De bliksem
Wordt u in het open veld door
de bliksem overvallen, dan
loopt u 2 gevaren:
5 koeien gedood door indirecte blikseminslag. De bliksem sloeg
eerst in de boom.
Probeer vóór het onweer zó dichtbij is, zo snel
mogelijk een schuilplaats te vinden in:
- Gebouwen, huizen (liefst met een bliksemafleider-
installatie).
Het onweer is gevaarlijk dichtbij als de tijd die ver
loopt tussen bliksem en donder minder is dan
10 seconden (geluid verplaatst zich met een snel
heid van ongeveer 300 meter per seconde, dus
10 seconden betekent een afstand van ongeveer
3 km).
- Uw auto (waarschijnlijk de veiligste schuilplaats;
het metalen frame werkt als de kooi van Faraday).
Blijf niet in groepjes
bij elkaar staan
Indirecte blikseminslag. De
bliksem slaat in de boom en de
stroom ontlaadt zich straals
gewijs in de aarde. De koe loopt
een grotere kans gewond (of
gedood) te worden dan de ge
hurkte vrouw. Het spannings
verschil bij de koe (tussen zijn
voor- en achterpoten) is name
lijk veel groter dan bij de
vrouw.21
Had de vrouw in radiale richt
ing van de boom op de grond
gelegen dan had ook zij een veel
grotere stroom door het lichaam
gekregen.
Vermijd tijdens onweer vooral de volgende riskante
plaatsen:
Onder alleenstaande bomen en speciaal onder de
ver uitstekende takken loopt u het grootste gevaar
tijdens onweer. Deze bomen worden dikwijls door
de bliksem getroffen. Het is een fabeltje dat het veilig
is onder beuken maar niet onder eiken of wilgen.
De bliksem heeft geen voorkeur. Wel is het zo, dat
de sporen van een blikseminslag nogal kunnen
verschillen. Bij gezonde bomen met een gladde
hechte bast (beuken) dringt de bliksemstroom
gewoonlijk niet naar binnen. Bij andere bomen
(zoals sparren) ziet men echter na blikseminslag
duidelijk de sporen zoals versplintering van de
bast.
- Bosranden met hoge bomen.
- Toppen van heuvels of duinen.
- Metalen afrasteringen, die de stroom naar u toe
kunnen leiden van honderden meters afstand.
- Dichte bossen (houd tenminste 3 meter afstand
van bomen en laaghangende takken).
Ga vooral niet op de grond liggen, omdat door bet
groter aanrakingsvlak met de grond de kans toe
neemt dat een deel van de bliksemstroom door uw
lichaam vloeit (zoals we zagen kan de bliksemstroom
zich na inslag immers in alle richtingen verspreiden).
In de Verenigde Staten
is het voorgekomen dat
een kudde van 504
schapen tegelijk door
één blikseminslag
gedood werd!
(via indirecte inslag).
Voor degenen die hun natuurkunde nog even
willen ophalen:
Met een electroscoop kan men de aanwezig
heid en de soort van electriciteit aantonen.
Influentie is de eigenschap dat een electrisch
lichaam, in de nabijheid van een geïsoleerde
neutrale geleider gebracht, daarin het elec
trisch evenwicht opheft, door de ongelijknamige
electriciteit aan te trekken en de gelijknamige
af te stoten.
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN WOENSDAG 30 JULI 1980
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■I
ADVIEZEN OVER ONWEER
Als het onweer zo dichtbij is dat de donder de
bliksem volgt in minder dan 3 a 5 seconden en u
heeft geen schuilplaats kunnen vinden, dan kunt
u maar één ding doen:
2 Indirecte inslag komt echter
veel méér voor. De bliksem
slaat in vlakbij u en de stroom
verspreidt zich straalsgewijs in
alle richtingen in de grond.
Hierdoor kan een hoge spanning onstaan tussen uw
voeten, zelfs als u tot 20 meter van de blikseminslag
verwijderd bent! De spanning kan een stroom
forceren door uw lichaam. U zult misschien niet
worden gedood, maar gedeeltelijke verbranding of
tijdelijke verlamming is niet uitgesloten. Dit risico
wordt verminderd door uw voeten bij elkaar te
houden en het contact met de grond zo klein moge
lijk te maken.
Hurk met de armen om de benen heengeslagen,
en met de voeten bij elkaar om het contact met de
grond zo klein mogelijk te maken, (als u dit niet
volhoudt kunt u ook knielen).
De kooi van Faraday is een door een geleider (in dit geval kippen
gaas) geheel omsloten ruimte, waarbinnen een voorwerp geen
electrische krachten van buitenaf ondervindt. De lading die aan
de kooi is gegeven (via de ketting rechts onder) doet zich wel
gelden buiten de kooi (uitslaan van de electroscoop er buiten),
maar niet daarbinnen: van de in de kooi geplaatste electroscoop
slaan de blaadjes niet uit, wat bij de lading door influentie wel
het geval zou zijn.
Hiermee hebben we enkele antwoorden gegeven op
de vraag wat men kan doen tijdens onweer. Enkele
antwoorden, omdat zelfs de geleerden niet kunnen
Voorspellen waar de bliksem zvel en niet zal inslaan.
De adviezen beschreven in het boekje
’’Leven met bliksem” zullen uw veiligheid bij onweer
Vergroten, maar 100% zeker is men nooit! De bliksem
gedraagt zich daar jammergenoeg te grillig voor.
Nederland wordt gemiddeld zo’n 100.000 maal
per jaar getroffen door de bliksem.
Elk jaar worden er mensen en dieren gedood door di
natuurfenomeen.
De financiële schade als gevolg van blikseminslag is
aanzienlijk, ondanks de sterk verbeterde techniek
om de bliksem ”af te leiden”.
Bliksem en donder niet te vergeten— vormt een
natuurverschijnsel waar we als kind bang voor zijn,
omdat het onbekend is. Maar die angst verliezen we
eigenlijk nooit. En dat is niet onbegrijpelijk.
Immers, de kennis om die angst te doen verdrijven,
kunnen we moeilijk verkrijgen omdat er voor de leek
in de literatuur over bliksem eigenlijk weinig
geschreven is. Vandaar datjiet bitter noodzakelijk
werd alles over bliksem, van oorzaak tot gevolg, op
een rijtje te zetten.
1 U bent het hoogste punt in
de omgeving en de bliksem
treft u direct.
Directe blikseminslag.
-J