Gehandicaptendorp
Hooge Burgh” uiterst
moderne inrichting
-ï
I
Ej
gal
Sm
L F
I
99
WAAROM IK?
I
t
ES
OMDAT HET
RODE KRUIS
VAN ONS ALLEMAAL
AFHANKELIJK IS!
GEEF! GIRO 6868
i
i
i
i
II
II
l|
II
ll
II
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
i
I
I
I
I
>1
I
a >1^'
f '"v"
-
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN WOENSDAG 17 JUNI 1981
het werk in de Hooge Burgh is
N.v:d.Wilt
Simon Carmiggelt: "Ik ben nu
67 en al mijn héle leven lang is
het Rode Kruis voor mij het
zelfde als: helpen hier en overal".
Receptie en opleidingsvleugel in het
’Raadhuis’
Dorpsschout
Het allerprilste 'begin in Nieuwveen
was in het huis van een vroegere
Dorpsschout en waarin 8 mensen wer
den opgenomen. In de loop van de tijd
is het ene huis na het andere aange-
Verzorging
Het is duidelijk dat waar bijna de gehele
verzorging te maken heeft met het me
chanisch transportsysteem, dit omge
keerd ook grote invloed heeft op de
methode van de verzorging. De con
tainers moeten b.v. in de stations op
een gemakkelijke hoogte hangen.
De warme maaltijden worden geser
veerd voor zes personen die op een lo
pende band in de container worden ge
laden. Als alles vlot verloopt kan met
een minimum aan keukenpersoneel el
ke 12 seconden een complete maaltijd
voor zes personen worden verzonden.
‘Dit art is tot stand gekomen door ge
bruikt te maken van documentatie van
de Stichting)
eenvoudig. Alleen de vertrekknop van
de het station indrukken en de contai
ner zoekt geheel automatisch zijn ei
gen station in het civieledienstenge-
bouw weer op.
Mate van Zelfstandigheid
De stichting hanteert bij de opname
het criterium of de betrokkene waar
voor opname gevraagt wordt echt op
verzorging in een inrichting aangewe-
o zen is of heeft de betrokkene nog een
kocht en met elkaar verbonden waar- - grotere-mate van zelfstandigheid dat
Uniek transport
Het transport op de Hooge Burgh is
uniek. Van het Ministerie van Volks
gezondheid heeft de Johannes Stich
ting toestemming gekregen om een
speciale transportinstallatie te bou
wen. Het transport gaat ondergronds
inplaats van boven de grond, zoals ge-
M.J. Geieinse, algemeen directeur van
de Hooge Burgh in Zwammerdam.
van I
ook thans de Bijbel. De doelstelling is
primair: Het brengen van een aange
past leefmilieu van geestelijk gehandi
capten, door o.a. gebruik te maken
van aan moderne inzichten getoetste
behandeling, teneinde tot een opti
maal welzijn van de geestelijk gehan
dicapte te komen.
Het was voor een inrichting als deze
echter onontkoombaar om gehandi
capten van niet protestantse huize niet
op te nemen. Eenvoudigweg omdat de
overheid denkt aan regionalisatie van
de Gezondheidszorg. Dat brengt o.a.
mee dat de Stichting voor opname ge
bonden is aan de Provinvie Zuid-
Holland. Daarbij hebben de regio’s
Gouda en Leiden een voorkeursrecht
met betrekking tot de opname.
’Johannes Stichting’.
Deze Stichting heeft een tweede huis te
Huis ter Heide en een derde te Diemen
bij Amsterdam. Voorheen was de
thans geheten ’Hooge Burgh’ - waar
van de heer N.J. Geieinse Algemeen
directeur is - te Nieuwveen gevestigd.
De inrichting te Nieuwveen heeft
bestaan vanaf het jaar 1887 onder de
naam ’Johannes Stichting’. De inrich
ting te Huis ter Heide is in het jaar
1923 gereedgekomen.
'Op de vraag waarom de inrichting van
uit Nieuwveen naar Zwammerdam is
verhuisd, is niet zo gemakkelijk een
antwoord te geven. Men kan niet zo
maar zeggen dat de inrichting te
Nieuwveen tekort schoot. Dat is jaren
lang eigenlijk niet het geval geweest.
De inrichting te Nieuwveen was niet
bestemd voor de verpleging van zwak
zinnigen. Volgens de statuten was die
inrichting eigenlijk bestemd voor de
opvang van hulpbehoevende, al
leenstaande onverzorgde mensen,
waarbij de zwakzinnigheid geen rol
speelde.
De geestelijk gehandicapte is meestal
ook lichamelijk gehandicapt. De
Hooge Burgh heeft voor deze mensen
een speciaal paviljoen voor chronisch
bedlegerigen. Daar worden de ergst
gestoorde kinderen verpleegd, die niet
ambulant zijn, maar die de gehele dag
op bed liggen of in een box en die op
alle mogelijke manieren gehandicapt
en misvorm zijn. Bij dergelijk gehan
dicapten is het erg moeilijk te peilen of
zij nog bewustzijn hebben van het le
ven. Zekerheid daaromtrent is er dan
ook nooit.
In de Stichting wordt hardnekkig
gesproken over huisgenoten. Zij heb
ben dan ook wel degelijk een zinnig le
ven waar men contact mee kan heb
ben.
Debielen worden in de Hooge Burgh
niet opgenomen, omdat die veel meer
op hun plaats zijn in een gezinsvervan
gend tehuis. Bij uitzondering worden
Christelijk centrum
’De inrichting is ook vandaag nog een
Christelijk centrum voor geestelijk ge
handicapten. En dat betekent dat de
Stichting ook vandaag de dag zich nog
bewust is van de verantwoorden kheid,
welke zij draagt tegenover God en de
Bijbel en aan wie wij verantwoording
verschuldigd zijn.
Als resultaat van intensief overleg tus
sen alle medewerkers heeft men ge
tracht daaraan inhoud te geven door
te stellen een Christelijk Instituut te
zijn. De grondslag en inspiratiebron
ZWAMMERDAM - Onder de rook van de tot de gemeente Alphen aan den Rijn
behorende dorpsgemeenschap Zwammerdam, is sinds enkele jaren één van de
modernste inrichtingen voor zwakzinnigen gehuisvest. Deze inrichting Draagt de
naam ’Hooge Burgh’ en is één van de inrichtingen die uitgaat van de vereniging
door uiteindelijk het bewonersbestand
tot 350 kon oplopen.
De ’Hooge Burgh’ is dus opgezet naar
moderne opvattingen met betrekking
tot de zwakzinnigenzorg. Het diende
deels ter vervanging van de inrichting
te Nieuwveen en tegelijker tijd een ver
dubbeling van de capaciteit. Deze is
nu 600 verpleegden, of zoals men zegt
’huisgenoten’. Het huis is thans alweer
te klein.
deze niet in een inrichting mag worden
opgenomen.
Ten tweede: is de nood zo groot dat
daarin moet worden voorzien. Als dat
het geval is dan wordt ook alles op al
les gezet om de opname in de kortst
mogelijke tijd te realiseren.
In de inrichting worden huisgenoten
van alle leeftijden opgenomen. De
jongste is een jaar en de oudste 88
jaar.
Dorp
De ’Hooge Burgh’ is een zwakzinni
gen inrichting en is als zodanig erkend.
Men probeert een dorp van en vóór
geestelijk gehandicapten te zijn. De in
richting is dan ook opgezet als een
dorp - zie de luchtfoto - met verspreid
liggende bebouwing. De paviljoens
zijn als het ware om een dorpsplein
heengebouwd. In die bebouwing wo
nen de huisgenoten.
Het kerkgebouw staat in het midden
van het centrum, rechts daarvan is de
sporthal, dat is een ruimte voor bewe
gingstherapie en psychotherapie. Er is
een ontwikkelingscentrum dat men
met een beetje fantasie een schooltje
zou kunnen noemen. Op dit gebouw is
men bijzonder trots, want dat is een
unicum voor de zwakzinnigenzorg in
Nederland en in de wereld.
In dat schooltje komen de kinderen in
groepjes van zes, onder begeleiding
van een groepsleider en worden daar
getest door een kleine staf van mede
werkers. In dat gebouw is o.a. een ka
mer met zand gevuld. In een andere
ruimte ligt alleen een groot luchtkus
sen. Dat dient om heel primitieve vor
men van bewegen te doen ervaren en
er is een ruimte voor bewegingsthera
pie. Er zijn spellokalen met blokken
enz. waar constructief gewerkt kan
worden.
Intern wonen en mentoraat
Wanneer een verpleegkundige op de
stichting komt werken kan zij, als ze
dat wil, gebruik maken van interne
huisvesting. Daartoe zijn veertig 5 ka
merwoningen beschikbaar. De mede
werkers van het mentoraad proberen
begeleiding te geven bij het zoeken
naar de eigen verantwoordelijkheid ten
opzichte van zichzelf en tenopzichte
van elkaar.’
wel eens mensen die van hoog debiel-
niveau zijn bovendien zodanige ge
dragsstoornissen vertonen, opgeno
men omdat opname noodzakelijk is.
Gehuchten
Rondom de gebouwen heen is er een
gehuchtswijze opbouw van de woonsi
tuatie. Het dorp bestaat uit vier ge
huchten, twee met twee paviljoens en
twee-"met drie paviljoens. Elk pavil
joens is weer verdeeld in drie wonin
gen die los van elkaar staan. Ze zijn
gegroepeerd om een open patio en bie
den huisvesting aan 18 personen. In
’De Hooge Burgh’ zijn 600 personen,
voor een deel kinderen en groten,
maar ook bejaarde groepen.
Er is een plantsoenendienst, die belast
is met de zorg voor de plantsoenen.
Verder is er een dagactieviteitencen-
trum waar elke dag zo’n 300 huisgeno
ten actief bezig zijn, terwijl daar ook
iets van vorming en scholing gedaan
wordt. Enkele huisgenoten werken
mee in de linnenkamer en sommigen
zijn werkzaan in de huishoudelijke
dienst. Er zijn er natuurlijk velen die
daartoe niet in staat zijn.
’De Hooge Burgh’ heeft 400 man per
soneel in dienst. De kosten van het ge
hele project bedroeg indertijd 70 mil
joen gulden.
de vereniging toestemming gekregen
om als eerste, proef te nemen met een
mechanisch transportsysteem.
Dit ziet eruit als een soort stoeltjeslift,
waardan containers(bakken van
40x60x50 cm hoog) of gevulde
plastiekzakken aanhangen. De totale
lengte van de rails is ongeveer 3000
meter waarbij dan nog 1000 meter re-
miserails komen. De snelheid bedraagt
ongeveer 15 meter per minuut. Bij
maximumgebruik kan elke 12 secon
den een lading worden verstuurd. Het
geluidsniveau is opvallend laag en ver
gelijkbaar met een electrisch speel-
goedtreintje.
De transporttijden liggen tussen de 20
en 45 minuten, afhankelijk van de af
standen. Voor de veiligheid ligt het he
le systeem in tunnels onder de grond
en het komt in de ’stations’ telkens bo
ven. In elk huis is een station, dat eruit
ziet als een grote driedeurs kast waarin
de zendingen aankomen en blijven
hangen totdat ze weer verder verzon-
de_n worden.
Er zijn Jn~fótaaT35 huisstations. Bo-
vendien zijn er open verzendstations
in de verschillende afdelingen. Door
de beperkte afmetingen en het gewicht
(38) kg kan niet alles via het mecha
nisch transport worden verzonden.
Toch zijn de dagelijkse verzendingen
aanzienlijk. Deze zijn 500 voor de
keuken, 200 containers voor de schone
was, 50 containers magazijngoederen
en 50 zakken huisvuil. Samen een dui
zend verzendingen met een inhoud ge
lijk aan 10 goederenwagons.
De bediening van het systeem is uiterst
eenvoudig. In de verzendstations
Eigenlijk sinds Dr. Hoeing in het
bestuur van de vereniging kwam, is in
de jaren zeventig, de ’Johannes Stich
ting’ in een snel tempo zich gaan ont
wikkelen tot een uiterst moderne
zwakzinnigen inrichting zoals de
’Hooge Burgh’ dat momenteel is.
Gesteld mag worden dat de inrichting
te Nieuwveen, die in 1976 definitief
werd verlaten, tekort schoot vanaf het
moment dat de inrichting zich duide
lijk op zwakzinnigen verpleging ging
toeleggen. Toen stond ook vast dat de
gebouwen en de outillage volstrekt
niet konden beantwoorden aan de ei
sen die gesteld worden.
i
i
i
s!
«ff
Om de zeer vele transporten te verzor
gen die dagelijks plaats moeten heb
ben over een zó groot oppervlak, heeft
ming gestuurd door een nummer op
een soort telefoonschijf te draaien.
Het terugsturen uit de huizen is al even
De luchtfoto doet de situering van de
drie gehuchten goed tot uitdrukking
komen.
-
