BORDUUR HET VOORJAAR
BORDUREN IS LEUK
EEN NIEUWE LENTE
EEN NIEUW GELUID
M 'i x
X
IMy1
t)
fi
X
I
1
r s
I
1
n
c.
F
I I
WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN-WOENSDAG 7 V, I1'
Borduren is zeker geen bezig-
uiige-
een
13Ls.is i
X
ginnen moest zij eerst een
soort proeve van bekwaam
heid afleggen op een ‘proef-
lap’. De lappen die uit de 16e
eeuw zijn overgebleven getui
gen ook duidelijk van die
oefening in steekjes. Sommi
ge linnenlappen zijn met wol
bewerkt, andere met rood of
zwart garen.
Niet iedereen beschikte zelf
over een ‘bleek’. Stadsmen
sen en weeshuisbewoners wa
de zich uitbreidende handel
steeds meer rijkdom voor een
grotere groep mensen. Deze
groeiende welstand had o.a.
tot gevolg dat men meer aan
dacht ging besteden aan huis
houdelijke zaken, dus ook
aan de verzorging van het lin
nengoed. Het merken voor
huiselijk gebruik bleef geba
seerd op de praktijk.
Voorjaarsbloemen zijn ver
werkt in talloze borduurpak-
ketten. Een aardig voorbeeld
daarvan is de wandversiering,
maar ook de boekelegger ziet
er fris uit met de narcissen
motieven.
Verder had iedere vrouw de
vrijheid haar levensloop vast
te leggen in een merklap. Bij
voltooiing van haar werkstuk
kon men haar leven als het
ware aflezen.
De merklap heeft zijn oor
sprong gevonden in het on
derwijs. Dit wordt bewezen
door de schoolboekjes. Al
wat de meisjes op school leer
den vond zijn weerslag in hun
merklappen.
Borduren hoort er zeker bij
‘anno nu’. De ontwerpen in
de borduurpakketten, de ge
bruikte materialen en ga zo
maar door, passen zeker bij
het eigentijdse interieur. Ook
wat betreft de kleurstellingen
zijn er voldoende pakketten
te vinden die precies aanslui
ten op de hoofdkleuren van
uw meubels en gordijnen.
heid voor ‘oude dametjes bij
de potkachel’. Bekijk maar
eens de motieven van de ver
schillende pakketten, bekijk
ook de borduursels op bij
voorbeeld kleding en ontdek
dat borduren zeker ook een
ontspannende bezigheid is
voor vrouwen (en mannen)
van nu.
AAN DE MUUR
Bloemen aan de muur geven
een interieur iets gezelligs.
Het staat vrolijk en het geeft
uw huis iets feestelijks. Bor
duursters kunnen wat bloe
men betreft hun hart opha
len. Talloze pakketten zijn
verkrijgbaar met de meest
mooie motieven: voorjaars-
GESCHIEDENIS
Een geluk dat het voorge
slacht ons zoveel goede en
mooie merklappen heeft na
gelaten, zodat wij ze in de
twintigste eeuw niet alleen
mogen bewonderen, maar ze
ook zelf naar oud model kun
nen borduren.
CADEAU
De randjes voor de lakentjes
en de geboortetegels zijn ook
heel leuk om cadeau te doen.
PRAKTIJK
In de 16e eeuw ontstaat door
KENMERKEN
Op letterlappen uit vorige
eeuwen vallen verschillende
dingen op. Soms wordt het al-
Deze bloemenkinderen zijn
getekend voor een serie boek
jes door de Engelse kunstena
res Cicely Mary Barker. Ge
borduurd aan de wand vor
men zij een echt sieraad.
ven van een geborduurd bloe
metje als cadeau wel net zo
aardig. De bloemen blijven
veel langer ‘staan’.
VOORBEELDEN
Bij dit artikel hebben wij voor
u een paar voorbeelden van
borduurpakketten afgebeeld,
die in de meest gespecialiseer
de handwerkzaken te koop
zijn of te bestellen. Natuur
lijk is dit slechts een kleine
‘bloemlezing’ uit het totale
aanbod. Snuffel eens lekker
rond bij uw handwerkleve-
rancier, op zoek naar een vro-
Uit bovenstaande blijkt dat
merken met letters noodzake
lijk was. Voor de meisjes
werd het nu zaak om aan het
borduren van de proeflap het
ABC toe te voegen. Sinds die
tijd spreekt men dan van
‘merkteken’ of ‘letterlap’.
Maak de babykamer persoon
lijk en vrolijk. Laat zien dat
de nieuwe wereldburger meer
dan welkom is. Het zal nu al
worden gewaardeerd, maar
ook veel later, als herinnering
aan toen.
ren aangewezen op openbare
bleekvelden. Deze lagen vaak
achter de duinen en van Eg-
mond tot Katwijk, met Haar
lem als belangrijkste cen
trum. Zo’n twee keer per jaar
verhuisde het linnengoed daar
heen.
AAN DE WAND
De wat grotere taferelen voor
de baby- en kinderkamer zijn
heel leuk om bijvoorbeeld bo
ven de commode te hangen.
Vooral als het motief kleurig
is. Een pasgeboren baby kan
nog geen vormen onderschei
den, maar reageert wel op
kleuren. Het is dan ook
meestal goed te zien dat het er
plezier in heeft om naar iets
kleurigs te kijken.
Op school wordt nu iets ge
daan aan creatief handwer
ken, waarbij de kinderen de
vrijheid hebben om naar
eigen inzicht met draadjes,
stukjes stof of dergelijke iets
te maken. Of dit helemaal
juist is weet nog niemand, de
tijd zal het leren. Maar het is
in ieder geval beter als u het
vergelijkt met de opdrachten
die meisjes in de eeuwen voor
ons kregen. Was een meisje in
BELANGRIJKE ROL
Niet iedereen is fijnbesnaard
en welbespraakt om zijn ge
voelens uit te drukken. Dat
hoeft tegenwoordig niet meer
zo’n probleem te zijn, want
had men bijvoorbeeld de let
ters q x y en z toch niet nodig.
Voor de letters u v w had men
de volgende oplossing: de u
en de w werden al door één te
ken aangegeven. De letter v
bleek voldoende, want twee
maal die letter en je hebt de
w.
Twee, vaak wat roestige, metalen breipennen, een bolletje
groen of roze katoen, zie hier de attributen waarmee menige
een de eerste schreden heeft gezet op het handwerkpad.
Met eindeloos geduld deed de handwerkjuf het bekende ri
tueel voor: insteken, draad omslaan doorhalen,
enz. Ze stond voor de klas met twee dikke, houten brei
pennen en een dikke bol paarse wol.
Met zweterige handjes werd door een pen heen geworsteld.
Bij iedere gevallen steek snel naar de juf, die deze weer han
dig opviste. Ondanks alle ijver was het eindresultaat maar al
te vaak een pover lapje.
Een voorjaarsboom
voerd in een eigentijdse stijl.
De kleurstelling is in werke
lijkheid bijzonder fraai.
de kunst en nog veel meer.
Ook in kinderliteratuur zijn
bloemen graag geziene gas
ten, die vaak de beste maatjes
zijn met allerlei sprookjesfi
guren.
lijke en frisse versiering voor
een van de wanden in uw
huis. Of misschien is het ge-
Crocussen steken hun kopjes boven de grond, sommigen
staan zelfs al in bloei. Het voorjaar barst in alle hevigheid
los. Ook mensen worden weer actief. Er wordt weer gezocht
naar leuke en ontspannende bezigheden. Misschien bent u
ook wel op zoek naar iets leuks om dit voorjaar nu eens te
gaan doen. Een goed advies is misschien: ga borduren.
Het is ontspannend, het is creatief, het is een hobby van
deze tijd en het is een relatief goedkope hobby.
De wieg op zijn plek, de piepkleine babykleertjes alvast
keer aan de waslijn en de luiers netjes op een stapel.
Al deze voortekenen wijzen op de snelle komst van een
nieuwe wereldburger. Niet alleen in het dierenrijk is er in
het voorjaar een ware geboortegolf, ook bij mensen worden
in deze tijd extra veel baby’s geboren.
Het is een veel persoonlijker
geschenk dan het traditionele
jurkje of truitje. Het is iets
wat een mensenleven lang zal
worden bewaard, omdat het
te maken heeft met het leven
zelf.
Bloemen spreken hun eigen taal. Ze maken menselijke woor
den dikwijls overbodig. Vaak zelfs roepen ze bij menigeen
tedere gevoelens op. Hoeveel zangers, componisten en dich
ters hebben in bloemen niet inspiratie gezocht en gevonden?
Zeker in het voorjaar spreken bloemen hun eigen taal.
Zij kondigen een nieuw seizoen aan, vol nieuw leven en
blijheid.
de 16e eeuw een jaar of tien,
dan werd er van haar ver
wacht dat ze zich ging oefe
nen in al die steken en steek
jes, die ze later nodig zou
hebben bij de vervaardiging
van haar linnenuitzet.
BEKWAAMHEID
Voordat een meisje aan de
echte linnenuitzet mocht be-
PATRONEN
In tegenstelling tot Duitsland,
Italië en Frankrijk werd in
ons land niets tot zeer weinig
in patroonboeken uitgegeven.
Veel werd overgenomen uit
bestaande borduurwerken.
Meisjes tekenden zelf de pa
tronen van zaken die op het
dagelijks leven betrekking
hadden. Er werd gekozen uit
bijbelse, christelijke en sym
bolische motieven. In de ze
ventiende eeuw werden ook
meer wereldse motieven ge
borduurd. Aan bijbelse mo
tieven borduurde men bij
voorbeeld: de boom van ken
nis, van goed en kwaad, met
Adam en Eva en de slang; het
offer van Abraham; Drieko
ningen. Aan symbolische mo
tieven borduurde men dingen
als: harten met pijlen; de
vriendschapshanden; de hu
welijkskrans gedragen door
man en vrouw. Aan wereldse
motieven koos men bijvoor
beeld: een kussenkast; stoel;
lantaarn; schepen; huizen;
enz.
WETTELIJK GEREGELD
Lange tijd waren de hand
werklessen de stiefkinderen in
het onderwijs. Ondanks de
eerste wet op het onderwijs
uit 1795 moest men tot 1857
wachten tot de Raad van Sta
te in overleg met de Staten-
Generaal bepaalde dat hand
werklessen voor meisjes bij
het ‘Meer Uitgebreid Lager
Onderwijs’ hoorden. Men be
schikte natuurlijk niet meteen
over vakleerkrachten, dus
bleef men voorlopig aangewe
zen op min of meer deskundi
ge vrijwilligers. Sinds 1878
kwam er langzamerhand wat
lijn in het handwerkonder-
wijs. Hier en daar verschenen
schoolhandwerkboekjes. Al
gemeen was men van oordeel
dat de lessen in opklimmende
moeilijkheidsgraad moesten
worden onderwezen. Eerst de
breilap, sok of kous, daarna
de merklap en tenslotte de
naailap.
Met deze opzet was men op
den duur toch niet zo geluk
kig. De merk- en de naailap
werden afgewezen, als zijnde
niet langer nuttig.
----- 5 H
fabet begonnen of beëindigd
met een kruis. Het stuk is dan
gemaakt in een van de zuide
lijk landen of de Zuidelijke
Nederlanden. Verder is naar
huidige maatstaven het alfa
bet incompleet. In Noord-
Holland, Friesland en Gro
ningen volstonden de meisjes
met een alfabet van 20 of
zelfs 19 letters. In de praktijk
Misschien heeft u nog net tijd
om de babykamer een per
soonlijk tintje te geven met
leuke dingen voor aan de
wand of door de lakentjes
van de wieg extra te versieren.
Wie van borduren houdt kan
zijn hart ophalen, want juist
voor de babaykamer zijn de
alleraardigste pakketjes te
verkrijgen. Om een paar
voorbeelden te noemen: rand
jes voor aan lakentjes, met
eventueel de naam er op van
de nieuwe telg, of geboorte
tegels, of gewoon een leuk en
kleurig borduurwerk, met
muizen, kabouters of iets an
ders aardigs er op.
■■■■MXXXXXXX*'
bloemen, rozen, gestyleerde
bloemmotieven, sprookjes
achtige decoraties, maar ook
van ‘grote bloemen’, de bo
men.
X
mJ
f
M.;'
4-.
■■■XX1
■HMXXS
Sf W 4 T 4 I f
XV‘!
op het raam van iedere zich
zelf respecterende bloemen-
zaak staat als redding in de
nood: ”Zeg het met bloe
men”. Heeft u geen taalpro
bleem dan is er toch een goe
de reden om eens een bloe
metje in huis te halen, want ze
houden immers van mensen.
Bloemen spelen een grote rol
in ons leven. Bloemen en
bloemmotieven komen voor
in meubelvormen, allerlei
stoffen, in de muziek, kle
ding, de reclame, de beelden
aar*
i r rtz
Z f
y-
3O-5.S3<s'
DE MERKLAP
DOOR DE EEUWEN HEEN
V-
■7
“I
i
t-ioVf st w- t
o
-
4?;.
- - i
-Ai
Ss"
Xi V
1
A