Overal in Nederland te kust en te keur Groen water kan WEER SCHOON WORDEN MENS KAN NIET LEVEN ZONDER FOSFATEN Grote rivieren zijn GROTE VERVUILERS |S| I OSSiP 1 ►T.~' J ó-v 1 H 11 WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN - WOENSDAG 23 MAART 1988 Pagina 21 ROESTBESCHERMING BEENDERSTELSEL Invoer buitenland Loog „DERDE TRAPPEN” zonnig zeeland bruine vloot veluwe FRIESE WOUDEN TEXEL VEELZIJDIG OVERIJSSEL GROOTE PEEL RANDSTAD „FIETS MET IETS'' BRABANT FIETSPROVINCIE DRENTHE „BERG-ETAPPES" Calciumfosfaat („fosfaatkorrels") Gedefosfateerd water Neerslag Bodem Landbouw Industrie Wasmiddelen Menselijke afvalstoffen ii'o i'c Fosfaat- en kalkhoudend biologisch gereinigd water MB k k. 1 ■H 1 IBB - Ife-i II II II II lil Fosfaten beschermen de autolak. Menselijke uitwerpselen via toilet- bij. „Waar komt al dat fosfaat vandaan?" I Korte, sportieve vakanties tussendoor men I Zo schilderachtig is Nederland. Deze theekoepel in Edam trotseert de tijd. Tekening van de korrelreactor. In het kader van „1988 Nederland - Museumland" heeft de VVV Drenthe een fietstocht uitgezet langs grote en kleine musea op allerlei gebied, die stuk voor stuk de moeite van het bezoek waard zijn. Drie overnachtin gen zijn bij deze „Tour de Musee" inbegrepen. Prijs f223,p.p. een dagen. Voor een Canadese kano of kayak wordt gezorgd. Tent, zwem vest, pannenset en noem maar op zijn eveneens geregeld. Avontuurlijke kanoërs kunnen hier hun hart opha len. uitzien en staat hij niet na een jaar als „oud roest" voor de deur. Fosfaat, we zeiden het- al, is een voedingsstof. In kunstmesten wordt het veelvuldig gebruikt en daarom hebben wij in het rijke Westen de beschikking over volle granen, heer lijke groenten, fraai fruit enzovoort. Onze akkers blijven onder andere vruchtbaar door fosfaten. In de arme landen in Afrika zouden ze dolgraag ■veel meer fosfaten hebben... Dan was die ellendige hongersnood een stuk sneller op te lossen. Het ziet er naar uit dat de fosfaten langzamerhand uit de wasmiddelen dreigen te verdwijnen. In de wasmid delen worden die fosfaten gebruikt, om de kleuren van het wasgoed te beschermen, kalkaanslag in de was machine tegen te gaan en het water te „ontharden". Zodoende gaat o.a. het verwarmingselement langer mee en kan bij lagere temperaturen ge- vloer komt. Voor een eerste of her nieuwde kennismaking met dit na tuurgebied bieden drie VVV-fietstoch- Veel mensen denken nog dat fosfaten giftige stoffen zijn en dat ze daarom schadelijk zijn voor het milieu. Dat is die al in ons land bestaat, uit te breiden met een zogenaamde „derde trap". Die derde trap is er voor om t i t i 1 Heel andere koek is de culinaire fiets tocht: vier dagen lang verwend wor den door de hotels waar u verblijft een overheerlijk diner en ex- Wie voelt voor een zeilweekend op de „Bruine Vloot" van het Ijssel meer? In Hoorn ligt een pracht aan traditionele zeilschepen van de Stich ting Zuyder Zee Zeilvaart. Keer de wal de rug toe voor een avontuurlijk weekend op zo'n nostalgische tjalk of kotter en maak tijdens het varen ken nis met de vele facetten van het zeilen en navigeren. De vaarroute en de te bezoeken oude vissersplaatsjes worden in onderling overleg vastge- PP O 0 G>. o O 0 Q 0 Met zijn rustige natuur en uitgebreide net van fietspaden is Drente onze fietsprovincie bij uitstek. In de Drent se VVV-gids neemt het „stalen ros" dan ook een prominente plaats in. Zo is er een fietstrektocht langs comfor tabele hotels, waarbij de historische aspecten, zoals hunebedden, brink dorpen en het Drentse landschap centraal staan. De tocht begint in Norg, Borger of Spier. Per dag peda- leert u rustig 45 km. Onderweg laat u al het schoons op u inwerken. Het arrangement telt 4 fietsdagen met drie overnachtingen in 3-sterren ho tels. Prijs /340,= p.p. Kinderen t/m 9 jaar ƒ140, voedingsstof. Maar net als teveel eten voor een mens verkeerd is, is teveel voedingsstof in water ook ver keerd. Want fosfaten zijn maar één van de vijftien tot twintig voedings stoffen die samen de versterkte groei van algen kunnen veroorzaken. Dat alleen fosfaten het groene water ver oorzaken is dus een misvatting. Te veel fosfaat is slechts één van de vijftien a twintig „boosdoeners". Ah gen zijn kleine zwevende waterplan ten. Door die extra twintig voedings stoffen beginnen ze extra hard te groeien en begint het water te lijken op een groene brij. Daar komt bij dat deze algen bij hun afsterven zuurstof aan het water onttrekken. Maar dan kan er geen vis meer in leven. Dat is jammer voor de vissen, maar ook voor de vogels die zich met die vissen voeden. Er komen andere soorten insekten bij de vervuilde slo ten, de plantengroei kan zich wijzigen en er zijn allerlei milieugevolgen. voor wandelaars. Tijdens de wandelvakantie over de Jac. Gazen- beekweg loopt u in drie dagen via een afwisselende route over een ge deelte van de nog bestaande oude en het waterrijke Wieden- en Weerrib- bengebied in de kop van Overijssel uitgezet. Vanuit Steenwijk maakt u al fietsend, wandelend en kanoënd in drie dagen kennis met dit vermaarde moerasgebied. Prijs ƒ215, Tijdens een 1 Voor de ware natuurliefhebbers heeft de Overijsselse VVV een tocht door Zeeland heeft per jaar gemiddeld 60 uren meer zon en 40 uren minder regen dan elders in Nederland. Dat is een zonnig vooruitzicht voor wie in deze waterrijke provincie een korte vakantie wil doorbrengen. Zeeuws- vloedkering? Vlaanderen, Belgisch Vlaanderen en steden als Breskens, Sluis, Hulst, als maar kan. Direkt bij aankomst op natuurgebied Texel krijgt u de beschikking over een fiets om vanaf de veerhaven naar het hotel te fietsen. Naar de bagage heeft Prijzen vanaf ƒ140, u geen omkijken, die wordt steeds nagebracht, ook als u van hotel wis selt. Route en hotels zijn zo gekozen, dat u langs de mooiste plekjes van Texel komt. Prijs op basis van vol- pension, vanaf /174,= p.p. Iedere Nederland kent de Veluwe; een echte vriend van de Veluwe word Naast de fietser kan ook de wande- je pas als je er wat langer over de laar, voor een speciale trektocht met knapzak, en de dierenvriend, voor een huifkartocht, in Drenthe terecht. fosfaten in het water dan via de wasmiddelen, want die zorgen maar voor ca. 8% van de vervuiling met fosfaten. Fosfaten eten we met z'n allen en dat is noodzakelijk voor ons bestaan. We kunnen zelfs zeggen dat er zonder fosfaat geen leven bestaat. Het is een eerste levensvoorwaarde en een op zichzelf geheel onschuldige minerale stof. De aardkorst bestaat voor 0,15% uit fosfaat in al zijn vormen en dat lijkt niet veel, maar de aardkorst is wel geweldig dik. Absoluut gezien is er dus een onvoorstelbare hoeveel heid fosfaat in de wereld. Even snel opruimen is er dus om tal van rede nen helemaal niet bij. Het kan een voudig niet. In de Zuidoosthoek van Friesland be vinden zich uitgestrekte loof- en naaldwouden. Deze omgeving is heel geschikt voor wandelen en fietsen. Vanuit de standplaats Bakkeveen kan de „woudloper" naar hartelust de bossen, zandverstuivingen en heide velden verkennen. Er zijn twee routes uitgezet. Voorts is er een beschreven route, het „Drie Provinciën Wan delpad". Per fiets kunt u ook de wijdere omgeving leren kennen. Het arrangement duurt 4 dagen met drie hotel-overnachtingen. Prijs op basis van half-pension ƒ225,- p.p. gloednieuwe fietspad over de Storm- „Fietsen bij Jans" kost op basis van 2 overnach tingen in een vier-sterren hotel en Brugge, Damme en Gent laten zich gebruik Spartamet ƒ282,50 p.p. prima ontdekken via een 3- of 5-daags verblijf in Zeeuws-Vlaande- ren. Domburg is al ruim 100 jaar een badplaats van internationale faam. Nog steeds is het hier goed toeven, bijvoorbeeld voor „vakantie-tussen- doortjes". Onder het motto: „Dom burg Quintet" heten 5 Domburgse hotels u van harte welkom voor een paar fijne vakantiedagen. Domburg betekent gezond uitrusten in een om geving, die tot bewegen uitnodigt. Prijzen vanaf ƒ98, Wie zonder auto naar Texel komt, is door het driedaags-fietsarrangement gebieden als de Overloonse Duinen? met koffernabrengservice zo mobiel de Peel' bossen bij Boekel er^ Dat had u niet gedacht. Want de kans is tien tegen één dat u zegt: „Fosfaten? Dat zijn toch die gevaarlijke dingen die in wasmiddelen zitten? Nee, ik vind ook dat die maar zo gauw mogelijk moeten verdwijnen". Het is een misverstand te denken dat fosfaten slecht zijn en dat fosfaatvrije wasmiddelen de enige en goede op lossing zijn. Maar het is wel een begrijpelijke reactie na de tamelijk verhitte discussies die de laatste maanden hebben plaatsgehad over de vraag of de fosfaten in wasmidde len nu wel of niet moeten worden afgeschaft. Daarbij werd vooral de nadruk gelegd op het feit dat een teveel aan fosfaten schadelijk is voor ons oppervlaktewater. Het wordt groen, het gaat dood, het stinkt en de vissen kunnen er niet meer in leven. Wie prijs stelt op een gezond milieu (en dat doen we toch allemaal?) moet wel heel kritisch zijn, op alles wat invloed heeft op ons water. Daar is iedereen het over eens. Maar... er is een heleboel aan te doen. Het beste is de waterzuivering, Zelfs in de drukke Randstad zijn er nog volop rustige streken, geschikt voor sportieve mini-vakanties. Zo telt Zuid-Holland 21 campings met trek kershutten. Een trekktocht van hut naar hut kan wandelend of fietsend worden afgelegd. Overnachting per hut ƒ40, Voor de liefhebbers van natuur en cultuur is Dordrecht, de oudste stad van Holland, het beste uitgangspunt voor een fietsweekend rond Dordt, Kinderdijk en De Biesbosch. Prijs ƒ215,p.p. incl. diners in Herberg de Hellebaard. Speciaal voor sportieve gezinnen hebben de drie Utrechtse jeugdher bergen een fietsvakantie samenge steld. Met het hele gezin op de fiets van herberg naar herberg. Na een dag pedaleren een warme douche en dan het driegangendiner. Kennismaken met enkele attractieve sporten en het 5 sterren Golden Tulip Hotel Jan Tabak in Bussum zijn de hoofdingrediënten van een flitsend weekend in het Gooi. Bedoeld voor vrienden en familieleden, die met el kaar iets willen ondernemen om ,de vriendschapsbanden aan te halen. Al le programma's zijn afgestemd op de komst van minimaal vier personen. Vandaar de naam „Klavertje Vier" voor dit aanbod. Er is keus uit de sporten handboogscnieten, kanova ren en waterskiën in Loosdrecht, sportduiken en catamaran-zeilen op het Gooimeer. Prijs wisselt per sport, vanaf ^35,= p.p. stoffen verwerkt te worden. Nee, fos faten komen overal in de natuur in grote hoeveelheden voor. Het zijn in feite een soort voedingsstoffen (en absoluut niet giftig) voor plant, dier en... mens! leder mens eet per dag ongeveer 5 gram fosfaten en dat is nodig om ons beenderstelsel stevig te houden en vooral onze tanden gezond. Wist u dat onze eigen botten in hoofdzaak bestaan uit calciumfos faat? En zelfs in onze hersencellen zitten fosfaten. Die fosfaten komen op allerlei manieren orts lichaam in bij alles wat we eten, maar zoals bekend moeten ze dus ook in een of andere vorm ons lichaam weer uit. Via het toilet en het riool komt er dan ook een hoop fosfaten in ons opper vlaktewater. Geleerden hebben ge vonden dat ongeveer 11% van de fosfaatvervuiling van ons oppervlak tewater te wijten is aan menselijke uitwerpselen. Helaas kunnen we niet stoppen met naar de w.c. gaan. Ster ker nog: op deze manier komen méér pen of de 3-daagse zwerftocht door Neeltje de duinen en middeleeuwse stadjes van het Hart van Brabant. Dat d^ Vennen van Oisterwijk, de „Parel van Brabant", zich lenen voor een ontdek-1 kingsreis per fiets staat buiten kijf. Nog onbekend zijn de fiets- en wan< delvakanties door Noordoost-Bra- bant, die voeren door mooie natuur de Peel, de bossen bij Boekel er Herperduin. Kortom’ Brabant biedt sportieve vakantiegan* gers voor elk wat wils, p.p. Wie af en toe zin heeft in een ontspannen „tussendoortje" kan in Nederland kiezen uit talloze mogelijkheden. Met de opkomst van ATV-dagen, VUT-regelingen, arbeidsduurverkorting en compensatie dagen zitten steeds meer Nederlanders ruim in hun vrije tijd. Wat is er dan leuker dan er even tussenuit te gaan? Geen wonder dat „lekker weg in eigen land" zo veel aftrek vindt. In zomer 1987 brachten we met elkaar 30 pet. meer korte vakanties binnen onze grenzen door. Uiteraard haken de VVV's op deze trend in. In hun reisgidsen krijgen de korte, sportieve vakanties met overnachting in goede, goedkope familiehotels, alle aandacht. In Midden-Limburg is het dorpja Meijel vanouds het startpunt vooi* wie de vroeger zo woeste Peel moe( doorkruisen. Thans is het immense natuurreservaat van de Groote Peel een uitgelezen domein voor fietser^ en wandelaars. De driedaagse fiets1 route door de Groote Peel laat bijn^ geen interessant punt van dit gebied ongemoeid. Na afloop kent het Peel-’ leven weinig geheimen meer voor u. Prijs ƒ215, p.p.. Voor ervaren fietsers vormen de „bergen" van Zuid-Limburg een war^ uitdaging. Daarom heeft de VVV Val1 kenburg drie routes van 60, 80 en 100 km uitgestippeld afgestemd op dq race-trimfietser. Naast het sportievè element krijgt ook de natuur alle aanj dacht. Prijs voor zo'n fiets-weekend vanaf ƒ95, 0 o o o E* o P? 0 tenland... worden. Daarom zijn er voor het De Nederlandse industrie doet ook groen-waterprobleem oplossingen een duit in het zakje en is voor ca. bedacht (de zogenaamde „derde 18% verantwoordelijk voor de fos- trappen" in de waterzuivering) die faatvervuiling van ons water. voortreffelijke resultaten geven en cje De landbouw en veeteelt zorgen fosfaatvervuiling kunnen beëindigen, via mest en kunstmest voor 7% van Het zal nog wel een paar jaar dureh, de vervuiling. maar dan is ook dat probleem voof- t Zuid-Limburg is één groot open lucht ste|d. Prijs 185,= museum met af en toe een levende „Mondriaan" aan de wand. v. vv,„, w.i, de helft van de Nederlandse vervui- Qje vervuiling kan zo niet doorgaah, de^fosfaten uit het "water te halen: lin9 komt voor rekenin9 van het bui- want ons milieu mag niet afgebroken dat blijkt die algengroei sterk te rem- te2]an.d worden, men. De eerste trap van de waterzui- De Nederlandse industrie doet ook grOen-waterprobleem vering is het reinigen van het opper- een dult ln het zak).e. en 's voor.ca' bedacht (de zogenaamde vlaktewater via zeven enzovoort. De tweede trap is het biologische reini gen Via toevoeging van o.a. zuurstof. De „derde trap" omvat het zoge naamde chemische reinigen, maar daarvoor moeten de installaties wor den aangelegd. Dan komt praktisch al het fosfaat in het zuiveringsslib te recht en is dus verdwenen uit het water. Er is zelfs een relatief goedko pe methode gevonden om dat fosfaat in de vorm van „fosfaat-korrels" weer terug te winnen uit dat slib, we kunnen het fosfaat opnieuw gebrui ken. Echte recycling dus. Als dat pro ces op grote schaal wordt doorge voerd hoeven we minder fosfaaterts te importeren, we sparen energie en onze betalingsbalans wordt een stuk beter. Technisch is het fosfaatprobleem al opgelost. Dat heeft men in ons buur land Duitsland goed begrepen, daar staan al honderden „derde" trappen. De Nederlandse overheid moet nu zorgen dat al die installaties er bij ons ook heel gauw komen. Fosfaten zouden dus ons oppervlak tewater uit moeten. Maar helaas is dat gemakkelijker gezegd dan ge daan. Want fosfaten zijn niet van die heel aparte chemicaliën die alleen maar ergens in dure fabrieken spe ciaal gemaakt worden om in allerlei eigenlijk geen moderne auto meer gemaakt, die niet „gefosfateerd" is. fosfaten kun je net zo gemakkelijk Zo blijft hij er jaren lang piekfijn goede dingen vertellen als slechte. Als er teveel fosfaten zitten in stilstaand of langzaamstromend water, wordt dat water groen. Dat is een slecht teken voor het leven in dat water, ook voor de vissen. Dus een ervaren hengelaar wassen worden, wat energie spaart zet dan ook zelden een lijntje uit in groen water. Maar gelukkig kan en dus ook weer goed is voor het groen water weer helemaal schoon worden, milieu. Fosfaatloze wasmiddelen be- Maar fosfaat doet nog meer nuttig, vatten andere stoffen om uw was werk voor ons. Allerlei metalen heb- schoon te krijgen, waarover veel te ben de vervelende eigenschap dat ze zeggen zou zijn. Eén ding is zeker, - roesten. Meestal merken we dat het ook die stoffen moeten weer uit het niet waar' Fosfaat is name ij een eerst aan onze auto of fiets. Fosfaten afvalwater gehaald worden. Het is geven daar echter een goede be- maar de vraag of dat net zo gemak- scherming tegen en er wordt dan ook kelijk lukt als met fosfaten. Het kost in ieder geval ook geld. Kortom, over ten alle gelegenheid. Startpunten zijn Ede en Otterlo. De tochten voeren „rond het middelpunt van Neder land", „op en rondom de Hoge Velu we" en „in drie dagen over de Velu- p.p. weHet zijn drie fijnproeverijen voor fiets-driedaagse door liefhebbers van flora en fauna. Prijzen Twente passeren Saksische boerderij- vanaf ƒ195,p.p. incl. fietshuur en en, oude watermolens en kastelen de volpension met lunchpakket. revue. Prijs voor dit arrangement Vroeger meden reizigers de Veluwe, ƒ139,p.p. want het was er niet pluis, onveilig Bij de Tubantentocht kan men al gemaakt door struikrovers, geestver- wandelend een paar dagen volop ge- schijnselen en dwaallichten. Tegen- nieten van natuurschoon en beziens- woordig is de Veluwe juist het lust- waardigheden in de plaatsen op de oord grens van Salland en Twente. De tocht duurt 4 dagen met verblijf in eenvoudige middenklasse hotels. Prijs ƒ298, Op kanogebied trekt Overijssel sinds handelsweg tussen Harderwijk kort alle registers open. Er is keus uit Arnhem, door tal van prachtige na- tiental tochten, van 3 tot 12 tuurgebieden en boswachterijen. U overnacht in Garderen en Otterlo. Prijs /185,= p.p. motie-weekend in Renesse kunt u de- bod voor. Variërend van een trek* ze „fiets met iets" in Zeeland komen tocht door Westbrabant met zijn veel} proberen. Want waar kunt u beter soortige landschap, het trekkersrond’ fietsen met windje tegen dan op het je voor vijf dagen sportief doortrapt o o O Q) (D Met de Spartamet kunt u normaal fietsen; zodra u vermoeid raakt of tegenwind krijgt, neemt een motortje Voor puur fietsplezier schotelt Bra- het fietsen van u over. Via een pro- bant de vakantieganger een rijk aan- o P 0 O C) Er bestaat een oud-Nederlands spreekwoord dat zegt dat alles waar „te" voor staat, verkeerd is. Dat geldt ook voor fosfaten in ons oppervlaktewater. Daar zitten er nu teveel in en dus moeten er maatregelen getroffen worden om dat te verminderen. Dat is inmiddels hoog tijd geworden, ten en riolen zorgen voor 11% van de Want aan alle kanten zijn mensen en vervuiling. dieren druk bezig een forse hoeveel- De wasmiddelen zijn goed voor ca. heid fosfaten in dat water te stoppen 8% van de vervuiling. en helaas doet het buitenland daar nog een uitermate flinke schep bo- VERSTOORD EVENWICHT venop. Zelfs de actievoerder, die bijv. druk bezig is om te zorgen dat fosfa- gr zjjn dus nogal wat bronnen van de ten uit wasmiddelen verdwijnen zo- fosfaatvervuiling en dat heeft het nh- dat ons oppervlaktewater schoner tuurlijk evenwicht in het water ver wordt, zorgt zelf (bij ieder bezoek aan stoord. Vroeger was dat allemaal niet het toilet) voor extra fosfaten in dat- z0'n probleem. Maar in de afgelopen zelfde oppervlaktewater! jaren is er een aantal dingen gebeurd De getallen variëren van plaats tot die het probleem hebben geschapeh. plaats in Nederland maar grofweg Het aantal inwoners van Nederland )s gelden de volgende percentages voor fors gegroeid en al die mensen was alle groepen die fosfaten in het water sen zich nu veel vaker dan vroegér. laten komen: Ze gebruiken ook meer zeep en was- De grensoverschrijdende rivieren middelen. Maar ook het aantal var- (vooral Rijn en Maas) zijn enorme kens en koeien is in ons lang gigah- vervuilers. Zij brengen water in ons tisch gestegen. Er zijn al meer var- land dat door andere landen zeer kens dan mensen in ons land en die krachtig is vervuild door o.a. mijnen, produceren allemaal mest. Daarnaapt industrieën en steden die op een of js he industrie vooral na de oorlog andere manier afval op de rivieren steeds meer gaan produceren en h^- lozen. Die rivieren zijn dan ook ver- |aas betekent méér produceren in antwoordelijk voor ca. 55% van de eerste aanleg ook méér vervuileh, fosfaatbelasting van het Nederlandse hoewel die industrielozingen niet het oppervlaktewater. Kortom, meer dan groene water veroorzaken. de helft van de Nederlandse vervui- Qje vervuiling kan zo niet doorgaah, Voor jong en oud vormt een week end lang spelevaren met de huifboot van de VVV-Groningen een aanlokke lijk idee. Op de boot zijn 6 slaapplaat- met een overheerlijk diner en sen ingericht. Met kleine kinderen in traatjes. Overdag fietst u die calo- de slaapzak kunnen zelfs 8 of 10 rieën er wel weer af... Prijs ƒ410, personen overnachten. Het schip p.p. heeft een eenvoudige keuken en een Voor rustzoekers en natuurgenieters toilet. Vaarinstructie is bij het arran- is Drenthe geknipt. Bij het speciale gement inbegrepen. Met de huif- Natuur-arrangement komt al het boot kunt u varen over meren en landschappelijk schoon van deze pro- kanalen, mits het water niet te onstui- vincie aan bod: heide, bos, de mig is. Bij mooi weer kan de huif Hondsrug, zandgrond, veen, schaaps- omlaag en zit u heerlijk in de open kooien. Prijs vanaf 142,= p.p. lucht. Huurprijs voor een weekend buiten het hoogseizoen vanaf 300 gulden. it

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Weekblad voor Waddinxveen | 1988 | | pagina 21