50 JAAR BEVRIJDING WADDINXVEEN 1940-1945 Wie waren zij van die 4 Waddinxveense straten? Belevenis van Waddinxveense huisarts tijdens de Tweede Wereldoorlog Pagina IX kerheden, kampen den er maatregelen getroffen Wijlen huisarts P. van der Linde (midden) en zijn eveneens overleden echtgenote, hier op een archieffo- Die straten in Groenswaard I zijn de Johannes Postlaan gelaten om te gaan werken bij de LO en de aan haar bekend geworden adressen door te geven aan de Duitsers. Op 22 november 1944 arres teerde de SD in Utrecht een aantal belangrijke figuren uit het Gewestelijk Commando- ten in de Willem III-kazeme in Apeldoorn. Het was vrijwel zeker dat zij ter dood ge bracht zouden worden. In de morgen van 28 novem ber ging Jan van Bijnen met een 1 om de mogelijkheid te vinden x 12 J TA X 1 noodlottig geworden. Zij wer den ontdekt en tijdens de vlucht geraakt door schoten. om de overlevenden uit de kampen te repatriëren naar Nederland of naar veiliger ge bieden te brengen. to met wijlen S. Pille. en later wat te eten. Eind fe bruari kwam bezoek van Duitse militairen, die vroe gen of Koster vervoerd kon worden. Ik heb daar ernstig bezwaar tegen gemaakt. Men vroeg toen een geneeskundi ge verklaring, waarin stond dat de patiënt niet vervoerd mocht worden. De volgende dag bezoch een politie-agent uit Boskoo mij met de mededeling dat het er zeer somber uitzag voor Kos ter; hij zou waarschijnlijk de volgende dag worden opge haald. Koster woonde in Bos- Zijn vriend was op slag dood. Van Bijnen had enkele buik schoten opgelopen en werd naar een ziekenuis vervoed. Zijn houding daar was van dien aard, dat de Duitse mili taire arts toegaf Wanneer de ze man geen terrorist was, was vreselijk. Maar eenmaal hebben zij hun kans voorbij laten gaan. Dat was in sep tember 1944“ ter en brood gezet. Gelukkig kon de Wijkverpleging ons voorzien van soep en vruch ten. Men had daar inmiddels ook van het geval gehoord en via een ’goede’ agent kreeg ik een boodschap van dr. De Jong, de chirurg van de Wijk, die advies gaf bij een eventu eel verhoor standvastig te blijven en van me af te bijten, na een dag of drie volgde ver voer naar de Sicherheitspoli- zei aan de Mathenesserlaan in Rotterdam en opsluiting in een niet zo grote eruimte met 35 mensen. Op de dag dat Nederland offi cieel bevrijd werd van de Duitse bezetter, 5 mei 1945, moest een groot aantal Indi sche kampbewoners in deplo rabele toestand ‘op transport' Onzekerheid met onbekende bestemming. Geen bevrijding voor hen! In- Door de scheiding van de ge- tegendeel, weer grote ang- zinnen leefde menigeen met onzekerheid. Ten aanzien van de toekomst, ten aanzien van In het voormalig Nederlands Indië, het tegenwoordige In donesië, was Japan nog volop in oorlog met de gealliëerde bondgenoten. De vele Neder landers die om welke reden dan ook in Nederlands Indië verbleven, waren door de be zetter Japan in 1942 in kam pen gedreven en zouden daar verblijven tot de Japanse ca pitulatie: 15 augustus 1945! In Nederlands Indië duurde de oorlog dus nog ruim 3 maanden langer! En dat wa ren zware maanden. Geschei den te leven, met grote onze kerheden, in verschillende kampen, op verschillende plaatsen, onder een regiem van onmenselijkheid en ver nedering in uiterst kommer volle omstandigheden! Onze bevrijding doet hen alleen maar terugdenken aan een periode die hen veel verdriet en pijn heeft bezorgd. Van een plaatsgenoot die de Japanse bezetting heeft meegemaakt noteerden wij de volgende im pressie. r met doodsbedreigingen, beschie tingen en moord, duurde nog enige tijd voort en van een echte bevrijding was nog Er werden veel fouten ge maakt, maar in het geloof en de liefde voor het vaderland zijn velen tot zeer grote da den in staat geweest, o.a. Jo hannes Post. weg. De kar was geladen met zakken vol aardappelen. In een van de zakken zat Koster. Hij werd vervoerd naar een klein plaatsje ten zuiden van Rotterdam en werd vele maanden eerder bevrijd dan wij.... Diezelfde dag om ongeveer zeven uur ’s avonds werd ik opgehaald, smaen met een broer van Koster, door de Duitse Wehrmacht. Men bracht ons per motorfiets naar het politiebureau in Gouda. Daar werden we op- eesloten in een rol on on wa- zet en daaromheen prikkel draad. Aan Koster was ge zegd dat hij ervoor moest zor gen dat de koeien niet te dicht bij die gaten kwamen omdat ze anders dichtgetrapt zou den worden. Koster had zich er niet veel van aangetrokken en toen er begin februari 1944 controle kwam, bleek het een chaos te zijn gewor den. Koster was er bij geroe pen en had een flink pak slaag gekregen. Hij had zich echter stevig verweerd en had, naar men vertelde, met zijn spa een van de soldaten de schedel ingeslagen. (Later ging het verhaal dat die sol daat was gestorven). Koster was weggevlucht in een schuur en had zich op de hooi zolder verstopt. Daar werd hij gevonden en vervolgens naar beneden gegooid op een ste nen vloer. Koster was in diepe coma. Met de wij zuster werd over legd hoe hij zo goed mogelijk verpleegd kon worden. Na een dag of drie, toen de toe stand niet verergerde, beslo ten we hem rectaal wat voch toe te dienen. Via een kathe ter in de anus werd met een oorspuit vocht ingebracht: eerst een physiologische zou toplossing, vervolgens mage re bouillon en daarna suiker water. Na een dag of zes be gon Koster bij te komen. Ie dereen was verbaas, ook de SD. Al gauw kwam er contro le van die kant. Koster was er nog betrekkelijk goed doorge komen en begon te drinken De volgende dag werd ik ver hoord. De militaire ondervra ger bleek goed op de hoogte te zijn. ‘Waarom bent u 's avonds bij Koster geweest, de dag voordat hij ontsnapte? U kwam er ’s avonds nooit. U hebt een briefje afgegeven. U schreef dat de patiënt niet vervoerd mocht worden, maar hij is wel verdwenen’. Op de eerste vraag antwoord de ik, dat ik een spoedbood- schap van de familie had ge kregen, en op de tweede vraag, dat uiteindelijk iedere patient, hoe ernstig ziek ook, vervoerd kan worden, maar dat de risico’s soms te groot zijn. Tot slot eiste hij van mij een verklaring waarin zou staan dat het algemeen be lang (d.w.z. het belang van de Wehrmacht) voorging boven het belang van de patiënt. Ik heb dat geweigerd. Hij dreig de toen met een half jaar strafkamn in Vimbt. mannen, vervoerd naar de duinen bij Overveen. Enkele van hen zelfs op brancards. Zij werden gedwongen op de grond te gaan liggen en wer- -’-’x J dood. had voor alles goedkeuring van de kampcommandant of de kampwacht nodig. Meest al was de leiding van de kam pen in handen van Japanners die ‘gezag genoten' op per soonlijke (laakbare) ‘kwalitei ten'. De geïnterneerden zorg den zelf voor eigen leiding en voor eigen leefregels, zodat er van een ordelijke gang van zaken sprake was. Er waren duidelijke voorschriften, re gels en verdelingen van werk zaamheden: distributie van eten en kleding, corvee in de keuken en de huizen, schoon maakploegen voor het ter rein, sjouwdiensten, beheer van de ‘toko‘. Er werd ook streng de hand gehouden aan de 'kampmoraal'. Diefstal on der de geïnterneerden bij voorbeeld, werd intern be straft; diefstal van de Japan ners werd, mits niet ontdekt, algemeen goedgekeurd. Aan voorschriften van de eigen leiding werd zoveel mogelijk voldaan, voorschriften van de Japanse kampcommandant werden zoveel mogelijk gesa boteerd. Daar de gezinnen uit elkaar getrokken waren, probeerde men toch wel enigszins in groepsverband te blijven be staan: groepjes die met el kaar lief en leed, zo goed en zo kwaad als mogelijk, deelden. Loyaliteit stond (in het groep je) hoog in het vaandel, was vaak letterlijk van levensbe lang. Konden de geïnterneer den in de beginperiode van de kampen toch nog wel hun in kopen doen via allerlei slink se wegen, mat medewerking van vroegere bediendes en de smokkeltochten van moedige kampbewoners, langzaam maar zeker maakten de Ja panners daar een einde aan. Het voedsel werd schaarser, werd eenzijdiger en ging ont breken aan voedingskracht. Dit betekende vermindering van de algemene weerstand en zichtbare lichamelijke af takeling en uiteindelijk hon ger. De medische verzorging was in alle kampen minimaal: Kuipers-Rietberg Mevrouw H.Th. Kuipers- Rietberg (Tante Riek) wordt te in Bergen op Zoom als chef van op het gemeentehuis, Sporen Echter, een langdurig verblijf in vrijheidberovende kampen laat sporen achter, die de mens in het diepst van hun wezen kunnen treffen. Een scala van stoornissen van ve lerlei aard komt een keer naar buiten, vroeg of laat. Ge lukkig zijn we nu na zoveel jaren instaat deze grote groep mensen die aandacht en er kenning te geven die ze ver dienen. Die ze verdiend had den, gelijk toen ze in 1946 ‘thuis' kwamen! Ieder mens die een of andere vorm van onvrijwillige opsluiting onder permanente bewaking heeft ondergaan, heeft recht op steun en opvangmogelijkhe den van dierbaren en hulpin stanties. Nederland heeft een steek la ten vallen toen de vele dui zenden landgenoten terug kwamen uit Indonesië. Veel leed is onverwerkt wegge stopt en heeft menig leven be ïnvloed. Hopelijk is het nog niet echt te laat alsnog een open oor te hebben voor de ondervindingen, beproevin gen en gedragingen van deze mensen. Begrip voor hen te hebben en hen te waarderen om de mens die zij geworden zijn, ondanks de vele trau- matsche ervaringen. verrichten voor de hulp aan joden en onderduikers^ sa men Zuid. Na arrestatie van de vorige leider, werd hii leider van het WADDINXVEEN - Neder lands officiële Nationale Be vrijdingsdag, 5 mei, is niet voor iedereen de Bevrij dingsdag. Honderdduizend Nederlanders zaten op 5 mei 1945 nog in een internerings - gevangenen - kamp, of gin gen op transport naar (weer) een andere onzekere be stemming met nog meer ont beringen en kwellingen dan in het vorige verblijf. Waarschijnlijk leeft deze ver raadster nog en woont zij in Duitsland. Tante Riek is in hetkamp Ra- Utrecht. Zij werden ingeslo- vensbrück overleden, kort na de Kerstdagen van 1944. Men weet niet precies wanneer. Enkele woorden uit haar laatste brief, geschreven in een Nederlandse gevangenis, luidden “Wil veel bidden voor ons en voor allen die in moei- een vriend op verkenning uit lijkheden zijn en wil altijd 1 onthouden, het eeuwige leven hen te bevrijden. Dat js hem is van meer belang dan het aarse. De Heer is mijn sterk te'. WADDINXVEEN - Met het naar het welbekende joodse meisje Anne Frank genoemde dienstverleningscentrum als ’middelpunt’ beschikken we in Waddinxveen over vier straatnamen die herinneren aan het verzet in de Tweede Wereldoorlog. Daaraan is de naam van oud-verzetsstrijder C.A. van der Hooft (’Cor van Breda’) kortgeleden aan toege voegd. Betrokkenheid Eenmaal in Nederland aan gekomen was er niet of nau welijks aandacht voor deze mensen. De weinig betrok kenheid van Nederland bij ‘de tropen', bij de oorlog in de Stille Oceaan, (zó ver weg!), waar ons land nèt een klein beetje bekomen was van de eigen bezetting en oorlogs gruwelen en ontberingen, deed de gerepatrieerden zwij gen over de eigen ervaringen. Vooral ook, omdat toen pas aan hem bekend werd dat de- Duitse concentratiekampen een heel ander leed toege bracht hadden aan menig Hollands gezin. De terugge keerde Nederlanders borgen hun eigen verdriet en leed op. Natuurlijk waren er wel be kende en erkende traumati sche ervaringen die de publie ke aandacht kregen, maar dat bleef eigenlijk steken bij de gruwelverhalen en be klemmende beelden van de aanleg van de Birmaspoorlijn in Thailand, aangelegd door duizenden ‘gevangenen' uit de Japanse interneringskam pen van voormalig Neder lands Indië. De Japanse tijd is vele jaren een geïsoleerde periode ge weest. De teruggekeerde mensen richtten zich, een maal ‘thuis', op hun toe komst, waarbij ze zich goed realiseerden dat je, wilde je zelf handhaven, onafhanke lijk zijn en blijven, je direct met een inhaal-manoevre moest beginnen. Je geestelij ke en interlectuele achter stand zo snel mogelijk moest zien in te halen. Geen tijd meer ‘verdoen' aan het zo vol met ontberingen beladen ver leden. Op een vraag mijnerzijds of hij een eed van trouw had af gelegd op de Führer, ant woordde hij bevestigend. Ver volgens vroeg ik hem of hij ooit die eed zou breken. Hij zei: ‘Nein, nie‘. Toen heb ik hem gezegd dat ik nooit de door mij als arts afgelegde eed van Hippocrates zou bre ken. Dit ging gepaard met een vuistslag op tafel. Toen volgde een lange pauze waar bij ik hem in de ogen bleef kij ken. ‘Na, dass kan ich respek- tieren'. Hij verdween en kwam een half later terug met de boodschap: ‘Sie sind entlassen'. Via een wenteltrap moest ik naar beneden. Het ws een van de angstigste momenten van mijn leven. Men hoorde vaak dat mensen in zulke si tuaties z.g. op de vlucht wa ren neergeschoten. Toen ik tenslotte de deur uitging, zei de portier: ‘U hebt geboft'. Op de Mathenesserlaan geko men, heb ik direct mijn fami lie gebeld via dr. Van Ruyven, de cardioloog die vier huizen verder woonde. Later bleek dat de burge meester van Waddinxveen, een angent van politie uit Waddinxveen en de zuster van Koster contact hadden opgenomen met de Sicher- heitspolizei in Gouda om een goed woordje te doen. Een paar dagen na de bevrij ding stond Koster voor de deur. Hij kwam bedanken, maar wist van het hele geval niet veel meer Af1 nauwelijks medicamenten en voorzieningen, zeer slechte hygiënische omstandighe den, gebrek aan schoon wa ter, zeep, goed sanitair. Be smettelijke ziekten konden gemakkelijk en snel ontstaan en uitbreiden. Malaria, dy senterie en paratyfus kwa men dan ook veelvuldig voor. Het was uitermate moeilijk de menselijke vervuiling te bestrijden. De dood lag con stant op de loer! Het aantal zieken en zwaar verzwakten werd enorm groot, vooral het laatste oor logsjaar. Heel veel mensen le den aan de ergste ziekten, zo dat nog maar een klein aantal mensen het vele en zware, té zware werk moest doen. Voor al in de vrouwenkampen moesten veel te jonge meisjes veel te zware arbeid verrich ten. Nu nog worden vele over levenden dagelijks herinnerd aan de gevolgen van deze af- beuling: slecht ontwikkelde organen, overbelaste ruggen, broze botten, vergroeide lede maten, door slechte voeding, zware arbeid en barbaarse straffen! In de kampen stegen de sterf tecijfers. De Japanse ‘Gesta po1 de Kempetai, kon uiterst barbaars en geweldadig straffen, vaak collectief en niet in verhouding tot de eventuele vergrijpen, met een willekeur die een verlam mende invloed had op alle kampbewoners. Iedere voor malige kampbewoner zal zich de zéér lange strafappèls in de gloeiend hete zon als een verschrikking herinneren. Ook de vele vernederingen en kleineringen die de Japan ners de bewoners aandeden. Het altijd diep moeten buigen ‘voor de keizer'. De angst voor alles waartoe de japanse sol daat instaat was. Hoewel de Japanners altijd een grove, arrogant en beledi gende manier van optreden tentoonspreidden, ‘redden' de kampbewoners het toch vaak door correct, waardig en zoge naamd onbevreesd op te tre den. Er is dan ook beslist veel Internering Op 7 december 1941 begon de oorlog in de Pacific met de Ja panse aanval op de Ameri kaanse vloot in Pearl Har bour. Nauwelijks 3 maanden later was de gehele Neder- lands-Indische Archipel bezet door de keizerlijke Japanse legers. Korte tijd later wer den 100.000 Nederlanders geïnterneerd. De mannen en oudere jongens eerst. Enige tijd later werden de vrouwen en kinderen gedwongen te verhuizen naar speciale vrou wenkampen, bestaande uit inrichtingen, barakken en omheinde huizen in stads- of dorpswijken, altijd op een of andere manier afgesloten van de buitenwereld en altijd zwaar bewaakt door Japanse soldaten en hun superieuren. Daar er door de Japanners voortvarend gewerkt werd, kwamen er alsmaar meer mannen in mannenkampen en vrouwen en kinderen in overvolle, leeggehaalde hui zen in de speciale vrouwen kampen. Er moest perma nent ‘ingedikt' worden, zodat er op het laatst niet méér leef ruimte was dan één matras breedte per persoon. Heel in het begin van de kampperiode waren er nog wat bezigheden mogelijk op het terrein van de kampen, maar allengs werden die be perkter en zelfs verboden, zo dat er, zeker in de laatste twee jaar, méér dan alleen maar van vrijheidsberoving sprake was. Intimidatie en mishandeling waren toen meer regelmaat dan uitzon dering geworden. Zoals gezegd men was niet vrij te gaan en te staan. Men Zondagsmorens na de mis lukte overval, werd Johannes Post met nog enkele gevange- dacht dat hij wel gauw nen verhoord, maar men kon 1 TT" 1 geen enkele verklaring uit hem los krijgen. Na enkele ten aanzien van het eigen le ven en dat van de gescheiden gezins- en familieleden. Er was geen briefverkeer of an dere communicatie. Slechts een enkele keer ontving men, via het Rode Kruis, een voor gedrukte kaart met stan daardtekst van een direkt fa milielid. Echter, die kaart was minstens een half jaar onderweg, dus was het bij aankomst niet zeker of de af zender nog in leven was! Het leven kwam geleidelijk aan stil te liggen in de kam pen. Waren er in het begin nog mogelijkheden tot aantal 1 door de ontberingen en de uit- puttingen kwam veel te ver vallen of werd door de bezet ter verboden. Bovendien was er geen nieuwuitwisseling meer mogelijk door gebrek aan radio’s of andere commu nicatiemiddelen. Het bezit, of geerde Indonesiërs, vielen de de ontdekking van het bezit, van een radio werd dermate collectief afgestraft, dat nie mand het meer waagde zo’n heid binnen de kampen blij- ding in bezit te krijgen. De - T'* T-1- martelingen die dan volgden, waren sten, verdriet, intimidatie en totale afhankelijkheid van de onberekenbare Japanse sol- het gedrag van de Japanners, daat. De kampsituatie werd -alsmaar beroerder: nog min der plek voor nog veel meer mensen, nog meer uithonge ren, nog meer vernederingen en kleineringen. Johannes Post Johannes Post was een Drentse boer en een van de grote leiders van het gewa pende verzet. Hij hielp de on derduikers en bevrijdde ge vangenen. Johannes Post, die werd doodgeschoten, werd 37 dan was hij een held geweest, jaar. Hij had bij verschillende Hij stierf op 30 november overvallen in ons land van de 1944. In zijn gedicht had hij Landelijke Knokploegen de gebeden. leiding. WADDINXVEEN - ’Belevenis van een Waddinxveense huis arts tijdens de Tweede We reldoorlog1 heet de op schrift gestelde herinnering van wij len P. van der Linde, huisarts Capitulatie Pas op 15 augustus 1945 kwam in Nederlandse Indië het bericht van de Japanse capitulatie, na de bommen op Hiroshima en Nagasaki. Ech ter de kampbewoners, veelal vrouwen en kinderen, moes ten ‘gewoon' in de kampen blijven waar ze waren. Behal- een ve dat er nog niets was gere- vitale aktiviteiten, geld voor de terugkeer, waren er opnieuw grote gevechten gaande. Twee dagen na de Japanse ca pitulatie werd de Republiek Indonesië uit geroepen. Ex tremisten, nu niet de Japan ners maar politiek geënga- -1J kampen aan en dit keer moesten de bewoners - o iro nie! - voor hun eigen veilig- 1 1 1. 1 11.1 2 2 ven. De Japanse bewaking moest nu de veiligheid van de het niet waard! Te be- geïnterneerden garanderen. grijpen is dan ook dat de De politiek roerige en onveili- kampbewoners zich vergeten ge situatie, opnieuw en geïsoleerd voelden. Toch was er een mentaliteit die tot overleven en doorzet ten aanzette. Met de steun van het leefgroepje, de kong- steeds geen sprake. Toch wer- si, de onvoorwaardelijke loy- koop en daar was iets uitge lekt. De politieman vroeg mij of ik Koster zou willen waar schuwen dat hij hoe dan ook moest verdwijnen. Op de vraag waarom hij hem zelf niet ging waarschuwen, ant woordde hij, dat in de omge ving van Koster verraders werden vermoed en dat hij in zijn uniform te veel zou op vallen. Dezelfde avond werd de familie Koster door mij ge waarschuwd. In de vroege morgen van de volgende dag bracht de boer hem met naard en wasen Driekoningen, driekoningen, Vanaf het begin van de oorlog wijs mij de sterre aan. had hij zich met alle kracht Ik wil zo gaarne vinden, geworpen op het verzet in ie- het kleine Christuskinde, dere vorm, de pers, sabotage, war moet ik henen gaan? hulp aan joden, onderdui- Zij gebed was verhoord. kers, overvallen, falsificaties en wat al niet. Zijn welvarend bedrijf leed er onder. Op 16 juli 1943 werd hij in Apel doorn gearresteerd, maar kon met hulp van een agent weer ontsnappen. De mislukte overval op Huis van Bewa ring op de Weteringsschans in Amsterdam in de nacht van 14 op 15 juli 1944 werd hem, ook al door verraad, noodlottig. Hij werd door SS- in Waddinxveen.’ mannen zo behandeld, dat Lages zelf er naderhand zijn ‘Begin februari 1944 werd ik excuses voor aanbood. met spoed ontboden bij Kos ter, een boerenarbeider wo nend op de grens van Wad dinxveen en Boskoop. Men zou doodgaan! Hij was volgens het verhaal neergeslagen door Duitse militairen. uren werden zij, in totaal 15 Op de boerderij waar hij werkte, trof ik Koster in een zeer deplorabele toestand en eerlijk gezegd dacht ik ook: ‘die haalt het niet'. Hij had een ernstige schedelbasis- den door schoten in de nek ge- fractuur met bloed uit neus en oren. Een plank met de kens moest dienst doen als brancard en te ovet is toen de patiënt naar zijn huis ver voerd, waar hij in een ouder wetse bedstee terechtkwam. Aan de familie werd uitge legd, dat vervoer naar en op name in een ziekenhuis, ge- Jan van Bijnen zien de oorlogstoestand, be zwaren opleverde en dat de Jan van Bijnen (Frank) werk- kans op herstel toch erg klein was. de afdeling sociale zaken Inmiddels was duidelijk ge- x 1-1_ een worden wat er met Koster ge post waar hij nuttig werk kon beurd was. Op de boerderij hadden een paar weken te- vome leden van de Duitse met zijn vriend Peter Wehrmacht z.g. Einmannslö- cher gegraven. Dat waren eenpersoons schuttersputten. Om de eaten waren palen ge- (IKP), overleden 16 juli 1944), het mevrouw Kuipers- Rietbergplantsoen (’Tante Riek’) mede-oprichtster Lan delijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (LO), over leden op 27 december 1944), burgerverzetsgroepen sa- de Peter Zuidlaan (schuil- menstellen. De grondgedach- naam voor J.J.F.Borghouts, sabotagecommandant Zuide- o lijke Provincies, overleed op 5 staatsburger het recht, de vij- februari 1966), en het Jan and, waar en wanneer moge- van Bijnenpad (Frank, lande- lijk, afbreuk te doen'. lijk sabotage-commandant Binnenlandse Strijdkrach- Ons dichtbevolkte, vlakke ten, gefusilleerd op 28 novem- land, was ongeschikt voor een ber 1944). Wie waren zij ei- guerilla. Hij koos dan ook de genlijk? tactiek van het hinderen van de vijand. Gebleken is dat de vijand hierdoor veel hinder heeft ondervonden. Rauter heeft na zijn gevangenne ming verklaard ‘De strijd te- wel genoemd de moeder van gen de terroristen in Holland de LO (landelijk organisatie voor hulp aan onderduikers), die wijlen Frits de Zwerven (de Slomp) bezielde tot zijn zijn kruistocht door ons land om plaats te vinden voor de onderduikers. Vele honder den onderduikers danken mede aan haar hun leven. Zij werd gearresteerd in Ben- nekom op 19 augustus 1944 na te -J ’Edith’, een vroegere mede- geef wat nieuwe moed. aliteit van de groepje, zag je kans te overleven en je schrap te zetten tegen al het leed en nood door de Japanse bezetter aangedaan. Dit gold zeker de oudere kinderen, de pubers en adolescenten in de kampen. Hun ‘onbezorgde' tienertijd werd in de kampen bijna 4 jaar stopgezet. Zij de den het zware werk in de keu kens, maar ook de transpor ten, de vuile karweitjes, de onmenselijke opdrachten, of ze nu jongens of meisjes wa ren. Op hun schouders lag zware verantwoordelijkheid. Zij namen ook de verzorging van de allerkleinsten en de ouderen voor hun rekening bij ziekte en bij het sterven. Angst van ouderen en zich zelf voor transporten met on bekende bestemming moes- waardering en respect voor ten zij ook opvangen. Maar de eigen interne kampleiding ook, om te overleven, moed (en anderen die zich in be- verzamelen voor zware mis- paald opzicht profileerden), sies, waarbij groot levensge- die menigmaal in de bres vaar aanwezig was. Psy- sprong voor de zoveelste ‘on- chisch zijn de kampjongeren mogelijke eis‘ van de Japanse van toen gemangeld tussen kampleiding, veelal met ge- jeugd en volwassenheid. vaar voor eigen leven. Doch J--j-a ^T-J—-1 J rr~- ook vaak met gunstig resul taat, doordat hun moedig op treden de kampcommandant deed zwichten. Van Bijnen heeft tegen veel moeilijkheden en strubbelin gen moeten vechten in alle mogelijke organisaties waar in hij werkte. In een gedicht heeft hij eens geschreven: zijn varraden door Driekoningen, driekoningen, werkster die na haar arresta tie door de Duitsers werd vrij- De oude is versleten, --1 i maar niemand mag het we ten, voordat ik sterven moet. Weekblad voor Waddinxveen - WOENSDAG 3 MEI 1995 LO, district Driebergen. Zijn hart trok echter als oud-offi- (toplid Landelijke Knokploeg cier naar de sabotage, niet --i- slechts naar de acties, maar vooral naar de organisatori sche voorbereiding. Hij was een sterke persoonlijkheid en een geboren leider met mili taire capaciteiten. Hij wilde burgerverzetsgroepen te daarbij was: ‘In een totale oorlog als deze heeft iedere WH z -"O S warns#* 1 De Tweede Wereldoorlog in Nederlands Indië 1 Z*X 2__J - w t

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Weekblad voor Waddinxveen | 1995 | | pagina 31