Zondag 40 jaar geleden reed voor
het eerst trein door Waddinxveen
Raadsleden wilden met
motie karwei dwarsbomen
KUNSTWERK VAN DE WEEK
Naar de wintersport
SPELENDE KINDEREN VAN J. PIRKNER
Lezers schrijven
GEREFORMEERDEN
WAAR NAAR TOE (5)
GEREFORMEERDEN
WAAR NAAR TOE (4)
wm gmfell W
Over aanleg spoorlijn Gouda-Alphen werd vier decennia geredetwist
Station in
Waddinxveen
soberder dan
in Boskoop
VERONTRUSTE GEREFORMEERDEN ZIJN OVERAL
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN DONDERDAG 3 OKTOBER 1974
Pagina 9
door BERT J. WOUDENBERG
(Advertentie)
Net van tramwegen
C. H. DE VRIES,
T°ssïlschadelaan 20
MEVROUW M. NAGTEGAAL,
Mozartlaan 33
Deze rubriek staat ter vrije beschikking van elke lezer van het Weekblad
voor Waddinxveen. Brieven die de grenzen van het fatsoen of van het recht
op privacy te buiten gaan worden geweigerd. Anonieme brieven worden
niet gelezen. Brieven onder pseudoniem worden wel geplaatst, mits de
redactie de schrijver van naam kent.
Onteigeningen
Polderproblemen
Eerste plannen uit 1896
Protesten uit Waddinxveen
Openingsrit
WADDINXVEEN De spoorlijn Gouda-Alphen aan den Rijn, waarvan
belangrijke spoorwegmensen in 1934 met zekerheid weten te zeggen dat zij
een uiterst kortstondig leven beschoren zou zijn, bestaat zondag 6 oktober
tegen alle sombere voorspellingen in 40 jaar. Dat is een hele prestatie voor
dit „eenvoudige lijntje”, waarover ook nog eens vier decennia lang soms
behoorlijk is geredetwist voordat de eerste trein dwars door de Gouwe-
streek kon gaan rijden.
Nu echter is deze ruim 17,5 kilo
meter lange spoorwegverbinding
niet meer weg te denken, al moet
gezegd worden dat de Nederlandse
Spoorwegen zich altijd nog wel een
meer rendabeler lijn kunnen voor
stellen dan deze. Maar voor opti
misme is rond deze spoorlijn altijd
volop ruimte gebleven, zo leert een
bewogen geschiedenis.
34 Treinen
Foto: Weekblad voor Waddinxveen/Gijs Kooren
Feit is in ieder geval dat in die tijd een
serie plannen ontwikkeld worden met als
belangrijkste doel het toen nog groene
hart van Holland te overdekken' met een
WADDINXVEEN Dit keer de spelende kinderen van J. Pirkner, die in
Groenswaard 1 te vinden zijn bij de Mgr. Bekkersschool.
En dat maakt dat in totaal 1.798.000 ku
bieke meter zand nodig is en de spoor
lijn uiteindelijk ruim 6% miljoen gulden
gaat kostten.
is. Onderzoek in de zaak
en het schrijven van het
rusten:
,Jn deze oproep wordt on
dermeer de vorming van
’voorlopige noodgemeen-
ten’ bepleit ’in die gerefor
meerde kerken, waar geen
Schrifttuurlijke prediking
en gemeenteleven meer is,
of waar men niet tot een
duidelijke
WADDINXVEEN Van de
door ir. H. G. J. Schelling in
Utrecht ontworpen stations
gebouwen voor de tussen
stations langs de spoorlijn
Gouda-Alphen aan den Rijn
wordt het complex in Bos
koop direct al het best ge
slaagd genoemd. Het station
is veel ruimer opgezet dan
in Waddinxveen en beschikt
in de hal zelfs over drie lo
ketten .De bedoeling daar
van was in die ruimte perio
diek exposities ten behoeve
van het kwekersbedrijf in te
richten. De ruime opzet van
het station Boskoop hield
ook verband met een moge
lijke opleving in het kwekerij-
bedrijf. Hoewel de bouwzijde
van de stations in Boskoop
en Waddinxveen gelijk is, is
het complex in Waddinxveen
duidelijk sotferder dan in de
buurgemeente Boskoop. Was
er aanvankelijk één loket, nu
zijn er twee in de hal met een
daarbij aansluitende wacht
kamer.
Toch wordt in 1921 al met het onteige
nen begonnen, welk karwei in septem
ber 1925 achter de rug is. Op dat mo
ment kunnen de 17 vaste spoorwegbrug
gen en één ophaalbrug voor gewoon ver
keer in Boskoop worden aanbesteed. On
danks al het gekrakeel dat er is en nog
gaat komen gaat het weliswaar hier om
een lijn met enkel spoor, maar er wordt
nota bene voor dubbel spoor stukken
grond onteigend, terwijl ook de kunst
werken ook die van de laatste tijd
daarop afgestemd worden.
thuis alsnog de bundel door te bladeren.
Ik geloof niet dat het hierom gaat, dat
gebeurt toch wel. Het punt is hier het
gemeenschappelijk zingen en beleven,
hetgeen zo belangrijk is voor vele men
sen. Gelooft de heer Witte niet, dat met
het vernieuwen van de omlijsting, de
waarde ook veelal achteruit gaat.
Ten tweede:
Beide heren zinspelen op de koeling uit
de advertenties van de heer De Vries.
Hoewel deze koeling niets met deze ker
kelijke aangelegenheid te maken heeft,
wil ik hier toch op ingaan. Terecht
merkt de heer Van Veen op dat koeling
van de dode geen enkele zin meer heeft,
omdat de bijbelse belofte werkelijkheid
gaat worden. Echter, begrijpt de heer
Van Veen dan niet, dat de door de heer
De Vries genoemde koeling in de adver
tenties niet is bedoeld voor de dode,
doch juist voor het welrijn van de over
levenden, welke hun dierbaren zolang
mogelijk bij zich willen houden. Alsdan
kan koeling voor de dode zeer gewenst
zijn.
Tenslotte kan ik niet begrijpen, dat juist
het punt waarom het in de brief van de
heer De Vries ging, niet bij de heren
Van Veen en Witte aan de orde is ge
komen.
van Hofni en Pinehas, dat
zij zich vergrepen aan het
offervlees en sliepen met
de kosteressen van de tent
huis. Maar die gedachte leeft in de
gemeente
3e. Tot slot nog dit. Het blijkt dat men
in Waddinxveen er geen eigen mening
op na kan houden, als je een bedrijf
hebt. Een bedrijf behoort niet vergele
ken te worden met een kerkdienst. Ze
ker het mijne niet.
4e. Nog even de belijdenis waar de Ge
reformeerde Kerk op rust: dat is art. 31
en 32 van de belijdenis des Geloofs.
Daar staat in, dat Dienaren des Woords,
ouderlingen en diakenen niets moeten
invoeren wat de gemeente schade toe
brengt.
Maandagavond j.l. is besloten op de
kerkeraadsvergadering dat de voorzan
ger van de Kruiskerk vrijaf krijgt, maar
het lied van de week blijft voortbestaan
(in de Ontmoetingskerk blijft alles bij
het oude). Als verzachtende omstandig
heden mag de dominee ais het een heel
moeilijk lied is, een andere moeilijke
opgeven.
Van mijn kant sluit ik hiermee de dis
cussie.
Voor het aanleggen van de spoorbaan is
vanzelfsprekend veel zand nodig, dat uit
Katwijk en Maarn komt. De lijn door
snijdt veenpolders, droogmakerijen en
rivierkteipolders. Echt Hollands polder
land dus, dat geschikt gemaakt moet
worden om een zware spoordijk te dra
gen. De dikke laag slappe veen en blau
we, zalfachtige, zeeklei stellen de bou
wers niettemin voor grotere problemen
dan voorzien zijn. Men krijgt namelijk
pas op acht tot veertien meter diepte
vaste zandbodem onder de voeten. Een
soort duinlandschap dus, die ondergrond.
In de eerste dagen van januari 1929
wordt dan eindelijk het werk aanbe
steed en voor 3.535.000,sinds
1908 is dat verdubbeld gegund aan
het Utrechtse Spoorwegbouwbedrijf. Dit
bedrijf legt de 17.525 meter lange spoor
lijn aan. Een lijn die bij Gouda even
wijdig aan de spoorlijn Gouda-Rotter-
dam loopt en even voor de aansluiting
Moordrecht het spoor met een grote
boog in de richting Waddinxveen en
Boskoop laat gaan, waar het ruim een
halve kilometer voor het station Alphen
aan den Rijn de lijn Woerden-Leiden
bereikt.
nek. ’Want de man was oud
en zwaar’. Wat met ’Eli-
houding’ wordt bedoeld,
zal nu wel duidelijk zijn.
De vraag is evenwel, of het
gerechtvaardigd is om
overeenkomstig de sugges
tie van de oproep dit
verhaal toe te passen op de
keuzebepaling situatie in de gereformeer-
en Getuigenis’ bedeelt zich
net van tramwegen, waarvan alleen
Gouda - Schoonhoven (vroeger) en Gou
da - Alphen aan den Rijn de kristallisa
tie zijn. Burgemeester P. A. Troost van
Waddinxveen is blij dat aan de spoorlijn
veel Waddinxveners een goede boterham
hebben verdiend. De meest optimistische
spreker blijft echter Boskoops burge
meester mr. P. E. Verkerk die enthou
siast getuigt: „Het gaat1 goed of het gaat
helemaal niet!”
Toch hebben de spoorwegen, die de aan
leg van de lijn duidelijk dwaasheid vin
den en zich er dan oök tevergeefs met
alte macht tegen verzetten, van het be
gin af aan geprobeerd de exploitatie in
goede banen te leiden. En nu al 40 jaar
lang. In die eerste jaren wordt gereden
met motorrijtuigen met beklede derde
klas en tegen buurtverkeertarief. We zit
ten nu in snel optrekkende gele electri-
sche treinen.
Als antwoord op het stukje „Gerefor
meerden waar naar toe?”, wilde ik het
volgende stellen:
le. Het blijkt dat de briefschrijvers het
slecht gelezen of niet begrepen hebben.
Men stelt nd dat ik tegen vernieuwing
zou zijn terwijl mijn vraag was, gaan
we niet te snel met de vernieuwing mee,
zeker betreffende „HET LIED VAN DE
WEEK”. Daar ging het om. dat kleuter
school spelen, voordat de eredienst be
gint. En waar de heer Van Veen voor
zanger is en pluimpjes uitdeeld (in de
kerk).
2e Hier volgen de reacties die ik ontvan
gen heb. In totaal 237, daarvan zijn 235
tegen het „lied van de week”. Er waren
er 227 die het jammer vonden dat de
opmaker van het „Weekblad voor Wad
dinxveen” bij toeval mijn advertentie
onder de brief geplaatst had. 26 gezin
nen blijven door „Het lied van de week’
’s morgens uit de kerk. Zeker zullen er
16 volgen als het zo blijft. Terwijl er 11
zijn die graag met eieren, tomaten, aard
appels of iets dergelijks naar het podium
zouden willen gooien. Maarzo iets kan
niet want je zit in de kerk, dus in Gods
Intussen komt er weer een kink in de
kabel dbordat nu het gemeentebestuur
van Waddinxveen er bij de regering op
aandringt het werk stil te leggen, omdat
„het getij voor den spoorweg verloopen
was, nu autobussen en vrachtauto’s de
oplossing zouden kunnen brengen”. In
de met algemene stemmen in 1920 aan
genomen motie van de Waddinxveense
raadsleden wordt verwezen naar de te
ruglopende conjunctuur en het feit dat
men toch 11 maal met de stoomboot
„Gereformeerden waar naar toe?”, zo
vroeg de heer C. H. de Vries enkele we
ken geleden in het Weekblad voor Wad
dinxveen. Dit was voor de heer A. van
Veen en! de heer B. Witte bepaald toch
een vraag die zij niet begrepen, dit ge
zien hun reacties in dit blad van vorige
week.
Ten eerste:
Volgens de heer Van Veen zijn er en
kele nieuwe dingen welke de heer De
Vries dwars zitten, terwijl deze schuwer
van het nieuwe geen moment aarzelt
voor het nieuwste. Ik vind dit wel een
vreemde reactie van de heer Van Veen,
omdat als hij de brief doordacht had ge
lezen, hij op had moeten merken, dat de
heer De Vries deze brief niet alleen in
het belang en voor het welzijn van hem
zelf schreef, doch tevens voor vele an
deren welke er precies zo over denken.
Natuurlijk is niemand tegen vernieu
wing. Vernieuwing hoort bij deze tijd,
maar is het niet van groot belang, dat
men in deze héét gebakerde tijd koeling
kan zoeken in de kerk. De kerk, waar
men samen, maar dan ook samen, de al
oude verhalen uit de bijbel leest, welke
niet oud worden, doch telkens weer
nieuw zijn. Is het daarnaast niet heerlijk
om deze dienst dan te beginnen zoals
velen het zo graag willen met liederen
die men als kind al kende.
De heer Witte stelde voor om ’s avonds
naar Boskoop en Gouda kan en ook nog
eens 5 keer met de bus. Zelfs bestaat de
mogelijkheid om 3 maal per dag met de
bus in Rotterdam te komen en als men
op de fiets naar Boskoop gaat was het
ook nog mogelijk om 3 maal per dag
naar Leiden te reizen. Waddinxveen ziet
dus de trein als vervoersmogelijkheid
niet zitten nu autobus en vrachtauto zo
in opkomst zijn.
Uiteraard neemt buurgemeente Boskoop
deze Visie allerminst in dank af. Er ont
brandt een hevige en onverkwikkelijke
Strijd. Daaraan komt pas een einde als
op last van de minister is onderzocht dat
de spoorlijn in geen geval door een
autoweg vervangen kan worden. Daarop
trekt de Waddinxveense gemeenteraad
in 1927 zijh motie met 7 tegen 6 stem
men in.
De eerste plannen om tussen Gouda en
Alphen aan den Rijn een spoorlijn aan
te leggen liggen voor het eerst in 1896
op tafel. Maar met die plannen wordt
niets gedaan. Tien jaar later, als het par
lement gaat praten over het voorstel de
Haarlemmermeer van spoorlijnen te
voorzien, uiten Kamerleden nadrukkelijk
de wens dat toch vooral de kwekers in
Boskoop nu eens op het spoorwegnet
moeten worden aangesloten. De minis
ter is het daar van harte mee eens en op
zijn verzoek gaan de toenmalige Staats
spoorwegen (SS) na waar nu precies be
hoefte aan bestaat: aan een spoorlijn
van Gouda via Boskoop naar Alphen
aan den Rijn of aan een spoorlijn van
Bodegraven via Boskoop naar Zoeter-
meer.
De keus valt op de nu 40 jaar oude
spoorlijn, die volgens berekeningen uit
1908 1.782.000,zou moeten gaan
kosten Van het begin af aan bestaat het
plan de trein ten westen van de Gouwe
te laten rijden, hoewel in Boskoop al
gauw stemmen opgaan om: het spoor
juist aan de andere kant van: de Gouwe
aan te leggen om juist de kwekers nog
meer ten dienste te zijn. Een speciaal in
het teven geroepen commissie komt ech
ter tot de slotsom, dat de lijn toch vol
gens het oorspronkelijke en huidige tra
cé moet worden aangelegd. Als compen
satie komt er langs de voor de kwekers
aan de oostelijke kant van de Gouwe ge
makkelijk varend te bereiken Otweg-
wetering een goederertlijntije te liggen.
Maar dbor het Uitbreken van de Eerste
Wereldoorlog raken in 1914 de plannen
helemaal op de achtergrond. Toch wordt
twee jaar later wetitelijk geregeld dat het
rijk de spoorlijn tussen Gouda en Al
phen aan den Rijn gaat aanteggen, mits
de streek één miljoen gulden bijeen
brengt voor de inmiddels al 2,4 miljoen
gulden kostende lijn.
Toch was het een en al somberheid wat
de klok slaat tijdens die openingsrit van
40 jaar geleden. Ja, er wordt zelfs kei
hard door niet de eerste de beste geno
digden gezegd, dat de commissie voor de
aanleg van de spoorlijn zich alvast maar
moet omvormen tot een commissie voor
het behoud van de spoorlijn,Want
als alle thans waarneembare tekenen zich
niet bedriegen ,zal deze spoorlijn over
enkele jaren weer gesloten kunnen wor
den wegens onrendabele exploitatie”,
klinkt het „fettelijk” in de goederen
loods van het Boskoopse station waar de
toespraken worden gehouden.
Op de herfstmiddag van de 6e oktober
1934 komen op het perron in Gouda
een paar honderd mensen bijeen om de
door het „Comité inzake de voorberei
ding van een officiële opening van de
spoorlijn Gouda - Waddinxveen - Alphen
aan den Rijn” georganiseerde feestelijke
openingsrit mee te maken. De stemming
zilt er ondanks alles zeker in en er han
gen slingers om locomotief 5531. Gou-
da’s burgemeester E. G. Gaarlandt neemt
dis Comlrtévoorzitter het gezelschap on
der zijn hoede en is aangedaan als op de.
stations die tijdens de allereerste rit wor
den aangedaan plaatselijke muziekkorp
sen bij wijze van welkom het Wilhelmus
ten gehore brengen en bij het weggaan
van de trein het Sarie Marijs speten.
Burgemeester Gaarlandt spreekt in de
goederenloods van Boskoop, waar wat
wordt gedronken en gegeten, met vol
doening over een belangrijke verkeers-
verbetering in de streek. De spoorlijn
had tientallen jaren lang velen bezig ge
houden en ook de aanleg ervan onder
vond bergen moeilijkheden. De niet meer
te houden Goudse eerste burger maakt
ook nog van de gelegenheid gebruik om
zijh stad te schetsen als „Nederlands ver-
keerszwaartepunt, waaraan alleen nog
een vliegveld ontbreekt”.
Naast de spoorlijn wordt persgrond me
ters hoog door het zakkende zand om
hoog geduwd, waarmee omliggende slo
ten worden gedempt en polders, daar
waar in de vijftiger en zestiger jaren in
Boskoop en Waddinxveen woonwijken
verschijnen, mee worden opgehoogd. Op
bepaalde plaatsen moet soms dagenlang
zand worden gestort voordat de zakking
ophoudt. Zandtreinen zakken een enkele
keer in een flits anderhalve meter weg
of vallen om. Maar ook deze moeilijk
heden aan het eind van een lange lijdens
weg hebben niet kunnen verhinderen
dat het zondag 6 oktober 40 jaar gele
den is dat toen voor bet eerst een tinge
lend treintje zijn weg vindt in het schier
onoverwinbare land van veen en water.
Tegenwoordig kunnen Gouwenaren,
Waddinxveners, Boskopers en Alphena-
ren op een doordeweekse dag al 34 trei
nen pakken en breidt het aantal stations
„voorstadhaltes” noemt NS ze zich
uit. Vorig jaar juni kwam Waddinxveen-
Noord er bij en nog voor 1980 zijn als
het goed is Boskoop-Zuid en Waddinx-
veen-Zuid aan de beurt. Er zou dan
eigenlijk niets meer te wensen over blij
ven, ware het niet dat het gemeente
bestuur van Waddinxveen er nog één
kan formuleren: een rechtstreekse spoor
wegverbinding, via de bestaande lijnen
plus een extra stukje bij het vissers-
paradijs ’t Weegje, naar Den Haag en
Rotterdam.
blad dat „Waarheid en
Eenheid” heet,
„Waarheid en Verdeeld- nen, Hofni en Pinehas ge
heid” zeker in dit geval heten. Het gedrag van dit
een passender titel zou zijn tweetal bracht schande over
geweest.
Omdat in de rubriek „Le
zers Schrijven” van
Weekblad voor Waddinx- gebruikt daartoe de jonge
...Haal dan de wintersport programma's op
bij een onafhankelijk reisbureau: één waar
U ruime keuze heeft en deskundig advies
t> krijgt. Juist ja...bij
Reis-en passagebureau H
WADDINXVEEN
KERKWEG207,
TEL.4488
zonen
Kerken wordt beter gevon- opvattingen in sommige van EK? Wiersinga en
den. opzichten afwijken van die Kuitert? De Bijbel meldt
Een andere zaak, die ook van de vereniging. De sy-
de gereformeerden raakt, is node heeft daarmee, zo
de onlangs geuite oproep staat in de oproep, een
van de vereniging „Schrift ’Eli-houdïng’ aangenomen.
Voor wie deze uitdrukking pel. Is het niet wat al te
niet meteen snapt, volgt kras om van je theologi-
hier een zeer beknopte sa-
woord en
van daad’ (om nogmaals de op-
De roep te citeren). Als dit ty-
een perend is voor de noodker-
een ken die ’Schrift en Getui-
neerd zijn op het dagblad veldslag tegen de Filistij- gemis’ wil zien verrijzen,
Trouw of de befaamde nen, waarin Israël nog valt te vrezen, dat de eni-
Kwattetbladen volgt hier tienduizenden andere men- gen die daar wel bij zulten
het commentaar van deze senlevens verliest en bo- varen, de aannemers zijn,
kranten op die „veront- vendien de verbondsark die de noodkerken mogen
ruste” oproep van in kwijtraakt. Wanneer Eli dat bouwen,” aldus becom-
„Schrift en Getuigenis” hoort, valt hij achterover mentariëren Trouw en de
zich thuisvoelende veront- van zijn Stoel en breekt zijn Kwartetbladen.
Naar aanleiding van een
open brief van de Stich
ting Confessioneel Beraad
om met betrekking tot de
zaak van ds. Wiersinga ad
hesie te betuigen heeft de
kerkeraad van de Gerefor
meerde Kerk in Waddinx
veen besloten een concept
brief te doen opstellen met
een toelichting. Overigens komt’. de kerken. Wie in deze
is deze kerkeraad van me- De oproep is een protest situatie als Eli wordt ge
ning dat het betuigen van tegen wat de vereniging zien, weten we: de synode,
adhesie in deze tijd vaak beschouwt als de slapheid En de vereniging ’Schrift
een te gemakkelijk middel van de generale synode,
die geen maatregelen heeft zelf kennelijk de rol toe
genomen tegen dr. Wier- van de jonge Samuel, die
standpunt aan de Generale singa en andere ’dwalende het oordeel aanzegt.
Synode der Gereformeerde herders’ wier theologische Maar wie zijn de
van
en Getuigenis”, die de ver
ontrusting (of beter: een
bepaalde vorm van veront- hier een zeer beknopte sa- sche tegenstanders te be
rusting) in de Gerefor- menvatting van het begin weren, of althans te sug-
meerde Kerken vertolkt, van het bijbelboek 1 Sa- gereren, dat ze lijken op
welke oproep stond in het muel. De oudtestamenti- dit dubieuze duo? Velen,
sche priester en richter Eli en zeker vele rand- en bui-
hoewel had twee nietswaardige zo- tenkefkelijken, ztilten zich
met enige verbazing af
vragen (éls ze zich ten
minste in dit opzicht nog
het huis van Eli, die te slap iets afvragen), hoe zo’n be
was om zijn zonen op hun strijdingsmethode te rijmen
het nummer te zetten. De Heer valt met het ideaal van
’een Kerk die concreet en
|veen de ingezonden stuk- profeet Samuel, die de ou- enthousiast het Evangelie
ken van plaatSeKjke (wel- de Eli (hij loopt tegen de uitdraagt in
en niet verontruste) gere- honderd) het gericht
formeerden alle ruimte de Heer aankondigt.
krijgen en lang niet alle twee zonen vinden
protestanten meer geabon- smadehjke dood in