De spoorlijn Gouda-Alphen wilde
Waddinxveen met motie voorkomen
SUPER. VOORDEEL!
Somberheid
kenmerkte
openingsrit
Gekrakeel over aanleg spoorlijn in jaren dertig duurde 40 jaar
Station
Waddinxveen
ontworpen
door ir. H. G. J.
Schelling
O
2^ Z/r
re
-.0
-rQ
v
lil
Iff
1
door BERT WOUDENBERG
.•.y-
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN WOENSDAG 25 JUNI 1980
ment kunnen de 17 vaste spoorweg
bruggen en één ophaalbrug voor ge
woon verkeer in Boskoop worden aan
besteed.
Ondanks al het gekrakeel dat er is en
nog gaat komen gaat het hier weliswaar
om een lijn met enkel spoor, maar er
wordt nota bene voor dubbel spoor
stukken grond onteigend, terwijl ook
de kunstwerken - ook die van de laatste
tijd - daarop afgestemd worden.
In de eerste dagen van januari 1929
wordt dan eindelijk het werk aanbesteed
en voor ƒ3.535.000,-sinds 1908 is
dat bedrag verdubbeld - gegund aan het
Utrechts Spoorwegbouwbedrijf. Dit
bedrijf legt de 17.525 meter lange
""V
't-
s „M.
van de spoorlijn
’’Want als alle thans waarneembare te
kenen zich niet bedriegen zal deze
spoorlijn over enkele jaren weer geslo
ten kunnen worden wegens onrenda
bele exploitatie”, klinkt het ’’feeste
lijk” in de goederenloods van het Bos-
koopse station waar de toespraken
worden gehouden.
Op de herfstmiddag van de 7e oktober
1934 komen op het perron in Gouda
een paar honderd mensen bijeen om de
door het ’’Comité inzake de voorberei
ding van een officiële opening van de
spoorlijn Gouda-Waddinxveen-
Boskoop-Alphen aan den Rijn” geor- .j
ganiseerde feestelijke openingsrit mee
te maken.
SLINGERS
De stemming zit er ondanks alles zeker
in er er hangen slingers om locomotief
5531. Gouda’s burgemeester E. G.
Gaarlandt neemt als comitévoorzitter
het gezelschap onder zijn hoede en is
aangedaan als op de stations die tijdens
de allereerste rit worden aangedaan
plaatselijke muziekkorpsen bij wijze
van welkom het Wilhelmus ten gehore
brengen en bij het weggaan van de trein
het Sarie Marijs spelen.
Burgemeester Gaarlandt spreekt in de
goederenloods van Boskoop, waar wat
wordt gedronken en gegeten, met vol
doening over een belangrijke verkeers-
verbetering in de streek. De spoorlijn
had tientallen jaren lang velen bezig ge
houden en ook de aanleg ervan onder
vond bergen moeilijkheden.
De niet meer te houden Goudse eerste
leg van de spoorlijn Gouda-Alphen aan
den Rijn zich maar alvast moet omvor-
WADDINXVEEN Bestond de spoorlijn Utrecht-Woerden-Gouda-
Rotterdam onlangs 125 jaar, de hierop aansluitende spoorlijn Gouda-
Alphen aan den Rijn is nog maar 46 jaar oud. Een dus bijna een halve
oude lijn, waarvan de aanleg zeer veel voeten in de aarde had. Er werd
namelijk vier decennia over geredetwist of de lijn er nu wel of niet
moest komen, terwijl Waddinxveense gemeenteraadsleden op een gege
ven moment roet in het eten dreigden te gooien door een motie tegen de
aanleg van de spoorlijn aan te nemen.
heid gebruik om zijn stad te schetsen
als ’’Nederlands verkeerszwaartepunt,
waaraan alleen nog een vliegveld
ontbreekt”.
stoomboot naar Boskoop en Gouda
kan en ook nog eens 5 keer met de bus.
MOTIE
Zelfs bestaat de mogelijkheid om 3
maal per dag met de bus in Rotterdam
te komen en als men op de fiets naar
Boskoop gaat was het ook nog mogelijk
om 3 maal per dag naar Leiden te rei
zen. Waddinxveen ziet dus de trein als
vervoersmogelijkheid niet zitten nu
autobus en vrachtauto zo in opkomst
zijn.
Uiteraard neemt buurgemeente Bos
koop deze visie allerminst in dank af.
Er ontbrandt een hevige en onverkwik
kelijke strijd. Daaraan komt pas een
einde als op last van de minister is on
derzocht dat de spoorlijn in geen geval
door een autoweg vervangen kan wor
den. Daarop trekt de Waddinxveense
gemeenteraad in 1927 zijn motie met 7
tegen 6 stemmen in.
ONTEIGENINGEN
Toch wordt in 1921 al met het onteige
nen begonnen, welk karwei in septem-
her 1925 achter de rug is. Op dat mo-
Het NS-station Waddinxveen naar een ontwerp van ir. H. G. J. Schelling
uit Utrecht.
Een lijn die bij Gouda evenwijdig aan
de jubilerende spoorlijn Gouda-
Rotterdam loopt en even voor de aan
sluiting Moordrecht het spoor met een
grote boog in de richting Waddinxveen
en Boskoop laat gaan, waar het ruim
een halve kilometer voor het station
Alphen aan den Rijn de lijn Woerden-
Leiden bereikt.
POLDERPROBLEMEN
Voor het aanleggen van de spoorbaan is.
vanzelfsprekend veel zand nodig, dat
uit Katwijk en Maarn komt. De lijn
doorsnijdt veenpolders, droogmakeri
jen en rivierkleipolders. Echt Hollands
polderland dus, dat geschikt gemaakt
moet worden om een zware spoordijk
te dragen.
De dikke laag slappe veen en blauwe,
zalfachtige zeeklei stellen de bouwers
niettemin voor grotere problemen dan
voorzien zijn. Men krijgt namelijk pas
op acht tot veertien meter diepte vaste
zandbodem onder de voeten. Een soort
duinlandschap dus, die ondergrond. En
dat maakt dat in totaal 1.798.000 ku
bieke meter zand nodig is en de spoor
lijn uiteindelijk ruim 6,5 miljoen gaat
kosten. Naast de spoorlijn wordt pers-
grond meters hoog door het zakkende
zand omhoog geduwd, waarmee omlig
gende sloten worden gedempt en pol
ders, daar waar in de vijftiger en zesti
ger jaren in Boskoop en Waddinxveen
woonwijken verschenen, mee opge
hoogd.
Op bepaalde plaatsen moet soms da
genlang zand worden gestort voordat
de zakking ophoudt. Zandtreinen zak
ken een enkele keer in een flits ander
halve meter weg of vallen om. Maar
ook deze moeilijkheden aan het eind
van een lange lijdensweg hebben niet
kunnen verhinderen dat het dinsdag 7
oktober van dit jaar 46 jaar geleden zal
zijn dat toen voor het eerst een tinge
lend treintje zijn weg vond in het schier
onoverwinbare Hollandse land van
veen en water.
WADDINXVEEN Van de
door ir. H. G. J. Schelling in
Utrecht ontworpen stationsge
bouwen voor de tussenstations
langs de spoorlijn Gouda-Alphen
aan den Rijn wordt het complex
in Boskoop direct al het best ge
slaagd genoemd.
Het station is veel ruimer opgezet
dan in Waddinxveen en beschikt
in de hal zelfs over drie loketten.
De bedoeling daarvan was in die
ruimte periodiek exposities ten
behoeve van het kwekersbedrijf
in te richten.
De ruime opzet van het station
Boskoop hield ook verband met
een mogelijke opleving in het
kwekerijbedrijf. Hoewel de
bouwwijze van de stations in Bos
koop en Waddinxveen gelijk is, is
het complex in Waddinxveen dui
delijk soberder dan in de buurge
meente Boskoop. Was er aanvan
kelijk één loket, nu zijn er meer in
de hal met een aansluitende
wachtkamer.
Al mag de spoorlijn Gouda-Alphen aan
den Rijn op dinsdag 7 oktober 1980 dan
46 jaar bestaan, in 1934 waren diverse
belangrijke spoorwegmensen er van
overtuigd dat de lijn een uiterst kort
stondig leven beschoren zou zijn. We
zijn nu bijna een halve eeuw later en
het ’’eenvoudige lijntje” waarover
veertig jaar lang soms behoorlijk is ge
redetwist is er nog steeds.
De ruim 17,5 kilometer lange spoor
wegverbinding dwars door de Gouwes-
treek is niet meer weg te denken, ook al
moet gezegd worden dat de Neder
landse Spoorwegen zich altijd nog wel
een meer rendabeler lijn kunnen voor
stellen dan deze. Denkt u maar eens
aan de veelvuldige opheffingsberichten
in der zestiger jaren. Maar voor optimi
sme is rond deze spoorlijn altijd volop
ruimte gebleven, zo leert een bewogen
geschiedenis.
Tegenwoordig kunnen de Gouwena
ren, Waddinxveners, Boskopers en
Alphenaren op een doordeweekse dag
al gauw 31 treinen pakken. Sinds 1934
is de spoorlijn slechts uitgebreid met
één ’’voorstadhalte”: Waddinxveen-
Noord. Dit station kwam er in juni 1973
bij.
De nog op het verlanglijstje staande
haltes zijn Boskoop-Zuid en
Waddinxveen-Zuid. Want ondanks het
gekrakeel uit de periode van voor de
aanleg is iedereen het erover eens dat
de spoorlijn - die in Waddinxveen drie
ongelijkvloerse kruisingen kent - het
wonen en werken in de streek nog aan
trekkelijker hebben gemaakt.
En dat is nog meer het geval - aldus het
gemeentebestuur van Waddinxveen -
als er een rechtstreekse spoorwegver
binding, via de bestaande lijnen plus
een stukje bij het vissersparadijs ’t
Weegje, zou kunnen komen naar Den
Haag en Rotterdam. Het enthousiasme
over de spoorlijn kent dus vandaag de
dag geen grenzen. Wel een verschil met
bijna een halve eeuw geleden.
Het in juni 1973 geopende station Waddinxveen-Noord: Een voorstadhalte
heet dat in de taal van de Nederlandse Spoorwegen.
NET VAN TRAMWEGEN
Feit is in ieder geval dat in die tijd een
serie plannen ontwikkeld worden met
als belangrijkste doel het toen nog echt
Groene Hart van Holland te overdek
ken met een net van tramwegen, waar
van alleen Gouda-Schoonhoven (vroe
ger) en Gouda-Alphen aan den Rijn het
gevolg zijn.
Burgemeester P. A. Troost van Wad
dinxveen is blij dat aan de spoorlijn
veel Waddinxveners een goede boter
ham hebben verdiend. De meest opti
mistische spreker tijdens de openingsrit
blijft echter Boskoops burgemeester
mr. P. E. Verkerk, die enthousiast ge
tuigt: ”Het gaat goed of het gaat hele
maal niet!”
Toch hebben de spoorwegen, die de
aanleg van de lijn duidelijk dwaasheid
vinden en zich dan ook tevergeefs met
alle macht tegen hebben verzet, van het
begin af aan geprobeerd de exploitatie
in goede banen te leiden. En nu al bijna
46 jaar lang.
Wordt in de eerste jaren gereden met
motorrijtuigen met beklede derde klas
en tegen buurtverkeertarief, tegen
woordig zitten we in zeer snel optrek
kende gele electrische treinen.
1896
De eerste plannen om tussen Gouda en
Alphen aan den Rijn een spoorlijn aan
te leggen liggen voor het eerst in 1896
op tafel. Maar met die plannen wordt
niets gedaan. Tien jaar later, als het
parlement gaat praten over het voorstel
de Haarlemmermeer van spoorlijnen te
voorzien, uiten Kamerleden nadrukke
lijk de wens toch vooral de kwekers in
Boskoop nu eens op het spoorwegnet
aan te sluiten.
De minister is het daar van harte mee
eens en op zijn verzoek gaan de toen
malige Staatsspoorwegen (SS) na waar
nu precies behoefte aan bestaat: aan
een spoorlijn van Gouda via Boskoop
naar Alphen aan den Rijn of aan een
spoorlijn van Bodegraven via Boskoop
naar Zoetermeer.
De keus valt op de nu bijna een halve
eeuw oude spoorlijn, die volgens bere
keningen uit 1908 1.782.000,zou
moeten gaan kosten. Van het begin af
aan bestaat het P*an de trein ten westen
OPENINGSRIT van dg Gouwe te laten te laten rijden,
De openingsrit van bijna 46 jaar gele- hoewel in Boskoop al gauw stemmen
den wordt gekenmerkt door één en al opgaan om het spoor juist aan de an-
somberheid. Ja, er wordt zelfs keihard dere kant van de Gouwe aan te leggen
door niet de eerste de beste genodigde om op die manier de kwekers nog meer
gezegd, dat de commissie voor de aan- ten dienste te zijn.
De speciaal in het leven geroepen com-
missie komt echter tot de slotsom, dat
men tót een commissie voor behoud de lijn toch volgens het oorspronkelijke
en huidige tracé wordt aangelegd. Als
Een foto van de feesttrein zoals die op 7 oktober 1934 door de Gouwestreek reed. Hier staat de trein stil op het sta-
burger maakt ook nog van de gelegen- don Waddinxveen. Een retourtje Waddinxveen-Gouda kostte toen 30 cent.
kwekers aan de oostelijke kant van de
Gouwe gemakkelijk varend te bereiken
Otwegwetering een goederenlijntje te
liggen.
Maar door het uitbreken van de Eerste
Wereldoorlog raken in 1914 de plannen loopen was,
helemaal op de achtergrond. Toch
dat het rijk de spoorlijn tussen Gouda
en Alphen aan den Rijn gaat aanleg-
J 1 t
brengt voor de inmiddels al 2,4 miljoen
gulden kostende lijn.
compensatie komt er langs de voor de PROTESTEN
Intussen komt er weer een kink in de
kabel doodat nu het gemeentebestuur
van Waddinxveen er bij de regering op
aandringt het werk stil te leggen, omdat
”het getij voor den spoorwegen ver-
l__r nu autobussen en vracht
auto’s de oplossing zouden kunnen
wordt twee jaar later wettelijk geregeld brengen”.
In de met algemene stemmen in 1920
w aangenomen motie van de Wad-
gen, mits de streek één miljoen bijeen- dinxveense raadsleden wordt verwezen
naar de teruglopende conjunctuur en
het feit dat men toch 11 maal met de spoorlijn aan.
jubilerende
