Molens door
eeuwen heen
Met medewerkers/sters drie dagen op bezoek in Londen
Koffiebar
Unicef
komt met
IN 1988 BEGONNEN MET
TIMMERWERKPLAATS
Vrouw binnen
Loes Huis
in ’t Veld
in Maastricht
kerkelijke
gemeente”
Meer bewegen
voor ouderen
over ’’einde”
open huis
Verkoop van
kinderzegels
is begonnen
nx
11
r
Bovenkruier
Stadsmolens
Verhuizingen
Zoons
ASSCHEMAN
Internationaal
Omwenteling
Oud-directeuren
Voorsprong
Metaal
Uitbouw
Abdij
Hoogtepunt
STS
1
«Os
da'smb
01828 - 18708
Ry
ERKENDE
VERHUIZERS
Wilt U informatie?
-
GAAT U
VERHUIZEN?
s
Pagina 17
Van den Berg Molenbouw
viert 90-jarig bestaan
de droogmaken.
hoog.
Het kantoor en de fabriek aan de oost
zijde van de Gouwe is twee dagen geslo
ten, want vanavond (woensdagavond 5
oktober om kwart over zeven) vertrek
ken twee touringcars met 90 leden van
de ”Van den Berg-familie” naar de En
gelse hoofdstad. De oversteek wordt
per boot gemaakt. Zaterdagavond is ie
dereen wier terug.
Maar de naam Van den Berg groeide in
die periode in de Nederlandse mole
naarswereld uit tot een begrip: wat Van
den Berg afleverde, had een lang leven.
De opdrachten kwamen uit het hele
land. Overal waar een molenaar woon
de en werkte, stond de naam Van den
De voeding van mens en dier werd met
het voortschrijden van de tijd meer en
meer het werkterrein van de weten
schap. Tegenover het voorbeeld van,
uit één fabriek, 89 soorten Knackebrd,
samengesteld uit vele ingrediënten, kan
men in de diervoedersector een even
eens respectabele hoeveelheid verschil
lende recepturen stellen: recepturen
voor drachtige koeien, voor fokstieren,
voor jongvee, zeugen, biggen van 3-6
maanden, etc.
Het is duidelijk, dat de veevoederindu
strie hiervoor een variëteit aan appara
tuur nodig had, die dankzij een zich
even snel ontwikkelde molenbouw ter
beschikking kwam.
WADDINXVEEN - Op de vrijdag
avond 7 oktober te houden avond van
de hervormde koffiebar De Schaaps
kooi aan de Nesse zal Fred Kwint het
een en ander vertellen over ”het einde
der tijden”.
De aanwezigen hebben volop de gele
genheid om met elkaar over dit onder
werp (of over iets anders) te praten.
De koffiebar is geopend vanaf kwart
voor acht.
Tezelfdertijd werd de Weichsel-delta
Toen al, in het oprichtingsjaar, lag het
zwaartepunt op de mechanische aan
drijving. Nieuwe molens werden niet
meer gebouwd. Wel werd getracht het
molenbestand zo goed mogelijk op peil
te houden. De eerste 10 a 12 jaar van de
firma waren dan ook hoofdzakelijk ge
wijd aan het regelmatige onderhoud
van de stadsmolens en van die in omlig
gende gemeenten.
Na enkele verhuizingen, steeds binnen
de wijk Kralingen, waarbij wegens toe
nemende activiteiten uiteindelijk drie
vestigingsplaatsen ontstonden met een
Intussen waren de nimmer aflatende
zorgen van de dertiger jaren aan Mari-
nus van der Berg ook fysiek niet voorbij
gegaan; rheumatische aandoeningen
sloopten zijn krachten. In oktober 1941,
op 66-jarige leeftijd, waren het zijn
zoons Jacob en Marinus, die hij erop
voorbereide om 2 jaar later de leiding
en de verantwoordelijkheid geheel van
hem over te nemen.
Zij zetten zijn werk voort met dezelfde
beproefde zin voor vakmanschap en re
spect voor het kwaliteitsprodukt en zij
Een tweede factor, waardoor de molen
niet langer geschikt was voor het maken
van graan tot consumptief meel, school
in de variëteit van bewerkingen, die ter
verbetering van het eindprodukt aan
het oorspronkelijke malen werden toe
gevoegd.
Dat betrof zowel de voeding van de
mens als van het dier. De graanmalerij
werd dan ook een industrieel gebeuren
met een duidelijke scheidslijn tussen de
bloemfabricage in meelfabrieken en de
voederfabricage in veevoederfabrie
ken. Tussen beide produktiesystemen
bestaat geen overeenkomst, zodat zich
twee verschillende takken van moderne
’’molenbouw” ontwikkelden.
1923, het oprichtingsjaar van CE Vereni
ging ”De Hollandsche Molei”, telde
Nederland nog 2.000 molens, hu zijn er
nog ruim achthonderd, waawan de
meeste functioneren binnen dt water
huishouding en de overige als kcrenmo-
VERVOER - VERHUIZINGEN
WADDINXVEIN
WADDINXVEEN - Schilderijen in ge
mengde technieken en zeefdrukken van
de Waddinxveense kunstenares Loes
Huis in ’t Veld zullen deze maand te
zien zijn in Galerie Anny van den Bes-
selaar aan de Tafelstraat 6a in Maa-
Strecht.
De expositie van Loes Huis in ’t Veld
wordt zaterdagmiddag 8 oktober om
yier uur geopend. De tot en met zondag
30 oktober durende tentoonstelling van
de Waddinxveense is te zien van don
derdag tot en met zondag van 11.00-
J7.00 uur en volgens afspraak.
WADDINXVEEN - In dit seizoen staat
in de hervormde ontmoetingskring De
Open Cirkel in De Schaapskooi aan de
Nesse het thema ’’Gemeente zijn” cen
traal.
Volgende week woensdagavond 12 ok-
om acht uur is het onderwerp
’’Vrouw zijn binnen de gemeente”. Er
zal worden gekeken naar de rol die
vrouwen hebben in de bijbel en wat die
te zeggen heeft.
Hilda Graafland uit Gouda houdt een
inleiding over dit onderwerp. Zij stu
deert theologie.
WKWW
WADDINXVEEN - Machinefabriek J. van den Berg Zn. Waddinx-
veen BV van de Henegouwerweg bestaat 90 jaar. De medewerkers en -
sters van dit bedrijf, dat in de volksmond met een knipoog naar het verle
den nog altijd ”de molenbouw” wordt genoemd, hielden ter gelegenheid
hiervan vorige maand al een feestavond en zijn deze week van donderdag
tot en met zaterdag in Londen.
molenbouw een ongekende activiteit,
niet in het minst door ce naar Neder
land uitgeweken Elzassirs en Franse
Hugenoten, onder wie zch vele mole
naars bevonden.
In de ’’gouden eeuw” leheerste het
door Hollandse molens gezaagde hout vaardigen. Het jaar van de verhuizing
van Rotterdam naar Waddinxveen be
tekende derhalve tevens een afsluiting
van het tijdperk van het ambacht, van
de overgang naar de industriële produk-
tie.
wordt binnen in de lap gekruid. De ont
werper stond poldebimalign voor ogen.
In 1612 waren er al43 verrezen in de
Beemster, welke Jar.Adriaansz uit de
Rijp (beter bekend ahLeeghwater) wil- Rotterdam en vestigde zich in Waddinx
veen, waar hij een op groei berekende
bedrijfsruimte vond aan het toenmalige
Jaagpad langs de Gouwe.
Het Waddinxveense bedrijf groeide uit
tot specialist in het engineeren van com
plete bedrijven, produktie-units en pro
cescomponenten die op één of andere
manier te maken hebben met doseren,
mengen, transporteren en dergelijke. J.
van den Berg Zn. Waddinxveen BV is
ook internationaal gaan opereren.
Europa, Afrika en Azië zijn geen onbe
kende terreinen meer.
Neem kontakt op en wij kunnen u middels
een bezoek vrijblijvend informeren over de
- diverse mogelijkheden en prijzen.
Dat gold met name ook het molenaar-
'1 een geweldige om
enteling voltrok. De afhankelijkheid
Onder Je Londen-gangers bevinden
zich nie: alleen de huidige medewerk
ers, matr ook de gepensioneerden en de
oud-directeur J.P. van Oosten en M.
van dei Berg. Bij het thans door de
Stolwijler A.P. van Eek geleide Wad
dinxveense bedrijf werken een kleine 65
menser.
Het 9(-jarig bestaan van J. van den
Berg Zn. Waddinxveen BV wordt al
leen in eigen kring gevierd. Dat was in
1973 et in 1978 wat anders toen het 75-
en het80-jarig bestaan werd aangegre
pen voor een groots festijn. Wellicht zal
het eetwfeest in 1998 het moment zijn
waarop weer eens zal worden uitgepakt.
Het wis immers Marinus van den Berg
die in '898 in Rotterdam zijn baan in het
Stadstmmerhuis opgeeft en voor zich
zelf betint als molenmaker. In 1917 ver
plaatst hij zijn bedrijf naar Waddinx
veen dn zijn klanten beter van dienst te
kunnet zijn.
Klantei overigens met heel wat andere
eisen, vant molenaars waren inmiddels
fabrikanten van veevoeder geworden.
En de >ud-Rotterdammer was meege
groeid in wist alles wat met malen en
mengerte maken had.
plete installaties te leveren, zoals naar
vrijwel alle Europese en een aantal Azi
atische landen. Een imposante engi-
neeringsopdracht werd al gauw voor
een Nederland-Franse onderneming
uitgevoerd.
Naast de min of meer traditionele
marktgebieden werden andere takken
van industrie voor de produkten van
Van der Berg geïnteresseerd. En met
succes. 1
zontale snelmengers mogen zich door
hun zeer effectieve mengwerking ver
heugen in de belangstelling van vele
chemische en andere bedrijven.
l-
De werkplaats geurde nog naar het
zaagsel en de schaafkrullen van solide
en naar verhouding soms dure houts
oorten. Het was de tijd van de azijnhou-
ten kammen, palmhouten staven, pok-
houten lagers, Engels kruiswerk,
kroonwielen, bonkelaars, kohingsspil-
len, het herstellen van het kruiwerk en
het nazien van de vang, het opnieuw
leggen van de bovenas met potroeden,
het vernieuwen van de steenkuipen en
het repareren van balie of stelling.
Termen, die thans even verouderd zijn
en in de vergetelheid zijn geraakt als de
zwarte petten en de voorschoten op de
vergeelde foto’s uit die tijd. Wie kent
nog het verschil tussen liggersteen en lo-
persteen, wie weet nog de betekenis van
een tastspotlichterstoel?
In die jaren was een patroon met een
paar knechten enige maanden bezig met
het compleet instellen van een enkele
molen. Wat toen een vak was, leeft nu
nog slechts voort in een ietwat weemoe
dige herinnering.
1 Dan staan u verschillende mogelijkheden
k ter beschikking:
kompleet verzorgde verhuizing
B huur verhuisauto met chauffeurAerhuizer
zelf-verhuizing met gebruik van verhuis
auto, pakmaterialen en diverse hulp
middelen.
WADDINXVEEN - Vanmiddag
(woensdag 5 oktober) is de afdeling
gymnastiek van TOOS van start gegaan
met de nieuwe cursus ’’Meer bewegen
voor ouderen”.
Deze cursus wordt gegeven op woens
dagmiddag van 13.30-14.30 uur in de
Toossoos aan de J.W. Frisoweg onder
leiding van R. Leunis (tel. 01828-
15576). De kosten zijn 30,- voor 10 les
sen.
waren ook voortdurend ingesteld op
nieuwe marktgebieden, waartoe de
concentratie in de veevoederbranche
mede aanleiding gaf. Bewerking van
metalen als aluminium, roestvrij staal,
koper en monel ging na de oorlog tot het
programma behoren.
Een nieuw tijdperk werd ingeleid. Het
bedrijf, dat na de oorlog met 20 werkne
mers de uitdaging van dat nieuwe tijd
perk met volle inzet aanvaardde, begon
uit te groeien tot een machinefabriek
met een breder veld van activiteiten en
een meer industriële aanpak van zaken.
Ter gelegenheid van het 50-jarig be
staan van het bedrijf in 1948 tekende
Marinus van der Berg sr. aan: ”Een
technisch goed uitgewerkte tekening
voor een nieuw te bouwen installatie is
onmisbaar, gezien de vele problemen
die moeten worden opgelost en de
nieuwste technische verbeteringen die
moeten worden toegepast. Onze techni
sche dienst vormt dan ook het hart van
de zaak en is in deze eeuw der techniek
het middelpunt waar alles om draait.”
Vertaald in onze tegenwoordige tijd:
’’Voor het ontwerpen van moderne fa
brieken worden aan een deskundige en-
gineering-afdeling de hoogste eisen ge
steld”.
In 1898 - hetzelfde jaar waarin de zeer
jeugdige Prinses Wilhelmina de troon
besteeg - stapte in de Maasstad de 23-ja-
rige voorman Marinus van den Berg het
Stadstimmerhuis uit en vestigde samen
met zijn broer Piet en zwager Arie van
der Dussen een timmerbedrijf aan de
Vlietlaan in Oud-Kralingen.
Zij werden daarbij financieel gesteund
door vader respectievelijk schoonvader
Jacob van den Berg, die bovendien een
groot vakmanschap inbracht. Uit re
spect voor hem, gaf men de firma zijn
naam. Zwager Arie was kort na de op
richting weer uitgetreden om zijn eigen
weg te gaan.
De bescheiden werkplaats was niet al
leen ingesteld op het onderhoud van
woningen, maar ook en vooral op repa-
ratiewerkzaamheden aan de molens,
die toen het stadssilhouet van Rotter
dam verlevendigden.
De eerste tak, die de specifieke-inrich-
ting van de meelfabrieken verzorgt,
treft men in ons land niet aan. In Neder
land ontwikkelde zich evenwel de ande
re tak, die de apparatuur voor de vee
voederindustrie vervaardigt. Ons land
had daarbij jarenlang een voorsprong,
omdat per traditie de Hollandse molen
bouw toonaangevend was en Nederland
bovendien bij uitstek een veeteeltland
was, dat in zijn ontwikkeling op de voet
werd gevolgd door de industriële mo
lenbouw.
bij: destructiebedrijven, zout en soda-
industrieën, voedings- en genotmidde
lenindustrieën, fabrieken voor kunst
meststoffen en bestrijdingsmiddelen,
plastic- en rubberfabrieken, fabrieken
van schuurpoeders en wasmiddelen,
van huisdiervoederpróducenten en
bouwstoffenindustrieën.
Een belangrijk deel van deze snelmen
gers wordt geëxporteerd. Enkele hon
derden machines zijn in bedrijf in alle
delen van de wereld. De bekendheid
van
sterk geaccentueerd door het embleem
(BMW), dat zij voert; de afkorting van
Van den Berg Machinefabriek Wad
dinxveen.
De voortdurende aandacht voor pro-
duktenverbetering, zowel naar ontwerp
als naar fabricage, vormt duidelijk de
basis voor dit succes. Een andere be
langrijke produktgroep wordt gevormd
door de transportinrichtingen (schroef-,
kettingtransporteurs, elevatoren),
waarvan omvangrijke leveringen wor
den verricht in velerlei takken van be
drijf.
De groei van het bedrijf maakte een
moderne huisvesting noodzakelijk. In
1972 was er een belangrijke interne ver
bouwing. Jaren later werd het bedrijf
spand uitgebreid tot aan de Henegou
werweg en kwam er een parkeergarage
onder het kantoorgedeelte. Dat was
ti?n jaar geleden. Ondanks de 90 jaar
blijft J. van den Berg Zn. Waddinx
veen BV - Van den Berg Molenbouw
Waddinxveen (BMW) - een springle
vend bedrijf dat op weg is naar het 100-
jarig bestaan.
Marinus van den Berg maakte alle fasen
van deze revolutie in de molenaarswe
reld mee en hij was er waarachtig de
man niet naar om er blind voor te zijn.
In 1916 maakte de houtbewerking bij de
firma Van den Berg nog circa 80% van
de produktie uit. Geleidelijk verlegde
zich het accent naar de metaalbewer
king. In 1918 kwam de eerste metaal-
draaibank in bedrijf; in 1925 werd een
volledige bankwerkerij ingericht.
De crisistijd van de dertiger jaren druk
te uiteraard zijn stempel op het bedrijf.
Maar ook in die moeilijke periode ston
den de degelijkheid en de volharding
van Marinus van den Berg borg voor de
continuïteit van zijn onderneming.
Nauwelijks was het dieptepunt van de
crisistijd achter de rug, of de tweede we
reldoorlog overviel ook Nederland. Het
bedrijf Van den Berg werd schade aan
gebouwen en machinepark bespaard,
maar de activiteiten werden tenslotte
vrijwel geheel stilgelegd.
Aan de uitbouw van deze technische
sector van het bedrijf werd voortdurend
gewerkt. De in voorgaande jaren opge
dane grote praktijkervaring werd op ge
richte wijze aangevuld met kennis van
moderne berekeningstechnieken, tech
nologieën en werkwijzen, zodat een
deskundig en efficiënt werkend tech
nisch bureau ontstond.
Dit bureau werkt niet alleen opdrachten
uit, die uitsluitend betrekking hebben
op leveranties vanuit het eigen bedrijf,
maar aanvaardt eveneens orders voor
het maken van ontwerpen, waarbij - ten
behoeve van de opdrachtgever - een
projectcoördinerende functie wordt
vervuld; inclusiëf inkoopwerkzaamhe-
den, eindcontrole, toezicht op inbe-
drijfstellingen en tenslotte de over
dracht van de installatie.
Door deze specialisatie slaagde Van den
Berg erin ook buiten de grenzen com-
Weekblad voor Waddinxveen - Woensdag 5 oktober 1988
WADDINXVEEN - De 90-jarige ma
chinefabriek J. van den Berg Zn.
Waddinxveen BV heeft iets met mo
lens. Het bedrijf wordt niet voor niets in
de volksmond ”de molenbouw” ge
noemd, terwijl de afkorting BMW slaat
op Van den Berg Molenbouw Waddinx
veen.
Het jubilerende bedrijf aan de Hene
gouwerweg is tenslotte gesticht door de
toenmalige Rotterdamse molenmaker
Marinus van den Berg, de vader van de
aan de Noordkade wonende oud-direc-
teur M. van den Berg. Zijn bedrijf week
al gauw uit naar Waddinxveen, een cen
trum van de hout- en meubelindustrie,
en vroeger ook nog eens de plaats waar
langs de Gouwe 14 papiermoleens wa
ren te vinden.
Voor ”Van den Berg” is en blijft het een
historisch belang molens zoveel moge
lijk te herstellen en in ere te houden.
Molens hebben een eeuwenoude histo
rie.
Hoewel Griekse geschiedenisschrijvers
dit om chauvinistische redenen zullen
bestrijden, stamt de windmolen naar al
le waarschijnlijkheid uit het Midden
oosten (Perzië). In Egypte zijn thans
nog de resten te vinden van torens, die
zo’n slordige 3000 jaar geleden, tot mo
lens hebben gediend.
De Griekse zeevaarders en veroveraars
namen de vinding over en zij verspreid
den de molen over de eilanden van de
Middellandse Zee, zodat men de oos
terse windmolen ook in onze dagen nog
op Cyprus en Rhodos, op Mallorca en
Ibiza tegenkomt.
De constructie bleven door de eeuwen
heen hun eenvoud behouden, omdat
hun wiekenas slechts tweemaal per jaar
behoefde te worden verlegd, namelijk
bij de overgang van de zomer maar de
winter en omgekeerd. De windrichtin
gen waren immers constant en baarden,
behalve bij stormen, geen problemen.
Het waren de kruisvaarders, die in de
middeleeuwen de molen naar het Wes
ten brachten. In 1105 kreeg de Benedic
tijner abdij van het Franse Sévigny een
windmolen-privilege. In 1142 vermeld
de een oorkonde het bestaan van een
Engelse molen. In 1332 wordt van een
Italiaanse molen gerept, maar eerst in
1341 werd de ’’geboorte” van een Hol
landse molen geboekstaafd.
In het begin van de 15e eeuw worstelde
men vruchteloos met molens om lande
rijen van water te ontlasten. In 1408
reisden twee heemraden van Delfland
n$ar Alkmaar om het wonder te aan
schouwen van Floris van Alkemade en
Jan Grietenzoon, die met een molen
water hadden ’’uitgeworpen”. Uit 1430
dateert de tekening van een Duitse stan-
derdmolen.
Marinus van den Berg, die in 1898 het nu
Rotterdam een florerende timmermanswerkplaats op als molenmaker.
25 cent. De totale waarde van het vel
letje bedraagt ƒ5,-.
De toeslag op deze kinderpostzegels is
bestemd voor hulp aan kinderen, zowel
in Nederland als in de Derde Wereld.
Kinderen die, om welke reden dan ook,
niet dezelfde kansen krijgen om op te
groeien als hun leeftijdgenootjes. Kin
deren kunnen door veel oorzaken be
dreigd worden in hun ontwikkeling.
Door elementaire zaken als te weinig
eten of drinken, geen dak boven hun
hoofd, maar ook door een lichamelijke
of geestelijke handicap, door gebrek
aan onderwijs, gebrek aan verzorging
en aandacht.
De Nederlandse jeugd levert ieder jaar
weer een fors aandeel in de opbrengst
van de kinderpostzegelactie. Het aantal
kinderen dat meedoet daalt echter. Dat
is een gevolg van de toenemende ver
grijzing in onze samenleving. Het is
daarom van des te groter belang dat de
Nederlandse bevolking een bijdrage le
vert aan deze actie die door kinderen
wordt gevoerd voor hun minder fortuin
lijke leeftijdgenootjes.
L
V
'wpfteegewne>i...
Fazantdreef 2 - 2743 PC Waddinxveen
J. van den Berg Zn. Waddinxveen BV, in heel de wereld bekend als tober
van den Berg Molenbouw Waddinxveen (BMW), bouwt mineraalvoeder-
fabrieken in Cyprus, kalvermelkfabrieken in Frankrijk, veevoederfabrie
ken in Turkije, maalderijen voor specerijen en kruiden in Nederland, de
structiebedrijven in België en ga zo maar door. Hier een in Limassol op Cy
prus neergezette volautomatische veevoederfabriek.
WADDINXVEEN - De vrijwillige me
dewerksters van Unicef in Waddinx
veen, het kinderfonds van de Verenigde
Naties, zijn weer bezig met een open
huis, dat over enkele weken gedurende
enkele dagen zal worden gehouden in
een aantal woningen.
Op dit open huis zal onder meer de aan
dacht worden gevraagd voor de naj aars
wenskaartenactie van Unicef. ’’Laten
we de kinderziekten begraven en niet de
kinderen”, zegt Unicef-directeur R.H.
Latenstein van Voorst aan de voor
avond van de nieuwe actie.
Dat hij daarmee geen mooie illusie na
jaagt, leidt de Unicef-directeur af uit de
toenemende successen in de wereldwij
de campagnes tegen kinderziekten.
’’Door inentingen en door verspreiding
van een eenvoudig huismiddel tegen di
arree redden we jaarlijkse honderddui
zenden kinderlevens”, aldus de heer
Latenstein van Voorst, die benadrukt
dat Unicef zorgvuldig omspringt met de
haar toevertrouwde financiën.
”Van elke gulden, die vorig jaar bin
nenkwam, konden we bijna 80 cent be
steden aan allerlei projecten in ontwik
kelingslanden”.
De nog steeds groeiende steundie Uni
cef van de bevolking krijgt is, ondanks
de goede resultaten van het kinder
fonds, nog allerminst overbodige luxe
90-jarige J. van den Berg Zn. Waddinxveen BV oprichtte, zette in zoals enkele cijfers duidelijk maken.
Een tijdje geleden waren op dezelfde
dag twee kwesties in het nieuws. Het
ene bericht meldde dat de Derde We
reld 35 miljoen blinden kent. Dit wordt
voor een goot deel veroorzaakt door ge
brekkige voeding, met name een tekort
aan verse groenten.
Het andere bericht meldde dat in de
Europese Gemeenschap vorig jaar,
naar schatting, iedere seconde 83 kilo
’overbodig’ fruit en groente werd ver
nietigd.
Natuurlijk kunnen deze gegevens niet
zonder meer met elkaar in verband ge
bracht worden, maar ze geven minimaal
aan dat er iets grondig fout is met de or
ganisatie van onze maatschappij
ter groottevan niet minder dan 400 vier
kante km .1 door windmolens droogge-
houden. Zj waren van hetzelfde type
als de later. Hollandse wipwatermolen,
waarvan he gehele bovenhuis net als bij
de standerlmolen draaibaar is op een
pyramidevirmige onderbouw.
Niet een Philander maar de Italiaanse
dichter-schider-vestingbouwer Leon
ardo da Viici (een universeel genie) is
omstreeks B00 de uitvinder van de zo
genaamde bivenkruier. Hij construeer
de op een vat molenhuis een draaibaar,
op houten rdlen lopend dak met wieke
nas. Hij kenle ook reeds de vang in zijn
huidige vorn.
In 1545 vindm we in Holland de acht
kantige molm met draaibare kap: de
achtkante boenkruier. Zeven en veer
tig jaar later selt Cornells Comeliszoon
van Uytgeest le eerste paltrokmolen in
Zaandam in bedrijf. Een houtzaagmo
len, soms met .angebouwde loodsen en
al draaibaar.
Zijn naam onteende dit type aan de
klederdracht vat de uit hun land uitge
weken bewoner, van de Duitse Pfaltz.
De Zaanstreek vist de uitvinding van Berg in hoog aanzien.
Cornells van Uygeest te waarderen; in
tien jaar tijds werden daar ruim 500
nieuwe houtzaag, olie-, pel-, papier-,
meel-, verf-, tras en snuifmolens ge
bouwd.
Het was de vlamin; Lief Jansz Andries
van Moerbeeke, dt de straatloze bin-'
nenkruier ontwierp De molen werd en personeelsbestand van 18 man, deed
Marinus van den Berg - een man met vi
sie en ondernemingsgeest - in het
tweede jaar van de eerste wereldoorlog
zijn volgende grote stap. Hij verliet
Tegen het einde van de ',6e en in het be- Waddinxveen was al sedert mensenheu-
gin van de 17e eeuw kenle de Hollandse genis een dorp met een ’’houttraditie”.
Het was daarom niet vreemd, dat het
bedrijf werd gevestigd in een voormali
ge meubelfabriek, die door een goede
outillage aan Van den Berg de moge
lijkheid verschafte zijn produkten op
grotere schaal machinaal te gaan ver-
Met name de dubbelassige hori- WADDINXVEEN - Vandaag - woens-
dag 5 oktober - zijn Waddinxveense
schoolkinderen samen met een kleine
290.000 leeftijdsgenootjes in het hele
land op weg gegaan om deur aan deur
Toepassingsgebieden worden gevonden kinderpostzegels en wenskaarten te ver-
- J - --j- kopen. Ze nemen bestellingen op, die
na 16 november afgeleverd en betaald
worden.
De kinderpostzegels 1988 hebben als
thema ’’Kind en water”. De afbeeldin
gen zijn gebaseerd op kindertekenin
gen: de winnaars van de tekenwedstrijd
die minister drs. N. Smit-Kroes van
Verkeer en Waterstaat uitriep bij de af
sluiting van de Deltawerken. In het vel
letje dat de kinderen verkopen, zitten
twee zegels van 75 35 cent, twee ze-
Van den Berg in het buitenland is gels van 65 35 cent en één zegel van 55
de markt van praktisch geheel Europa
en verdrong het in Hollaidse molens
vervaardigde papier het beoemde Ge-
nuese papier. Aan de Zaai ontstond
een onderneming die behal'e 100 bak
kerijen en 70 zeilschepen, windmo
lens bezat.
Rond 1650 bereikte de Hollindse mo
lenbouw haar hoogtepunt. Sindsdien
liep het molenbestand gestaagterug. In smetier, waarin zich
1923, het oprichtingsjaar van cfcVereni- w( -
van de wind en de betrekkelijk geringe
hoeveelheid energie die een wieken-
kruis kon opleveren, deden de mole
naars, bij een steeds groeiende behoefte
aan produktiecapaciteit, naar andere
len dienst doen of een puur toerstische energiebronnen omzien. Ruwe olie, gas
attraktie zijn geworden. Vele nolens en elektriciteit verdrongen de wind. De
zijn in verval. De restauratiekosten zijn romantiek moest wijken voor de rati-
h°°g. onaliteit.
WEM
