Die stap
van toen
Van lood
naar foto
Vrijdag 1 oktober halve eeuw ”in drukwerk”
VELDWIJK BV: MODERN GRAFISCH BEDRIJF
Boekhandel ook halve
eeuw oud
Weekblad voor Waddinxveen
een dochter van Veldwijk BV
Belangrijke
jaartallen
in historie
van Veldwijk
WADDINXVEEN De
geschiedenis van Veldwijk BV V
wordt gekenmerkt door een aan-
tal belangrijke jaartallen.
J
J
Jc************
r
i
ifc******^***^*;
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
Op witte opmaaktafels wordt de fotografisch gezette kopij "opgemaakt”.
Samenstelling en tekst
van deze jubileum-pagina:
Bert J. Woudenberg
Foto’s:
Joop Dorst, Gouda
len willen het weten. Ook in Wad-
dinxveen. Met een variant op de be-
I
De Waddinxveners kennen Veldwijk
BV aan de Oranjelaan helaas veelal al
leen van het door dit bedrijf uitgegeven
Weekblad voor Waddinxveen. Maar
dat is slechts een puntje van de ijsberg,
want de jubilerende drukwerkmakers
van nu verzetten bergen (druk)werk en
in het bedrijf herinnert niets meer aan
het drukken van visitekaartjes en ander
I
I
I
I
I
I
familie- en klein handelsdrukwerk van
weleer.
Drukwerk van Veldwijk BV is tot in alle
hoeken van ons land te vinden en wordt
daarbij naar vele landen geëxporteerd,
o.a. Japan. Daarom is het deze week in
eigen kring een beetje feest bij dit Wad-
dinxveense grafische bedrijf, dat 50 jaar
drukwerk maakt. Even tijd dus voor
een moment omzien om dan weer vo
lop vooruit te kijken in deze snelveran-
derende wereld die van drukwerk aan
elkaar hangt.
Morgen is het 1 oktober 1976. Aan het
begin van de tweede halve eeuw heeft
Veldwijk BV het instrumentarium in
handen en kennis en inzicht om volle
dig te voldoen aan de wensen en ver
langens van de uitgebreide klanten
kring. Er bestaan dan ook plannen om
binnen niet al te lange tijd vorm te ge
ven aan de zoveelste uitbreiding van
het in 50 jaar tijd door expansiedrift ge
kenmerkt bedrijf Veldwijk BV offset/-
boekdruk.
WADDINXVEEN De nu aan het
Jan van Bijnenpad met zijn vrouw wo
nende heer F. Veldwijk sr. (81) liep al
op jonge leeftijd met de gedachte rond
eens een eigen grafisch bedrijf te run
nen. Hij leerde het drukkersvak gron
dig in ’s-Gravenzande, werkte bij boek
handels in Middelburg en in Rotter
dam, maar keerde uiteindelijk toch
weer terug in ’s-Gravenzande, waar
hem in de drukkerij van zijn eerste
werkgever een leidinggevende positie
werd aangeboden. Gebleven was ech
ter het ideaal van een eigen bedrijf.
Nog maar net een paar jaar getrouwd
met een Rotterdams meisje kreeg de
heer Veldwijk contact met de voor hem
op dat moment geheel onbekende
gemeenten Waddinxveen. De drukkerij
en boekhandel van de heer M. J. Olthof
in de Julianastraat beviel hem, zodat de
nieuwe eigenaar in 1926 F. Veldwijk
heette.
”Ik herinner me nog goed bij aankomst
in Gouda aan een paar mannen ge
vraagd te hebben hoe ik in Wad
dinxveen kon komen”, aldus de nu met
zijn vrouw van een welverdiende rust
genietende grondlegger van Veldwijk
BV, die na eën paar dagen van praten,
rekenen en puzzelen 50 jaar geleden de
stap waagde.
Al een paar weken na de overname was
het al ’’bepaald druk” in het handelsd-
rukkerijtje, waar het een te lange tijd te
stil was geweest. Er kwamen nieuwe
persen en ondanks de moeilijke jaren
dertig was er voldoende werk. En dat is
een halve eeuw lang reeds zo gebleven.
Hard werken van de heer F. Veldwijk
en zijn vrouw zijn daar debet aan.
Gelukkig vond de Waddinxveense
drukker nog tijd en gelegenheid ook in
het kerkelijk en maatschappelijk leven
in Waddinxveen de nodige activiteiten
te ontplooien.
WADDINXVEEN Het halve
eeuw-jubileum van Veldwijk B V
offset/boekdruk betekent ook het
50-jarig bestaan van de nu in het
winkelcentrum ”de Passage”
gevestige boekhandel. De zelf
standige ’’boekhandeldochter”
kwam in 1964 naar de zuidzijde
van dit winkelcentrum, na eerst
aan de Oranjelaan gevestigd te
zijn geweest in het gedeelte van
het pand dat nu geheel in beslag
is genomen door de gelijknami-
De foto-apparatuur staat opgesteld in de lithografie-afdeling van Veldwijk
B V offset/boekdruk.
WADDINXVEEN De grootsje
verandering in heel haar vijftigjarig
bestaan is bij Veldwijk BV offset/-
boekdruk ongetwijfeld de ove’rgang van
boekdruk naar offset geweest. Het be
tekende immers het verdwijnen van de
drukkunst volgens de methodeS van Jo
hannes Gutenberg en Laurens Jans-
zoon Coster. U kent misschien de zet
machines (die een intense hitte uitstra
len door het smeltende lood) waaraan
een zetter zit, die letters aanslaat op het
toetsenbord van een soort gigantische
schrijfmachine. Het inwendige van de
machine ratelt vervolgens en plotseling
springen smalle geelkoperen staafjes
tevoorschijn.
De zetter vergelijkt de staafjes met de
tekst en drukt op een geheimzinnige
knop. Een girafachtige arm pakt de
staafjes op en deponeert ze in een
gleuf. Gerommel klinkt op uit het bin
nenste van het apparaat en: Een
gloeiend heet zilverkleurig stukje lood
met in spiegelschrift de tekst glijdt op
een rek links van de zetter. Drukinkt
wordt gebruikt om het lood op een vel
papier zichtbaar te maken. In het pand
aan de Oranjelaan is nog één zwart
gelakte zetmachine overgebleven. £r is
nu een zetterij-nieuwe-stijl bij Veldwijk
BV. Daar staan witte opmaaktafels,
computers en fotografische zetmachi
nes. Het lijkt wel op een studio van een
reclamebedrijf. Het is er stil en er hangt
en wat zurige, chemische lucht. Heel
wat anders dan de lucht van gesmolten
lood en inkt en het geluid van ratelende
zetmachines.
De opmakers hebben hun mét inkt bes
meurde stofjassen uit gelaten. Inplaats
van het ”ruw” omgaan met zwaar lood-
zetsel plakken ze nu met vingervlugge
bewegingen ragfijn papier op grote vel
len. De door de opdrachtgevers gele
verde teksten worden door de fotogra
fische zetmachines verwerkt op pons-
banden. Deze ponsbanden leveren ui
teindelijk de stroken met tekst en kop
pen op. Van het door opmakers gemon
teerde geheel wordt een opname
gemaakt op de lithografie-afdeling en
na de nodige bewerkingen daar, kan het
drukken op de offsetpersen beginnen.
oefende Kapsalon Doeleman een
zaak uit in het pand waarin nu
succesvol de boekhandel wordt
gedreven. In de door mejuffrouw
A- Veldwijk geleide "boekwin
kel” wordt getracht zoveel mo
gelijk service te bieden. Naast
boeken en tijdschriften worden
er ook pedagogische spelletjes
en -methoden verkocht. Boek
handel Veldwijk BV, beschik
kend over een fijn stel mede
werksters, vervult duidelijk een
streekfunctie.
Op de eerste verdieping van het pand aan de Oranjelaan staan de fotografische zetmachines.
Een van de meerkleuren offset-persen van Veldwijk B V offset/boekdruk.
zijn stuk voor stuk mijlpalen van een
zich voortdurend ontwikkelend com
municatiesysteem. Waar nu eenmaal
mensen wonen, werken en leven ont
staat nieuws. Nieuws van dichtbij en
veraf, vreugdevol of schokkend, wij al- my altyds welkoom, omdat zy leeren de
i— u-. ï-,.1. Xi,, j wereidt kennen”. De uitgever en ”cou-
rantier” van de zeventiende eeuwse
kende slogan van de Nederlandse dagb- Nieuwe Thydingen, Broer Jansz.,
- schreef Weliswaar een indruk
wekkende reportage van de terechtstel
ling van Johan van Oldenbarneveldt en
andere lezenswaardige verslagen en
verhalen, hij maakte zich evenwel niet
druk over het tijdstip waarop het
nieuws bij de lezer kwam. De techni
sche stand van zaken in die dagen
maakte dat ook niet mogelijk. De kran
ten van toen waren voor het buiten
landse nieuws voor een groot deel af
hankelijk van koopmansbrieven, die
vaak zeer lang onderweg waren.
Het door het jubilerende Veldwijk BV
uitgegeven ’’Weekblad voor Wad
dinxveen” is één van de vele media die
er wel degelijk rekening mee moet hou
den het (plaatselijk) nieuws zo snel mo
gelijk bij de lezer te brengen. Dat heeft
mede geleid tot het nieuwe jasje, het
nieuwe kleed, waarin dit Weekblad in
de afgelopen winter is gestoken. Wie
zich daarnaast kan vinden in de uit
spraak van Prediker, dat alles zijn bes
temde tijd heeft zou kunnen aanvaar
den dat er overigens telkens in een bes
taan hoofdstukken worden afgesloten.
Het afscheid van het lood en daarmee
het einde van de ambachtelijke wijze
van krantenmaken was zo’n hoofdstuk.
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN DONDERDAG 30 SEPTEMBER 1976
WADDINXVEEN ’t Was 1 oktober 1926. Aan de Julianastraat in
Waddinxveen nam de heer F. Veldwijk, 31 jaar, een kleine handels-
drukkerij en kantoorboekhandel over. Morgen (vrijdag) is het 1 oktober
1976. Vijftig jaar later. Het drukkerijtje met de handpersen van toen is
uitgegroeid tot met moderne grafisch bedrijf Veldwijk BV offset/boek
druk.
Maar er zijn in een halve eeuw tijd
natuurlijk veel meer dingen veranderd.
De ambachtelijke boekdrukkerij is bij
het door de heer J. B. Veldwijk, zoon
van de oprichter, geleide Veldwijk BV
aan de Oranjelaan een plek geworden
waar op uiterst industriële wijze papier
in zeer grote hoeveelheden en met
enorme snelheden wordt bedrukt. Bed
rukt in alle kleuren van de regenboog.
Gebleven en verder uitgediept in de
loop der tijd is echter het vakman
schap, dat nodig blijft om de kostbare
offsetpersen en andere apparatuur
voortreffelijk drukwerk te laten afle
veren.
WADDINXVEEN Veldwijk BV offset/boekdruk geeft sinds 19 mei
1945 het Weekblad voor Waddinxveen uit. Ook het maken van een we
kelijks terugkerend onafhankelijk nieuwsblad vraagt de nodige zorg,
aandacht en organisatie, want sinds de postduif de nieuwsberichten van
verre bracht heeft de communicatie tussen mensen enorme veranderin
gen ondergaan. In een ononderbroken proces eigenlijk. Een fijn spinsel
van veelsoortige communicatielijnen omspant de wereld van nu, maakt
die wereld kleiner, brengt de mensen dichter bij elkaar.
Postduif, postiljon, postkoets, laden kan gezegd worden: Het Weekb-
telefonie, radiotelegrafie, telex, door ]ad voor Waddinxveen kunt u niet mis
computers bestuurde apparaten: Het sen, geen donderdag.
c.i, Da’ is -niets nieuws De dichter P.C.
Hooft, naar wie wij in de Vondelwijk
een straat hebben genoemd, zei het in
1640 al in zijn woorden: ”Oft goede
ofte quade nieuwmaeren zyn, zy zyn
1926 F. Veldwijk, koment uit
’s-Gravenzande, neemt
de in de Julianastraat ge- f
vestigde handelsdrukkerij J
en kantoorboekhandel I
van de heer M. J. Olthof
over.
1932 Er zit duidelijk groei in f
het bedrijf. Er moet wor-
den omgezien naar een
ruimer pand. Gekocht
worden twee panden aan
de oostzijde van de Oran-
jelaan. Daar vinden na de
nodige verbouwingen zo-
wel de drukkerij als de
boekhandel onderdak.
De opening gebeurt door f
burgemeester P. A. 1
Troost.
1945 Begonnen wordt met de
uitgave van het onaf-
hankelijke nieuwsblad
Weekblad voor Wad-
dinxveen. f
1959 Het bedrijf blijft groeien.
Het hoekpand Oran-
jelaan 9 wordt gekocht.
In een van de ruimten I
wordt de boekhandel on- J
dergebracht, die nog al- I
tijd wordt geleid door 1
mejuffrouw A. Veldwijk.
I 1964De boekhandel gaat een
geheel zelfstandig leven
leiden en verhuist naar de
zuidzijde van het winkel-
centrum ”de Passage”, r
Het jasje van de drukkerij
zit even weer wat ruimer, i
i 1969 Het aloude vakmanschap
van de boekdrukker blijft,
maar de techniek veran
dert: Intrede van het off- l
setdrukwerk.
i 1970De heer F. Veldwijk sr. 1
verlaat het bedrijf wegens I
het bereiken van de 75-
jarige leeftijd als commis- j
I saris.
f 1974 Aan de ’’dochters” van
Veldwijk BV (drukkerij,
boekhandel en uitgeverij) f
wordt uitbreiding gege- 1
ven met de komst van de I
i NDC, adviesbureau voor 1
industriële reclame.
4
