Onze kerstboom is geen denneboom, maar een spar, en wel een fijnspar.
Uit Zweden stamt het gebruik kaarsen aan de takken van de kerstboom te
bevestigen.
In 1825 gaf een Duitse tekenaar gestalte aan ’t kerstmannetje. In Noord-
Amerika geloven de kinderen dat het kerstmannetje Sinterklaas heet
en met cadeautjes door de schoorsteen binnenkomt.
In Zweden worden tijdens de kerstdagen bokken, gemaakt van stro in huis
neergezet, terwijl in dat land het ook gebruikelijk is niet alleen kaarsen
in de kerstboom te bevestigen, maar ze ook op het hoofd te dragen.
In Twente is het gebruikelijk omstreeks de kerstdagen op de midwinter
hoorns te blazen.
Aan kinderen die op kerstmis geboren werden, schreef men volgens het
volksgeloof de gave van voorspelling toe.
Vondel dichtte het bekende ”O Kerstnacht, schoner dan de dagen. Hoe kan
Herodes ’t licht verdragen. Dat in de duisternissen blikt?”
Dat is niet sportief en ook niet doel
treffend voor iemand die zo dol
graag zijn dikte wilde kwijtraken.
Daarom: niet mopperen en toch
maar proberen.
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN DONDERDAG 16 DECEMBER 1971
Naam:
Adres:
Woonplaats:
Betaling:
overschrijving op giro 47062
Bank: Coöp. Raiffeisenbank Waddinxveen
(Doorhalen wat niet gewenst wordt)
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Ik abonneer mij op het WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN
en wens een kwartaal-abonnement 3,10 excl. incassokosten)
(er hoeft geen postzegel op)
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i
In het gymnastieklokaal bij het Konin
gin Wilhelminaplein vindt vrijdag weer
een zg. Hakobal-dag plaats tussen teams
uit de verschillende klassen van de Prof.
Kohnstamm-mavo. Hakobal is een uit
vinding van gymleraar J. Akkerhuis, die
de sporten handbal en korfbal heeft ge-
kombineerd tot deze nieuwe vorm. Het
toernooi dat wordt gespeeld in twee pou
les met vier deelnemende teams begint
om negen uur.
Elk jaar bereiken de Nederlandsche
Vereeniging tot Bescherming van Dieren
uit alle delen van het land klachten, dat
kleine dieren als bijv, pluimvee en konij
nen, op vaak afschuwelijke wijze worden
gedood. Er zijn gevallen bekend, dat ko
nijnen levend gevild en ook dat kippen
levend werden geplukt.
Er zijn in ons land verschillende abat
toirs, waar men voor zeer geringe prijs
de dieren kan laten slachten, het vlees
wordt dan ook nog door deskundigen ge
keurd. Men kan zich voor het slachten
van dieren ook tot bonafide poeliers
wenden.
De Dierenbescherming wijst er op, dat
o.m. het ophangen van konijnen en het
levend plukken van kippen en dergelijke
voor de wet strafbaar is en dat hiertegen
door politie en de over het gehele land
verspreide inspekteurs der vereniging zal
worden opgetreden.
Houdt bij de jaarwisseling ook uw die
ren in huis: maar al te dikwijls worden ze
door het vuurwerk in paniek gebracht of
lopen zij ernstig letsel op.
Stuur hem aan Weekblad voor Waddinxveen, machtigingsnummer 11, W’veen
