verhoging
termijnrente
Bedrijven Goudse KvK
optimistisch voor 1972
0
0
4r%
5ê%
6
7
NUTSSPAARBANK
TE GOUDA
Bondsspaarbank
Telefoon: 01820 - 15244
Kantoren te: Gouda, Boskoop,
Waddinxveen, Moordrecht,
Oudewater en Bodegraven.
4
Pagina 2
Vervolg pag. 1
Beton
Zuivel
6 maanden opzegging van 5 naar
12 maanden opzegging van 5V2 naar
Detailhandel
Reclame
Vervoer
Grafische industrie
De rentetarieven zijn als volgt:
Betimmeringen
Meubelfabrikage
Bouwmaterialen
Makelaardij
Bouwbedrijven
Houtnij verheid
Recreatie I
De invloed van de invoering van de be- I
lasting op de toegevoegde waarde, ge- I
paard gaande met het moeten werken met
inclusief-prijzen en de prijzen beschik
king horecabedrijven hebben tot desa-
treuse gevolgen geleid. In het land is een
groot aantal bedrijven tot sluiting ge
dwongen. Het horecabedrijf is arbeids-
aardheid bovendien weinig soelaas vin
den in arbeidsbesparende methoden.
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN DONDERDAG 6 JANUARI 1972
(Advertentie)
dagelijks opvraagbaar
3 maanden opzegging
6 maanden opzegging
12 maanden opzegging
2 jaar fixe
Het Nederlandse streekvervoer heeft
in het begin van het jaar doch in de loop
van het jaar werd het steeds moeilijker
lonende opdrachten te verkrijgen.
intensief en kan door zijn bijzondere ge- I
met ingang van 1-1-1972
De handel in zachthoud heeft over het
algemeen in 1971 iets minder omgezet
dan in 1970. Oorzaak daarvan is vooral
dat de afzet aan de utiliteitsbouw is af
genomen. Landelijk gezien is hiervan het
gevolg dat de concurrentie is toegenomen
ook voor 1972 wordt verwacht dat de
utiliteitsbouw, gezien de bezuinigings
maatregelen van de regering, een voor
zichtiger afnemer zal zijn. Daarbij zijn de
houtprijzen van Zweden in het afgelopen
jaar niet gestegen, eerder is er sprake van
enige prijsverlaging.
Ten aanzien van het hardhout zijn de
berichten gunstiger. Zowel in het Euro
pees als in het tropische hard hout werd
een omzettoename bereikt. In deze sek-
tor is ook eerder sprake van een prijsver
hoging, zowel voor het eikenhout uit
centraal Europa, dat inmiddels al weer
In de drukkerij sektor is het in het ge
bied van de Kamer net als in geheel Ne
derland n.l. dat de orderportefeuille eind
1971 angstwekkend dun is geworden. Wie
zijn oor te luisteren legt niet alleen bij de
drukkers maar ook bij hun leveranciers
van papier en machines, bemerkt dat van
investeringen het laatste halfjaar nauwe
lijks gesproken kan worden en dat de
omzetten in papier aanmerkelijk zijn te
ruggelopen.
Deze situatie weerspiegelt zich ook op
arbeidsmarkt waar op het ogenblik weer
enig aanbod maar praktisch geen vraag
is. Onder het personeel bestaat in het
algemeen ook weinig neiging tot het ver
laten van een vaste werkkring. Deze af
wachtende houding lijkt nog niet aan een
eind gekomen te zijn omdat overal de
opdrachtgevers van de drukkerijen terug
houdend zijn met het plaatsen van orders
als gevolg van de weifelende economie.
Wat er gebeurt op het terrein van kran
ten is niet altijd even overzichtelijk maar
wel duidelijk is dat de meeste bladen zich
in een moeilijke positie bevinden. In het
gebied van de Kamer is de concurrentie
ook merkbaar toegespitst.
Een nare tegenvaller voor de nieuws
bladen is de mededeling dat voor volgend
jaar niet meer gerekend kan worden op
een uitkering uit de T.V. pot voor deze
bladen. Het effect van de etherreclame
op de advertentie-omzetten begint echter
zijn kracht te verliezen.
Het grootste bedrijf voor betimmerin
gen en speciale inrichtingen slaagde erin
de omzet van 1971 op hetzelfde niveau te
handhaven als dat van 1970, het jaar
waarin bijzonder veel werk was, o.a.
door het gereedkomen van de Jaarbeurs
in Utrecht. Gezien de situatie op de
bouwmarkt is dit een zeer bevredigend
resultaat, in niet onbelangrijke mate te
danken aan de inrichting van laborataria
voor onderzoek.
Daarnaast werd de inrichting van ver
schillende hoofdkantoren, van grote on
dernemingen, raadhuizen en overheids
instellingen verzorgd. Dit bedrijf slaagde
er ook in de bezetting ietwat te vergro
ten. Tegen het einde van het jaar even
wel begon de invloed van de verslapping
van de bouwmarkt door te werken op de
interieurbouwers, al was de orderporte
feuille eind 1971 nog normaal. Men ver
wacht evenwel een afnemen van de resul
taten als gevolg van de kostendruk. Het
bedrijf zal, mede door de nieuwbouw in
drie lagen, twee ruime showrooms het
niveau van presentatie van zijn produk-
ten kunnen verhogen.
De kleinere bedrijven in deze sektor
hadden een goede opdrachtenportefeuille
In de meubelfabricage heeft een sane
ring plaatsgevonden. In het kader daar
van zijn enkele bedrijven vertrokken, een
aantal andere bedrijven zijn gesloten. De
bedrijven welke momenteel in produktie
zijn behoren tot een categorie welke de
concurrentie met buitenlanders en speci
aal Oosteuropese landen heeft overleefd,
zelfs in deze situatie wisten te groeien.
In de meeste geeft de orderportefeuille
nog geen zorgen ondanks de omstandig
heid dat een omzetstijging werd gereali
seerd.
Een probleem is evenwel dat men weet
nu in een fase te zijn gekomen waarin be
langrijke schaalvergrotingen plaats zullen
moeten hebben wil men in de E.E.G. een
rol van enige betekenis kunnen blijven
spelen. De steeds voortdurende inflatie
en het ongustige fiscale klimaat in Ne
derland belemmeren dit evenwel. Men
diene zich er bewust van te zijn dat wan
neer de overheid het thans nog gezonde
bedrijfsleven niet in de gelegenheid stelt
zijn positie te verstevigen aanstonds in de
meubelnijverheid Belgische, Duitse en
Engelse industriën toonaangevend zullen
worden in het aanbod van meubelen.
-Men zij zich bewust dat in deze drie lan
den bij de overheid een geheel ander
standpunt heerst ten opzichte van het
voortbestaan van het bedrijfsleven dan in
Nederland.
Doordat de situatie in een aantal af-
nemersbedrijven in de loop van 1971 ver-
Alle aandacht wordt besteed aan het
ontwikkelen van nieuwe produkten om
dat in de afgelopen jaren gebleken is dat
daaruit een belangrijk aandeel van de
omzetgroei kan worden verkregen. Door
de onzekere economische toestand ver
wacht men in de sektor van de professio
nele verwerkers geen vooruitgang of een
kleine achteruitgang. Men verwacht even
wel dat de „doe het zelf markt” zich in
het komende jaar wel weer voor enige
uitbreiding zal lenen. De assortiments-
opbouw zal daarbij worden aangepast.
Mede is daarop van invloed de fiscale
positie voor de eigen woning alsmede de
omstandigheid dat de huurder meer aan
dacht besteedt aan het door hem bewoon
de huis dan in het verleden.
Aan de groothandel in zuivelprodukten
gaat de inflatie ook niet ongemerkt voor
bij. Velen.hebben in dit jaar scherp reke
nen moeten leren om de steeds stijgende
kosten trachten te dekken. Hiermee zijn
de marges in de kaas en de boter iets
verruimd, maar desondanks is de con
currentie onderling er niet minder om
geworden. Vooral de loonkosten spelen
een belangrijke factor in de bediening
van de detaillisten zoals in vele andere
bedrijven treedt ook hier een verdere sa
nering op van het klantenbestand. De be
diening wordt een dure service.
De in het vorige jaarverslag uitgespro
ken verwachtingen voor 1971 werden be
waarheid. 1971 is voor de makelaardij
een redelijk goed tot goed jaar geweest,
zij het met een af nemende tendens. In de
tweede helft van het jaar werd de op
drachtenportefeuille dunner, speciaal na
augustus voor bedrijfspanden ook de
vraag kleiner.
Mede gezien het feit dat ook in 1971
weinig onroerend goed werd geveild, mag
een verhoudingsgewijze toenemend ge
bruik van de bemiddeling van de make
laardij worden geconstateerd.
Waar reeds nu rond de wisseling 1971/
72 geconstateerd moet worden dat de op
drachtenportefeuille voor verhuur en
verkoop kleiner is dan normaal, heeft de
makelaardij zorgen ten aanzien van de
noodzakelijke aanvulling van de woning
voorraad in het jaar 1972.
Het grootste reclamebedrijf in het dis- I
trict, Data uit Waddinxveen, heeft zich in I
het afgelopen jaar naar de provincie
Utrecht verplaatst. De andere reclame- I
bedrijven zijn tevreden over de gang van I
zaken in het jaar 1971. Ook als is men
in het bedrijfsleven wat terughoudender
geworden in zijn reclame en p.r. activitei- I
ten dan komt dat toch eerder tot uitdruk- I
king hierin dat men selectiever is gewor-
den dan dat men de besteding achterwege
laat.
In de levensmiddelensektor blijkt steeds
meer dat bij de toename van het inkomen
een relatief kleiner deel aan levensmid
delen wordt besteed. In de kruideniers-
sektor worden de overblijvende bedie-
ningswinkels steeds meer omgeschakeld
tot delicatessenzaak. Voor wie dit niet
doet staat het inmiddels vast dat zijn om
zet teruggaat. Steeds meer dan in het ver
leden worden inkopen in centra gedaan
waarbij men de kleine zaken in de buurt
passeert.
De grotere zelfbedieningsbedrijven
evenals de zelfbedieningswagen bereiken
omzetstijgingen die voldoende zijn om de
kostenstijging te kunnen compenseren. In
de melk- en zuivelhandel blijft het aantal
vestigingen, ook van de bezorgende be
drijven, ongeveer constant. Dankzij de
coöperatieve inkoop en de bezorgende
functie wisten velen hun omzet te ver
groten waardoor zij hun positie konden
handhaven.
In de groenten- en fruithandel lagen de
omzetten over het algemeen iets boven
die van het jaar 1970. Men heeft de in
druk dat de verkoop van groenten en
fruit in de zelfbedieningszaken voor le
vensmiddelen niet meer in belangrijke
mate zal toenemen, aangezien het publiek
over het algemeen weer terugkeert naar
de gespecialiseerde zaak.
Het aantal gemeentelijke verordenin
gen voor de vakantiesluiting in de levens
middelensektor neemt geleidelijk verder
af. In de meeste gevallen worden ze opge
volgd door een regeling op vrijwillige ba
sis, waaraan de zogenaamde supermark
ten niet deelnemen. Voor de kleinere- en
gespecialiseerde bedrijven blijft een rege
ling met branchegenoten de enige oplos
sing om tot een vakantie te komen.
In de duurzame gebruiksgoederensek-
tor vond men de toeneming van de om
zet in de meeste sektoren maar matig, er
van uitgaande dat een deel van de om
zetstijging het gevolg is van stijging van
inkoop- en verkoopprijzen. Uitzonderin
gen hierop vormen de zaken in dames-
confectie, waar de omzetten in 1971 in
een aantal gemeenten, soms aanmerkelijk,
konden toenemen.
In de woninginrichting was er een dui
delijke terughouding van het publiek
merkbaar na de verhoging van de omzet
belasting, als gevolg waarvan tegen eind
1970 wat meer dan normaal was gekocht.
In de plaatsen waar in aanzienlijke mate
gebouwd wordt, zoals in Zoetermeer en
Gouda, was men optimistischer.
Tevreden over 1971 waren over het al
gemeen de ondernemers in de boek- en
kantoorboekhandel.
In de brandstoffenhandel is de verkoop
van kolen wederom af genomen: het is
een restmarkt geworden welke econo
misch van steeds minder belang wordt
maar sociaal nog noodzakelijk is. In de
oliehandel nemen in de meeste gevallen
de omzetten af, waarvoor bij de desbe
treffende ondernemers verschillende op
lossingen worden gezocht. Eén daarvan
bestaat daaruit dat regelmatig bestaande
bedrijven worden samengevoegd.
Voor de automobielbranche was het
jaar 1971 in vele merken een moeilijk
jaar. Vooral na het voorjaar namen de
omzetten af. De prijzen van de tweede
hands automobielen zakten verder in. De
jaren waarin een achterstand werd inge
haald lijken voorbij te zijn. Gezien de
verhoging van de lasten op de auto in
1972 is men niet zo optimistisch in zijn
vooruitzichten.
De rijwielhandel is wat dat betreft op
timistischer: er is een hernieuwde belang
stelling ontstaan voor de fiets, vooral bij
de autobezitters, de rijwielsport krijgt
meer liefhebbers. Een gunstige zomer
zorgde voor een toename van de afzet
van bromfietsen.
De zaken in huishoudelijke artikelen
hebben te kampen met aanmerkelijke
kostenstijgingen. Het begin van het jaar
bracht voor deze handel, welke een zeer
groot assortiment heeft, ernstige proble
men met zich mede doordat vele prijzen
verhoogd werden, mede door de verande
ring in de B.T.W.
De zaken in electrische artikelen heb
ben nog steeds te lijden onder een vrij
scherpe prijsconcurrentie van alle zijden.
De Nederlandse koper blijkt nog steeds
sterk gevoelig te zijn voor kortingen,
welke vaak belangrijker worden geacht
dan de technische kwaliteiten van een
apparaat. Toch was men over de behaal
de omzetstijging in 1971 over het alge
meen tevreden, gezien ook de omstandig
heid dat in 1970 een zeer aanzienlijke
omzetstijging werd behaald.
In de handel in gereedschappen vormt
de samenwerking met de groothandel
steeds meer problemen. Bij de grote vari
atie in het pakket is men van een regel
matige belevering van de grossier afhan
kelijk en dit wordt steeds moeilijker bij
het stijgen van de vrachtkosten en het
trage verlopen van het vervoer.
De schoenhandel, welke in 1970 wel
een aanmerkelijke omzetstijging behaalde
verkreeg maar een matige expansie in
1971. Steeds meer tracht men tot een zelf-
keuze te komen gezien het sterk arbeids
intensieve karakter van deze winkels.
In verschillende plaatsen werd in 1971
in de organisaties van de detailhandel
veel aandacht besteed aan de veranderin
gen in de detailhandel. Enerzijds neemt
de trek van de consument naar de grote
steden toe, anderzijds bestaat er toch een
neiging vooral op de zaterdag de grote
steden te mijden door de grote verkeers
drukte in de binnensteden. De belang
stelling bij de ondernemers voor een ana
lyse van de factoren die tot verschuivin
gen in het kooppatroon van de consu
ment aanleiding geven, neemt toe, evenals
de neiging om door collectieve en indi
viduele reclameacties het publiek aan te
trekken. Opmerkelijk is daarbij dat men
er in verschillende plaatsen in slaagde
aanzienlijke groepen kopers uit de peri
ferie van de randstad tot klant te krijgen.
slechterde werd ook de orderportefeuille
van toeleveraars dunner: dit geldt ook in
de triplexfabricage waar het eerste half
jaar 1971 de prognoses nog uitkwamen.
Evenals elders verwacht men geen verho
ging van de arbeidsprestatie en evenmin
een verhoging van de eindprijs te kunnen
behalen in deze fabricage.
In de speelgoedindustrie kon een om-
zetverhoging worden verkregen in 1971
ten opzichte van 1970. Het is een droeve
zaak dat deze industrie nog leeft bij de
gratie van de lange levertijden van de
Oosteuropese landen zoals Oost Duits
land, Polen en Roemenië. Men zoekt
steeds naar nieuwe artikelen doch de er
varing is dat een nieuw artikel dat aan
slaat zeer spoedig van een mindere kwali
teit wordt geïmporteerd uit de Oosteuro
pese landen, meestal voor een lagere prijs
en van een lagere kwaliteit. Waar de Ne
derlandse speelgoedmarkt geen kwali-
teitsmarkt is, wordt daardoor de concur,
rentiepositie voor de Nederlandse indu
strie steeds moeilijker. In andere landen
ligt dit anders, b.v. in Duitsland en
Frankrijk is een veel sterkere behoefte
bij de consument aan verantwoord speel
goed voor de jeugd dan in Nederland.
Eén der bedrijven richt zich steeds
meer op de fabricage van metaalwaren.
In het kader daarvan wordt de produktie
van kampeerstoelen belangrijk opgevoerd
door middel van flinke investeringen in
gebouwen en machines. Men hoopt daar
door weer met aantrekkelijke prijzen een
deel van de markt te kunnen terugvero
veren.
Een handicap voor deze sektor is ook
de hoge verkoopkosten - niet alleen de
jaarbeurs doch ook de exposities en ac
ties in winkels en warenhuizen - de lange
kredietperiode zomede de meer dan nor
male stijging van brandverzekeringspre-
mie en in het jaar 1972 van electra. Ge
zien de loon- en kostenontwikkeling ver
wacht men in 1972 geen omzetvergroting
te kunnen behalen.
10% meer zal gaan kosten in 1972, als
voor het tropische hout.
De stemming bij de houthandel is ge
matigd pessimistisch te noemen. Men ver
wacht scherpe concurrentie wat er toe
leidt dat men het kostenpeil zoveel mo
gelijk moet zien te drukken.
In de algemene bouwmaterialenhandel
is, evenals in de houthandel, de klacht
algemeen dat de bouwnijverheid zeer
traag met betalen is. Drie tot vier maan
den, voor de „zwakke broeder” vier tot
vijf maanden.
De marges in de houthandel en in de
bouwmaterialenhandel laten het niet toe
de functie van geldschieter te vervullen.
Deze handel welke maar zeer matige
winstmarges heeft, leeft in een constant
probleem de kosten binnen de perken te
houden. In de groothandel zijn de ar
beidsbesparende methodes nu eenmaal
moeilijk door te voeren.
De vraag naar grind en overige ruwe
bouwstoffen lag in 1971 op een goed ni-
vau. Door de enigszins teruglopende
vrachtenmarkt is het jaar voor deze
branche vrij gunstig geweest. De ver
wachting voor 1972 is dat, tengevolge van
een dalende conjunctuur, de behoefte aan
deze materialen lager zal zijn dan in het
afgelopen jaar. Naar mag worden aan
genomen zal de concurrentie eerder toe
nemen. Landelijk moet dan ook worden
verwacht dat de uitkomsten in 1972 be
langrijk lager zullen zijn dan in het af
gelopen jaar. In wat mindere mate zal dit
gelden voor de lokale detailhandel in
ruwe bouwstoffen.
De groothandel in hang- en sluitwerk
betrok een nieuw pand aan de Goude-
raksedijk, een gunstig verkeerspunt om te
worden bezocht, zulks teneinde een ver
dere omzetstijging te kunnen realiseren.
In de glashandel was het jaar 1971 toch
nog gunstig en er kon een omzetstijging
worden bereikt. Vooral in de laatste
maanden werd de concurrentie belangrijk
harder waarvan waarschijnlijk oorzaak is
de te verwachten teruggang in de bouw.
Het gevolg hiervan is dat de orderporte
feuille aan het eind van het jaar minder
gevuld was dan men bij vorige jaarwisse
lingen gewend was. De verwachtingen
voor 1972 zijn niet hoog gespannen.
Algemeen is de klacht bij de bouwbe
drijven dat de tijd tussen prijsopgave en
opdrachtdatum ontoelaatbaar lang is.
Ook het veel te lang uitblijven van ver
gunningen is oorzaak van een verstoring
van een continuatie van de werken wat
mede het risico onoverzichtelijk maakt.
In de aannemcrswereld vraagt men zich
regelmatig af of de beslissende instanties
wel beseffen wat de vertraging in de af
gifte van de nodige vergunningen aan
zorgen en aan geld kost.
De bedrijven in de utiliteitssektor wa
ren in 1971 goed van opdrachten voor
zien waardoor de omzetten in dit jaar
konden stijgen. Ook de opdrachtenporte
feuilles waarmee men 1972 ingaat zijn in
deze sektor nog onvoldoende gevuld. Er
zijn evenwel zorgen ten aanzien van het'
jaar 1972 omdat de afremming van de in
vesteringen in de utiliteitssektor ten ge
volge zal hebben dat er niet alleen min
der werk komt maar ook dat de concur
rentie veel scherper wordt.
In de woningbouwsektor zijn er voor
de grotere en middelgrote aannemings
bedrijven nog voldoende projekten in de
bouw. De concurrentiesituatie is evenwel
verscherpt door het groter aanbod van
woningen waarbij ook de koper kritischer
geworden is, wat zowel geldt voor de
koopwoningen als in de beleggingssfeer.
Voor de schilders was het weer tot laat
in de herft vrij gunstig: er was voldoende
werk, doch in sommige bedrijven was er
in het begin van de winter behoefte aan
winterwerk.
Voor de loodgieters en de electriciëns
heeft het verleggen van de woningbouw,
dan weer eens in de ene plaats en dan
weer in de andere nogal eens problemen.
Bedrijven die van oorsprong niet gewend
waren buiten het regio te werken zijn
daardoor gedwongen elders werk te zoe
ken. Daarmee gaat de continuïteit in de
produktie soms problemen geven.
De gasfitters melden dat voor de
schoorsteenapparaten de markt in dit ge
bied beperkt is tot een vervangingsvraag,
een uitbreidingsmogelijkheid zit alleen
nog in de gevelapparaten. In de nieuw
bouw is er praktisch altijd centrale ver
warming.
Het schoenmakersbedrijf meent dat het
dieptepunt voor deze bedrijfstak eigenlijk
al gepasseerd is. Naarmate het publiek
meer betere en duurdere schoenen koopt
wordt de neiging om meer geld uit te ge
ven voor een goede reparatie, weer ster
ker.
De dameskappers vonden het jaar, in
vergelijking met 1970, niet bijzonder gun
stig. De expansie is er wat uit, behou
dens in die plaatsen waar nog uitbreiding
plaats vinden, doordat het aantal vesti
gingen beslist niet toeneemt. In de heren-
sektor is het voor de bedrijven iets gun
stiger geworden doordat het aantal ves
tigingen in het gebied geleidelijk afneemt.
In de slagersbedrijven is men niet on
tevreden over 1971 wanneer men dit ver
gelijkt met het omzetbeloop in de vorige
jaren.
De reparatiebedrijven voor carrosseri-
ën hadden voldoende werk in 1971. Ten
aanzien van 1972 is men minder optimis
tisch omdat de neiging om kleine manke
menten te laten herstellen aan automobie
len afneemt.
De opticiens behaalden een omzetstij
ging in 1971 doch de kosten namen even
zeer sterk toe.
Zowel in de betonfabricage als in de
betonmortelfabricage is men niet opti
mistisch. De bedrijven zijn afhankelijk
van de bouwactiviteiten en daarbij in
sterke mate van de overheidsinvesterin
gen. In de betonfabricage ziet men ener
zijds het opschuiven van inmiddels afge
sloten orders, anderzijds ontstond er door
het mooie nazomerweer, waardoor er
weinig verletdagen waren in de bouw,
een tekort aan bepaalde artikelen uit het
assortiment waardoor er toch een langere
levertijd ontstond, met de daarbij beho
rende spanningen, welke kostprijsverho-
gend werkt. Vooral in de leveranties aan
gemeenten verwacht men in het jaar 1972
een vermindering.
De verminderde bouwactiviteit in een
groot deel van het gebied leidde voor de
betonmortelfabricage in 1970 tot een
aanzienlijke omzetdaling. Tegelijkertijd
kwamen er aanzienlijke kostenstijgingen
die in deze situatie niet konden worden
opgevangen, mede omdat er geen moge
lijkheden waren voor prijsaanpassingen.
Ook hier verwacht men een matige or
derportefeuille gezien het regeringsbe
leid, zodat met een daling voor 1972 re
kening wordt gehouden. De produktie
van kalkstoffen voor zuiveringsinstalla
ties zowel als voor vulstoffen neemt jaar
lijks toe. Door schaalvergroting, mecha
nisering en palletisering probeert men de
kostenstijgingen te temperen. De ver
wachtingen zijn optimistisch.
Bij de timmerfabrieken duurt het te
kort aan geschoolde zowel als onge
schoolde werknemers nog steeds voort:
ook nu de verhouding in algemene zin
iets lijkt te zijn gewijzigd blijft de vraag
naar Nederlandse werknemers het aan
bod overtreffen. Het ziekteverzuim heeft
abnormale vormen aangenomen, hetgeen
zowel geldt voor de Hollanders als voor
de buitenlandse werknemers. Het lijkt in
deze industrietak geen blijvende oplos
sing te zijn het tekort aan te vullen door
buitenlandse arbeiders. Daarmee zijn de
prestaties in het afgelopen jaar weer met
enkele procenten afgenomen. De verho
gingen van lonen en sociale lasten kun
nen daarmee niet ten volle worden door
berekend.
Het gevolg van één en ander is dat de
ondernemer moeilijk de moed kan op
brengen om grote werken aan te nemen.
Deze voorzichtigheid heeft al enkele
jaren de bedrijfspolitiek beheerst, wat er
toe leidt dat de orderportefeuilles op dit
moment minder zijn gevuld dan voor
gaande jaren. Het gevolg hiervan is weer
dat bij inschrijvingen er een zekere werk-
honger wordt geconstateerd waardoor
werken beneden een redelijke prijs en
vaak beneden de kostprijs wordt aan
genomen.
Het lijkt merkwaardig, dat dan, on
danks een potentieel tekort aan prestatie
voor de bouwnijverheid, toch een zekere
werkloosheid op langere duur wordt ver
wacht. Oorzaak hiervoor zal zijn de
moeilijkheid voor de ondernemers öm
financieel de zaak bij elkaar te houden.
In deze, vrij benarde situatie, is wederom
een moordende concurrentiesituatie voor
de hand liggend. Het behoeft daarbij
geen betoog dat de verhouding tussen
werkgevers en werknemers er moeilijk
gunstiger op kan worden, zeker omdat
door de bonden een verdere sociale voor
uitgang wordt gesuggereerd en bepleit,
welke het voor de werkgevers moeilijk
zal maken de touwtjes aan elkaar te kno
pen.
een moeilijke tijd achter de rug. In ver.
band met de noodsituatie waarin deze be
drijstak in het begin van 1971 was komeg
te verkeren, heeft de vorige regering bij
brief d.d. 8april 1971 van staatssecretaris
Keyzer aan de voorzitter van de Tweede I
Kamer der Staten-Generaal meegedeeld,:
dat zij van mening was dat het verzot, 5
gingsniveau van het streekvervoer niet j
wezenlijk mocht worden aangetast en dat
zij in verband daarmee besloten had dt
op de begroting van Verkeer en Water. I
staat voor 1971 voorkomende rijksbijdra- j
ge streekvervoer van 25 miljoen gulden I
te verhogen tot 40 miljoen gulden.
Tevens werd bekend gemaakt dat er l
mede rekening moest worden gehouden I
dat in de loop van het jaar door de trend-
ontwikkeling van de overheidssalarisseti, I
waaraan de lonen van deze bedrijfstak
zijn gekoppeld, alsnog een aanvullend be-j j
drag nodig zou zijn. Tegen het einde van; I
het jaar werden echter over deze aanvul, t j
lende bijdrage geen nadere mededelingen
gedaan.
Intussen heeft het loonoverleg met de; I
vakbonden in deze sektor van het be-| I
drijfsleven over de afstemming van de I
lonen op die van de overheid tot een aan-l
tal maatregelen geleid die kostenverho
gend werken. Bij de derde bedrijfsbegro I
ting 1971, die de bedrijven bij het de par I
tement van Verkeer en Waterstaat in au- I
gustus jl. hebben ingediend is met deze I
kostenverhoging rekening gehouden H
Daarbij is echter nog geen rekening ge-; I
houden met de nacalculatie die voor het i I
rijk heeft geleid tot een verhoging met I
terugwerkende kracht van de lonen metI
3,53% verminderd met een bedrag van 11
54,—.
Het Economisch Bureau voor Weg- en I
Watervervoer (E.B.W.) heeft op grond I
van deze bedrijfsbegroting - en rekening H
gehouden met bedoelde nacalculatie - op-
nieuw berekend hoe groot het verlies van H
het streekvervoer over 1971 zal zijn en i I
kwam daarbij op een bedrag van ca. 61 I
miljoen gulden (rekening houdend met 11'
een rendement van 8% komt het verlies I
op ca. 74 miljoen gulden neer) derhalve I
een belangrijk hoger bedrag dan de re ds i I
verstrekte bijdrage van 40 miljoen gul- I
den.
In verband daarmede is de liquiditeits- I
positie van de streekvervoerondernemln- I
gen, die op grond van het door het vorige
kabinet ingenomen standpunt hebben af
gezien van een zodanige vermindering
van de dienstverlenging dat het verzor-
gingsniveau wezenlijk zou zijn aangetast,
op het ogenblik précair.
De ondernemingen hebben dan ook de
minister dringend verzocht zo spoedig I
mogelijk uitvoering te geven aan de eer- I
der gedane toezegging en een beslissing I
te nemen omtrent de aanvullende bijdra- I
ge voor 1971, opdat de bedrijven weten I
waar zij aan toe zijn.
In het goederenvervoer langs de weg I
behaalden de grote transportondernemin- I
gen een aanzienlijke toename van de be- H
vrachtingen met een betere ladingsgraad
tot en met de herfst. Mede is dat te dan- I
ken aan de omstandigheid dat bij her-1
haling verladers die hun eigen vervoer I
verzorgden toch voor zeer grote proble-1
men en kosten komen te staan waardoor k
zij afzien van een standpunt dat het zelf- H
vervoeren van de afzet de beste oplos- I
sing is.
In dit soort bedrijven lukte het over f I
het algemeen wel om de verhogingen J
welke het tarief mogelijk maakte toe te
passen over het vervoer.
In de scheepvaart nam het vrachtaan-
bod in 1971 af waartegenover stond dat
door de moeilijke bevaarbaarheid van de
rivieren de tarieven niet daalden waar
door de werkelijke situatie niet ten volle
tot uiting kwam in de resultaten. Voor
het jaar 1972 wordt rekening gehouden I
met een overschot aan vervoerscapaciieit.
De zand- en grindschippers verwachten
een kleinere afzet in 1972 als gevolg van
de verminderde activiteiten in de bouw. 11
Dat betekent dat de gevolgen van het
conflict van lonen en prijzen daar een
sterkere invloed uitoefent dan elders. Nu
een recessie in het bedrijfsleven waar te
nemen is voelen de bedrijven, welke af-
hankelijk zijn van de zakelijke klant, zich 11
het meest bedreigd.
Het meest heeft voldaan het streven I
naar kwaliteitsverbetering, enerzijds door I
investeringen en verbetering van de ac- I
comodatie, met handhaving van een klas
sieke keuken op hoog niveau en als van- I
atie van internationale specialiteiten. I
waarnaast een goede oud-hollandse keu- I
ken met een grote verscheidenheid van I
vaderlandse gerechten. Hierbij past een I
actieve service.
In het algemeen zijn de bedrijven niet I
ontevreden over de resultaten van 1971
Er was een gunstige omzettoename. Ten
aanzien van de toekomst is men minder
optimistisch want de vijfdaagse werkweek
en de werktijdverkorting maken het za
kendoen steeds moeilijker. Daarbij is men
vrij algemeen van oordeel dat de wat pes
simistische tendens bij de mensen er toe
zal leiden dat de bestedingen in de be
drijven in 1972 lager zullen zijn. Dit ver
moeden wordt gesterkt door de omstan-
digheid dat de reserveringen voor 197-
wat minder zijn dan vorig jaar om deze
tijd.
