Wijziging van Vreemdelingenwet
Mand
E-mailen
Let op waterleidingen
bij strenge vorst
JCERS KëUKENNiEUWS©
De Kerstshow van Mandemakers
Keukens is begonnen
Hazerswoudenaar Arend Bos bezorgt
Zandvoort eigen historisch document
F
GK/WvW
WOENSDAG 16 DECEMBER 1998
PAGINA 9
Internetten
Verzetswerk
Het boek
www.mandemakers.nl
Waterputmeter
I Woerden
Finse Golf 2 (langs de Al2),
telefoon 0348-480460.
Tentoonstelling
kleindieren
in Boskoop
Gedenkw aardig
Kaatsheuvel
Rechtvaart 8,
telefoon 0416-279269.\^£jjj^ï^JlX
Erkenning
Strenge vorst
Journalistiek
v
Rk'
Arend Bos, schrijver van het boek ’Zandvoort tijdens de bezetting, leven in het sperrgebied’.
(Foto: A Fioole)
Mevrouw Bottema aan de slag tijdens de computercursus voor ouderen.
(Foto: A. Fioole)
Mandemakers voor kerstman.
400 KEUKENS IN TWEE SHOWROOMS. MEER INFORMATIE
ze werkwijze - erin zijn geslaagd
om ’De Kleine Patriot’ vanaf I94I
tot het einde van de oorlogspe
riode kon worden uitgegeven.'
duwd. Het schrijven van dit boek
betekende voor mij persoonlijk
ook het van mij af schrijven van
de herinneringen aan deze tijd. In
totaal ben ik vier jaar bezig ge
weest met het schrijven het boek.
Ik heb daarbij veel steun gekregen
van anderen. Door bijdragen van
bedrijven en van het Prins Bern-
hardfonds (Het Anjerfonds) is dit
initiatief financieel mogelijk ge
worden. Inmiddels is de eerste
druk van het boek totaal uitver
kocht. Dit houdt in dat er al 500
exemplaren over de toonbank
zijn gegaan en van de tweede
druk, die nu in bestelling is, zijn er
150 gereserveerd. Ik ben door
veel mensen uit Zandvoort bena
derd voor het boek en ook door
Zandvoorters die elders wonen',
aldus Bos.
Op kierenjacht. Een watermeter-
put die buiten het pand ligt heeft
dan ook twee deksels. Het bo
vendeksel en het deksel in de put
dienen rondom goed te sluiten en
de bovenkant van de put mag niet
te hoog boven de omliggende
grond uitsteken. Ook de water
putmeter in de woning krijgt
warmte vanuit de bodem en uit
de ruimte onder de vloer. Deson
danks kan de temperatuur in de
'EEN/BOSKOOP - Je kunt als
eren natuurlijk denken: ’het
nijn tijd wel uitduren’ en ver
ens gaan duimendraaien ach-
de geraniums. Maar je kunt
Met ingang van 11 december is de Vreem
delingenwet gewijzigd. Deze wijziging houdt
in, dat vreemdelingen, die in Nederland een
verblijfsvergunning willen aanvragen, dit
moeten doen vanuit hun land van her-
Geopend: maandag t/m zaterdag.
Donderdag en vrijdag koopavond.
BOSKOOP - De kleindieren
vereniging Boskoop en Oms
treken organiseert op I7, I8
en 19 december een provin
ciale bondstentoonstelling van
allerhande dieren. Het is de
zesentwintigste maal dat de
Boskoopse vereniging deze
tentoonstelling houdt, ditmaal
in de bedrijfshal van de firma
Joh. Stolwijk Zn., Rijneveld
7I in Boskoop.
Te zien zijn ongeveer 1300
kleindieren van ruim 200 in
zenders: hoenders, dwerg-
hoenders, sier- en watervo
gels, konijnen, cavia’s, kleine
knagers en sierduiven. Op
donderdag I7 december zullen
twintig keurmeesters de die
ren beoordelen volgens een
standaardbeschrijving. Uit elke
diergroep wordt dan de kam
pioen van Zuid-Holland aange
wezen. De tentoonstelling is
donderdag I7 december van
19.00 tot 22.00 uur open, vrij
dag van 10.00 tot 22.00 uur,
zaterdag van 9.00 tot 17.00
uur. De entreeprijs is 4 gul
den, voor kinderen 2 gulden.
put flink dalen wanneer deze
grenst aan de gevel of wanneer
het afdekluik direct achter de bui
tendeur ligt. Kieren en tochtna-
den moet men dus dichtmaken,
ook die van de buitendeur. Venti
latieopeningen in de kruipruimte
mogen niet worden afgedicht.
Waterleidingen in de kruipruimte
moeten op voldoende afstand van
de ventilatieopeningen zijn gelegd.
Tocht kan ook de watermeters in
kelders en in meterkasten bedrei
gen via doorvoeren van leidingen
en/of kabels en door slecht slui
tende ramen en/of deuren.
’Men moet dus op kierenjacht’, zo
luidt het advies van de VNI, ‘maar
nooit de ventilatieopeningen af
dichten. Ook niet in de ruimten,
waar zich open verbrandingstoe-
stellen bevinden. Dat is levensge
vaarlijk!’
Waterleidingen in niet vorstvrije
ruimten moet men afzonderlijk
kunnen afsluiten en aftappen. In
centraal verwarmde woningen lig
gen de waterleidingen op vorst
vrije plaatsen. Leidingen naar ge-
velkranen en naar kranen in gara-
punt. Op I9 november van dit
jaar werd deze officieel geopend
en is te vinden in de voormalige
Kohnstam Mavo aan de Maurit-
slaan.
Al geruime tijd organiseert de
SWW computercursussen voor
ouderen. Deze worden gegeven
in samenwerking met het Oplei
dingscentrum Waddinxveen. De
belangstelling voor de eerste cur
sus Windows was zo groot dat al
snel besloten is om vervolgcur
sussen te gaan geven.
reldoorlog.
Arend Bos verklaart dit voor een
groot uit schaamte voor het ver
leden. Arend Bos: ‘Landelijk ge
zien kon de Nationaal Socialisti
sche Beweging (NSB) rekenen op
7 procent aanhang, maar in Zand
voort lag dit percentage fors ho
ger en wel op 22 procent. Dit
werpt een zwarte schaduw op
het dorp Zandvoort en om die
reden is er, denk ik, niet eerder
over de oorlogsjaren in Zand
voort gepubliceerd'.
deren', vertelt ze. ‘Ze zitten over
de hele wereld verspreid en hou
den via de E-mail contact met el
kaar. Dat wil ik ook graag doen.'
Ze kan bijna niet wachten totdat
ze het zelfstandig kan. Wonende
in het Anne Frankcentrum gaat ze
regelmatig naar de bibliotheek
waar een aantal computers staan
die door de ouderen gebruikt
mogen worden. Op deze manier
kan men thuis het huiswerk ma
ken en oefenen. Vragen komen
dan vanzelf weer terug op de cur
sus. Maar mevrouw Bottema
blijkt nog veel meer te doen. La
chend vertelt ze: ‘Ik ga nog drie
keer in de week naar de ijsbaan in
Den Haag en rijd daar mijn trai-
ningsrondjes. Iedereen zegt dan; u
ge of schuur lopen echter wel het
risico te bevriezen. Ook deze lei
dingen moeten afzonderlijk kun
nen worden afgesloten en afge
tapt. Het isoleren van deze leidin
gen heeft niet zoveel zin.
Daarmee wordt de kans op be
vriezing slechts korte tijd uitge
steld.
De Hazerswoudenaar schreef zijn
boek onder het pseudoniem
’Wood’. Onder deze naam
schreef hij ook vele jaren een co
lumn in deze krant. In oorlogstijd
gebruikte hij deze schuilnaam al.
Bos: 'In die tijd was het nodig ve
le identiteiten aan te nemen. Op
dat moment is ook de schuilnaam
’Wood’ ontstaan. Dit heeft uiter
aard te maken met de Engelse
vertaling van mijn achternaam.
Dan wordt Bos omgevormd tot
Wood'.
In november overhandigde Arend
Bos het eerste exemplaar aan de
Zandvoortse burgemeester, de
heer M. van der Heijden. De offi
ciële uitreiking van het eerste
:e eeuw geboren zijn hebben
te veranderingenmeege-
akt. Steeds weer jezelf bijstel-
was nodig om het tempo bij te
men houden. In de huidige we-
d vol technologie lijkt deze
ep echter het onderspit te
eten delven. Niets is echter
>der waar want er zijn nog al-
instellingen die zich inzetten
>r de ouderen. Eén daarvan is
de Stichting Welzijnswerk Wad
dinxveen (SWW)
met hulp van de leraar en het spe
ciaal samengestelde boek gaan ze
stapje voor stapje door de lesstof.
In drie lessen tijd hebben ze zo
veel mogelijk geleerd over Win
dows 95. De meeste deelnemers
zijn tussen de 60 en 70 jaar oud.
Eén dame ziet er weliswaar be
slist niet ouder uit dan 70 jaar
maar uit de wandelgangen hebben
we vernomen dat ze bijna 90 jaar
is.
Wanneer je op die leeftijd nog
gaat computeren dan sta je nog
midden in het leven. En dat doet
mevrouw Bottema inderdaad.
‘De reden dat ik deze cursus volg
is dat ik wil gaan internetten met
mijn kinderen en vooral kleinkin-
Arend Bos: ‘Wim Gertenbach
was een hele goede vriend van mij
en daarom was het heel bijzonder
dat dit gedenkwaardige moment
kon plaatsvinden in de school die
naar hem is vernoemd. Daarnaast
was ik ook blij dat ik het eerste
exemplaar van mijn boek mocht
overhandigen aan burgemeester
Van der Heijden. Hij is van Joodse
komaf en kan zich verplaatsen in
de oorlogstijd en alles wat er
toen is gebeurd', aldus Bos. Met
de uitgave van het boek ’Zand
voort tijdens de bezetting’ is er
ook een einde gekomen aan een
leemte in de Zandvoortse histo
rie. Er was geen historisch docu
ment van de Noord-Hollandse
badplaats tijdens de Tweede We-
Ben Mandemakers
heeft voor elk
huis/e een
droomkeuken.
HAZERSWOUDE - De 76-jarige Arend Bos, reeds vele jaren
wonend in Hazerswoude-dorp, heeft het dorp Zandvoort een
eigen historisch document gegeven. Zijn boek met de veel
zeggende titel ’Zandvoort tijdens de bezetting, leven in het
sperrgebied’ is sinds half november van dit jaar in omloop.
Bij de totstandkoming van het
boek ’Zandvoort tijdens de be
zetting, leven in het sperrgebied’
heeft Arend Bos gebruik kunnen
maken van de vele herinneringen
en materialen waarover hij be
schikt. De belangrijkste bron was
ongetwijfeld het zeer gedetail
leerde dagboek van de oorlogspe
riode.
Arend Bos: ‘Na mijn pensionering
had ik meer tijd om over dingen
na te denken en de oorlogstijd
had ik als het ware vooruit ge-
Op de laatste middag van de cur
sus namen we even een kijkje bij
de opleiding. Tien deelnemers zit
ten elk achter een eigen PC en heeft zeker les gehad. Nou dat
heb ik nooit. Toen ik net kon
staan kreeg ik van mijn vader
schaatsen ondergebonden en een
stoel om me aan vast te houden
en een flinke duw in mijn rug. Vo
rig jaar heb ik samen met mijn
kinderen nog een tocht van 20 ki
lometer geschaatst door de pol
der. Heerlijk was dat.'
Mevrouw Bottema heeft niet al
leen een goede zin en gezondheid
maar is nog altijd in bezit van haar
rijbewijs en is ook aardig mobiel.
‘Als het echt risicovol is, zoals bij
gladheid, dan rij ik niet hoor.'
Hoewel menigeen er voor tekent
om op zo’n hoge leeftijd nog zo
vief te zijn wuift mevrouw Botte
ma al haar prestaties een beetje
Bos heeft voor zijn werk in het
verzet ook erkenning gehad in de
vorm van het Europese Verzets-
herdenkingskruis dat hij in 1982
ontving met een persoonlijke
brief van Prins Bernhard. De ver
werking van het verleden is voor
Arend Bos mede mogelijk gewor
den door het schrijven van ’Zand
voort tijdens de bezetting, leven
in het sperrgebied’. Daarnaast
heeft hij nog contact met ande
ren, waaronder Cor de Vries,
met wie hij werkte aan ’De Kleine
Patriot’.
Tijdens de viering van 50 jaar be-
vrijding in 1995 is er in het ouder
lijk huis in Zandvoort een gedenk
steen geplaatst. Dit was een
prachtig moment waar hij op
nieuw oog in oog kwam te staan
met Canadees die tijdens de oor
log zo belangrijk voor hem was
geweest. De gemeente Zand
voort had voor dat moment alle
moeite gedaan om deze man naar
Nederland te halen.
Het is dan ook niet voor niets dat
Zandvoort juist dankzij Arend
Bos kan beschikken over docu
mentatie over Zandvoort tijdens
de Tweede Wereldoorlog. 'Voor
de jongere generaties is dit iets
om niet te vergeten, maar steeds
weer te wijzen op de gevaren van
een dergelijk bewind', aldus
Arend Bos. Het herdenken in vrij
heid is nodig om deze gedachte
levend te houden.
(Hans Démoed)
Tijdens de les krijgt de cursist te
vens een goede indruk van wat er
nu allemaal in dat computerkastje
zit. Hoe ziet een harde schijf er
uit en hoe een 3.5 drive. Alle de
ze onderdelen worden getoond.
Verder leert de cursist denken in
de termen van de computer. Er is
immers weinig verschil tussen
goede handmatige archivering en
het wegschrijven op een diskette.
De cursus wordt gegeven in
Waddinxveen maar ouderen uit
de omgeving kunnen ook inschrij
ven. Wie interesse heeft om deel
te nemen aan een computercur
sus kan informatie inwinnen bij de
SWW telefoonnummer 0182-
631932.
Vreemdelingendienst de verblijfsvergunning
aanvragen. Vanaf 11 december is dit niet
meer mogelijk. Vreemdelingen, die toch
met een visum hier komen (of die hier al il
legaal zijn) en een verblijfsvergunning willen
aanvragen, worden teruggestuurd naar het
land van herkomst om daar de procedure
af te wachten. De nieuwe wet heeft ook
belangrijke gevolgen voor vreemdelingen,
die al een verblijfsvergunning hebben in Ne
derland. Als deze vreemdelingen hun ver
blijfsvergunning niet tijdig verlengen, dan
wordt de aanvraag voor verlenging be
schouwd als een nieuwe aanvraag. Deze zal
vanuit het land van herkomst moeten wor
den gedaan. Het wordt dus erg belangrijk, het spreekuur is altijd gratis.
weg. ‘Ik vind het gewoon leuk om
het te blijven doen. Het houdt je
jong.'
Volgend jaar zullen er vervolgcur
sussen worden gegeven. Het Op
leidingscentrum Waddinxveen
heeft de hoeveelheid lessen ook
uitgebreid. Bij de eerste opzet ga
je uit van wat je denkt dat goed is.
Gebleken is dat drie lessen voor
de basiscursus te weinig is en dat
wordt verhoogd naar vijf lessen.
De cursisten krijgen een cursus
boek en begeleide zelfstudie. Dat
houdt in dat de docent eerst uit
legt wat er staat en dat men er
vervolgens zelf mee aan de slag
gaat. De docent is aanwezig om
persoonlijk iedereen te helpen bij
problemen.
Elektrische boilers bevriezen niet
zo snel. Waar men wel op moet
letten zijn de waterleidingen langs
de buitenmuren en in onver
warmde ruimten. Bij strenge
vorst kunnen geisers wel bevrie
zen; met name in oudere panden
waar deze tegen een niet geïso
leerde buitenmuur zijn geplaatst.
Bevriezing kan optreden als de
geiser van een korte rookgasaf-
voenbuis is voorzien, bijvoorbeeld
onder een plat dak. Gaat het *s
nachts hard vriezen dan moet de
ruimte vorstvrij worden gehou
den. Als dit niet mogelijk is, dan is
het zaak de geiser uit te schakelen
en de waterleidingen af te tappen.
Het vak van journalist is Arend
Bos zeker niet vreemd. Nadat hij
exemplaar vondplaats in de Wim zijn ’journaal’ had gehaald ging hij
Gertenbachschool in Zandvoort. als journalist werken, onder meer
als correspondent voor het Haar
lems Dagblad. Bos: 'Een mooi vak,
ik weet nog goed toen ik begon
werd ik uitbetaald in 3 cent per
regel'. In de oorlogsjaren kwam
zijn journalistieke achtergrond
sterk op de voorgrond. In eerste
instantie werkte hij samen met
Wim Gertenbach en anderen
voor het verzetsblad ’Het Parool’
dat werd verspreid in Zandvoort.
Totdat de inval plaatsvond en ver
schillende medewerkers werden
opgepakt.
Arend Bos wilde de Zandvoor
ters toch blijven informeren over
het verzet. Hij nam het initiatief
voor de oprichting van het ver
zetsblad ’De Kleine Patriot’. Sa
men met zijn neef en politiek te
kenaar Cor de Vries, wordt ’De
Kleine Patriot’ gedurende de oor
log uitgegeven. Arend Bos ver
gaarde het nieuws via de radio
van zijn vader die hij had weten te
behouden. Op verschillende loca
ties in Zandvoort kon hij zodoen
de luistereren naar de program
ma’s van de BBC en Radio Oran
je.
Bos gaat bij het verspreiden zeer
zorgvuldig te werk: 'Om elke kans
op ontdekking van de krant te
voorkomen moesten alle ver
spreiders zorgen dat alle exem
plaren die waren uitgedeeld ook
weer terugkwamen. Ik ben ervan
overtuigd dat wij - mede door de-
Deze school, genoemd naar een
vriend van Bos en een belangrijke
man in het Zandvoortse verzet,
heeft natuurlijk een bijzondere
betekenis gekregen in Zandvoort.
Na een fatale inval bij de verzets-
krant ’Het Parool’ in 1942 werd
Wim Gertenbach opgepakt door
de Duitsers. In februari 1943
werd hij op vliegveld Soesterberg
door de bezetters geëxecuteerd.
Op een later moment vinden ook
de vrouw en kinderen van Wim
Gertenbach de dood na een bom
bardement.
dat de verblijfsvergunning tijdig verlengd
wordt! Alle aanvragen, die zijn gedaan vóór
11 december worden nog op grond van de
oude wet behandeld. Als u een verblijfsver
gunning wilt aanvragen is het belangrijk dit
vóór 11 december a.s. te doen. U moet
voor deze datum een afspraak hebben ge
maakt met de Vreemdelingendienst. Zorgt
u ervoor, dat u een bewijsje meekrijgt,
waaruit blijkt dat u zich daar vóór 11 de
cember hebt gemeld.
Meer informatie kunt u krijgen bij het buro
voor rechtshulp in Gouda. Het buro is ge
vestigd aan de Noothoven van Goorstraat
60, tel.0182-523444. Het eerste advies en
Het verzetswerk van Arend Bos
bleef niet beperkt tot het uitge
ven van ’De Kleine Patriot’. Als
drijfveren voor dit werk noemt
hij verschillende zaken. Arend
Bos: ‘Op die leeftijd gaat het na
tuurlijk ook om een stuk avon
tuur, maar daarnaast werden de
mensen gedreven door vader
landsliefde. In die tijd heb ik ge
bruik gemaakt van allerlei hulp
middelen om het verzetswerk te
kunnen doen. Meerdere malen
heb ik een andere identiteit aan
genomen en had ik de beschikking
over een bijbehorend ’Ausweis’.
Hierbij wist ik ook enkele unifor
men te bemachtigen en de Duit
sers padden veel ontzag voor
mensen in een uniform', aldus de
gepensioneerde inwoner van Ha-
zerswoude-dorp.
In 1944 onderneemt Bos in op
dracht van de verzetsorganisatie
Rolls Royce een hachelijke voet
tocht van Hilversum naar het
plaatsje Dreumel in het Land van
Maas en Waal. Arend Bos: 'Deze
voettocht kende zeer grote geva
ren, want in de hakken van mijn
schoenen zaten microfilms van
strategische waarde. Mijn op
dracht was deze bezorgen, maar
als ik handen zou vallen van de
Duitsers dan zou ik een cyaankali-
pil hebben ingenomen'. Door zijn
zorgvuldige werkwijze kon Arend
Bos steeds weer aan de bezetters
ontsnappen en wist hij een be
langrijke bijdrage te leveren aan
het verzet.
Je zou het SWW als verlengstuk
kunnen zien van het gemeentelij
ke welzijnswerk Jan Korving,
teamleider vertelt desgevraagd:
‘De SWW is breed opgezet en
ondersteunt het welzijnswerk op
vele fronten. Naast een aantal be
roepskrachten zijn er heel veel
vrijwilligers in touw om alle pro
jecten die er lopen te doen sla
gen.' De activiteiten vinden over
het algemeen plaats in het Anne
Frankcentrum. Voor de senioren
is eens activiteitencommissie ac
tief die het nodige aan ontspan
ning organiseert. Ook is de senio
renwerkplaats een ontmoetings-
komst.
De vreemdeling, die al in Nederland ver
blijft (met een visum of illegaal) kan dan niet
meer vanuit Nederland een verblijfsvergun
ning aanvragen.
Hij zal eerst terug moeten naar zijn land
van herkomst. De aanvraagprocedure zal hij
ook daar moeten afwachten. Tot nog toe
gebeurt het vaak, dat vreemdelingen met
een visum voor vakantie naar Nederland
komen en dat vervolgens hier bij de
tv*? r
Onachtzaamheid en onzorgvul
digheid zijn vaak de balangrijkste
oorzaak van de problemen. In
koude dagen is tocht de grootste
vijand van watermeter, hoofd
kraan en waterleiding. Bij strenge
vorst en harde wind dringt de ijs
koude lucht door alle kieren en
gaten. Waar men niet altijd bij stil
staat is de gratis warmte die bij de
watermeter uit de put in de bo
dem komt. De aarde straalt
warmte uit. Deze aardwarmte
moet men proberen in de put
vast te houden.
aan wat de maat-
Mandemakers Keukens is al Hij geeft waanzinnige kortin-
helemaal in de Kerstsfeer. Het is gen op de toch al goedkoop
namelijk weer tijd voor de Kerst- geprijsde keukens. En met 400
show. In de jarenlange traditie keukens in twee showrooms,
van Mandemakers betekent dat vindt u precies wat u zoekt. Man-
een waar spektakel. En vanwege demakers heeft voor ieder huis
het grote succes duurt de Kerst- wel een droomkeuken.
show dit jaar extra lang. De show Speciaal voor de Kerstshow
is namelijk al begonnen en duurt heeft Mandemakers de collectie
tot in het nieuwe jaar. Uiteraard is van 1999 al in huis gehaald. De
Mandemakers Keukens tijdens trends van volgend jaar vindt u
de feestdagen ook geopend op dus nu al in de showroom van
2e Kerstdag en zondag 27 de- Mandemakers Keukens. En de
cember. Natuurlijk speelt Ben nieuwe collectie is zeker de
moeite waard. Bezoek dus de
Mandemakers Kerstshow en
proef de sfeer van een echte
kerst met alles erop en eraan.
••’VW’ -■
SM;
s
