De bliksem Wordt u in het open veld door de bliksem overvallen, dan loopt u 2 gevaren: 5 koeien gedood door indirecte blikseminslag. De bliksem sloeg eerst in de boom. Probeer vóór het onweer zó dichtbij is, zo snel mogelijk een schuilplaats te vinden in: - Gebouwen, huizen (liefst met een bliksemafleider- installatie). Het onweer is gevaarlijk dichtbij als de tijd die ver loopt tussen bliksem en donder minder is dan 10 seconden (geluid verplaatst zich met een snel heid van ongeveer 300 meter per seconde, dus 10 seconden betekent een afstand van ongeveer 3 km). - Uw auto (waarschijnlijk de veiligste schuilplaats; het metalen frame werkt als de kooi van Faraday). Blijf niet in groepjes bij elkaar staan Indirecte blikseminslag. De bliksem slaat in de boom en de stroom ontlaadt zich straals gewijs in de aarde. De koe loopt een grotere kans gewond (of gedood) te worden dan de ge hurkte vrouw. Het spannings verschil bij de koe (tussen zijn voor- en achterpoten) is name lijk veel groter dan bij de vrouw.21 Had de vrouw in radiale richt ing van de boom op de grond gelegen dan had ook zij een veel grotere stroom door het lichaam gekregen. Vermijd tijdens onweer vooral de volgende riskante plaatsen: Onder alleenstaande bomen en speciaal onder de ver uitstekende takken loopt u het grootste gevaar tijdens onweer. Deze bomen worden dikwijls door de bliksem getroffen. Het is een fabeltje dat het veilig is onder beuken maar niet onder eiken of wilgen. De bliksem heeft geen voorkeur. Wel is het zo, dat de sporen van een blikseminslag nogal kunnen verschillen. Bij gezonde bomen met een gladde hechte bast (beuken) dringt de bliksemstroom gewoonlijk niet naar binnen. Bij andere bomen (zoals sparren) ziet men echter na blikseminslag duidelijk de sporen zoals versplintering van de bast. - Bosranden met hoge bomen. - Toppen van heuvels of duinen. - Metalen afrasteringen, die de stroom naar u toe kunnen leiden van honderden meters afstand. - Dichte bossen (houd tenminste 3 meter afstand van bomen en laaghangende takken). Ga vooral niet op de grond liggen, omdat door bet groter aanrakingsvlak met de grond de kans toe neemt dat een deel van de bliksemstroom door uw lichaam vloeit (zoals we zagen kan de bliksemstroom zich na inslag immers in alle richtingen verspreiden). In de Verenigde Staten is het voorgekomen dat een kudde van 504 schapen tegelijk door één blikseminslag gedood werd! (via indirecte inslag). Voor degenen die hun natuurkunde nog even willen ophalen: Met een electroscoop kan men de aanwezig heid en de soort van electriciteit aantonen. Influentie is de eigenschap dat een electrisch lichaam, in de nabijheid van een geïsoleerde neutrale geleider gebracht, daarin het elec trisch evenwicht opheft, door de ongelijknamige electriciteit aan te trekken en de gelijknamige af te stoten. WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN WOENSDAG 30 JULI 1980 ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■I ADVIEZEN OVER ONWEER Als het onweer zo dichtbij is dat de donder de bliksem volgt in minder dan 3 a 5 seconden en u heeft geen schuilplaats kunnen vinden, dan kunt u maar één ding doen: 2 Indirecte inslag komt echter veel méér voor. De bliksem slaat in vlakbij u en de stroom verspreidt zich straalsgewijs in alle richtingen in de grond. Hierdoor kan een hoge spanning onstaan tussen uw voeten, zelfs als u tot 20 meter van de blikseminslag verwijderd bent! De spanning kan een stroom forceren door uw lichaam. U zult misschien niet worden gedood, maar gedeeltelijke verbranding of tijdelijke verlamming is niet uitgesloten. Dit risico wordt verminderd door uw voeten bij elkaar te houden en het contact met de grond zo klein moge lijk te maken. Hurk met de armen om de benen heengeslagen, en met de voeten bij elkaar om het contact met de grond zo klein mogelijk te maken, (als u dit niet volhoudt kunt u ook knielen). De kooi van Faraday is een door een geleider (in dit geval kippen gaas) geheel omsloten ruimte, waarbinnen een voorwerp geen electrische krachten van buitenaf ondervindt. De lading die aan de kooi is gegeven (via de ketting rechts onder) doet zich wel gelden buiten de kooi (uitslaan van de electroscoop er buiten), maar niet daarbinnen: van de in de kooi geplaatste electroscoop slaan de blaadjes niet uit, wat bij de lading door influentie wel het geval zou zijn. Hiermee hebben we enkele antwoorden gegeven op de vraag wat men kan doen tijdens onweer. Enkele antwoorden, omdat zelfs de geleerden niet kunnen Voorspellen waar de bliksem zvel en niet zal inslaan. De adviezen beschreven in het boekje ’’Leven met bliksem” zullen uw veiligheid bij onweer Vergroten, maar 100% zeker is men nooit! De bliksem gedraagt zich daar jammergenoeg te grillig voor. Nederland wordt gemiddeld zo’n 100.000 maal per jaar getroffen door de bliksem. Elk jaar worden er mensen en dieren gedood door di natuurfenomeen. De financiële schade als gevolg van blikseminslag is aanzienlijk, ondanks de sterk verbeterde techniek om de bliksem ”af te leiden”. Bliksem en donder niet te vergeten— vormt een natuurverschijnsel waar we als kind bang voor zijn, omdat het onbekend is. Maar die angst verliezen we eigenlijk nooit. En dat is niet onbegrijpelijk. Immers, de kennis om die angst te doen verdrijven, kunnen we moeilijk verkrijgen omdat er voor de leek in de literatuur over bliksem eigenlijk weinig geschreven is. Vandaar datjiet bitter noodzakelijk werd alles over bliksem, van oorzaak tot gevolg, op een rijtje te zetten. 1 U bent het hoogste punt in de omgeving en de bliksem treft u direct. Directe blikseminslag. -J

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Weekblad voor Waddinxveen | 1980 | | pagina 19