TDMA
TOMA
I
Pater Renders, de geestelijke vader
van project Torna in Boven-Volta
NCVB-avond
Badhanddoeken voor huizen in Nes Ammim
avond over
Torna op
18 mei a.s.
4e Plaats voor
onze spuitgasten
in ’s-Gravendeel
Daar in Afrika gaat Waddinxveen handen uit de mouwen steken
Ds.van Dieren
voor Gereform.
Bijbelstichting
Agenda
Goudse
bioscopen
NJEUW 4KAMER-PAVILJ0EN 8hi NES AMMIM
Vrijwilliger van ’t eerste uur
Nog inschrijvingen op 11 en 13 mei
Al 258 bejaarden gaven zich
op voor de reis van 16 juni
Brandweer
had handen
vol aan
brandjes
I--
Weekblad voor)
Waddinxveen
7 N
I
EXCLUSIEF BLOEMWERK
“L’Air
du Temps
een wolkje)
/geurige «J
weeldeJR
van
Maap Groenendijk
NINA RICCI
WADDINHVEH
WADDINXVEEN
HUISWERKSTUDIO 31 1
dagelijkse huiswerkbegeleiding
studiecentrum gouda 4
d A
waddinxveen
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN
over
Oranjelaan 9, Waddinxveen
IT
Oud-vrijwilligster Mieneke van der i
ff
De
Uw bloemist
■^UR^
IflTERFlORA
Brederolaan 3, Waddinxveen
tel. 4198
Zuidkade 93, Boskoop, tel. 4012
benodigde 350.000 gulden is landelijk de
helft nu al binnen. De actie voor huizen
in Nes Ammim wordt in deze streek ge
coördineerd door het comité Midden-
Holland Huis in Gouda (Alb. Plesman-
plein 92, Gouda
HET WEEKBLAD
VOOR WADDINXVEEN
IS EEN ABONNEMENT
WAARD!
-
i Lans-Bunnik uit Waddinxveen.
DONDERDAG 6 MEI 1976
Drogisterij
BOUMA
Groensvoorde 10
Waddinxveen
Luxueus, elegant,
exquis. Een atomiseur
die de verrukkelijke
eau de toilette ragfijn
verstuift. Precies zoals
het moet om
onweerstaanbaar,
beschaafd en... zuinig
te zijn,.
Eau de toilette v.a. 19.-
Spray v.a. 26.-
Parfum v.a. ƒ37.50
VOOR
vormde Gemeente al een dikke vierdui
zend gulden ingezameld, terwijl de her
vormde Immanuëlkerk honderden bad
handdoeken heeft verkocht in het kader
van dezelfde actie ’’Huizenplan Nes Am
mim”, waarvoor overigens de Gerefor
meerde Kerk heeft gecollecteerd. Van de
a.s.
Klachten bezorging:
Peuleyen 15, tel. 2604, W’veen
Abonnementsprijs
f 4,75 per kwartaal bij vooruit
betaling; postabonnementen
f 12,75 per half jaar binnen ver-
len f 20,25 per
halfjaar voor overig Nederland.
Advertentie-tarieven
Losse mm-prijs f 0,32 exclusief
btw); contract-tarieven en tekst
advertenties op aanvraag.
WADDINXVEEN De vrijwillige
brandweer Waddinxveen heeft zater
dag niet meegedaan aan de provinciale
brandweerwedstrijden op eigen terrein.
Een ploeg van onze eigen brandweer,
voor het merendeel bestaande uit jonge
leden onder bevelvoering van hoofd-
braadwacht J. H. P. Mulder, had zater
dag 27 april reeds deelgenomen aan de
provinciale wedstrijden klasse IV in 's-
Gravendeel. Zij bezette daar met een
totaal van 198 punten een 4e plaats. De
bevelvoerder eindigde met 71 punten
op een gedeelde 5e plaats. Voorwaar
geen slecht resultaat voor deze jonge
ploeg, waarvan een aantal leden voor
het eerst aan wedstrijden deelnam. Een
wat oudere ploeg zal komende zaterdag
8 mei uitkomen in Noordwijk in klasse
11. Deze ploeg staat onder bevel van
hoofdbrandwacht D. van Vliet.
ders, een man die 25 jaar van zijn leven
heeft gegeven voor ontwikkelingssa
menwerking. Pater Renders is weer
terug in Nederland. Boven-Voltanen
hebben zijn missiewerk overgenomen.
Het is een hard gelag te moeten vetrek-
ken van een plaats waar je 25 jaar lang
lief en leed met elkaar hebt gedeeld.
Van te voren stond echter vast dat je je
,f 1 - 1 t is
een facet van een goede ontwikkelings
samenwerking: helpen tot je hulp over-
Intussen had Pater Renders de bevol
king voorbereid op het Centrum voor
Landbouwkundige Vorming waar jonge
boeren werden opgeleid om betere
landbouwmethoden te leren. De eerste
jonge boeren werden gerecruteerd uit
Torna en de omliggende dorpen. Pater
Renders en de burgemeester van Torna
selecteerden ze uit. De eertse jaren wa
ren het moeilijkst, zo vertelt Pater Ren
ders.
Ingrijpende veranderingen in land
bouwmethoden vergen heel veel tijd en
geduld om deze acceptabel voor de be
volking te maken. Langzaam begon de
bevolking het voordeel van de ossen-
tractie en ploeg in te zien. Vooral toen
bleek dat tijdens de grote droogte van
1970-1974 de families die de ploeg had
den gebruikt geen honger hadden gele
den!
zich voor de bejaardenreis van woens
dag 16 juni te laten inschrijven op dins
dag 11 en donderdag 13 mei de gehele
dag bij reis- en passagebureau Van Gin-
kel BV aan de Passage. Er bestaat nu
eenmaal de kans dat er nog ouderen
onder ons zijn die nog niet in staat zijn
geweest of er wellicht niet aan hebben
gedacht zich te laten inschrijven.
WADDINXVEEN De Waddinx-
veense afdeling van de Nederlandse
Christen Vrouwen Bond (NCVB) ver
gadert woensdag 12 mei in het Her
vormd Wijkgebouw De Hoeksteen aan
de Esdoornlaan. Deze om kwart voor
acht beginnende avond wordt verzorgd
door SOS uit Den Haag.
WADDINXVEEN Volgende week
donderdagavond 13 mei belegt de
Gereformeerde Bijbelstichting in het
kerkgebouw van de Christelijk Afge
scheiden Gemeente aan de Dorpstraat
5 een bijeenkomst waar ds. G. M. van
Dieren uit Ede hoopt te spreken. De
aanvang hiervan is bepaald op half
acht.
goed ingespeeld heeft. Het project bodig wordt.
Torna zou nooit van de grond zijn geko
men zonder medewerking van Pater
Renders. De mentale en geestelijke
voorbereiding die de bevolking nodig
had voor de huidige ontwikkeling is
voor een groot gedeelte aan hem te
danken. Juist deze voorbereidingen zijn
onmisbaar gebleken voor de ontwik
keling van de Samo.
Het is niet voor niets dat Pater Renders
twee jaar geleden door president Lami-
zana van Boven-Volta persoonlijk
geridderd is tot Chevalier in de Ordre
National de Haute-Volta. Deze waar
dering en eer spreek voor zichzelf.
Over 20 a 25 jaar zal ongetwijfeld de os-
sentractie algemeen in het Samo-
gebied worden toegepast. Dat is het re
sultaat van het werk van Pater Ren-
HARD GELAG
De basis voor de huidige ontwikkeling
in Torna en omgeving is gelegd door de
witte paters. Pater Renders heeft hierin
een zeer groot aandeel gehad. Uiterst
belangrijk daarbij is dat de Boven-
Voltaan mentaal niet uit zijn evenwicht
raakt. Inspelen op zijn situatie, vanuit
zijn levensomstandigheden proberen
veranderingen ten goede te introdu- zelf overbodig moet maken. Ook dat
ceren is iets wat Pater Renders zeer 1 11
goed begrepen heeft en waarop hij ook
brengst enorm. De vochtvoorziening is
dus zeer belangrijk.
WAT DE BOER NIET KENT
Pater Renders, van huis uit een
boerenzoon uit Brabant, begreep dit
terdege. Vandaar dat hij pogingen in
het werk stelde de getrokken ploeg te
introduceren. Met de ploeg kun je veel
beter en sneller de harde Afrikaanse
bodem losmaken, waardoor de grond
veel meer waterkan bevatten en daar
door een betere groei van de gewassen
wordt verkregen. In het begin wilden
de boeren van Torna niet aan de ploeg.
In hun samenleving is de ploeg, getrok
ken door ossen, een vreemd verschijn
sel. Ook hier geldt ”wat de boer niet
kent eet hij niet”. Pater Renders beg
reep al gauw dat hij alleen de getrok
ken ploeg niet kon introduceren. Daar
voor had hij hulp nodig. En die hulp
kwam.
In 1967 vroeg de Katholieke Werkende
Jeugd hem of er in zijn gebied iets ge
schikt zou zijn voor een project. Pater
Renders zei onmiddellijk ja. En het
project kwam er. Bij de voorbereidin
gen bleek alras dat de hulp van de KWJ
niet voldoende was. Daarom vroeg de
KWJ de Nederlandse overheid om hulp
om zodoende het project van de grond
te krijgen. Om zeker heid te krijgen
stuurde het Ministerie van Buitenland
se Zaken dr. Jan Broekhuyse naar
Torna om te kijken wat de mogelijkhe
den waren. Deze schreef een positief
rapport over het project en in 1968 kon
het eerste team vrijwilligers aan de slag
gaan.
I
DEELNAME 20,—
De kosten van de Waddinxveense
bejaardenreis - sinds 1930 een traditie
in onze gemeente - worden gedragen
door de bejaarden zelf (zij betalen f
20,- per persoon dit jaar) en de afdeling
Waddinxveen van het Koninklijk Ver
bond van Ondenemers (de georgani
seerde middenstand in onze gemeente
komt nu nog met een bijdrage van f
4.000,- over de brug). Zoals bekend be
talen de Waddinxveense ouderen sinds
1974 mee aan hun eigen reis omdat een
dergelijke tocht te kostbaar was gewor-
den om nog langer door de plaatselijke
middenstand alleen gedragen te wor
den. In feite is er verder geen veran
dering gekomen in de organisatie van
de bejaardenreizen.
THALIA
Do. en Vr. 8 uur. Za. en Zo: 3.30. i
7 en 9.30 uur, Di. en Wo. 8 uur: f
ON HER MAJESTY'S SECRET
SERVICE. 14 jr.
Za. en Zo. half twee, Wo. hall'
drie. ROBIN HOOD. a.l.
Vr. en Za. 12 uur en maandag-
cyclus 8 uur: TEN LITTLE IN
DIANS. Kleur, 14 jr.
REUNIE
Do. en Vr. 8.15 uur, Za. 7 en
9.15 uur. Zo. 3 uur: THE BOXER
REBELLION. 18jr.
Vr. en Za. 11.30 uur. Zo. 7 en
9.15 uur. Ma. t/m Wo. 8.15 uur:
VROUWEN DIE VOOR SEKS
BETALEN. Kleur. 18jr.
SCHOUWBURG
Do. 7.30 uur. Zo. 3 en 7.30 uur,
Wo. 7.30 uur: EUNNY LADY.
In kleur, a.l.
WADDINXVEEN/GOUDA Uit het
Weekblad voor Waddinxveen weet u dat
ook in Waddinxveen wordt meegebouwd
aan een paviljoen in Nes Ammim, de be
kende christelijke nederzetting in israël,
die dient te worden uitgebreid. Op en
thousiaste wijze heeft de Centrale Her-
Luit Bloem (links), lid van de Kerngroep Ontwikkelingssamenwerking Waddinx
veen, praat hier met Pater Renders, de man die een kwart eeuw heeft geleefd tussen
de bevolking van Torna in Boven-Volta.Het gesprek werd gevoerd ten huize van de
Waddinxveense oud-vrijwilligster Mieneke van der Lans-Bunnik (rechts) aan de
Vijverlaan. (Foto: Weekblad voor Waddinxveen/Sjaak Noteboom).
WADDINXVEENVijfentwintig jaar ontwikkelingssamenwerking doen. Dat
kunnen weinig mensen in Nederland zeggen. Nog minder mensen hebben
i van hun leven gewijd aan de ontwikkeling van mensen in de zogenaamde Derde i
i Wereld. Pater Renders is iemand die dat gedaan heeft. 25 jaar heeft hij geleefd
tussen de bevolking van Torna. 25 jaar lang heeft hijlief en leed met de mensen
aldaar gedeeld. Pater Renders kent ze. de Boven- Voltanen in Torna en omgeving,
i en ze kennen hem. Ja. alweer Torna, waar het bekende project in ontwikkeling i
is. Torna, waar Waddinxveen zich voor gaat zetten. Torna waar een ontwikkeling
aan de gang is die niet meer stop gezet kan en mag worden. Hoe is Torna en om-
giving rijp geworden voor zo'n ontwikkeling en waarom begint het project in
i Torna een succes te worden? Het antwoord op deze vragen gaf Pater Renders met
i wie Luit Bloem van de Kerngroep Ontwikkelingssamenwerking een bijzonder
1 boeiend gesprek had. Een gesprek dat plaats vond ten huize van Mieneke van
de Lans-Bunnik aan de Vijverlaan. die zelf ruim twee jaar als vrijwilligster in
i Torna en omgeving heeft gewerkt, zoals u in het Weekblad voor Waddinxveen van i
8 april hebt kunnen lezen. j
WADDINXVEEN Op dit moment hebben zich al 258 Waddinxveen
se bejaarden laten inschrijven voor de op woensdag 16 juni te houden
bejaardenreis, die onze ouderen ditmaal naar het Rotterdamse haven
gebied Europoort, het Westland, de Noordzeekust en de Bollenstreek
brengt. En het is natuurlijk begrijpelijk dat er een grote belangstelling
bestaat voor deze door-en-door Hollandse tocht, waarvan ook nog een
rondrit door ’s-Gravenhage een onderdeel vormt.
De 258 bejaarden die meegaan hebben
zich laten inschrijven tijdens de op don
derdagmorgen 22 en woensdagmorgen
28 april gehouden zittingsdagen van het
comité Bejaardenreis Waddinxveen”.
Dit comité opent nog de mogelijkheid
WADDINXVEEN Het is in het Afrikaanse Boven-Volta 1913. In dat
jaar vestigen de eerste missionarissen (witte paters) zich in Torna. Dat
betekent de eerste missionaire post in het binnenland van Afrika. Ruim
60 jaar zijn er witte paters in Torna geweest. Dat betekent 60 jaar lang
ontwikkelingssamenwerking bedrijven. In 1921 werden in-Torna de
eerste parochiescholen geopend. In 1950 kwam er een jonge Hollandse
witte pater naar Torna: Pater Renders. Hij had zijn opleiding in Algiers
en Tunis gekregen en werd door de sociëté Pére Blanc te Algiers naar
Boven-Volta uitgezonden met als doel christianisering en ontwikkeling
van Afrika.
In die tijd woonden er ongeveer 2.000
mensen in Torna. Iedereen vond toen
zijn bestaan in de landbouw en ie
dereen woonde in een lemen huis. Elke
boer kon met hard werken maximaal 2
ha. land bewerken. Meer kon niet van
wege het korte groeiseizoen, de be
perkte tijd om de grond voor het zaaien
klaar te krijgen en het gebrekkige
gereedschap. Pater Renders eerste
vereiste was de taal van de Samo (dit is
de naam van het volk dat in Torna en
omgeving woont) te leren. 80% van zijn
werk bestond uit ontwikkelingswerk
zoals het geven van onderwijs, het toe
passen van gezondheidszorg en verple
ging, 20% werd besteed aan geestelijke
vorming.
ONDERWIJS
Reeds in 1950 waren alle onderwijzers
aan de parochiescholen in Torna Afri
kanen. Pater Renders had daar alleen
een adviserende taak. Vanwege de mis
siescholen en de stimulerende invloed
van de witte paters gaat 80% van de
jeugd van Torna regelmatig naar
school. Dat is, zo vertelde Pater Ren
ders, voor Boven-Volta een bijzonder
hoog percentage. Torna werd dan ook
het Quartier Latin (is Studentenwijk
van Parijs) van Boven-Volta genoemd.
Op de scholen wordt het Franse
schoolsysteem toegepast. Er is geen
schoolplicht zoals wij dat in Nederland
kennen. Wel is het zo dat wanneer een
kind zich aanmeldt voor de school er
veronderstelt wordt dat hij of zij ook
zal blijven komen. Afrikaanse Kinde
ren zijn leergierig. Veel absenties ko
men dan ook niet voor.
In Torna en omgeving hangt de voed-
selproduktie sterk af van de eerste drie
en de laatste drie weken van de regen-
periode. Hoofdzakelijk worden er twee
graansoorten verbouwd namelijk Sorg
hum en Parelgierst. Valt er in de eerste
drie weken te weinig regen dan groeit
het gewas te langzaam en ontwikkelt
het zich slecht. Gevolg: een lage op
brengst. Wanneer in de laatste drie we
ken te weinig regen valt, zal de korrel-
vorming slecht zijn en daalt de op-
I Waddinxveense vrijwillige brandweer
I heeft de laatste weken weer met allerlei
brandjes - en dan met name veenbrand-
lijes - te doen gehad. De langdurige
I droogte zal daar wel mee te maken
I hebben. Zo moest maar liefst vijf maal
I worden uitgerukt naar de Prinses Beat-
I rixlaan en één keer naar de hoek Julia-
na van Stolberglaan-hoek Kerkweg
voor het onderdrukken van een veen-
brandje, n.l. zondag 18 april op het ter-
I rein voor de Immanuelkerk, dinsdag 20
april op hetzelfde terrein, maandag 26
april op de groenstrook tegenover het
notariskantoor aan de Prinses Beat-
I rixlaan, maandag 26 april hoek Juliana
van Stolberglaan-Kerkweg, dinsdag 27
april Prinses Beatrixlaan hoek Willem
H de Zwijgerlaan en vrijdag 30 april we-
H derom op de groenstrook tegenover het
B notariskantoor.
Voorts moest op maandag 26 april,
even voor de uitruk naar de Prinses
Beatrixlaan, op het terrein van de heer
örn aan de Zwarte weg een begin van
brand worden geblust, tengevolge van
een tijdens laswerkzaamheden in brand
geraakte gasfles. Tenslotte werd dins-
dagmoregn 27 april in alle vroegte de
hulp van de brandweer ingeroepen
"■oor het leegpompen van een volgelo-
nen bak van een drijvende heistelling
Ibij de werkzaamheden aan de Gouwe-
tunnel.
van harte
jarenlang wetenschappelijk bege-
I leider van het project Torna ge-
I weest. Hij kan er bijzonder boei- I
end over vertellen en weet een
zaal in de ban van Afrika te bren-
gen. Een ieder die niet onver-
I schillig tegenover zijn medemens
in de wereld staat is van harte
jwelkom om 8.00 uur ’s avonds
I in ”De Hoeksteen’’ op 18 mei
1 Uitgave: Druk. Veldwijk B. V.
t Direktie:J. B. Veldwijk
A Redactie: B. J. Woudenberg
Exploitatie: F. van Kempen
Redactie-adres:
i PeuleyeYi 144, Waddinxveen
telefoon (01828) 5594
A Advertentie-afdeling:
Oranjelaan 9, Waddinxveen
A postbus 66, telefoon (01828) 4788
A spreidingsgebied
I half iaar voor ove
Voorlichtings- i
avond over
- I
WADDINXVEEN Op 18 mei
aanstaande organiseert de Kern-
groep Ontwikkelingssamenwer-
i king Waddinxveen een grote
voorlichtingsavond in het Her- I
vormd Verenigingsgebouw "De
Hoeksteen” aan deEsdoornlaan.
i Op deze avond zal onze "eigen”
vrijvdlligster Mieneke van der
Lans (u kent ze al uit het Week-
blad voor Waddinxveen van don-
derdag 8 april) iets vertellen over
I haar ervaringen in Torna. Met
een prachtige diaserie zal zij te-
vens iets laten zien van haar werk
in Boven- Volta. Na de pauze zal
dr. Jan Broekhuyse iets vertellen
over wat hij in Boven-Volta be- I
leefd heeft. Dr. Broekhuyse is
- 1
1'?