Van Oosters raadsel
tot werelddrank
Koffiezetten
vraagt extra
aandacht
Winkels bieden breed
assortiment koffie
Koffie is
elke dag feest
Gouden tips voor de lekkerste koffie
Koffie door de eeuwen heen
Weekblad voor Waddinxveen - Woensdag 23 januari 1991
Pagina 15
j;
2. Koffie dient men in een goed afgesloten bus te bewaren op
een niet al te warme plaats.
1. Verse koffie moet ook echt vers zijn. Gebruik de koffie
daarom hooguit binnen een paar weken na opening van het
pak.
I
I
7. Spoel de koffiekan na gebruik goed om met heet water en
zet hem gevuld met water weg.
J
5. Roer de gezette koffie altijd even door vóór het opschen
ken, omdat het zetsel onderin altijd sterker is dan bovenin.
6. Laat koffie liever niet langer dan een kwartier warm op een
heet plaatje staan. Schenk de koffie over in een goed af
sluitbare thermokan.
8. Koffiemelk of -room niet zo uit de koelkast in de koffie
schenken, dat komt de smaak van de koffie niet ten goede.
3. Het filterzakje moet goed passen in de filterhouder en de
koffie moet gelijkmatig zijn verdeeld over het zakje.
4. De meest gebruikte verhouding is 50 gram koffie op 1 liter
water.
W T 4
4 4t:
v.
1
Waar komt
I
- Per glas hebt u nodig
Eén van de beroemde koffiehuizen in Wenen.
u hebt nodig:
i
-a.
Hiervoor hebt u nodig:
voor vier glazen hebt u nodig:
Hiervoor hebt u nodig:
t
Koffiepudding
KOFFIETIP
KOFFIETIP
Irish Coffee
KOFFIETIP
Koffiebavarois
Italiaanse koffie
KOFFIETIP
KOFFIETIP
Boerenjongenskoffie
KOFFIETIP
Wiener Melange
Het plukken van koffiebessen, waaruit later de bonen worden gehaald.
I
I
i
i
fie', zoals koffiebranders zeggen, klaar
voor de verkoop.
Tegenwoordig vind je steeds meer soor
ten koffie in de supermarkt. Cafeïne-vrije
koffie is al helemaal ingeburgerd en vele
mensen kiezen van tijd tot tijd voor een
wat extra pittige of juist een mildere kof
fie.
Wanneer precies, en waar en onder wel
ke omstandigheden voor het eerst koffie is
gedronken is moeilijk te achterhalen. Er is
echter alle reden om aan te nemen dat de
Arabieren het gebruik van koffie hebben
ontdekt. In heel vroeger tijden werden kof
fiebonen vermalen en vermengd met vet
gegeten als verkwikkend middel.
Lekkere koffie vraagt even wat extra aan
dacht. Er zijn namelijk verschillende ma
nieren om koffie te zetten.
Bij feestdagen hoort laat naar bed
gaan, lang uitslapen en ontbijten en
lunchen tegelijk, oftewel brunchen. Tij
dens een brunch komen naast de
broodjes met beleg ook allerlei warme
en hartige hapjes op tafel. Koffie met
een niet al te overheersende smaak
doet de brunch het meest tot zijn
recht komen. Je kunt in plaats van ge
wone koffie een extra milde koffie-
soort nemen, bijvoorbeeld Boncafé.
Verwarm de whisky in een steel
pannetje. strooi de suiker in een
vuurvast glas. Neem het pannetje
van het vuur en steek de verwarm
de whisky aan met een lucifer. Giet
de drank al brandend op de suiker
en giet er direct de hete koffie op.
Schenk voorzichtig de room erbij
over de bolle kant van een lepel.
Eventueel garneren met een beet
je cacaopoeder.
Koffietafel
Een andere mogelijkheid van feeste-
1 kopje sterke koffie
2 eetlepels Ierse whisky
1 dessertlepel (bruine) suiker
2 eetlepels half geklopte room
De koffiehandel
De totale wereldproduktie van koffie
bedraagt gemiddeld maar liefst 95 mil
joen balen. Bijna een kwart daarvan
consumeren de koffie-producerende
landen zelf, maar het grootste deel
voeren zij uit. Onder andere ruim twee
miljoen balen naar Nederland. De Ne
derlandse branders kopen hun koffie
in bij internationale handelaren, ex
port organisaties, maar ook steeds va
ker rechtstreeks bij kleine boeren
coöperaties.
fietafel meestal de nadruk op de etens
waren die erbij geserveerd worden,
voor een keer, en zeker als u veel
gasten heeft, kunt u dat omdraaien.
Naast gewone koffie kunnen bijvoor
beeld cappucino, caramelkoffie of kof
fie met kaneel geserveerd worden.
Bijzondere koffie ziet er ook nog eens
mooi uit in hoge koffieglazen.
After dinner
Tot slot, al bekend maar met oneindi
ge mogelijkheden, is de koffie na een
feestelijk diner. Niets is immers gezel
liger dan lekker natafelen met goede
vrienden. Snoepend van echte Belgi
sche bonbons en nippend van een
dampend kopje sterke koffie. Koffie is
eindeloos te combineren met vele
soorten likeur. Zeer bekend zijn na
tuurlijk Irish Coffee (met Whiskey) en
koffie met cognac. Maar ook koffie met
cacao en Grand Marnier, gekruide kof
fie en koffie met advocaat zijn niet te
versmaden na een geslaagd feestmaal.
Mild of pittig
Niet alle koffiesoorten zijn gelijk. De
Arabicasoorten zijn wat zachter van
smaak, de Robustasoorten wat pitti
ger. Het hangt dus van de samenstel
ling van de koffie af hoe de smaak
uiteindelijk is.
Excellent en Select hebben een zachte
en aromatische smaak. Rosta kenmerkt
zich door een krachtiger karakter.
Met een smaakje
Italiaans gebrande koffie om espresso
of cappucino mee te maken is ook al
lang niet meer alleen verkrijgbaar bij
specialiteitenwinkels, in bijna elke su
permarkt is deze extra gebrande koffie
te vinden.
Klop de slagroom met de suiker
stijf, schenk in ieder glas een bor
relglaasje Boerenjongens en giet
er al roerend de koffie op. Garneer
met n toef slagroom en enkele ro
zijntjes uit de pot Boerenjongens.
vrij nieuw zijn de koffies met een
smaakje. Er is keuze uit drie soorten Ca-
finesse: cappucino (cacaosmaak), rum-
advocaat en caramelsmaak. Leuk om
uzelf of uw gasten eens mee te verras
sen, ook als culinair kadootje.
De melk in een hoge pan tot het
kookpunt verwarmen. Het vanil
lestokje hierin even laten trekken.
De eierdooiers en de suiker licht
geel en schuimig kloppen. Het
stokje verwijderen en 1/5 van de
melk door de dooiers roeren. Dit
op een zacht vuur al roerend ko
ken tot het goed bindt. Het eier-
mengsel al roerende aan de' rest
van de melk toevoegen en op een
laag vuur koken tot de massa aan
een lepel blijft hangen.
De gelatine in het water oplossen
in een schaaltje boven een pan
heet water, laten afkoelen en aan
het mengsel toevoegen.
Het mengsel van het vuur halen en
er 112 dl sterke koffie door roeren,
het mengsel geleiachtig laten wor
den, er dan 2 1/2 dl stijfgeslagen
room met 2 stijfgeslagen eiwitten
door spatelen en het in de vorm
overbrengen, opdienen met een
vanillesaus.
3 dl melk
1/2 vanillestokje
3 eierdooiers
80 g suiker
18 g gelatine
1/2 dl sterke koffie
puddingvorm
Wanneer in Nederland de koffie pre
cies zijn intrede heeft gedaan is moei
lijk te achterhalen, via de Engelsen
schijnen we het gebruik van koffie te
hebben overgenomen, in 1664 werd in
Den Haag het eerste koffiehuis ge
opend. Pas halverwege de 18e eeuw
was het in een aantal deftige families
gebruik thuis koffie te drinken, in de
dorpen bij de gewone mensen kwam
de koffie veel later het huishouden
binnen.
Europa
in' Europa werd de eerste koffie in
1615 in Venetië ingevoerd, in 1645 had
Venetië ook de primeur van het eerste
koffiehuis. Nederland volgde negen
jaar later. De koffiehandel begon te
bloeien, maar de Arabieren hadden
nog steeds het monopolie van de pro-
duktie. Ze hielden dat ook heel slim in
handen door alle koffiebonen die ver
scheept werden met kokend water te
overgieten, zodat het onmogelijk was
dat de plant ergens anders zou kiemen.
Uiteindelijk was het de Nederlandse
verenigde Oost-lndische Compagnie
die dat monopolie heeft doorbroken
na een speciale koffie-expeditie. Koffie
én plantjes werden naar de Lage Lan
den vervoerd.
Koffiehandel
Amsterdam werd aan het eind van de
17e en begin 18e eeuw het wereldcen
trum van de koffiehandel, in 1699 lukte
het bij een tweede poging een koffie-
plant op Java te kweken. Daarna ging
het gewas razendsnel de wereld over.
Branden
De bijzondere werking van het bran
den is vermoedelijk ontdekt toen men
koffiebessen plukte na een bosbrand.
De smaak van het aftreksel daarvan be
viel zo goed dat de bessen voortaan ge
roosterd werden. Aan het eind van de
15e eeuw was koffiedrinken een onder
deel van het dagelijks leven in de islami
tische cultuur geworden. In het hele
Middenoosten rezen de koffiehuizen
als paddestoelen uit de grond. Ook nu
nog zijn de oosterse koffiehuizen een
verzamelplaats waar de mannen koffie
drinken, spelletjes spelen en over poli
tieke en andere wereldse zaken praten.
Het bekendste verhaal over de ont
dekking van koffie is dat van een
Ethiopische geitenhoeder. De jongen
verbaasde zich over de levenslustig
heid van de dieren bij nacht. Hij legde
het probleem voor aan de monnikken
van een naburig klooster. Die legden
het verband met de bessen die de die
ren aten. De monnikken wierpen zich
op als proefkonijn door een aftreksel
van de bessen te drinken en het bewijs
was geleverd; de geestelijken werden
opgewekt en heel energiek.
zet een pot hele sterke koffie. Sla
groom metvanillesuiker luchtig en
niet te stijf kloppen, schenk de
warme koffie in één of meerdere
glazen en garneer met een grote
schep slagroom. Garneer tot slot
met een snufje cacaopoeder.
een pot sterke koffie
1/8 liter slagroom
1 zakje vanillesuiker
snufje cacaopoeder
Klop de eierdooiers met de suiker
heel licht en schuimig, strooi de
gezeefde maïzena erover en schep
die er goed doorheen. Roer de kof
fie erdoor. Breng de melk aan de
kook en roer -van het vuur af- het
koffiepapje erdoor. Breng het ge
heel al roerend aan de kook en laat
het 2 minuten koken. Laat de pud
ding iets afkoelen. Klop het eiwit
stijf en schep het er zorgvuldig
doorheen. Doe de massa in een
omgespoelde puddingvorm en
laat hem afkoelen en opstijven.
Doe de pudding op een schaal en
garneer hem met toefjes slag
room en plakjes banaan.
2 eierdooiers
75 gr suiker
50 gr maïzena
2 1/2 dl sterke, koude koffie
1/2 liter melk
het wit van 2 eieren
stijfgeslagen room
plakjes banaan
Koffiehuizen
De beroemdste koffiehuizen ter we
reld staan in Wenen. De koffiehuizen
danken hun ontstaan aan het beleg van
de stad door de Turken. Nu nog zijn de
Weense koffiehuizen niet alleen voor
de bewoners een rustige plaats om
kranten te lezen en samen te zijn, maar
ook een toeristische attractie. Koffie,
Mozartkugeln van marsepein, sacher-
Espresso
Bij de espressomanier wordt heet wa
ter in de vorm van stoom en onder ho
ge druk door de koffie geperst.
Espresso is extra pittig en heel snel
klaar. Hij wordt geserveerd in hele klei
ne kopjes met een dikke wand, om snel
afkoelen te voorkomen.
Espresso-apparaten zijn ruim op de
markt verkrijgbaar
Schenk in 4 (cappuccino-)kopjes ie
der 1 eetlepel Italiaanse likeur en
een halve eetlepel cognac, schenk
al roerend de koffie op. Breng de
melk al kloppend met een garde
aan de kook en schenk in leder
kopje wat van de schuimige melk.
Garneer met de geschaafde, ge
roosterde amandelen en serveer
suiker bij de koffie.
4 dl vers gezette hete koffie
4 eetlepels Italiaanse
amandellikeur
2 eetlepels cognac
1 dl melk
geschaafde eri geroosterde
amandelen
koffie vandaan?
I
I
172 liter vers gezette,
hete koffie
1/8 liter slagroom
1 eetlepel bruine basterdsuiker
4 borrelglaasjes Boerenjongens
deze plantages via de Nederlandse bran
ders vindt de koffie zijn weg naar uw kop
je. Gaat u mee op koffie-reis?
De koffieboom is oorspronkelijk een oer-
woudgewas en heeft om goed te groeien
-een warm en vochtig klimaat nodig. De bo-
7 men kunnen wel 18 meter hoog worden,
maar op plantages worden ze door snoeien
niet groter dan zo'n 2 tot 3 meter. Daarom
7 noemen we ze ook wel koffie-struiken.
De bessen worden verzameld voor
verdere verwerking.
Koffie. We kennen het allemaal, we drin
ken het elke dag. Thuis, op ons werk,
zwart of met wat suiker en melk. Juist
i feestelijke dagen nodigen uit om eens iets
I bijzonders te doen met deze alledaagse
drank. Er is maar heel weinig nodig om
van dat gewone kopje koffie een bijzonde-
i re tractatie te maken.
Een bijzondere koffie
hoort in een bijzonder glas.
Met een espresso-apparaat kun je Italiaanse koffie op z'n lekkerst maken.
Cafétière
ook leuk voor op tafel is de cafétière.
Dit is een grote glazen kan en het prin
cipe is heel simpel: koffie los in de kan,
heet water erop, even laten trekken en
dan met de zeef de koffie naar de bo
dem drukken.
Tijk koffiedrinken is de koffietafel met
gebak, vreemd genoeg ligt bij een kof-
Filteren
voor ieder moment van koffiedrinken
is er een passende manier van koffie
zetten. De meest bekende is natuurlijk
de filtermanier. Vroeger kookte men
water dat langzaam op de koffie werd
gegoten, voor deze methode kunt u
een snelfilter of een rondfilter gebrui
ken. Het voordeel van deze methode is
dat de koffie heter is dan uit een koffie
zetapparaat. Nu gebruikt bijna iede
reen een koffiezetapparaat, dat is
makkelijk, snel en net zo lekker.
voor de kleine boer in de Derde wereld
heeft dit een aantal belangrijke voor
delen. De lokale koffie-opkoper wordt
uitgeschakeld, waardoor het inkomen
van de koffieboer er met 20 tot 30% op
vooruit gaat. Bovendien is de kleine
boer verzekerd van een afnemer voor
zijn koffie. Kleine coöperaties in bij
voorbeeld Brazilië, Costa Rica, Guate
mala en Mexico profiteren al van deze
rechtstreekse inkoop-methode. Sinds
augustus 1989 heeft bijvoorbeeld
Douwe Egberts in de loop van één jaar
op deze manier al 3,6 miljoen kilo koffie
ingekocht. En dat aantal zal nog verder
toenemen. Want de Nederlandse bran
ders werken er hard aan om de contac
ten met kleine koffieboeren en hun
coöperaties in koffieproducerende
landen uit te breiden.
Kleine boeren
in Nederland is de situatie van kleine
koffieboeren de laatste jaren steeds
meer in de belangstelling komen te
staan. Nederlandse koffiebranders
houden rekening met het belang van
hun verschillende toeleveranciers in de
Derde wereld. Sinds 1988 legt daarom
de Stichting Branders en Planters con
tacten tussen coöperaties van kleine
boeren en de Nederlandse branders.
Hierdoor is het voor hen steeds beter
mogelijk om rechtstreeks koffie te ko
pen bij kleine boeren. De koffieboeren
krijgen zo direct toegang tot de ex
portmarkt.
tweede is Colombia, in 1989 produceer-
7 de dit land 13 miljoen balen. Andere
grote koffie-producerende landen zijn
onder andere Indonesië, Mexico, ivoor--
kust, Guatemala en Ethiopië. De Arabica
en de Robusta vormen de twee belang-
7 rijkste soorten uit de koffie cultuur. De
I Arabica is de fijner smakende koffie-
boon en levert 65 tot 75% van de we-
reldproduktie. De Robusta smaakt wat
pittiger en kan, in tegenstelling tot de
Arabica, ook in lager gelegen gebieden
7 worden verbouwd.
Voordat u kunt genieten van uw kopje
j koffie heeft de koffie al een lange route af-
I gelegd. Waar komt koffie nu precies van
daan en hoe gaat de inkoop in z’n werk?
Koffie wordt verbouwd op plantages, van
^groot tot klein, in de Derde Wereld. Van
Bloei en oogst
7 Een bloeiende koffie-struik zit vol wit-
te bloemen. Als de bloem is uitgebloeid
7 vormt zich in een periode van 8 tot 10
maanden de koffiebes. Na het plukken
worden uit deze bessen de koffiebo-
nen gehaald en gaan de bonen in zak-
7 ken van meestal 60 kilo, voordat ze
7 worden verhandeld worden de bonen
in de producerende landen eerst nog
in verschillende kwaliteitsklassen on
derverdeeld. Pas dan is de 'groene kof-
torte en muziek van Strauss op de ach
tergrond kenmerkt het hedendaagse
Weense koffiedrinken.
En Nederland? Nederlanders behoren
tot de grootste koffiedrinkers ter we
reld; we staan op de vijfde plaats met
de koffieconsumptie per hoofd van de
bevolking, wat neerkomt op vier kop
jes per dag.
Oorspronglanden
Brazilië is al lang de grootste produ-
7 cent van koffie. Het land was in 1989
goed voor de produktie van maar liefst
26 miljoen balen koffie. Een goede
I»
V
7
k iSr
Ie
