I
Een groot en onbegrijpelijk land waar men wordt betaald naar prestatie
I
1982
DOOR SJOERD VEERMAN
i
Een toneelstukje over hoe oudere mensen te behandelen. De oudere mens
geniet veel ontzag in China.
Het treinstation in Beijing. In 1979 hing er nog een groot portret van de gro
te roerganger Mao. Voor het station staan allemaal mensen te wachten totdat
de buitenlanders in de trein zitten.
WOENSDAG 28 JULI 1982
Buitenlanders hebben in China nog veel bekijks, iedereen in de straat blijft
staan bij die blanke mensen.
ADDINXVEEN/BEIJING (CHINA) Mijn reis door het land
met de meeste inwoners ter wereld - China - duurde enkele we
ken. Bijna 1 miljard inwoners, dat betekent dat van iedere vier
wereldburgers er één een chinees is. Op deze pagina van het
Weekblad voor Waddinxveen wil ik graag wat meer vertellen over
dit voor velén onbegrijpelijke land. Men treft er ook de meest
grote tegenstellingen aan. Een bevolkingspolitiek die de meesten
tn het westen schuwen, een vooruitstrevende vrouwenorganisatie
en vakbeweging. Een communistisch land, maar zeker niet los van
God. In de laatste jaren zijn er miljoenen christenen bijgekomen,
ondanks of dankzij het communisme.
De Chinese muur een vroegere verdedigingsmuur nu de grootste toeristi
sche attractie.
Ook worden er liedjes gezongen, hier wordt uitgevoerd "de partij is de
zon".
Een Waddinxvener in China
WONINGBOUW
dric-maal-zclf-beweging
Mao Zedong, 9 jan. 1963
het analfa-
LEVENDE KERK
I
die een korte
eerste hulp
Het begrip ‘zelf evengelisercn’ heeft
twee betekenissen: ‘Wc mogen het e-
vangelic propageren in de kerk en het
propageren van atheisme mag alleen
met preventie, bijv,
verkoudheid. Zij is niet
te genezen. Een echte
l haar, komt haar
Taken schreeuwen om uitvoering
ze zijn met velen en
hebben altijd haast
de wereld wentelt voort
De tijd dringt
Tienduizend jaren is te lang
Grijp de dag, grijp het uur!
bovenstaande wijsheid ergens
geldt in China dan is het wel
de woningbouw: 800 miljoen
moeten onderdak hebben.
De stadsplanning van Shenyang valt
rechtstreeks onder het Nationale Bu
reau voor Woningbouw. Ze heeft als
opdracht de woningnood op te los
sen. Ze proberen dat ook door
middel van renovatie van oude wo
ningen en door nieuwe woningen te
bouwen. Wij vragen naar eigendoms
verhouding van de gebouwen en wo
ningen in Shenyang, maar alles is van
de staat en zij antwoorden dan ook
wie de gebouwen en woningen in be
heer hebben, en wie voor het onder
houd moet zorgen: 50 procent is van
het bureau voor de woningbouw, 45
procent is van fabrieken en 5 procent
Als
voor
voor
mensen
Het land was na de burgeroorlog een
puinhoop. We zien tijdens onze reis
door China heel veel bouwactivitei
ten. Waar gebouwd wordt, moet een
plan zijn denken wc en vragen dus
aan Xiao-li: ‘Kun je niet een afspraak
voor ons maken met stadsplanners
van Shenyang en Shanghai?’ De vraag
is gemakkelijker gesteld dan beant
woordt. We hebben in onze groep
een aantal deskundigen op het terrein
van de bouw, zoals een leerling-tim-
mervrouw, een timmerman, een ar-
GEZONDHEIDSZORG
De gezondheidszorg heeft de laatste
dertig jaar een stormachtige ontwik
keling doorgemaakt. Na de bevrijding
in 1949 werd alles beter. Er werd ge
vochten tegen allerlei kwaad. Nieuwe
ideeën werden ontwikkeld.
dat infiltratie
hoort bij het bei,
‘Drie-zelf’ wil zeggen:
kerk moet geleid worden door Chine
zen zelf; de Chinezen moeten zelf
kerk zijn en de kerk moet zelf evan
geliseren, door Chinese pastors. In
1950 schreef Y.T. Wu, een vooraan
staand christen in China een manifest
waarin een uiteenzetting werd gege-
ACUPRESSUUR
Daarna nodigt dr. Shan ons uit om
een rondleiding te maken door het
ziekenhuis. Eerst gaan we naar een
kamer waar ons gedemonstreerd
wordt hoe acuprcssuur werkt. Dit is
het drukken op bepaalde punten van
het lichaam waardoor men bijv,
wordt verdoofd. We worden voorgc-
stcld aan dr. Liu. Hij zal bij het oude
vrouwtje dat in de stoel zit een drie
tal tanden trekken. Wij staan met
zesentwintig mensen om het vrouw
tje heen. Velen maken foto’s maar
het vrouwtje verblikt niet. De dokter
drukt een paar maal op haar gezicht
en haalt daarna een tang tevoorschijn
en trekt zonder verdere verdoving
drie tanden. Er komt geen bloed aan
te pas. En op onze vraag of het pijn
doet schudt het vrouwtje ‘nee’.
Daarna vertrekken we naar de vol
gende kamer waar een dokter bezig is
met een klein meisje van tien jaar dat
aan amandelen geholpen- moet wor
den. Een spatcltje wordt in een vlam
metje heet gemaakt, vervolgens in se
samolie gedoopt en daarna tegen de
amandelen aangedrukt, met als ge_-
volg dat deze dichtschroeien. Dit al
les gebeurd zonder verdoving. Het
voordeel van deze methode boven de-
Westerse is, dat ook mensen met een
hoge bloeddruk en met hartklachten
geholpen kunnen worden. Het zwak
ke punt van deze behandeling is dat
het zo lang duurt. De volgende kamer
is van dr. Kau, die ons de elementaire
beginselen van de acupunctuur pro
beert bij te brengen. Lange, korte,
dunne en dikke naalden worden ons
getoond. Vervolgens zien we de toe
passing ervan bij de patiënten. Ver
schillende patiënten vinden het niet
zo prettig 26 van die nieuwsgierig fo
tograferende Westerlingen aan het
ziekbed te krijgen, terwijl zij daar
halfnaakt liggen. Wc kunnen dat be
grijpen en gaan daarom vrij vlot weer
verder. We worden dan naar de krui-
denkamer gebracht waar 1230 ver
schillende kruidensoorten zijn opge
slagen. De meeste kruiden in dit zie
kenhuis zijn verzameld door studen
ten en docenten. Als bekendste plant
kan ongetwijfeld worden genoemd
de Ginsjeng, die ook in Nederland te
verkrijgen is.
De gezondheidszorg heeft zich in
China gedurende de laatste dertig
jaar stormachtig ontwikkeld. Dr
Shan werkt verder aan het thema
‘lopen op twee benen’, dat wil zeggen
het zoeken naar een goede samen
werking tussen traditionele gezond
heidszorg en moderne Westerse tech
nieken.
is van privaat-eigenaren. Per inwoner
is er ongeveer 5 m2 woonruimte be
schikbaar in de stad Shenyang. In Ne
derland is 5m2 het minimum voor
een slaapkamer! De plannen die men
ontwikkeld heeft voorzien erin dat
de milieuonvriendelijke fabrieken
naar buitenwijken van de stad Wor
den gebracht. Van de bouwbedrijven
die in Shenyang zijn is 80 procent in
handen van de staat en de resterende
20 procent zijn coöperatieve organi
saties. Men bouwt voornamelijk 5 a 6
lagen hoog. Doordat Shenyang niet
yerder mag groeien, gaat men de
oude kleine huisjes op elkaar stape
len. Vroeger stonden er in .een wijk
80 kleine huisjes, nu bouwt men er
op die zelfde plaats weer 80 woonap
partementen alleen dan nu 16 naast
elkaar en 5 hoog. De kwaliteit van
de huizen is verbeterd, maar tevens
heeft men een aantal sociale voorzie
ningen kunnen inbouwen, zoals win
kels, een ziekenhuisje, plantsoenen
etc. Uiteraard worden ook ons de
nodige vragen gesteld.
BEWONERSCOMITÉ
De bus kan met moeite tot de buurt
doordringen, want zo breed zijn de
straatjes ook niet. We worden onmid-
dclijk verwelkomd (klappende men
sen) en binnen zitten we nog maar
nauwelijks of er wordt thee inge
schonken. Eerst volgt een inleiding
over wat het bewonerscomité doet.
Het westelijk stadsdistrict is in negen
gedeelten verdeeld. Waar wij ons be
vinden is het voornamelijk een woon
gebied, maar er zijn ook enkele fa
brieken en bureau’s. Het is erg dicht
bevolkt: op twee vierkante kilometer
zijn er 15.000 huishoudingen en dat
zijn 57.000 mensen. De bewonersco
mités worden door de bewoners on
afhankelijk van de regering aange-
stel Ze krijgen er geen loon voor. Ze
Wrganiseren vooral betere sanitaire
voorzieningen en passen op de hygië
ne. Ze hebben verder een kliniek op
gezet voor de preventie van ziekten.
Voor de mensen die moeilijk het huis
uit kunnen, worden produktiegroe-
pen opgezet, zodat ze thuis kunnen
werken. Ze kunnen gepensioneerden,
die een pensioentje hebben van 80-
$0 procent van hun laatst genoten in-
icomen, er nog wat bij verdienen.
Werkers die gewerkt hebben krijgen
Jen uitkering. Kantoormensen gaan
met 60 jaar (mannan) en 55 jaar
(vrouwen) met pensioen; de fabrieks-
Werkers daarentegen gaan met resp.
J t>5 jaar entiÖ jaar met pensioen. Ver
sier is de buurt bezig om
fcetisme te bestrijden.
fcver de huizenbouw wordt verteld
dat er een groot huisvestingspro
bleem is. Na de. bevrijding werd het
belang van de woningbouw onder
schat. Daarom zijn er nu grote fami
lies in één huis en wachten veel ver
loofde stellen op een woning, zodat
le kunnen trouwen. Dit probleem
heeft nu veel aandacht. De bende van
wier heeft na de Culturele Revolutie
Vooral de huizenbouw verstoord.
moesten verhuizen uit de pastorieën
naar kleinere huizen. Niemand zou in
die tijd durven zeggen dat hij christen
was, maar toch gingen de huisdien-
sten wel door. En de christenen heb
ben hun bijbels ook wel gespaard’.
Hoe is uw verhouding met de com
munisten? ‘CCP-leden en kerkmensen
kunnen het niet eens zijn over kerke
lijke zaken, maar wel over politieke
zaken. De vier modernisaties worden
ook door de kerkmensen gesteund.
Let wel de vier modernisaties worden
dus niet als een economisch iets ge
zien, maar als een politiek iets. Tot
slot vraagt de heer Chen nog naar de
Nederlandse situatie. Als ik vertel dat
er bij ons ook minder mensen gaan
geloven, omdat ze menen zonder
God te kunnen vraagt hij: ‘Hoe den
ken ze dan over de dood?’ In China
komen de mensen wel eens naar de
kerk, als ze merken dat ze bijna dood
gaan. Onze gids Lin is door het ver
haal zo enthousiast geworden dat hij
mij ook nog naar een onlangs hero
pende kerk brengt. Deze kerk is niet
open, maar omdat ik van zoverre
kom, wordt de sleutel opgehaald en
kan ik binnen twee foto’s maken.
Eerst een zonder dat de gordijnen
achter de preekstoel zijn gesloten.
Achtef de preekstoel hangen name
lijk twee levensgrote portretten van
Mao en Hua. En daarna een met de
gordijnen dicht, want dan lijkt het
meer op een kerk, volgens de Chine
zen.
N’a de bevrijding werd het een tijd
van hard werken. In 1950 werd te
Beijing het eerste Nationale Gezond-
hcidscongrcs gehouden, waar de vol
gende lijnen werden uitgestippeld: 1.
Verbeteren van de gezondheid van
boeren, arbeiders en soldaten; 2. Na
adruk op preventieve geneeskunde, 3.
Werken met en deelnemen aan massa
le gezondheidscampagnes, en 4. Com
bineren en samenwerken van traditio
nele en westerse geneeskunde.
In 1968 werden in de volkscommüne
Jiang-chen nabij Shanghai 28 mensen
die uit de rijen der boeren vandaan
kwamen, enkele maanden opgeleid
om allerlei eerste-hulp-wcrkzaamhe-
den en preventieve voorlichting te
kunnen verrichten op het platteland.
Na hun opleiding gingen zij weer te
rug naar hun oorspronkelijke werk
plaats. Zij kregen de naam van ‘blote-
voeten-dokter’, omdat de boeren in
Jiangchen op blote voeten in de rijst
velden werken. Het voorbeeld van
Jiangchen ging al snel als een lopend
vuurtje door het land en de nationale
leiding besloot het voorbeeld te pro
pageren^
arbeiders met elkaar. Dit werd door
personeelszaken aan de vakbond
doorgegeven. Beide mannen zijn toen
ontslagen omdat ze toch al een slech
te naam hadden. Het ontslag gaat
over één jaar in, tot die tijd krijgen ze
per maand slechts 18 yuan, dat is het
minimum voor levensonderhoud. Ze
worden nu een jaar lang bekritiseerd.
Verbeteren ze zich dan gaat het ont
slag na een jaar niet door en krijgen
ze weer hun oorspronkelijke loon.
Het komt bijna nooit voor dat men
sen zich tijdens zo’n boetejaar niet
verbeteren. De straffen lijken erg
hard, maar worden als rechtvaardig
geaccepteerd. In de fabriek wordt
ook aan politieke studie gedaan. Er
worden na het werk in de fabriek,
cursussen gegeven om de werken van
Mao en de politieke situatie van bin
nen- en buitenland te bestuderen.
Tijdens de reis hebben we één vaste
gids. Het is Hu Xiao-li een jonge com
muniste. Ze was er trots op een
communiste te zijn op zo jeugdige
leeftijd. Toch kon ze ook heel goed
de betrekkelijkheid van alles inzien.
In alles was ze erg behulpzaam en
probeerde ze onze wensen te vervul
len. Zo ook onze wens om met het
stadsbestuur van dc stad Shenyang te
spreken.
buiten de kerk en niet in de kerk’. Zo
houden we goede relaties. Voor de
bevrijding was het in onze kerken net
als bij jullie. De kinderen werden ge
doopt en daarna deden ze op oudere
leeftijd belijdenis. Maar nu gaat het
'meer om keuze maken. De kinder
doop komt niet meer voor. Maar is
het niet oneerlijk verdeeld dat jullie
alleen maar in de kerk mogen evange
liseren? Hoe bereik je dan de men
sen? ‘Daar hoef je je geen zorgen over
te maken, want uit het voorbeeldig
leven van de christenen merken de
mensen er omheen dat er ie.ts van je
uitgaat als christen. Die mensen ko
men dan vanzelf naar de kerk. En
ook de familieleden komen wel naar
de kerk. Hoewel we klein zijn, zijn
we toch een levende kerk. Er komen
nieuwe gelovigen bij. Niet veel, maar
toch.... Soms horen ze via de radio
het evangelie, gaan naar kerkdiensten
en willen dan gedoopt worden. Hoe
vaak houden jullie avondmaal? ‘Een
maal per maand’. Hebben jullie ook
een kerkregister met het aantal le
den? ‘De kerk werd tijdens de Cultu
rele Revolutie gesloten en het kerkre
gister is toen ook vernietigd, maar we
hebben enkele weken geleden een en
quêteformulier uitgereikt. We gaan
binnenkort een nieuw register ma
ken’. Was de culturele Revolutie erg?
‘Bijbels werden verbrand, kerken
werden vernietigd en de dominees
RELIGIEUZE LEVEN
Bij mijn speurtocht naar kerken in
China. Heb ik heel wat oude kerkge
bouwen gezien die ‘nuttiger’ werden
gebruikt. Bijv, als postkantoor, zie
kenhuis, fabriek, arbeidsbureau of
turnzaal. Toch waren er nog enkele
kerkgebouwen. De bezoeken waren
meestal kort en met de voorgangers
vonden korte gesprekjes plaats.
In Shijnghai had ik een langer gesprek
met de secretaris van de drie-zelfbe-
weging (een landelijke protestantse
organisatie). Dc heer Chen sprak uit
stekend engels. Ook vraagt hij mij
naar de betekenis van de verschillen
de woorden. Het blijkt dat hij er
niets vanaf weet. Hoe zou hij ook als
gewone Chinees. Gelukkig is het
daarom dat Chen goed Engels
spreekt, zodat Lin niet hoeft te verta
len. Het hoofdkantoor is gevestigd op
de derde etage van een oude kanto
renflat in dc haven. Van buiten is het
niet te zien dat er een kerkelijk bu
reau in is gevestigd. Mijn eerste vraag
aan Chen is of hij iets wil vertellen
over de drie-zelf-bcweging en wie en
wat hij is. ‘Ik ben secretaris van het
nationale comité van de drie-zelf-
beweging. Het Westerse geloof kwam
in de 19e eeuw, naar China. Het ge
loof was een werktuig voor Westerse
landen. De Chinezen denken dan ook
van buitenlanders
cgrip christendom.
De Chinese
worden weer opgericht en volgend
jaar juni wordt ook het nationale co
mité weer heropgericht. Sinds juni
van dit jaar (1979) zijn al drie kerken
in Shanghai heropend. De kerken wa
ren vroeger van buitenlanders. Maar
nu worden ze door Chinezen ge
bruikt. Het comité in Shanghai stelt
zich ten doel de oude kerken weer te
heropenen en daar na de kerken ook
in eigendom te krijgen, want nu wor
den ze in de weck vaak voor andere
doelen gebruikt (bijv, school). ‘Vol
gend jaar krijgen een we nieuwe
bijbelvertaling en nieuwe liedboeken.
Dat wordt allemaal door de leden
zelf betaald.’ Komen er nog veel
mensen naar de kerk? ‘We houden
zondags twee diensten, één om 8 uur
en één om 10 uur. In dc eerste dienst
waren er bij de opening van de kerk
op 2 september 1700 mensen, terwijl
er in dc tweede dienst 700 mensen
waren. Zijn er veel jonge mensen on
der dc leden? ‘Neem nou de Noorder-
kerk, daar bestaat éénvijfde deel van
de gemeente uit jongeren. In het alge
meen gaan de kinderen niet eerder
dan op achttiende jaar naar de kerk.
Wij willen ze niet indoctrineren, ze
moeten zelf kunnen kiezen’.
chitecte, een bouwjournalist en een
ambtenaar van het ministerie van
volkshuisvesting. Door uitvoerig op
te schrijven wat de kundigheden van
onze specialisten zijn en waarom wc
een gesprek willen hebben met stads
planners gaan onze gidsen Xiao-li en
Liu Yen-an opnieuw proberen een ge
sprek te organiseren.
Dinsdagavond wordt meegedecld dat
dc ambtenaren van dc stadsplanning
erin hebben toegestemd dat enigen
van onze groep een gesprek met hen
mogen hebben. Maximaal mogen er
zeven mensen mee doen. En we
zullen niet ontvangen worden op het
stadskantoor, maar zij zullen ons op
zoeken in ons hotel. Donderdagmor
gen negen uur is het dan zover. Zeven
zenuwachtige Nederlanders, die niet
weten wat ze moeten doen: klappen
als de Chinezen in zicht komen of ge
woon een hand schudden, zoals we in
Europa doen. Maar op het moment
dat we de Chinezen zien, weten we al
dat zij nog meer ‘de zenuwen’ heb
ben dan wij. Het zijn drie hoge heren
die ons iets zullen vertellen. Uitcrlijk
is dat niet te zien, want ze hebben
ook een gewoon Mao-pakje aan en
ieder heeft een zwart boodschappen
tasje bij zich. De heren stellen zich
voor: Dong, directeur van dc stads
planning, Chen, chef van de techni
sche dienst van de stadsplanning en
Wang, uitvoerder van het stadsplan-
ningsinstituut. Daarna begint er een
vraag- en antwoordspel.
Dc studiereis had vier aspecten: 1.
het wijkleven, de manier van wonen
in China; 2. industrie; 3. gezond
heidszorg; 4. hét religieuze leven in
■tina.
Tijdens onze reis deden we vier ste
den aan, eerst de hoofdstad Beijing,
dan via een treinreis van twaalf uur
naar Shenyang (841 km), vandaar
vlogen we in vier uur naar Shanghai
(afstand 2029 km) en tot slot vlogen
we naar Changchow (Kanton) (een
afstand van 1811 km). Via een trein
reis verlieten we China en kwamen
we in Hong Kong. De eerste dag gin-
■en we naar de Chinese muur, ‘s Mid
dags gingen we voor een bezoek naar
het Shang Chun Shong-bewonersco-
mité.
waardoor grote delen van het land
het zonder dokters moeten stellen.
Deze praktische aanpak van het pro
bleem van de medische voorzieningen
is typerend voor China. Niet streven
naar perfectie maar naar een werkba
re eenheid voor alle mensen.
Tot slot gaan we nog even een super
markt in deze wijk bezoeken. Wc
hebben ongeveer een kwartier en
voor de meesten is er wel wat te vin
den. Als we na ongeveer een kwartier
terugkomen, blijkt dat zich honder
den mensen hebben verzameld bij
onze bus. Het is voor dc laatsten
moeilijk om er nog doorheen te ko
men. Als de bus zal wegrijden, moet
men de mensen van de bus weghou
den. Al klappende en zwaaiende
nemen we afscheid vna deze vriende
lijke mensen. Onze laatste wijk die
we bezoeken is in Shanghai en heet
Kong Jang.
INDUSTRIE
In China krijgt iedereen betaald naar
prestatie. We bezochten verschillende
soorten fabrieken in verschillende
steden. Zo kwamen we in een staalfa
briek, een machinefabriek en een
wolfabriek. Van dat laatste bezoek
wil ik u iets meer vertellen.
De naam is de Shenyang wolfabrie-
ken nr. 1 en nr. 2. De leiding heet
ons hartelijk welkom, in dc personen
van de heer Li (directeur) en mevr.
Kao (cheffin). De fabriek nr. 1 is een
combinatie van spinnerij, weverij en
ververij. Er werken ongeveer 1200
mensen van wie de helft vrouwen
zijn. Door de zorg van de regering en
de partij is de produktic steeds opge
voerd. Her assortiment bestaat uit
meer dan 300 verschillende stoffen.
Door dc vergroting van dc produktic
is ook het culturele leven verbeterd.
Zo-zijn er in dc fabriek ook kinder
crèches, arbeidsgroepen, kliniekjes en
een bibliotheek opgezet. Weliswaar
zijn ze vooruitgegaan, jnaar dc
machines zijn nog erg ouderwets en
primitief, terwijl ook de administra
tie nog niet goed loopt. Na de inlei
ding van de directeur gaan wc de fa
briek bekijken. Vooral valt op dat er
een verschrikkelijk lawaai in dc fa
briek is, maar dat er geen veiligheids
maatregelen tegen getroffen zijn. Als
wij dan stellen dat de mensen alle
maal doof worden als ze geen
oordopjes gaan dragen, vertelt de di
recteur dat er wel veiligheidsmaatre
gelen zijn uitgereikt maar dat dc
mensen die niet willen! Maar kun je
dat dan niet verplichten, vroegen wij?
Nee, de mensen weten zelf het beste
wat ze moeten doen, maar we raden
het wel aan om voorzorgsmaatrege
len te nemen. In een andere fabriek
werd ons vertelt dat door dc bende
van vier de mensen niet langer veilig
heidsmaatregelen wilden gebruiken.
Er zijn ook in deze fabriek 8 loon
schalen, waarbij de laagste 31,5 yuan
per maand krijgt, terwijl het gemid
delde 60 yuan is.
De directeur valt echter buiten de
loonschalen en verdient dus meer dan
100 yuan. Het is in China echt niet
dc bedoeling om iedereen even veel
te laten verdienen. Een ieder krijgt
betaalt naar zijn werkprestaties. Wie
niet werkt zal ook niet eten.... Iedere
maand en ieder jaar wordt er een mo-
delarbeider gekozen. Deze man of
vrouw krijgt dan een diploma en een
extra premie en tevens wordt van
hem een foto gemaakt, die dan een
maand of jaar lang tentoongesteld
wordt. Hoe wordt je modelwcrkcr,
vroegen we? Als iemand perfect is
in iedere vorm van produktic, geen
onderbrekingen heeft gehad en geen
ongelukken heeft veroorzaakt of zelf
gehad heeft en als hij veel geprodu
ceerd heeft en goed met zijn collega’s
kan opschieten en ook bereid is ge
weest hen te helpen, dan kan iemand
in aanmerking komen voor dc onder
scheiding modelarbeider.
Na de rondleiding gaan we in twee
groepen discussiëren. Met de direc
teur over dc industrie en met de chef
fin over de vrouwenfederatie. Daar er
maar één zaal is, gaat de helft van de
groep met de directeur achterin de
touringcarbus zitten die voor dc deur
van de kantine staat. De directeur op
de achterbank en daar tien mensen
om heen. Als derde en laatste fa
briek hebben, we een zware fabriek:
Er werken 11.000 mensen, waarvan
2100 vrouwen. Voor de bevrijding
werkten er hier 28 mensen in een fa
briek, nu is het een complex van fa
brieken, waarin een gieterij, een
staalsmeltcrij, een smederij en een
perserij. Na dc val van dc bende van
vier was dc produktic in 1978 20
procent hoger dan in 1977. De leden
van de bende van vier zeiden bijvoor
beeld: ‘Als je hard werkt dan ben je
geen goed communist, omdat je
enkel zo hard werkt voor het geld’.
Nieman wilde uitgescholden worden
geen goed communist te zijn, dus
ging iedereen langzamer werken.
In de fabriek zijn 10.500 mensen lid
van de vakbond. De niet-leden zijn
meest de jonge mensen die nog geen
half jaar hier werken en dus nog niet
het lidmaatschap hebben kunnen
aanvragen. Dc vakbond heeft 7 afde
lingen in deze fabriek: het organisa
tie-, het propaganda-, het produktie-,
het vrouwen-, het recreatie- en het
onderzoeks- en techniekcomité. Het
organisatiecomité bijvoorbeeld heeft
onder anderen als taak, het bekritise
ren van mensen die zich misdragen.
Bij ernstige vergrijpen mogen ze ook
straffen. Gisteren vochten b.v. twee
EEN GEZIN
Na deze inleiding gaan we in groepjes
dc buurt bekijken. Wij gaan naar een
■gezin dat vijf kamers tot haar
teschikking heeft. In die vijf kamers
noeten acht mensen leven: de ou
ders, vier kinderen en twee kleinkin
deren. Vier oudere kinderen zijn al
getrouwd, maar zondags komen die
dlemaal weer naar huis toe: ‘Dan vie
ren ze weer blij het ‘één-gezin-zijn’.
De vrouw verontschuldigt zich voor
iet feit dat ze acht kinderen heeft
naar ja, voor de bevrijding was er
nog geen familieplanning. ‘Nu geluk
kig wel’, zegt de vrouw en wijst op
bet feit dat dc vier getrouwde kinde
ren in totaal slechts zeven kinderen
hebben.
Voor de bevrijding was het leven
hard en moeilijk, maar nu is het vro
lijk, iedereen heeft werk, ze wonen
allemaal. De prijzen zijn stabiel. De
huur bedraagt slecht 6 yan en 40 fen
(f 9,-- per maand. Tijdens de bende
van vier verdienden de kinderen maar
40 yan per maand, maar nu 60 yuan
per maand. Het gezinsinkomen is 400
yuan per maand. Het geld dat de kin
deren verdienen die in huis zijn
wordt aan moeder afgegeven. Hebben
de kinderen dan iets nodig dan vra
gen ze het moeder en die geeft het
dan wel. De kinderen blijven meestal
minstens tot hun vijfentwintigste bij
vader en moeder. De huisvrouw ver
telt dat zij sinds 1958 (Grote Sprong
oorwaarts) is gaan werken. Toen
werden de buurtproduktiegroepen
opgezet. Aan het eind van de zestiger
jaren werd dit op grote schaal toege-
Past. Zij vertelt dat er in het begin
hele discussies waren tussen de vrou
wen over het wel of niet werken bui
tenshuis. De vrouw is geen lid van de
Communistische Partij (CCP).
Op onze verdere tocht door de wijk
komen we bij een klein ziekenhuisje.
De vloer is bedekt met tegels. Er
staat een onderzoektafel en een kast
je met wat medicijnen. De vrouw die
als dokter wordt voorgesteld, is een
huisvrouw uit de wijk
training heeft gehad om eerste hulp
je kunnen verlenen. Mw. Jen Ju-hua
ls vooral belast
van diaree en
bevoegd om
dokter begeleid
‘nstructies geven en helpt haar ook
met adviezen, zodat zij de mensen
'an helpen. Ze heeft een basisoplei-
(hng gehad in een ziekenhuis en ze
eert nog steeds. Deze dokters noemt
men ‘blote-voeten-dokters’. Men
heeft hen aangesteld omdat China
met hetzelfde wilde als zovele andere
ontwikkelingslanden. Daar zijn te
"einig goede dokters en de dokters
e er zijn blijven in de grote steden.
Hieronder volgt dan de belangrijkste
informatie uit dit gesprek. Op natio
naal niveau vindt er een toedeling
plaats van de grond. Onder verant
woordelijkheid van dc Staatsraad
stelt een nationaal bureau voor dc
woningbouw een plan op. Dc heren
van stadsplanning doen eigenlijk
niet anders dan het reguleren van ad-
hoc-zakcn en eventueel ontwikkelen
ze bouwsystemen. Dc taken van hen
zijn: stadsplanning, groenvoorzie
ning,woningbouw en milieubeheer.
ven over dc politieke basis voor het
bestaan van de kerk onder het nieu
we regime. Dit manifest werd gepu
bliceerd in het Volksdagblad en
werd uiteindelijk door meer dan
400.000 protestantse christenen on
dertekend. Daaruit kwam voort dat
de drie-maal-zclf-beweging werd
opgericht. Op nationaal niveau, maar
ook op provinciaal niveau. In drie ge
bieden is niet een provinciaal comité,
namelijk Taiwan, Tibet en Tsjien-
tang, want daar zijn geen christenen.
De Chinese kerk moet echt Chinees
zijn benadrukt, aldus de heer Chen.
De beweging geeft een weekblad
‘Hemelse wind’ uit voor de Culturele
Revolutie waren er 10.000 abonnees.
Het gaf nieuws over Chinese kerken,
over geestelijke zaken, bijbelstudie en
ook preken. Aan het ideologische se
minarie te Nanking, werden priesters
opgeleid en verder worden buiten
landse contacten onderhouden met
landen als Japan, Noorwegen, Zwe
den, Cuba, Hongarije en Tsjechoslo-
wakijc. Kan ik eens zo’n weekblad
inkijken? ‘Nee, dat gaat niet, want
sinds dc Culturele Revolutie kunnen
we niets meer doen! Dus al die acti
viteiten doet u niet meer? Nee, sinds
1966 moeten wc gewoon handenar
beid doen, want dc godsdienst is ver
boden’. Gelukkig zijn er sinds de val
van de bende van vier weer meer mo
gelijkheden. Provinciale comité’s
In dc wijken treffen we vaak zo’n
blotc-voeten-doktcr aan. Meestal is
het een huisvrouw die voor zes
maanden een opleiding heeft gevolgd.
Zoals Mevr. Jen Yu-hua, die een half
jaar lang een opleiding heeft gehad in
het wijkzickenhuis Na de opleiding
kwam ze weer terug naar haar gewo
ne werk. Ze is niet een volledig be
voegde dokter, maar ze is wel in staat
eerste hulp te verlenen aan mensen in
de wijk. Ze heeft nu nog steeds bege
leiding van een echte dokter. Regel
matig wordt de bloeddruk gecontro
leerd van dc mensen in de wijk. Als
de mensen werkch, is dc medische
zorg gratis. Voor dc bewoners zijn dc
tarieven erg laag.
In Shenyang gaan wc naar een kli-
nick voor Chinese traditionele medi
cijnen. Na een korte busrit vahuit
ons hotel komen we bij een statig
ouder gebouw. Het telt vier verdie
pingen. Bij de hoofdpoort staat dr.
Shan ons reeds op te wachten. Het
ziekenhuis is in 1958 opgericht als
samenvoeging van het oude Chinese
traditionele ziekenhuis en een oplei
dingscentrum. In 1958 waren er 800
paramcdici en 500 studenten, terwijl
er nu 1800 paramcdici en 1500 stu
denten zijn. Iedere dag worden er
minstens 2000 patiënten behandeld.
Dr. Shan geeft vier hoofdtaken van
zijn ziekenhuis: 1Het toepassen van
traditionele geneeskunst en het com
bineren van die kunst met dc Wester
se methode voor de meest voorko
mende ziekten; 2. Het opleiden van
studenten; 3. Het vinden van meer
tijd voor onderzoek van het gebruik
van de traditionele geneeskunst en 4.
Het opleiden en trainen van Westerse
deskundigen voor het toepassen van
de traditionele geneeskunst in samen
werking met hun Westerse methode.
I