biicnskunt
u natuurlijk
veer eesmetins
terecht
Mr. Opticien J.Grit
■■■mbmmbmhbimbbi Con tactlensspecialist ANVC -
Heel Nederland wist veertig jaar geleden dat
I
Waddinxveners een hervormde school kregen
n
Jubileumfeest
Hervormde
Schoolvereniging
ers
ur
’’WAAROM MOGEN SOCIALISTEN WEL HUN ROODE SCHOLEN HEBBEN?”
Decennia lange strijd om
erkenning en bestaansrecht
EXCLUSIEF BLOEMWERK
1936
1976
tiek
IV
D
ein 6
Maap Groenendijk
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEENDONDERDAG 1 APRIL 1976
N
1
Jter
trs
Uw bloemist
t
Waddinxveen, tel. 01828 - 4303
IflTERFLORfi
atti
tjes
eigenlijke oprichtingsdatum, maar
rondom 1 mei, de datum waarop
koninklijke goedkeuring op de statuten
werd verkregen. Zo wordt de herden
kingsbijeenkomst voor ouders, oud-
leerlingen en genodigden gehouden op
donderdagavond 6 mei om 20.00 uur
in De Hoeksteen. De jubileumtoe-
spraak zal gehouden worden door drs.
M. Burggraaf, rector van de refor
matorische scholengemeenschap voor
havo/atheneum/mavo "Guido de Bres"
te Rotterdam en oud-lid van de school
vereniging. Hij zal spreken over "Vrij
heid van onderwijs, ook nu in
discussie".
De avond vermeld verder een klank
beeld "veertig jaar hervormd onder
wijs "met aan het eind van de avond
een receptie. Voor de kinderen is er een
speciale verrassing in petto, terwijl een
aparte bijeenkomst voor het personeel
Bij ons kunt u rechtstreeks terecht voor uw nieuwe bril of
voor contactlenzen. Onze ervaren en volledig gediplomeerde
opticiens zorgen voor een exacte oogmeting, met behulp van
de allernieuwste optische meetinstrumenten. Hiermee wordt
de glassterkte van de bril die u nodig heeft bepaald. Dit doen
we trouwens al jaren, want de oogmeting is een belangrijk
onderdeel van ons bedrijf. “In eigen huis” bepalen we de
juiste brilsterkte én verzorgen wij de aanpassing van de
nieuwe bril. Alles in één hand. Dat is gemakkelijk en gaat
bovendien snel.
Brederolaan 3, Waddinxveen
tel. 4198
Zuidkade 93, Boskoop, tel. 4012
pelen
it
I
i.
VOOR
KLEUTERONDERWIJS
Het hervormde schoolbestuur heeft
zich in de voorbij veertig jaar niet
alleen met het basisonderwijs bezig
gehouden. Op 29 maart 1946 werd
er door het bestuur - dus dertig jaar
geleden - een commissie ingesteld, met
als taak een onderzoek in te stellen naar
de behoefte aan hervormd kleuter
onderwijs. De commissie werd ge
vormd door de heren F. Alblas, J.
Hoogerbrugge, J. Boon, G. Neven, N.
Hofman, G. vanTilburg en G. Borman.
Die behoeftewas kennelijk groot, want
reeds op 17 september van datzelfde
jaar kon de commissie rapporteren dat
een maand later - 1 oktober - met
kleuteronderwijs begonnen kon wor
den. Op twee plaatsen in Waddinxveen:
aan de ’brug’ in de garage van de heer
J. Krayestein en aan het ’dorp’ in een
lokaliteit van de fabriek van Modder
kolk en Dijs. Hoofdleidster werd mejuf
frouw Keiler te Boskoop bijgestaan
TOCH DERDE SCHOOL
Een moeilijke zaak voor de her
vormden, want hun beide scholen lig-
schoolvereniging heeft aangenomen,
werden en worden de scholen niet uit
sluitend door hervormde kinderen be
zocht. Ouders van diverse andere ker
kelijke groeperingen sturen hun kinde
ren gemotiveerd juist naar deze scho
len. Ook in de bestuurssamenstelling
komt dit tot uiting. Drie bestuurs-
plaatsen worden op dit moment bezet
door niet-hervormde ouders.
in augustus 1974 gaat de zich noemende
’’Bethel-school” een zelfstandig leven
leiden. In augustus dit jaar gaat de
school ruimte betrekken in de ”De
Savornin Lohmanschool” aan de Lin-
degaarde. De besprekingen om de dan
ook te starten geïntegreerde hervorm
de kleuterschool in deze lokaliteiten
onder te brengen zijn vastgelopen. De
Bethel-kleuterschool wordt nu onder
gebracht in de houten noodschool aan
de Bilderdijklaan.
Het was te voorzien dat de contacten
tussen beide schoolbesturen de laatste
jaren uiterst koel verliepen. In de af
gelopen maanden is er echter weer be
reidheid om met elkaar van gedachten
te wisselen en gemeenschappelijke pro
blemen door te spreken.
WADDINXVEEN Afgelopen dins
dag 30 maart was het precies veertig
jaar geleden dat de Vereniging lot
Stichting en Instandhouding van
Nederlands Hervormde Christelijke
Scholen werd opgericht. Een jubileum
dus. waaraan wij in dit Weekblad voor
Waddinxveen op deze pagina uitge
breid aandacht schenken. De accenten
van de jubileumviering heeft het
bestuur overigens niet gelegd op de
(Advertentie)
met het bestuur op een latere datum
de herdenking zal besluiten.
De hervormde schoolvereniging is de
afgelopen veertig jaar uitgegroeid tot
drie basisscholen: "Eben Haëzer",
"Rehoboth", "Bethel" en twee - na I
augustus drie - kleuterscholen: "De
Goede Herder "De Morgensteren
"Bethel". Gezamenlijk tellen de scho
len dan rond 500 kinderen met twintig
vaste onderwijskrachten.
Sprang. Staande de vergadering wer
den gelijk al 250 kinderen opgegeven
voor de aan te vragen hervormde
school. Dat was makkelijker gezegd
dan gedaan, zeker in die tijd, want het
zou nog drie jaar duren voordat de
school haar deuren zou kunnen openen.
De eerste poging - medewerking van de
gemeenteraad - leed al schipbreuk om
dat de vroede vaderen weigerden ook
maar een hand naar de verontruste her
vormden uit te steken. Beroepsschrif
ten bij Gedeputeerde Staten en de
Kroon hadden uiteindelijk succes. Een
wettelijke bepaling luidde dat geen
school gesticht kon worden voor kin
deren die reeds een plaatselijke bij
zondere school bezochten. In deze drie
jaar werden dan ook veel hervormde
kinderen overgeplaatst naar de open
bare scholen en naar christelijke scho
len in het naburige Boskoop. Daarna
volgde het touwtrekken met de ge
meente over de huisvesting. De twee
bestaande christelijke scholen moesten
begrijpelijk een forse veer laten en
hadden aan één schooi voldoende. Uit
eindelijk was men bereid de ’’Onder
wegschool” af te staan en kon op 1
mei 1939 met hervormd onderwijs wor
den begonnen voor 290 kinderen en 7
leerkrachten. Daar was het tot ”Reho-
bothschool” gedoopte gebouw niet op
berekend en moesten tijdelijk ook twee
lokalen in de openbare school aan de
brug worden betrokken. De heer D. G.
van Hoeven - nu woonachtig in Andel -
werd als hoofd benoemd.
BESTAANSRECHT
Was de start van de nieuwe school
vereniging moeitevol; eigenlijk is dat
de hele veertig jaar lang zo gebleven.
Steeds weer heeft men voor haar er
kenning en bestaansrecht moeten strij
den. Volhardendheid van de diverse
optredende besturen hebben er echter
voor gezorgd dat men na veertig jaar
toch tot een volwaardige schoolvereni
ging is uitgegroeid.
Nadat de eerste school was geopend
kwamen al spoedig de groeikansen tot
uiting. Na tien jaar waren er 9 leer
krachten voor 368 leerlingen. De Reho-
bothschool was overvol, nog steeds wa
ren twee lokalen in de openbare school
in gebruik en ook in het verenigings
gebouw achter de hervormde brugkerk
waren klassen ondergebracht. De ruim
tenood in 1946 was zo nijpend dat het
bestuur besloot een tweede school aan
te vragen. Reeds in 1947 kwam de
splitsing tot stand. De heer J. Vlieg
werd tot hoofd benoemd van de nieuwe
school, maar deze moest voorlopig zijn
klassen door geheel Waddinxveen on
derbrengen. Pas op 20 december 1950
kon de nieuwe Eben Haëzerschool aan
de Jan Dorrekenskade in gebruik wor
den genomen en waren voor dat mo
ment alle ruimteproblemen opgelost.
DERDE SCHOOL
De onstuimige groei in de beginjaren
'60 was voor het bestuur aanleiding om
I
I u~u Optometrist OV Korte Tiendeweg 12,
lUOPlIUK Gouda, tel. 01820- 13033
I Kleiweg 108, Gouda, tel. 01820 - 16033
J Winkelcentrum Bloemendaal 41, Gouda.
tel 01820 - 18492
JJIfVIWIJJ Winkelcentrum de Passage 220.
LJMlU liAIIAI Waddinxveen. tel. 01 828 - 430
i
Een foto Van het bestuur van de hervormde schoolvereniging met het personeel, gemaakt bij de opening van de ’’Rehoboth-
school” aan de Onderweg in mei 1938. Zittend van links naar rechts A. P. Breedijk, C. van Elswijk, W. Buitelaar, Ds. L.
Vroegindeweij, W. S. Buitelaar, P. Rehorst en J. van Sprang. Alleen de heren W. en W. S. Buitelaar zijn nog in leven. Op de
tweede rij uiterst rechts kandidaat A. Vroegindeweij, toendertijd bestuursadviseur en nog hervormd predikant te Veenendaal.
Naast hem de heer D. G. van Hoeven, het eerst benoemde schoolhoofd.
maakt. In september 1963 werd alvast
een noodlokaal als dependance van de
Eben Haëzerschool betrokken. De ge
meenteraad verleende in diezelfde tijd
goedkeuring voor de bouw van de der
de school. Bestek en tekeningen wer
den naar ’Den Haag’ gezonden en het
wachten was op de urgentieverklaring.
Drie maanden later hadden de CNS-
collega’s (Christelijk Nationaal School
onderwijs) eenzelfde urgentieverkla
ring ingediend. Het was duidelijk dat
twee nieuwe christelijke scholen op dat
moment niet haalbaar waren. ”Den
Haag” besloot dan ook de bereidver
klaring doormidden te delen: drie lo
kalen voor de hervormden en drie loka
len voor CNS. Het gemeentebestuur
piekerde er echter niet over om twee
drieklassige scholen te bouwen en
bracht beide besturen rond de tafel om
samen één school te betrekken. Daar
dit toch wel practische moeilijkheden
zou opleveren werden beide school
besturen het eens een aparte stichting
in het leven te roepen. Op basis van
gelijkwaardigheid vond men elkaar in
de stichting voor protestants-christe-
lijk onderwijs ’’Groen van Prinsterer”
en ook de gezamenlijke nieuwe school
school kreeg deze naam.
FUSIEPLANNEN
In de jaren die nu volgden (’65/’70)
vonden tussen beide christelijke school
besturen steeds intensievere contac
ten plaats. Intensie van deze bespre
kingen was het voornemen om beide
schoolverenigingen volledig met elkaar
te laten fuseren. Het hervormde school
bestuur deed daartoe in de ledenver
gadering van 28 april 1970 het voorstel
de vereniging op te heffen en met CNS
een nieuwe vereniging voor protestants-
christelijk onderwijs op te richten,
waarbij zich dan ook de ’’Groen van
Prinsterer”-stichting zou aanslui
ten. De meerderheid van de leden ging
accoord met dien verstande dat het be-
bestuur in de ontwerp-statuten alsnog
een wijziging z<pu laten opnemen waarin
voor elke school apart een bestuurs
commissie zou moeten gevormd welks
besluiten voor het grote bestuur bin
dend zouden worden verklaard. De
CNS-vereniging ging met deze amen
dering niet accoord, waarop de her
vormden in een ledenvergadering op 28
april 1970 in meerderheid het fusie-
voorstel in zijn geheel verwierpen. De
gevolgen voor hen waren diep ingrij
pend. Kort daarop nam de stichting
’’Groen van Prinsterer” in meerder
heid - na raadpleging van de ouders van
de schoolgaande kinderen - het besluit
de stichting te liquideren en zich aan
te sluiten bij de CNS-vereniging. Dat
betekende voor de hervormde school
vereniging uitsluiting van alle verkre-
Het huidige bestuur bestaat uit de
heren N. Bakker voorzitter), J. Boon
(secretaris), G. JJansen (penning
meester), Ds. W. Verboom 2e voor
zitter), W. van der Werken (alg. adj.),
W. Kooiman, J. van Leeuwen, M. C.
van Willigen, J. de Visser, J. Dankers,
A. Uitbeijerse, M. de Rooijen
J. Bregman.
Hoewel men veertig jaar geleden heel
bewust denaam ’hervormde'school-
MAVO-ONDERWIJS
Ook met het christelijk mavo-onder-
wijs heeft de jubilerende schoolvere
niging bemoeienis gehad. In 1955 werd
besloten tot oprichting van een her
vormde mavo-school. Maar ook de
CNS-vereniging had deze plannen, en
voor twee mavo-scholen was in Wad
dinxveen geen plaats. Een aparte stich
ting, in 1956 in het leven geroepen,
zorgde ervoor dat deze moeilijkheid
tot beider tevredenheid werd opgelost.
Juist veertien dagen geleden heeft deze
stichting opgehouden te bestaan door
dat de school is ingebracht in de pro-
testants-christelijke scholengemeen-
door vier helpsters voor ruim honderd
kinderen. Later werd de kleuterschool
aan de Onderweg betrokken en kwam
ook de nieuwe school aan de Prins
Bernhardlaan tot stand. Een wettelijke
bepaling dat basis- en kleuteronderwijs
niet onder één bestuur konden resor-
teren was er oorzaak van dat in 1957
een aparte stichting voor Hervormd
Kleuteronderwijs in het leven werd
geroepen. Te verwachten wettelijke be
palingen op de integratie kleuter/
basisonderwijs en sterke principiëele
verwantschap hebben er evenwel weer
voor gezorgd dat de stichting op 1
januari 1974 weer werd opgeheven en
binnen de hervormde schoolvereniging
terugkeerde. In 1974 keurde de ge
meenteraad een aanvraag voor een
derde kleuterschool goed.
schap voor mavo/lbo te Waddinxveen.
De hervormde schoolvereniging heeft
echter in dit bestuur een claim op
drie van de elf bestuursplaatsen.
Zo schreven we een onvolledig re
laas van veertig jaar hervormde
schoolvereniging in Waddinxveen.
Voor hen die mogelijk niet goed wis
ten hoe het allemaal nu precies met
het bijzonder onderwijs in onze ge
meente in elkaar zit, heeft het moge
lijk verhelderend gewerkt.
(Advertentie)
Jet vignet wat men rondom de jubileumactiviteiten van de hervormde schoolvereniging telkens weer tegen zal komen,
et is getekend door het hoofd van school voor basisonderwijs ’’Bethel” de heer N. Noorlander, die samen met bestuurslid
Jansen ook het klankbeeld "veertig jaar hervormd onderwijs” heeft samengesteld. De heer Noorlander is trouwens
h i V nauw ïerwsven met de hervormde scholen. Niet alleen omdat hij zijn basisopleiding genoot aan de Eben Haëzer-
I aIer onderwijzer werd aan de ^lehobothschool en nu dus hoofd van de Bethelschool, maar ook omdat zijn vader,
'I en de heer J. C. Noorlander twintig jaar bestuurslid was van de hervormde schoolvereniging.
"Zoals langzamerhand heel Nederland
weet is er in Waddinxveen een Hervorm
de Schoolvereeniging met meer dan 300
leden en meer dan 300 kinderen die graag
een Hervormde school zouden willen heb
ben. Daartegen is nog al wat verzet ge
rezen maar het is ons niet duidelijk ge
worden waarom wij Hervormden geen ei
gen school zouden mogen hebben”.
Zo begint een artikel in de Hervormde
Kerkbode van 9 mei 1936 waarin voor
de eerste maal melding gemaakt wordt
van de op 30 maart 1936 opgerichte
Vereniging tot Stichting en Instand
houding van Nederlands Hervormde
Christelijke Scholen te Waddinxveen.
Een gebeurtenis die veertig jaar ge
leden de Waddinxveense gemoederen -
en tot ver buiten de gemeentegrenzen -
danig in beroering brachten. Om wat
meer zicht te krijgen op de oorzaken
-- van de breuk in het christelijk onder-
HM wijs lezen we nog even verder in de
vergeelde veertig jaar oude kerkbode.
"Waarom mogen de socialisten hun
roode scholen tegenover de openbare op-
M richten - dat is meer dan op één plaats ge-
beurd - en waarom mogen Hervormden
191 dat niet? Zijn dat soms burgers van den
derde rang? Of moet het altijd zoo blijven
I dat de Hervormden in Waddinxveen drie-
BH kwart van de kinderen op de twee scholen
I brengen maar geen driekwart van de on-
derwijzers of van de bestuursleden mogen
geven? Waarom mag het eene niet in
evenredigheid zijn met het andere? Het
verlangen naar principieel ander onder
wijs heeft de Hervormde en andere ouders
van Waddinxveen - tot verbazing der be
schouwers - in zulk een groot aantal te-
M samen gebracht. Hier is iets waar vele
ouders al jaren op gewacht hebben. Het
is toch voldoende bekend welk een groot
M verschil er bestaat tusschen de geestelijke
ligging der Gereformeerde Kerken en die
der Hervormd-Gereformeerde gemeenten
inde Nederlandsch Hervormde Kerk. Het
gevoelen omtrent doop, wedergeboorte,
H het werk van den Heiligen Geest, de
bevindelijke kennis der zonde en der
genade en zoveel meer doet beide groepen
Ml sterk van elkaar afwijken. Daarom heb-
MH ben wij, ijverende voor de Christelijke
school, tevens geijverd voor een andere
geest in het onderwijs, door eerst ons
rechtmatig aandeel in de bestuurszetels te
zoeken om langs dien weg invloed te krij
gen op het onderwijs. Wij willen princi
pieel ander onderwijs en onderwijzers die
met ons één zijn in gevoelen omtrent de
dingen des eeuwigen levens. Dat is de oor
zaak waarom de Hervormde schoolveree
niging een eigen school zoekt”.
Het is duidelijk, de hervormden wen
sten meer evenredige invloed in de be
staande christelijke scholen, maar dit
voorstel werd in de ledenvergadering
met 85 voor en 143 stemmen tegen ver
worpen. En daar er toch al herhaal
delijk ’leermoeilijkheden waren ge
weest, besloten de hervormden een
eigen schoolvereniging in het leven te
roepen. Op 30 maart 1936 werd de op
richtingsvergadering gehouden. De be-
langstelling was enorm; niet minder dan de vinger bij de pols te houden. Plannen
iOO aanwezigen tekenden de presentie- om een derde school te vestigen in de
lijst. In het bestuur werden gekozen als aanbouw zijnde Oranjewijk werden ge-
voorzitter ds. L. Vroegindeweij, W. Bui
telaar (secretaris), P. Rehorst (pen
ningmeester), W. S. Buitelaar, C. van
Elswijk, A. P. Breedijk en J. van
gen aan de rand van oud en daarbij ook
sterk vergrijzend deel van Waddinx
veen. De meeste kinderen wonen im
mers in de nieuwbouwwijken. Een pe
riode van heroriëntering volgt. De
groei van de Eben Haëzerschool blijft
stabiel, maar vooral de Rehoboth-
school aan de Onderweg kan alle leer
lingen niet met goed fatsoen meer ber
gen. Zeven leerkrachten in zes lokalen
is niet doenlijk. Het bestuur besloot tot
aanvraag van een dependance in een
der nieuwbouwwijken. De in mei 1973
gehouden gemeenteraadsvergadering
waarin de aanvraag behandelt wordt,
verloopt chaotisch. Vooral de toen
malige wethouder van onderwijs P. Lips
(PvdA), gesteund door burgemeester C.
A. van der Hooft en Ph. Kroes (WD)
verzetten zich hardnekkig. Er is geen
schoollokaliteit beschikbaar laat het
college als belangrijkste argument
weten. De meerderheid van de raad
acht deze motivering echter niet ge
grond omdat de hervormden zelf voor
een ruimte kunnen zorgen in de bijge
bouwen van de Bethelkerk aan de Bil
derdijklaan. Augustus 1973 start de de
pendance. Een hernieuwde sprong naar
de derde hervormde school is gemaakt.
Een jaar later gaat de gemeenteraad
accoord de dependance om te zetten
-- - - in een zelfstandige school. De heer N.
gen onderwijsrechten in de nieuwbouw- Noorlander wordt het eerste hoofd en
wijken, want ook de eigendomspapie-
ren van de door deze stichting aange
vangen bouw van de 12-klassige De Sa
vornin Lohmanschool kwamen in han
den van de CNS-collega’s.
40 JAAf?
