Wad
dinx
veen
750
jaarin
1983
Woest en ledig
De kolonisten die in april
1233 Waddinxveen stichtten
B. HOUTMAN
^kabouters
I
Hoe de nederzetting 750jaar geleden een succes werd
doet verkopen
Adverteren
Familieberichten
98
3!
90
98
CAFETARIA
Frikandellen
Brouwer de Koning
MARCHANT Sport/mode
v. d. Haven
R.K. MAVO 'DON BOSCO'
6l9
3?5
90
quarellius
ft
50 JAAR HET BESTE IN DE BUURT SPAR
Diversen
Lessen en
clubs
I
WEGENS VAKANTIE GESLOTEN
Reclame stunt
I
L
INSCHRIJVING VAN LEERLINGEN
4?5
J 19
15
BRUINE BONEN
SPAR KOFFIE
CREME KOEKJES
DASH
KOFFIEMELK
CHOCOLATTI
1 59
UITJES
NUTS-REPEN
THEEBUILEN
DUBRO CITRON
MARGARINE
N.B. Prijswijzigingen voorbehouden
Waddinxveense Begrafenis Onderneming
NU OOK DAGELIJKS GEOPEND VAN
13 TOT 17 UUR
Behalve op woensdagmiddag
van vrijdag 19 febr. t/m zaterdag 27 febr.
i
^^kabouters
Iedere vrijdag en zaterdag
E. J. Oskam
Deze week qezellig
(01828) 2200
BOSKOOP
JULIANASTRAAT 26 - TELEFOON 01727-7845
LEVERWORST
100 GRAM SAKS
AANMAAKVLOEISTOF
voor open haard, alles-brander en barbeque
Zomaar een
kadootje?
79
69
59
25
J 79
-| 69
SUPRA KOFFIE
SPAR CHIPS
ZAKDOEKJES
CAPUCIJNERS
-| 69
LEVERWORST
AFSPRAAK ZEKER!
Bij afspraak is Uw bezoek
óók op andere tijden welkom
BON FEU 5,95p liter
19
KUNSTH CTIRNDEL
Winkelcentrum Snijdelhof
Puttelaan 140 - Boskoop
4 HALEN 3 BETALEN
09
door C. NEVEN
De nederzetting werd een succes. De
Lie neuerzeumg weru een succes, oc
B kolonisten zaaiden, oogstten hun graan
woonuen ze aan ue gemeene, auy-
B tentse wegh”. Uit het midden van hén
LITERBLIK
SPAR 10 X 10
PAK
"V. NELLE"
LITERBLIK
FLES "SPAR"
3 PACK
500 GRAM "SPAR"
ZACHT EN SCHOON
w
BETAALBAAR EN KWALITEIT
Het produkt komt uit eigen keuken
Aanvang nieuwe schooljaar: maandag 23 augustus 1982.
GEEN REUK, GEEN SMAAK!
Tel. 7249 - Burg. Colijnstr. 17b - Boskoop
SPARlO
MAKREEL IN OLIE
PAKJE
Meidoornstraat 15
Speciale uitvaartverzekeringsbemiddeling
Dag en nacht bereikbaar
19 en 20 februari
Aanmelding kan geschieden, voor zover het niet gebeurt via de
hoofden van de R.K. basisscholen in Waddinxveen, persoonlijk bij de
schoolleiding op:
donderdag 18 februari 1982 van 19.00-21.30 uur en
donderdag 25 februari 1982 's-morgens van 9.30-11.30 uur of
's-middags van 14.00-16.00 uur in bovengenoemde school.
Ook kunt U een aanmeldingsformulier aanvragen.
2742 XL Waddinxveen
Aquarellen en tekeningen
XIXe en XXe eeuw
gegarandeerd!
Openingstijden: dinsdag, woensdag en
donderdag van 11.00 tot 23.00 uur.
vrijdag en zaterdag van 11.00 tot 24.00 uur.
BEGRAFENISSEN - CREMATIES
GRAFMONUMENTEN
UITVAARTVERZORGING
VOOR WEST- EN
MIDDEN NEDERLAND
BLIKJE "SPAR"
Te koop: K1NDERRA-
CEFIETS, 7-12 jaar, kleur
oranje, t.e.a.b. Tel. 01808-
2138,na 19.00uur.
Kantoren:
2405 AG Alphen aan den Rijn
Prins Hendrikstraat 73
Tel. 01720-72077
2851 CD Haastrecht
Albert Schweitzerstraat 26
Tel. 01821-1230, b.g.g. 2395
A.M. GEURSEN-DE JONG
Sprengerstraat 28
Boskoop
TeL 01727-3704
VOOR HET SCHOOLJAAR 1982-1983
FLACON "JOHNSON"
j eert LEVS KKX BOEKEXBON I
Dat geeft pas blijde gezichten!
BOF KH l\|)H. n.DUI Jk
Passage 53 - Telefoon 01828-2620
VOETVERZORGINGSCENTRUM
Groensvoorde 74
Waddinxveen
Telefoon 01828-2887
maakt steunzolen van
staal-plastic-nylon-kurk/
leer. Voor hele moeilijke
voeten kunnen speciale zolen worden
gemaakt in overleg met de arts.
KIEVITSTRAAT 54 - 2771 TD BOSKOOP - TELEFOON 01727-2071
"SPAR" DIVERSE SOORTEN
Ka
VOORDEELPAK
3/4 POT AMSTERDAMSE
100 GRAM
100 GRAM SLAGERS
Te koop: CITROEN GS
nov. 1977, km.-stand
86.500. Prijs n.o.t.k. Tel.
01828-4218.
No-claimrijders, let op’.!
Profiteer nu eens van uw
vele schadevrije jaren
door verlaging van uw au-
topremie. NO-CLAIM tot
70%. Tevens hebben wij
het goedkope 10.000 km
tarief. J. van Uunen,
Assurantiën, Néptunespad
13, W’veen. Tel. 01828-
6167.
meer om dat land te verkopen. Men
vond het maar, een ’’coene coop". Het
land hield er zijn naam aan over, en
Hanne Coenecoop, die erop woonde,
eveneens
Graaf Willem IV wilde er in 1340 geen
moeilijkheden meer over maken en
daarom legaliseerde hij de hele handel
maar. Een jaar later begonnen Dire die
Raed, Dire die Vrye en bovenge
noemde Hanne turf te delven. Aan hen
komt de twijfelachtige eer toe, een be
gin te hebben gemaakt aan de onder
gang van een welvarende landbouwko
lonie.
Judo voor jeugd en senio
ren. In Waddinxveen: gym
zaal Staringlaan. In Ha-
zerswoudegymzaal Mi-
chaelschool. In Boskoop:
sportzaal Torenpad.
Judo - Jiu-Jitsu - Taek
wondo - Body Building - Fi-
guurvorming voor dames -
Zonnebank - Sauna - Beat-
Jazz en Klassiek Ballet.
Inl. Boskoop 01727 - 4025/
3500.
Te koop: Oud eiken BIL
JART (90 x 180) org. keu-
rek ballen 6 keus.
Afhaalprijs f 400,Kin-
derledikant matras
f 25,4 vlechtschermen
palen (180 x 180): Af
haalprijs 150,Tel.
01828-4981.
LEEN
De rest van deze strook wildernis, ver
der landinwaarts en achter het Noor-
deinde gaf Graaf Floris V als leen aan
zijn neef Simon van Teijlingen. Twee
maanden daarna, in november 1269,
verkocht Simon het veen aan een vijftal
ontginners. Hij had het goed bekeken.
Het bewerkelijke land was hij kwijt,
"gherechte ende tiende" hield hij zelf.
Alleen de eerste vijf jaar hoefden zij
niets te betalen. Het land bracht im
mers nog niets op in die jaren.
Het was nu bijna gebeurd met de ont
ginningen in Waddinxveen. In het begin
van de 14e eeuw verkocht Katarina de
Durbuy, Vrouwe van Voorne, een stuk
land ten westen van Zuid-
Waddinxveen. Maar met die ”coop”
was iets niet pluis, zij had geen recht
Toch werd de kerk waarschijnlijk al
door de eerste ontginners gebouwd.
Men kari zich moeilijk voorstellen, dat
de parochianen het meer dan honderd
jaar zouden hebben gedaan zonder
kerkgebouw. Verschillende redenen
pleiten voor een in de eerste helft van
de 13e eeuw gebouwde kerk. Allereerst
is er de plaats, waar tot 1838 de dorps
kerk stond. Nog steeds ligt daar het
kerkhof.
LEEF VANDAAG en
BETAAL MAAR LA
TER: Door een persoon
lijke lening te sluiten
krijgt u contant geld in
handen. Voor het kopen
van uw droomwens, zo als
een auto, bromfiets, meu
belen etc. Vraagt inl. bij
Ass. kantoor D. Verwey,
Kon. Wilhelminasingel 83,
W’veen, tel. 01828-2539.
Sport voorde hele fami
lie: JUI-JITSU en JUDO
voor jeugd v.a. 4 jaar,
junioren en senioren,
wo. en zat. in de Jan Ligt-
hartschool aan de Kerk-
weg-West. Inl. Den Edel,
W’veen, tel. 01828-3659.
1932 met „eerbied en zorg
WADDINXVEEN In de eeuwen voor 1233, toen met name bekende koloni
sten het huidige Waddinxveen stichtten, was het land hier woest en ledig. Een
dunbevolkte streek, met veel eikenbos en daarachter het moeras. Het woud dat
er hier was kreeg in het jaar 800 te maken met een geweldige storm, die de oude
bossen velde. Deze ramp drukte een blijvend stempel op het landschap, toen
grote gebieden in de daarop volgende eeuwen veranderden in moerasvenen.
Dat staat in het door de Waddinxvener C. Neven geschreven boek ”Omme ’t
woort Gods" over de kerkhistorie van Waddinxveen van 1233-1657. Dit door de
Kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente van Waddinxveen samen met Repor-
Holland in Alphen aan den Rijn uitgegeven boek verscheen in 1978.
Omdat Waddinxveen in 1983 750 jaar bestaat citeren we uit het eerste hoofdstuk
van dit boek’, omdat het daarin gaat over de eerste kolonisten van Waddinxveen
en hun verstandhouding met de Hollandse Graven. Het verhaal van de heer Ne
ven over het begin van Waddinxveen staat hierbij afgedrukt.
lijk sprake van loyaal aanvaard gezag,
wat gepaard ging met een gewaar
borgde vrijheid. Overheid en kolonisten
hadden elkaar nodig, en zij wisten het.
De vestigingsvoorwaarden waren voor
delig voor de ontginners de prijs voor
het land niet te hoog en de bede niet te
zwaar. Ook waren dit geen lokmiddelen
op zich.
Eén van de "copers”, Wilhelmus, werd
al direct aangesteld als schout. Namens
kolonisten hield schout Wilhelmus con
tact met de Graaf. Hij was hun verte
genwoordiger als de Graaf zich over
kwestie van algemeen belang met zijn
onderdanen wilde beraden. Ook sprak
de schout recht in het ambacht, behalve
over zware misdrijven waarop lijfstraf
fen stonden. Enkele buren stonden hem
hierin bij.
DE GRAAF
De verstandhouding tussen de Ho-
landse Graven en de kolonisten was uit
zonderlijk goed. Vond men b.v. dat de
schout niet voldeed, en men kon dit de
Graaf aantonen, dan werd een ander in
zijn plaats aangesteld. Het blijkt eve
neens uit hun bereidheid voortaan
"bede" te gaan betalen. De "bede" was
een grondbelasting, die de landsheer
per nederzetting inde. En höewel de
"welgeboren lieden" hiervan vrijge
steld waren, gingen zij vrijwillig de ver
plichting aan om dit bedrag toch aan de
Graaf af te dragen.
Van het begin af aan was er dus duide-
Wie zal ons scheiden van de liefde
van Christus.
Hom. 8 35a.
In volle vrede is temidden van zijn gezin heen
gegaan
Ook deze pioniers gebruikten de
Gouwe als basis voor hun ontginning.
Zij trokken echt veel dieper de wilder
nis in. Waren de Zuidwaddinxveners
zes voorlingen ver naar het westen ge
gaan, de bewoners van Poliën maakten
hun land twaalf voorling 208 meter)
lang. Zij gingen dan ook niet aan het
einde van hun nieuwe bezitting wonen,
maar halverwege. Zodoende kwam de
weg, waarlangs de Poliër hofsteden
stonden in het verlengde te liggen van
het Zuideinde. Er was natuurlijk maar
één toepasselijke naam voor: Noor-
dendse weg.
Hadden zij bij hun komst in 1233 nog
voor de grond betaald, in 1260 kregen
schout Nicolaus en zijn buren land voor
uitbreiding zonder betaling. Alleen
vroeg Gravin Aleidis hen voortaan op
st. Martijnsdag bede en tienden te beta
len. Deze welwillende houding moet de
pioniers van het eerste uur veel voldoe
ning hebben gegeven. Eén van hen
maakte dit helaas niet meer mee. Zijn
plaats was ingenomen door Gherardus
de Woude. Raakte de Graaf in een oor
log verwikkeld, dan werd hij trouw door
zijn kolonisten gevolgd. Zij streden niet
alleen wanneer hun eigen woongebied
bedreigd werd, maar dienden steeds de
Graaf wanneer deze oorlog voerde.
Niet om het voordelige land volgden ze
hun heer. Als vrijen, welgeborenen wa
ren zij ook voor hun komst naar Wad
dinxveen reeds persoonlijk verplicht de
Graaf in zijn krijgsmacht te dienen. Zij
kenden hun plicht, en de Graaf hun
recht.
Floris de Vijfde wist hoe zij vooral op
dat laatste gesteld waren. Toen hij de
Zuidwaddinxveners in 1290 land ver
span een voor door-de nieuwe aarde
Latere geslachten, die niet meer wisten
hoe ons dorp ontstaan was, hebben zich
er wel eens over verwonderd dat de
kerk zover va’n de Gouwe lag. Voor de
kolonisten was dit echter het ideale
punt. Het was een vaste gewoonte van
de oude pioniers om de lange rij boer
enhoeven langs de "gemeene weg" te
onderbreken, door in het midden daar
van een kerk te bouwen. Zo verrees de
kerk tussen het Zuid- en het Noor-
deinde, en aan het eind van het kerke-
pad (nu de Kerkstraat) wees de toren
omhoog.
Nu was het gebied, waarbinnen de kerk
lag, juist het oudste ambacht van Wad
dinxveen. Ambachtje beter gezegd.
Want het land van Jacobus van Zeven
huizen was in 1233 niet groter dan de
strook land, die tegenwoordig tussen de
Kerkweg en de Dorrekade ligt. Meer
omvatte het niet, maar voor de kerk
bood het ruimte genoeg.
Een ander argument voor een hoge ou
derdom van de kerk wordt in een 1.8e
eeuws handschrift reeds genoemd. In
1538 moesten de kerkmeesters het dak
van de kerk vernieuwen, "met wagen-
schodt ende met leyen, maer de span-
naets bleeff staen.” De conclusie was
dan ook: "Moetende de Noortkerk al
zeer oud zyn, alsoo men in den Jaer
1538 genootzaekt was een nieuwe dak
van den choor af tot den Tooren toe te
timmeren."
Het oude dak, dat toen verwijderd
werd, kan zeer wel mogelijk destijds
door de stichters van de kerk aange
bracht zijn. Dat was in 1538 zo’n drie
honderd jaar geleden. Een aanneme
lijke leeftijd voor een kerkdak.
NATUREL - PAPRIKA 6 9
FLACON
kocht voor hun laatste uitbreiding, ver
gat hij niet hiervan melding te maken.
"Onsen luden van Waddinxvenen” ver
kregen het land tegen "allen sulken
rechte" als hun voorzaten "ende si...
van onsen ouderen ende van'ons heb
ben."
Poeliën en Zuid-Waddinxveen grens
den niet dadelijk aan elkaar. Vijfent
wintig jaar lang gaapte er nog een flinke
ströok wildernis tussen de beide am
bachten. Langs de Gouwe lag het land
van Hendrik van Velzen, die het in 1280
verkocht aan Hübrecht van'der Werve.
Aan hem dankte dit gebied weldra zijn
naam: Hubertsgerecht.
KOEL- EN DIEPVRIE
ZERS serie 1982, o.a.
Esta, Marijnen, Zanussi,
Linde, A.E.G. Ook weer
volop 2e keus tegen lage
prijzen. Diepvriezers 5
jaar garantie en 5 jaar
inhoudsverzekering.
Keuze uit 200 a 300 stuks
van 50 tot 600 liter.
J. Spruit, Dorpstraat 53,
Bleiswijk, tel. 01892-2563,
b.g.g. 6054.
CORNELIS JOHANNES
VAN WIJNGAARDEN
geb. 14-08-1906 overl. 12-02-1982
W. E. van Wijngaarden-Hoogendoorn
T. C. W. de Mos-van Wijngaarden
C. de Mos
Marleen, Cora
J. H. van Wijngaarden
A. C. van Wijngaarden-Koorevaar
Rudy, Esther, Selma, Martijn
M.Hoogendoorn
Henegouwerweg 60
2741 KD Waddinxveen
De begrafenis heeft gisteren plaatsgehad
ENIGE EN ALGEMENE
KENNISGEVING
Heden overleed na een liefdevolle verzorging in
het verpleeghuis „Callicarpa” te Oudewater onze
geliefde Vader, behuwd-, Groot- en Overgroot
vader
--y
De Heere zegende en verblijdde ons door een
dochtertje en zusje te schenken
NEELTJE LYDIA
Haar roepnaam is ELLEN.
Arie Buitenhuis en
Rineke Buitenhuis-van ’t Wout
Ilonaen Dini
Waddinxveen, 13 februari 1982
Wilgenhorst 63.
DOOSJE "PICKWICK"
c»
Want welvarend was Waddinxveen
toen 1 Naast veeteelt werd er op behoor
lijke schaal landbouw bedreven. Van de
verbouwde rogge en gerst werden ko-
rentienden opgebracht. Het was zelfs
zoveel, dat in de eerste helft van de 14e
eeuw deze opbrengsten uit de Rijn
landse veeódorpen de ruggegraat vorm
den van het grafelijk inkomen.
KERK
En hoe stond het nu, zo vragen we ons
natuurlijk af, in die dagen met de Kerk?
Op dit gebied rijzen er meer vragen,
dan er antwoorden te geven zijn. Kerk
ten de eerste kolonisten in de kapel van
Bloemendaai? Het is niet onmogelijk,
maar we weten zelfs niet met zekerheid
of deze kapel wel ouder was dan de
kerk van Waddinxveen. Eerst in 1365,
als er voor de laatste maai grond voor
ontginning uitgegeven wordt, is er
sprake van de "prochie van Waddijns-
vene.”-
TEUNISDEBEER
weduwnaar van D. J. Theussen
in de ouderdom van 86 jaar.
J. de Beer
M. de Beer-Schouten
L. Hofstede-de Beer
H. Hofstede
Kleinkinderen,
Achterkleinkinderen en
verdere familie
2741 ZB Waddinxveen, 13 februari 1982
Jacob van Lerinepstraat 18
De teraardebestelling heeft in familiekring
plaatsgevonden op de Algemene Begraafplaats
te Waddinxveen.
Verhuur VIDEO FILMS
voor Philips 2000 systeem
en VHS systeem. Heems
kerk, Dorpstraat 33, Wad
dinxveen, tel. 01828-
2218.
Te koop: PEUGEOT
504 ’75, met gasinstallatie
1.300,—. Tel. 01828-
5622.
BOERENLEVERWORST 90
hoeven.
Ze brandden er de begroeiing plat en
1 groeven er naar oostrijnse gewoonte
1 streeks uit lieten monden op de Gouwe.
Na al deze inspanningen kon het ploe-
i gen beginnen. Zes maal lieten ze hun
I spun een «w»
trekken, zonder het te wenden. Toen
hielden zij halt en bouwden daar hun
t een aantal
kolonisten. Nu waren het Wilhelmus
Scultetus, Theodoricus Dosin, Gerar-
I dusAbbenen Mauriciusde Leijdemuda
I en hun gezellen, die land kochten van
de Hollandse Graaf. In die dagen was
dat Willem II en het veenland dat zij
van hem kochten stond bekend als Po-
liën.
of weiden er hun vee. Naast elkaar
I woonden ze aan de ’’gemeene,. Suy-
-1-” *--* ->---]
B stelde de Graaf een schout aan. Hij
koos Nicolaus.
I NIEUWE KOLONISTEN
Zuid-Waddinxveen bleef niet lang de
enige nederzetting. Ten noorden van de
bestaande gemeenschap vestigde zich
in augustus 1244 opnieuw
Hier staat de Waddinxveense amateur-historicus C. Neven (links) op
de foto toen hij op 22 april 1981 (na het in 1978 verschenen boek "Omme
't woort Gods") het boekje "Toen Waddinxveen nog een dorp was" aan
burgemeester mr. A. G. Smallenbroek aanbood. In het midden boek
handelaar W. Burger. Foto: Archief Weekblad voor Waddinxveen).
iWEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN—WOENSDAG 17 FEBRUARI 1982
^e
B Oude Rijn, waar men wist wat het was om venen te ontginnen. Tot bij
B Bremen maakte men van hun ervaring gebruik.
Het waren zeker niet de geringsten van
B het volk, die deze onderneming aan-
B durfden. Welgeboren mannen waren
B het, mogelijk behoorden ze zelfs tot de
B leenadel. We moeten dus niet te gering
denken van deze stap die zij deden. Zij
B hadden er veel voor over om hun rid-
B dermatige leefwijze op te geven, mét
B sommige daaraan verbonden voorrech-
B ten. Voortaan woonden ze met hun fa-
B milie in het afgelegen veen en leefden
B eralsgewone boeren.
B Ze brandden er de begroeiing plat
groeven er naar c--
B paralelle sloten doorheen, die zij recht-
WADDINXVEEN Waddinxveen
bestaat in 1983 welgeteld 750 jaar. Het
nu begonnen nieuwe jaar staat dus aan
de vooravond van dat jubileum, dat
overigens in heel wat gemeenten in ons
land aanleiding is tot allerlei feestelijk
heden, doch in het Waddinxveense nog
tot geen enkele zichtbare activiteit
heeft geleid. Wellicht is het nog niet te
laat om te gaan denken aan een be
paalde viering van het 750-jarig bestaan
van Waddinxveen.
Dat onze in 1870 ontstane gemeente
Waddinxveen - door samenvoeging van
Noord-Waddinxveen, Zuid-
Waddinxveen, Broek, Thuyl en ’t
Weegje - aan de vooravond staat van
een belangrijk jubileum bracht de Wad
dinxveense amateur-historicus C. Ne
ven al ter sprake in zijn boekje ’’Toen
Waddinxveen nog een dorp was”. Dit
door Boekhandel Burger in Wad
dinxveen samen met’Repro-Holland in
Alphen aan den Rijn uitgegeven werkje
werd op 22 april 1981 aan burgemeester
mr. A. G. Smallenbroek en de gemeen
teraad officieel aangeboden, vlak voor
de toen te houden
gemeenteraadsvergadering.
WADDINXVEEN Toen Nicolaus de Gnepwich, Horbardus de Ael-
Jsrnere en Woubrectus op een morgen in april van het jaar 1233 op de
BCouwe-oever stonden was er heel wat werk te doen. Naar het westen
B strekte zich de wildernis voor hen uit, die zij zojuist van Graaf Floris IV
I in eigendom hadden verkregen. Het wilde veen, een onafzienbare vlak-
B te, begroeid met ruigte en kreupelhout; drassig en onbewoond.
B Links van hen, ver naar het zuiden glinsterde het veenwater, dat zich
f| traag naar de Gouwe bewoog en hun nieuwe bezit aan die kant be
ll grensde. Aan hun rechterhand lag de andere grens: een smal strookje
tand dat eigendom was van Jacob Diedericksz. van Zevenhuizen.
kersverse eigenaars kwamen allemaal uit de streek ten oosten van
n
Bo
MAALTIJDSOEPEN
'ALTR. HALFVOLLE
