Milieuzorg óók zaak voor de boomkweker Kruiskerk was in C.P. Broer BV anno 1920 1925 schepping van P.D. Stuurman Coenecoop 1 groter Goudse Operette Architect zorgde voor tweespalt met Der Zarewitsch Collectanten Juli 1912 Eerste Wereldoorlog Architect Aanbesteding |IH| tW-M Lv w- T I Pagina 9 Weekblad voor Waddinxveen - Woensdag 1 februari 1989 Maar de Eerste Wereldoorlog (1914- BOSKOOP - ’Groen is leven’ is de goedklinkende kreet waarmee de Ne derlandse boomkwekerij sinds jaar en dag haar producten verkoopt. Maar wie over leven spreekt heeft het ook over het milieu. Landbouw en milieu zijn zaken die nauw met elkaar te maken hebben, dat geldt ook voor boomkwekers. Ge wasbescherming (bestrijdingsmiddelen) en meststoffen kunnen lelijke dingen doen met de bodem en, op termijn, het drinkwater. Ons land krijgt nu de reke ning gepresenteerd van wat in de jaren zestig en zeventig zorgeloos werd uit gesproeid. Het moet anders en kan ook anders. Het succes van toen dankte de onder nemende Waddinxvener in de jaren twintig aan het feit dat de Nederland se bakkers toen al gingen inzien dat een zekere specialisatie in produktie voordelen bood en dat de artikelen, die fabrieksmatig geproduceerd wer den, vaak beter van kwaliteit en goed te verwerken waren. Verwaaiing Steeds meer bestrijdingsmiddelen wor den gemeten in het grondwater. Op veel plaatsen zelfs tot een diepte van 30 tot 80 meter, waar drinkwater wordt ge wonnen. We moeten er rekening mee houden dat bestrijdingsmiddelen die nu in het grondwater terecht komen, daar nog vele honderden jaren in door werken. Drinkwater In de grote rivieren, zoals de Rijn, wor den steeds weer bestrijdingsmiddelen in te hoge concentraties gemeten. Hiervan is de drinkwatervoorziening van een aanzienlijk deel van West Nederland de dupe. De oorzaak ligt niet alleen bij de landbouw, maar ook bij de chemische industrie, de producenten. Oude middelen In een milieuhygiënisch verantwoord toelatingsbeleid van bestrijdingsmidde len dienen persistente middelen vervan gen te worden door middelen die snel afbreekbaar zijn in het milieu en niet uitspoelen naar het grondwater. Ook middelen die het water- en bodem-eco- systeem schade berokkenen moeten vervangen worden. Middelen met een hoge selectieviteit en zuiverheid hebben de voorkeur. De agrochemische indus trie kan volgens Nijpels in dit proces een vitale rol spelen. Hergebruik van gietwater en mest stoffen in de boomkwekerij wordt een zaak van belang. Foto: John Hakkaart. 1918) zorgde voor vertraging want door de mobilisatie werden veel Wad- dinxveen.se mannen opgeroepen. In 1924 kwam de kerkeraad pas weer in vergadering bijeen om te praten over de bouwplaats en de te kiezen archi tect. Beide zaken hielden de gemoe deren overigens al een poosje be hoorlijk bezig. king aan de bouw van de Kruiskerk. Ds. J.J. Wielinga was diep teleurge steld over deze ernstige twist en tweedracht in de gemeente, waarover zich ook nog de classis Gouda zou buigen en die vervolgens met een een zijdig rapport op de proppen kwam. Hij vertrok als "man des vredes” naar Alblasserdam. Aan het einde van de oorlog besloot C.P. Broer zich terug te trekken uit het bedrijf. De scepter werd toen overgenomen door K. Broer, B.F. Boonstoppei en J. van Vliet. fi- C.P. Broer BV, dat nu wordt geleid door het driemanschap J.R.B.F. Boonstoppei, A. Broer en J.I.M. van Vliet, heeft 50 medewerkers. Het be drijf heeft ook een dochter, de marse- peinfabriek Marfïx in Moerkapelle. Het karwei werd ruim 60 jaar geleden geklaard in een periode dat de Gere formeerde Kerk grotendeels zondei predikant zat. Ds. J.J. Wielenga was in 1924 naar Alblasserdam vertrok ken en ds. W. Veder kwam pas in maart 1925. De man die in die dagen de kerkeraad op krachtige en doortastende wijze leidde was Jac. van Tol. Zijn aanpak diende de eengezinsheid, wekte ver trouwen en was in overeenstemming van de grote verantwoordelijkheid die de lidmaten zich op de schouders hadden genomen. industrie. Een voorbeeld van samenwerking tus sen overheid en bedrijfsleven is het con venant voor inzameling van restanten en gebruikte verpakkingen van bestrij dingsmiddelen. Nijpels kondigde aan dat dit convenant binnen enkele weken getekend zal worden. Over resten van spuitvloeistof en over het schoonspoe- len van apparatuur zal volgend jaar een regeling met het landbouwbedrijfsleven worden gesloten. Ernstige moeilijkheden ontstonden echter over de keuze van de architect. In Waddinxveen woonde een bekwa me architect (wijlen Waddinxveens ereburger P.D. Stuurman), maar de ze was geen lid van de kerk. In dit Gouwedorp had hij toen al heel wat tot stand gebracht. Maar tegen hem kwam verzet, omdat kerkebouw een principiële zaak was. Daarom werd een architect van buiten de plaats verlangd, die wèl lid was van de Gereformeerde Kerk. Nadat de Kruiskerk was neergezet werd daarnaast een pastorie ge bouwd, het woonhuis dat begin dit jaar door de gemeente Waddinxveen voor ƒ225.000,- werd aangekocht van mevrouw M.F.B. Albada Jelgersma- Buenk om eveneens te worden ge sloopt als de centrumplannen door zullen gaan. Toch zag de meerderheid de kerke bouw als een zakelijke aangelegen heid, die van de gemeente de uiterste krachtsinspanning zou vragen en waarvoor de beschikbare gelden zo goed mogelijk moesten worden be steed. Vandaar dat toch in zee werd gegaan met P.D. Stuurman, omdat hij een bekwaam vakman was met wie men onderhandelen én werken kon. En kele kerkeraadsleden waren het met de keuze grondig oneens en onthiel den zich voortaan van elke medewer- WADDINXVEEN - Als de centrum plannen voor een uitgebreider win kelhart ten westen van de Passage doorgaan betekent dit het einde voor de gereformeerde Kruiskerk. Dan is het gedaan met het 65 jaar oude Godshuis van de sinds 1866 in Wad dinxveen aanwezige Gereformeerde Kerk. De kerk zal met Het Trefpunt en het Groene Kruisgebouw voor nieuwe winkels en zaalruimte-accom- modatie moeten wijken. De Kruiskerk, na het afgebroken vormloze kerkgebouw aan de Kerk straat het tweede Godshuis van gere formeerd Waddinxveen, werd op 17 september 1925 in gebruik genomen door de een halfjaar eerder uit Gou da naar dit Gouwedorp gekomen ds. W. Veder. Trimp: ’We zullen zo moeten produce ren dat we het milieu niet of zo min mogelijk belasten. Het is geen kwestie meer van ontsnappen aan maatregelen. De politieke storm is er nu en we moeten met het idee leren leven, of we willen of niet.’ Een mening die wordt onder schreven door C.G. van Gelderen, voorzitter van de Bond van Boomkwe kers. ’Als er één sector is die werkt aan een beter leefmilieu dan is het wel de boomkwekerij’. Maar afgezien van de ze positieve bijdrage in de vorm van groen voor de woonomgeving, belast de boomkwekerij ook datzelfde milieu. Dat gebeurt in veel mindere mate dan bij andere takken van land- en tuin bouw, maar ook de boomkwekerij moet volgens Van Gelderen denken aan schonere productiemethoden. ’Daar van staat ons nog heel wat te wachten’, waarschuwt hij. en evenzeer een aanslag op het milieu betekenen. Vooral met het oog op de export een probleem. De gereformeerde Kruiskerk aan de Passage stamt uit 1925. Foto: Archief). De eerste tentoonstelling in het be drijf werd druk bezocht. De onderne ming stond meer en meer nationaal zeer goed aangeschreven. Alleen kwam tijdens de Tweede Wereldoor log het bedrijf langzamerhand door gebrek aan grondstoffen stil te liggen. Stil althans voor wat betreft de pro duktie van bakkerijgrondstoffen. Men richtte er zogenaamde gaarkeu kens in en kon op deze manier de hon gerlijdende bevolking nog een goede dienst bewijzen. Grondwater Toepassing van bestrijdingsmiddelen, die slecht afbreekbaar zijn en uitspoelen naar het grondwater, dient beëindigd te worden. Het werd al aangekondigd in het Milieuprogramma 1989-1992, door de regering uitgebracht bij het indienen van de begroting op Prinsjesdag. Minis ter Nijpels van VROM benadrukte het nog een keer op een congres ’Gewas bescherming in perspectief in Lunte- ren. ’Alleen dan is onherstelbare schade aan onze drinkwaterbronnen te voor komen. Ter waarborging van de milieu kwaliteit in de toekomst, waar nu zo’n grote politieke zorg om is, is de veilig stelling van ons grondwater essentieel’, zei hij. Nijpels benadrukte dat hij bepaalde stoffen, die vanuit het landbouwper- spectief nog lang zouden moeten wor den gebruikt, niet kan accepteren. ’Voor mij, met mijn miheupet op, zijn ze onaanvaardbaar omdat ze tot on omkeerbare situaties leiden.’ Vanuit zijn verantwoordelijkheid zei hij niet langer te kunnen wachten met be leid voor grondwater en drinkwater. Voor landbouwers die zeggen niet zo snel te kunnen omschakelen naar an dere middelen heeft hij geen respijt. kopen en administreerde. Al snel werd het pand te klein om aan de toenemende vraag te voldoen en een nieuw pand aan de Kerkweg nu Passage - met voldoende uitbrei dingsmogelijkheden werd aange kocht en betrokken. Dag en nacht werd er gewerkt om het pand zo mo dern mogelijk in te richten. Hygiëne, ruimte en licht waren al normen waar ernstig rekening mee werd gehouden. WADDINXVEEN - In de week van 6- 12 maart houdt het Nationaal Reuma Fonds in Waddinxveen weer een huis- aan-huis-collecte tVie wil meehelpen met het collecteren kan hiervoor de telefoonnummers Ï7127 en 14731 draaien. L - Hergebruik gietwater Een belangrijk aspect is het hergebruik van gietwater met kunstmeststoffen. Met name op het Proefstation wordt al gewerkt met een up-to-date systeem, waarmee wordt voorkomen dat het te veel aan toegediende kunstmeststoffen in de bodem verdwijnt. Recycling van kunstmeststoffen is belangrijk, vindt ook Van Gelderen. De overmaat aan stikstof, fosfor en kali zorgen in toene mende mate voor milieuproblemen. ’Het opnieuw gebruikmaken van giet water hoeft op zich geen geld te kosten, want het spaart kunstmest uit’, stelt Van Gelderen. Maar er zijn ook nog de chemische middelen die worden ge bruikt bij ziekte-en onkruidbestrijding Er kon namelijk op drie plaatsen ge bouwd worden: Kerkstraat (op de plaats van de oude kerk en de plek van de twee ernaast staande huizen met tuin die voor ƒ3.200,- waren aan gekocht), de Brugweg (geschikte bouwgrond, maar die was wel buiten het centrum gelegen) en de huidige plek aan de Passage (toen Kerkweg). Iedereen weet nu dat het de laatste lo- katie is geworden. Bovendien wist C.P. Broer als ex- bakker heel goed waar de problemen bij de bakkerij lagen en als zodanig kon hij menigeen van advies dienen. De ontstaangeschiedenis van de Kruiskerk gaat terug naar 10 juli 1912 toen in een collecte een gift werd ge vonden van ƒ600,- met de voorwaar de dat dit geld belegd moest worden in een ’’bouwfonds ener nieuwe kerk". De kerk aan de Kerkstraat moest na melijk steeds worden verbouwd en aangepast aan de gestadige groei van de Gereformeerde Kerk, maar ide aler werd het pand er niet op. Pas in 1914 belegde de kerkeraad een aparte vergadering over de bouw van een nieuwe kerk. Een commissie werd benoemd om de mogelijkheden te onderzoeken. In het bouwfonds zat intussen al ƒ7.000,- en door de heer G. van Dort Kroon werd bouwgrond aangeboden naast de toenmalige MULO-school aan de Kerkweg (de huidige fabriek voor bakkerijgrondstoffen C.P. Broer BV) voor ƒ6,50 per vierkante meter. Maar de aanbesteding ging door en met de bouw van de Kruiskerk werd een begin gemaakt. Het werd een ge bouw met strakke lijnen dat een mas sieve indruk maakte. Het interieur was sober gehouden. Van het ingezamelde geld kon een or gel worden gekocht, terwijl voorts een luidklok en een fraai uurwerk werden geschonken. Burgemeester P. A. Troost zorgde voor de gordijnen in de nieuwe kerk, die in de jaren ze ventig een grondig vernieuwde glazen ingang kreeg. Van Gelderen: ’Juist vanwege die ex port moeten wij - bij wijze van spreken - spuiten op alles wat beweegt want an ders mag het het land niet uit.’ Om die reden moet volgens de NBvB-voorzitter snel naar alternatieven worden gezocht. ’Want ons alleen richten op de consu ment van biologisch-dynamische pro ducten heeft weinig zin omdat de klant aan de struik niet kan zien hoe deze is gekweekt.’ ’Wat ik in 1989 op de boomkwekerij af zie komen is het milieuvraagstuk’, aldus P. Trimp, voorzitter van de Kring Bos koop van de Nederlandse Bond van Boomkwekers. Hij meldt dit in een te rugblik op 1988 in nummer 1 van ’De Boomkwekerij’. In het betreffende arti kel geven voorzitters van verschillende cultuurgroepen hun mening en alom is de zorg voor het milieu hoorbaar. Samenwerking ’U vraagt mij geen onverwachte maat regelen te nemen, maar wat is onver wacht? Over bijvoorbeeld methylbro mide werd 13 jaar geleden al door mi nister Ginjaar gesproken. Na 13 jaar willen we methylbromide verbieden en dan zegt men: dit overvalt ons. Hoe kan dat na zoveel jaar?’ aldus Nijpels. De bewindsman wil wel graag de discus sie aangaan met de landbouworganisa ties. Op het congres over gewasbescher ming kondigde hij onlangs aan een brief te hebben geschreven naar de land bouworganisaties waarin hij hen uit nodigt voor rechtstreeks overleg tussen zijn departement (VROM) en de land bouworganisaties. Dat past in zijn doel groepenbeleid, zegt hij, zoals hij ook regelmatig contact heeft met de raffina derijen en bijvoorbeeld de chemische Ook in regenwater worden bestrijdings middelen gemeten, met alle gevolgen van dien voor bijvoorbeeld de vitaliteit van de bossen. Een belangrijke oorzaak van bestrijdingsmiddelen in regenwater is de verdamping vanaf bespoten ge wassen. Maar op de eerste plaats staat toch de verwaaiing van bestrijdingsmid delen bij vliegtuigbespuitingen en bij bespuitingen met hogedruk apparatuur in de fruitteelt. Deze verwaaiing bete kent ook economisch nadeel voor de teler, want bestrijdingsmiddelen zijn duur en bereiken zo niet hun doel. Technische verbeteringen van moderne apparatuur en spuittechnieken kunnen de ongewenste emissies naar het milieu tot de helft verminderen. Minister Nij pels noemde in dit verband ook de Stichting Keuring Landbouwspuiten, die tegen vergoeding defecten in spuit apparatuur opspoort. En hij kondigde aan dat een plan van aanpak wordt voorbereid door de ministeries van VROM en Landbouw en Visserij: voor kwaliteitseisen aan spuitapparatuur en een verplichting tot periodieke keuring. WADDINXVEEN - De fabriek voor bakkerijgrondstoffen C.P. Broer BV werd in 1920 in Waddinxveen ge sticht. Grondlegger Cornelis Peter Broer was een zelfstandig in Maas sluis gevestigde brood- en banketbak ker, die 68 jaar geleden naar zijn geb oorteplaats Waddinxveen terugkeer de nadat hij besloten had zijn zaak onder de took .a’s Rotterdam te ver kopen. Er werd aan de Noordkade een pand gekocht, dat bestond uit een woon huis en werkplaats. In deze werk plaats (niet veel groter dan een flinke woonkamer) werd de meest noodza kelijke outillage geplaatst om de pro duktie van amandelspijs en koekjes- spijssoorten te starten. Stichter C.P. Broer heeft in die begin jaren wel als een "duizendpoot” moe ten fungeren; hij financierde het be drijf zelf, hij kocht machines of bouw de ze zelf, hij leidde de produktie, ging op pad per motorfiets om te ver- Risico’s en rampen ’Vooral de laatste jaren nopen nieuwe gegevens over schadelijkheid en ver spreiding van bestrijdingsmiddelen ons tot herbezinning. Bestrijdingsmiddelen zijn vaak slechter afbreekbaar - en ook mobieler in het milieu - dan voorheen werd gedacht’, aldus Nijpels. ’Bestrijdingsmiddelen zijn milieuge vaarlijke stoffen. Ze zijn gemaakt om te verdelgen en dat niet altijd even selec tief. In de Nederlandse landbouw wordt momenteel zo’n 20 miljoen kilo actieve stof per jaar gebruikt.’ Als boosdoener wijst minister Nijpels in de eerste plaats naar de landbouw, maar daarnaast ook naar de chemische industrie. ’Bestrijdingsmiddelen moeten ergens gemaakt en opgeslagen worden. Daar bij hebben we te maken met risico’s ven industriële lozingen en emissies. Soms ook met brand en explosies in indus triële installaties.’ In dat verband wijst hij op de rampen in Bhopal (1984) en Basel (1986). Die betroffen fabrieken voor de synthese van bestrijdingsmid delen. ’Ook afgelopen zomer vond weer een ramp plaats in een industriële in stallatie in Tours, Frankrijk. Een groot gebied zat plotseling zonder drinkwa ter. Naar aanleiding van de bentazon-af- 1 faire afgelopen zomer (te hoge concen traties bentazon in het Amsterdamse drinkwater) wordt wel gesuggereerd om de norm van 0,1 microgram per liter te verhogen. Toxicologisch zouden daar argumenten voor zijn. Minister Nijpels voelt hier echter niets voor. ’De norm van 0,1 microgram per liter staat garant voor een preventief beleid op Europees niveau. Dit preventieve beleid gaat er van uit dat bestrijdingsmiddelen niet in drinkwater behoren voor te komen. Over de lange termijn-effecten van be strijdingsmiddelen is nog zo weinig be kend dat een extra veiligheidsmarge no dig is. Bovendien kan ons drinkwater een veelheid van bestrijdingsmiddelen bevatten. Het resultaat van normver- hoging kan daardoor een volstrekt on aanvaardbare kwaliteit van drinkwater zijn’, aldus Nijpels. Hij vindt het te gemakkelijk om op grond van louter bedrijfseconomische overwegingen de norm per individueel bestrijdingsmid del te verhogen. WADDINXVEEN - Hoewel er wordt gesproken over Coenecoop 1 (het huidi ge bedrijvenpark), Coenecoop 2 (het bedrijfsterrein aansluiting op Coene coop 1 in de richting van de spoorlijn Gouda-Alphen aan dn Rijn) en Coene coop 3 (aan de andere kant van de spoorlijn) om de "bedrijfshonger" te stillen, wordt eigenlijk Coenecoop 1 al een beetje groter. Het college is namelijk in onderhande- ling met een geïnteresseerde over de ver koop van een perceel grond ten noor den van het bedrijfsterrein Coenecoop. Zij achten het uit stedebouwkundige overwegingen gewenst dit perceel te be trekken bij het bedrijfsterrein. Aangezien dit gedeelte nog is gelegen in het bestemmingsplan. "Landelijk Ge bied West”, waarin het perceel een agrarische bestemming heeft, is een voorbereidingsbesluit noodzakelijk om medewerking te kunnen verlenen aan een nog in te dienen bouwplan. GOUDA/WADDINXVEEN - Der Za rewitsch, de operette in drie bedrijven van Franz Lehar, zal dit voorjaar door de 15 jaar bestaande Goudse Operette hp de planken van de Goudse Schouw burg worden gebracht. 3Ms opvoeringsdata zijn vrijdag 17, za terdag 18 en dinsdag 21 maart gekozen. Der Zarewitsch zal door 50 leden van de tloudse Operette en een orkest van 20 personen tot leven gebracht worden. Daarnaast gaat men (op verzoek en te gen zeer acceptabele kosten) een aëntal Concerten in de regio brengen. Gedacht Jnoet hierbij worden aan uitvoeringen bij bejaardentehuizen, grote bedrijven, Ctc. die een avond/middag voor haar achterban willen vullen met bekende liederen uit musicals en operettes. Van de Goudse Operette zijn diverse Waddinxveners lid. Aan der Zarewitsch ■doen mee Ralph Beckers (gast), Joke Stam, Evert Hanselaar, Jeanine Blok, Nico Haslinghuys, Fred Muis, Wim ’Koppendraier, Wilma Hanselaar en Ni co Noorlander. Verder lakeien, bedien den, gasten, volk, Tscherkesse, officie ren en soldaten. ■•ra# ■MMMMM 5 - rWfc SflHTs E»?

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Weekblad voor Waddinxveen | 1989 | | pagina 9