Waddinxvener verzamelt in boek
Waddinxveense uit
Vijveriaan wil in
ons dorp honden aan de lijn
nieuwe feiten over slag bij Arnhem
Ghita
den Besten
rekord
verplettert
haar Gouds
Poolse
strijders
stiefkinderen
van operatie
Market
Garden
Ergenissen honden-uitlaat- probleem nemen toe
Noordegraaf’s automobielbedrijf open
GEZIN SMALLENBROEK
HEEFT VERHUIZING
WEER ACHTER DE RUG
Majoor AL. J. van Vliet mede-auteur van "Zwevendnaar de dood"
Rol Poolse en Nederlandse
strijders wordt recht gedaan
A;
y
TDTALi
J
3 cm van de eerste verwijderd.
J
JEDBLRGH-OFFICIER
De term Jedburgh-ofjïcier, wat houdt dit
in?
gezin van Burgemeester mr. a. o. smaiienoroer., aai aie aag uejinuiej narmeien voor
Waddinxveen verwisselde. Nu onze eerste burger en zijn vrouw in hun tijdelijk huur
huis aan de Prinses Beatrixlaan 8 onder ons zijn zullen zij wellicht meer dan voorheen
kunnen deelnemen aan het dagelijks leven in hun en onze gemeente. Het betrekken
van het nieuwe huis is tijdig genoeg om de drie kinderen te kunnen laten acclimati
seren. voordat zij straks naar Waddinxveense scholen zullen gaan. De zoveelste ver
huizing is voor het gezin Smallenbroek vlot verlopen, ondanks het warme weer waar
natuurlijk iedereen wel last van had.
"Jedburgh-officieren waren officieren,
speciaal opgeleid en getraind, om ach-
.ter de vijandelijke linies te worden ged
ropt en daar het verzet te organiseren
geallieerd commando gekomen
daarmee afhankelijk van Britse be
velen. Toen de Polen bij Driel vochten
was de stad Warschau nog steeds in he
vige strijd gewikkeld met de Duitsers,
tot 3 oktober 1944. Aan hun eigenlijke
opdracht is de Poolse brigade nooit
Mijn onderzoek leverde het feit op dat toegekomen.
Groenewoud was ingedeeld bij de staf ls boek
van 1 Britse Para Brigade, meesprong
en landde bij Wolfheze en op de avond
van 1'
Arnhem bereikte. Toen deze groep 's
nachts werd omsingeld door Duitse SS-
troepen, probeerde hij op de morgen
van 18 september uit te breken naar het
divisie-hoofdkwartier in Oosterbeek.
Bij die poging sneuvelde hij. Jacob
Groenewoud had het verzet moeten or
ganiseren in Arnhem en omgeving tij
dens de gevechten. Doordat hij in een
vroeg stadium sneuvelde kon het verzet
in Oosterbeek onvoldoende of nau-
WANTROUWEN
In uw inleiding schrijft u ergens dat de
geallieerden te weinig acht hebben ge
slagen op de inlichtingen van het Neder
lands verzet. Hoe verklaart u dit?
"Dit is gedeeltelijk te verklaren uit een
ongefundeerd wantrouwen van de geal
lieerden in de betrouwbaarheid van het
Nederlands verzet na het verschrik- welijks georganiseerd worden.”
Dit is de nieuwe vestiging van Noordegraafs automobielbedrijf B V aan de Staringlaan.
'Foto: Weekblad voor Waddinxveen/Sjaak Noteboom).
WADDINXVEEN De ergenissen over de wijze waarop een steeds
groeiend aantal Waddinxveners hun hond pleegt uit te laten nemen bij
de inwoners, waaronder zich ook hondenbezitters bevinden, hand over
hand toe. Van gemeentewege wqrdt getracht daar al een aardig poosje
paal en perk aan te stellen door het plaatsen van borden met opschriften
te van het feit dat een klein aantal Ne
derlandse militairen uit Engeland is
meegevlogen naar Nederland om deel
te nemen aan de operatie ’’Market-
Garden”. ’tAandeel van hen die voch
ten bij Arnhem, de meesten comman
do’s van het eerste uur, is door mij uit
voerig nagezocht en de persoonlijke er
varingen van een aantal staan nu ver
meld in dit boek. Een man, die bij Arn
hem een grote rol had kunnen spelen
was de Jedburgh-officier Jacob
Groenewoud, van wie bijna niets be
kend was”.
geallieerde opmars zich zou richten. In
de zomer van 1944 beschikte men over
vier Jedburgh-officieren; Brinkgreve, Poolse Brigade kort tevoren onder
Staal, Bestebreurtje en Groenewoud. geallieerd commando gekomen en
Brinkgreve werd inderdaad vóór de
operatie "Market-Garden” gedropt in
Overijssel. De andere drie waren inge
deeld bij twee van de drie Airborne di
visies. Het is voor mij nog steeds de
vraag waarom dit laatste gebeurd is.
gene wat reeds over Arnhem bekend
was; daarnaast hebben Peelen en ik
persoonlijke ervaringen en verhalen
over de deelnemers aan de slag om
Arnhem verzameld en deze vormen op
zich ook een nieuwe bijdrage aan het
gebeuren in en rond Arnhem in 1944.
Britten, Polen, Nederlanders en Duit
sers komen in dit boek uitvoerig aan
het woord”.
Dit hoek komt op 4 september uit. Hebt u
ook een bepaald idee hoe u dit wilt doen?
"We hebben getracht om dit boek op 4
september uit te laten komen, omdat
op die dag, zaterdag 4 september, voor
de 30e keer de Airborne Wandeltoch
ten worden gehouden in Oosterbeek.
Op diezelfde dag kunnen de deel
nemers maar ook andere Nederlanders
kennismaken met het boek ’’Zwevend
naar de dood”. Het zal dan in Ooster
beek te koop zijn”.
hondenmaag niet bestand is;
om kleine kinderen, die buiten spe
len tegen (speelse) aanvallen van hon
den te beschermen (driemaal voorge
komen de afgelopen dagen in de Vij-
WADDINXVEEN Met een receptie en een open huis heeft Noordegraaf s automobielbedrijf BV uit Gouda vrijdag en
zaterdag de nieuwe vestiging aan de Staringlaan 4 in Waddinxveen officieel.in gebruik genomen. Daarmee heeft deze Cit-
roëndealer van de Raam in de kaas- en kaarsenstad de activiteiten uitgebreid tot in onze gemeente. De tweede vestiging
van Noordegraaf omvat een volledige werkplaats, onderdelenmagazijn, showroom, kantoorruimte en bergingen en twee
Total-benzinepompen. Het 20 maal 30 meter metende pand wordt omgeven door een ruim parkeerterrein en maakt dui
delijk dat er nog voldoende uitbreidingsmogelijkheid aanwezig is. In de Waddinxveense vestiging van Noordegraaf werken
drie monteurs, een werkplaatschef en een verkoper. De heer K. N. Noordegraaf (20), wiens oom en vader de zaak van zijn
grootvader in Gouda runnen, zei dat weliswaar is gewacht voordat aan de Staringlaan de eerste paal de grond inging, maar
dat nu dan toch de tweede vestiging een feit is geworden. Gedurende de receptie en het open huis was er een gezellige druk
te bij de Citroën-dealer met nogal wat Waddinxveense klanten.
kelijke "Engelandspiel”, althans dat
zou een verklaring kunnen zijn.
Helemaal duidelijk is deze affaire mij
nog niet. Maar wel staat vast
dat de ondergrondse, die gevraagd
werd inlichtingen te verschaffen, dit
ook uitgebreid en nauwkeurig heeft ge
daan. Troepenverplaatsingen en aan
wezigheid van Duitse troepen werden
doorgegeven. Men was aan geallieerde
zijde op de hoogte van de aanwezigheid
van de restanten van twee Duitse SS-
Pantserdivisies, noord en oost van Arn
hem. Dit werd niet op de juiste waarde
geschat bij de voorbereidingen van
deze operatie. Deze SS-divisies hadden
een zekere naam en faam tijdens en na
de invasie in Normandié. Hierdoor was
de Duitse tegenstand direct na de lan
dingen vrij groot en tevens van Duitse
zijde goed gecoördineerd”.
U beschrijft in dit boek nogal ruim het
aandeel van de Nederlandse militairen in
niet" of nauwelijks de slag om Arnhem?
’’Weinig Nederlanders zijn op de hoog- ROL VAN POLEN
Wat is de rol van de Polen geweest in de
slag om Arnhem?
”In ‘Zwevend naar de dood’ ga ik uit
voerig in op het ontstaan, het doel en
de activiteiten van de Eerste Onafhank
elijke Poolse Parachutistenbrigade. De
rol van de Polen in de slag om Arnhem
is in Nederland niet zo erg bekend. Zij
waren een grote steun in de operaties
bij Arnhem. Dankzij hun optreden kon
nu nog een deel van de Britse Airborne
Divisie ontkomen naar het midden. De
Polen kwamen echter, buiten hun
schuld, te laat om een geallieerde over
winning bij Arhem mogelijk te maken.
De tragedie van de Poolse Parachutis
tenbrigade en van het Poolse volk te
vens is wel deze, dat de brigade die bij
Driel vocht voor de bevrijding van Ne
derland in feite bedoeld was voor de
bevrijding van Warschau. Deze brigade
zou door de lucht vanuit Engeland ver-
voerd worden naar Warschau wanneer
tegen de Duitse troepen, waartegen de daar de opstand tegen de Duitsers zou
--i_ beginnen. Maar toen Warschau in op
stand kwam op 1 augustus 1944 was de
WADDINXVEEN Al zeiden
de Polen het niet hardop, in hun
hart hadden ze toch het gevoel
dat ze de stiefkinderen van de
operatie bij Arnhem waren. De
polen beschikten over enige Brit
se liaisonofficieren. toen ze bij
Driel landden. Zover kon wor
den nagegaan beschikten de Po
len over geen enkele Nederland
se militair die hen tot tolk dien
de. De veertien ingedeelde Ne
derlanders zaten allen bij Britse
staven en onderdelen. De Poolse
brigade moest op 19 september
bij Arnhem landen in twee ge
deelten: de zweefvliegtuigen ten
noorden, de parachutisten ten
zuiden van de Rijn. Landen op de
derde dag hield in dat het
element verrassing voor hen nihil
was. Landen op twee plaatsen
met de Rijn ertussen als barrière
maakte de kans op snel gebruik
van zware wapens en voertuigen
wel zeer onwaarschijnlijk.
De oorspronkelijke droppingszo-
nes voor de Polen bij Elden en
later bij Driel waren niet in ei
gen handen en onverdedigd. De
droppingsplaatsen voor de Britse
parabrigade, die op 18 septem
ber landde, werden verdedigd
door twee Britse airbornebatal-
jons. Bovendien was het terrein
waar de Polen neerkwamen,
door de adviseurs van Urquhart
ongeschikt bevonden voor de
Britten. Ze waren wel goed
genoeg voor de Polen! En onbe
schermd tegen direct vijandelijk
vuur! Men had de zware wapens,
de voorraden en het materieel
van de Polen wel op 19 septem
ber laten vertrekken uit En
geland, terwijl de para’s waar
voor ze bestemd waren pas op 21
september konden volgen. Men
liet het grootste deel van de
Poolse para’s wel gaan op 21
september, doch liet een bataljon
in Engeland achter. Dit bataljon
werd pas op 23 september ged
ropt bij Grave. Het was een
wonder dat ze al op 24 septem
ber in Driel waren.
Zij kwamen juist op tijd om te
vernemen dat in de voorgaande
twee nachten 250 Polen erin ge
slaagd waren de noordelijke oe
ver te bereiken, maar vraag niet
ten koste van welke verliezen en
met welke middelen ze werden
overgezet. Wijlen luitenant-
kolonel Th. A. Boeree noemde
1 dit in een niet gepubliceerd com-
mentaar "Gemodder in de
gooten niet ten onrechte. De
polen die de overkant bereikten
werden midden in de nacht inge-
schovemtussen Britse troepen die
direct bedreigd werden door in-
filtrerende Duitsers. De taal-
problemen, de onbekendheid met
het terrein en de opstellingen ter
plaatse, onvoldoende munitie,
geen coördinatie. Was het won-
i der dat zij ohmiddellijk zware
l verliezen leden?
Fragment uit:
’’Zwevend naar de dood,
Arnhem 1944”)
daar helemaal ongewenst is honden uit te laten.
Natuurlijk weten de hondenbezitters ARGUMENTEN
Dezer dagen kregen we van de aan de
Vijveriaan 17 wonende mevrouw G. L.
ter Steege-Verkruissen een aantal ar
gumenten te horen waarom volgens
haar honden aan de lijn behoren te
lopen:
om het verkeer niet in gevaar te bren
gen, wat voor de hond ook nadelige ge
volgen kan hebben;
om geen speelplaatsen en zandbak
ken van scholen te bevuilen;
omdat kinderen, die tegenwoordig
toch al weinig speelruimten hebben be-
vaak bevuild vinden door hondenuit
werpselen;
om verwoesting van tuinen tegen te
gaan;
om het stukbijten van vuilniszakken
te voorkomen. Dit veroorzaakt een
grote rommel op stoepen en wegen,
terwijl de honden gevaar lopen voed-
selresten te verorberen waartegen een
een synthese geworden tus
sen enerzijds de krijgshistorische achterg
ronden en anderzijds het verhaal, het oog-
Djeptember de verkeersbrug bij getuigenverslag. Hoe bent u hiertoe ge-
koemen?
"In dit boek 'Zwevend naar de dood’ is
getracht om een wetenschappelijk-
historische bijdrage te leveren en zo
doende zaken toe te voegen aan dat-
bij speelplaatsen in de woonwijken om duidelijk te maken dat het juist verlaan).
AANLIJNGEBOD
Bij deze zes punten tekent mevrouw
Ter Steege-Verkruissen nog het volgen
de aan:
’’Iedereen die tot aanschaf van een
huisdier overgaat moet beseffen dat je
bepaalde verplichtingen op je neemt
zowel tegenover het dier als tegenover
je medeburgers. Een echte hondenlief
hebber zal ook nooit bezwaar kunnen
hebben tegen een aanlijngebod. Hij
wil namelijk het beste voor zijn hond!
Helaas zijn er ook hondenbezitters die
dit niet beseffen en alleen maar den
ken aan eigen gemak: dus de hond los
en alleen de straat op sturen. Dit houdt
dan ook in dat veel van deze mensen
zich onttrekken aan de morele ver-
pliching van vergoeding van de aange
richte schade. Graag stel ik mijn tele
foonnummer 3383 beschikbaar voor
adhesiebetuigingen om gezamenlijk
een verzoek tot B. en W. te richten
voor een aanlijngebod voor honden
binnen de bebouwde kom van deze ge
meente.”
in onze gemeente drommels goed dat
ze bij het uitlaten van hun huisdieren
de goot van de straat moeten opzoe
ken. Daarover kan geen misverstand
i bestaan. Wij herinneren ons dat in ver-
gaderingen van de gemeenteraad gedu
rende een aantal jaren het honden-uit-
laat-probleem bij herhaling ter sprake
is gekomen, zonder dat daaruit afdoen
de oplossingen naar voren zijn geko
men. Vorig jaar nog liet oud-burge-
meester C. A. van der Hooft bij het
i aanslagbiljet voor de hondenbelas
ting een foldertje insluiten met het ver- B _r
zoek deze huisdieren zoveel mogelijk halve op trottoirs en speelweiden, deze
onder controle te houden. Niettemin,
zeggen Waddinxveners, is het aantal
zonder toezicht lopende honden bin
nen de bebouwde kom enorm gestegen.
In de Algemene Politie Verordening
(APV) is nu eenmaal geen aanlijngebod
opgenomen. En daar zou wel eens ver
andering in kunnen worden aange
bracht.
\\H KBI \I)\()ORW VDDINW I I N DONDERDAG XJl LI 1976
Wat had men kunnen doen als verzetsstrij
der?
"Wanneer Groenewoud en de andere
twee Jedburgh-officieren enige weken
voor de operatie "Market-Garden”
gedropt waren, het verzet op de Velu-
we, in de Betuwe en rond Nijmegen en
Grave kunnen organiseren, voorberei
den op geallieerde acties en de Duitse
tegenacties grondig in de war kunnen
sturen. Hierdoor had de operatie
"Market-Garden” en vooral de slag om
Arnhem een andere wending kunnen
krijgen of nemen.”
Waarom zijn de parachutisten zo ver van
Arnhem geland?"
"Dit feit is over het algemeen genoeg
zaam bekend. De landingsterreinen bij
Oosterbeek en Wolfheze waren bijzon
der geschikt voor parachutisten, maar
vooral voor de zweefvliegtuigen. Men
meende op grond van inlichtingen, dat
het gebied ten zuiden van de verkeers-
brug bij Arnhem ongeschikt was voor
para's maar vooral voor gliders. Dit
bleek achteraf onjuist te zijn. Para’s en
gliders hadden goed kunnen landen in
de weilanden van de brug. Maar de
grote angst van R.A.F. voor grote ver
liezen aan vliegtuigen gaven de door
slag bij de keuze van de landingsterrei
nen. Men meende dat de Duitse luch
tafweer bij Arnhem zeer groot was, het
geen niet het geval was. Dit nu is een
van de raadsels van de slag om Arn
hem: Waarom hechtte men wel geloof
aan Duitse luchtafweer, die gering was
en geen geloof aan de aanwezigheid
van Duitse Pantsertroepen, die er wel
waren”?
WADDINXVEEN Na in het
weekend met een stoot van 12.37
m kampioene meisjes B kogel-
stoten van het District West 11
(Zuid-Holland en Zeeland) van
de K.N.A.U. te zijn geworden,
wist zij tijdens een instuifwed-
strijd te Reeuwijk een afstand
van 13.26 m te stoten met de 3 kg
kogel. Hiermee bezet zij op de J
Nederlandse ranglijst van dit
moment de tweede plaats, slechts
9 J --- J-1 g
WADDINXVEEN De Waddinxveense majoor A. (Ab) L. J. van Vliet
(41) is als auteur van de Sectie Krijgsgeschiedenis van de Koninklijke
Landmacht in Den Haag in december vorig jaar begonned»met het
schrijven van het 325 pagina’s (waarvan 40 met nog nooit gepubliceerde
foto's) tellend boek ’’Zwevend naar de dood, Arnhem 1944”. Op dat
moment ging hij aan de slag met het manuscript van de Renkumse
adjunct-onderofficier Th. (Theo) Peelen (52). Hij is nu - een half jaar la
ter - bezig met het corrigeren van de drukproeven. Daar tussendoor
spraken wij met de op het adres Peuleyen 128 wonende Waddinxvener,
die opnieuw in de slag bij Arnhem dook.
Waarom eigenlijk twee auteurs?
Majoor Ab van Vliet: "Het boek is een
produkt van twee mensen geworden,
omdat de heer Peelen reeds lang een
manuscript in zijn bezit had, door hem
zelf samengesteld aan de hand van er
varingen, documenten en gesprekken
met veteranen van de slag om Arnhem.
Zelf maakte Peelen deze slag mee in
Oosterbeek als jongeman van 20 jaar.
Dit manuscript vond in eerste instantie
helaas geen genade in de ogen van de
diverse uitgevers. Gezien de ideële
doelstelling van de heer Peelen met een
eventuele uitgave heeft de Sectie
Krijgsgeschiedenis gemeend hem te
moeten steunen bij de totstandkoming
van een verantwoord militair-
historische bijdrage aan dit dramati
sche gebeuren in 1944. Het oorspron
kelijke manuscript onderging een gron
dige bewerking en door mijn zorg wer
den vele nieuwe feiten verzameld en
beschreven welke i
beken zijn bij het Nederlandse publiek.
Op dit moment is men bezig met de opna
men van de film "Een brug te ver" naar
het gelijknamige boek van Cornelius
Ryan. Is "Zwevend naar de dood" een te
genhanger?
”Ik wil het niet onmiddellijk een tegen
hanger noemen van het boek van
RyanOns boek is niet zo uitgebreid als
het boek van Ryan. Wij beperken ons
tot de slag om Arnhem en de periode
daarna in oktober en november 1944.
Ryan behandelde de gehele operatie
’’Market-Garden”. Wel kom ik tot an
dere conclusies dan Ryan. Tevens is
het uitgangspunt van dit boek een an
dere dan die van Ryan.”
Deze eindconclusie, de slag om Arnhem is
mislukt, waaraan wijt u dit?
"De slag om Arnhem is een van de
operaties van de Tweede Wereldoorlog
geweest waarvan men na afloop hier
van zich heeft afgevraagd: ”Hoe en
waarom is die slag toch mislukt?”
Krijgsgeschiedkundig is het interessant
om na te gaan hoe dit verliep. Politiek-
strategisch gezien ligt ’’Arnhem” op
een veel hoger niveau. Was Arnhem
geslaagd, dan hadden de geallieerden
kunnen doorstoten naar de Noordduit-
se laagvlakte en het Roergebied kun
nen omsingelen en uitschakelen. Dit
had de oorlog vermoedelijk doen eindi
gen in een veel vroeger stadium dan het
geval was, noch afgezien van het feit
dat West-Nederland geen hongerwinter
had hoeven mee te maken en dat de si
tuatie in Midden-Europa er heel anders
had uitgezien dan nu het geval was na
de conferentie in Yalta in februari
1945”.
Burgemeester mr. A. G. Smallenbroek, zijn echtgenote en hun afgelopen
dinsdag 5 jaar geworden dochter Agnita bezig met het inrichten van de
boekenkast. (Foto: Weekblad voor Waddinxveen/Sjaak Noteboom).
WADDINXVEEN Het gaf vorige week donderdag een hele verhuisdrukte voor het
