SLleolux
Het musketgekletter heeft op de Wierickerschans
plaats gemaakt voor het geluid van de stilte
i
CAS3A
o
Feest bij de
echtparen Koele-Loef
en Kuijpers-
van der Meulen
Apotheek V.d. Dries aangesloten
bij Kring-apothekers
I
zondag 2 september open
van 11.00 - 17.00 uur
Nu met de laagste prijs
en beste service garantie
Fataal
Geluiden
Cavalerie
Oorlog
- - W
A.^
ggr
RHHES» a«sl.n'a<,n «.et
WOENSDAG 29 AUGUSTUS 2001 WEEKBLAD VOOR WADDINXVEEN
PAGINA 15
(Foto's: Edwin Hoogendoorn)
Door
Ronald van der Weide
me moeder en huisvrouw. De
heer en mevrouw Kuijpers heb
ben samen veel gebridged. Door
ters en daartussenin drie zoons.
Er zijn ook vijf kleinkinderen.
Sinds april 1967 woont het
met in het achterhoofd een
waarlijk diepere gedachtegang.
Wie geen kunstliefhebber is,
hoeft niet te wanhopen. ’Reis
genoten’ biedt ook soelaas
voor hartstochtelijke muziek
liefhebbers of creatieve works-
Dan zijn er altijd nog de ge
bouwen of met andere woor
den het tot de verbeelding
sprekende fort zelf. Is het niet
zo dat Bodegravers en andere
voorbijgangers zich in het ver
leden nooit eens afvroegen:
’Wat gebeurt er toch achter
de muren van De Schans?’, zo
als het fort in de volksmond
ook wel wordt genoemd.
Vissers in het water rondom
het fort ontwaarden vanachter
de wallen geluiden van honden.
„Het zullen wel waakhonden
zijn van een beveiligingsbedrijf
of de politie”, werd er dan ge
dacht tijdens het wachten op
duidelijk zijn. Spookverhalen
deden er in het verleden vol
doende de ronde. Zo zouden
er tijdens de periode van de
Koude Oorlog kernkoppen op
geslagen zijn geweest in de ge
bouwen van Defensie, die tot
1997 eigenaar was van het fort.
Nu is het in handen van Staats
bosbeheer.
De manschapverblijven, die
stammen uit 1698, ademen de
sfeer uit van een rijk en roem
rucht verleden. Het witte pleis
terwerk van de gebouwen ver
toont invloeden van weer en
Willem de Derde de gelegen
heid zich terug te trekken ach
ter de Oude Hollandse Water
linie. Deze liep van de
Schoonhoven, Nieuwpoort en
Gorinchem naar de Biesbosch.
In dit gebied kon een breed
stuk land onder water worden
gezet (geïnundeerd). Het be
treffende terrein werd -met
behulp van sluizen en door het
doorsteken van dijken- onder
een laag water gezet van onge
veer 30 centimeter diepte. De
ze diepte maakte doorwaden
onmogelijk (de bodem was
drassig en reeds bestaande slo
ten en vaarten werden on
zichtbaar) terwijl de water
hoogte te ondiep was om te
bevaren.
De hoofdmacht van Willem de
Derde betrok een kampement
in de buurt van Bodegraven,
waar een van de zwakste plek
ken van de Waterlinie gevormd
werd door de Oude Rijn, die
goed bevaarbaar was. Hier wa-
maakte het ontstaan van von
ken onmogelijk. De bewoners
van Bodegraven en hun be
stuurders hebben waarschijn
lijk nooit geweten hoe gevaar
lijk de opgeslagen materialen
werkelijk waren en wat de ge
volgen zouden zijn geweest
van een explosie.Voor zover
bekend hebben zich gelukkig
geen ongelukken voorgedaan.
Tijdens de Eerste wereldoor-
Gezïen de aard van de opge
slagen materialen, ligt het voor
de hand dat op het terrein
strenge regels golden. Roken
was natuurlijk ten strengste
verboden, maar ook het dra
gen van nylon kleding was ta
boe: door de wrijving van bij
voorbeeld nylon kousen, zou
een vonkje kunnen ontstaan,
met alle fatale gevolgen van
dien. In één opslagruimte zijn
nog draagbalken te zien, die
bekleed zijn met lood. De
hieraan te drogen gehangen
zakken buskuit werden met
koperen haken aan de met
lood beklede balken gehangen.
schans aan groepsexcursies
deel te nemen. Hiervoor kun
nen geïnteresseerden zich aan
melden bij Staatsbosbeheer
(0348-451559). De contactper
soon is boswachter Nico de
Bruin. Elke zaterdagmiddag tus
sen 13.00 en 17.00 uur is er
een medewerker van Staats
bosbeheer aanwezig om vra
gen van bezoekers te beant
woorden.
werden nog drie opslagruim
ten gebouwd.
www.casba.nl wonen
Zoeterwoude I Rijneke Boulevard I Hoge Rijndijk 315 I 071 - 589 93 46
Daar dorst Pain et Vin niet
verder. Hij zond een koerier
met een schriftelijke order de
schansen te ontruimen; zijn
zegelring vergezelde het bevel
aan de manschappen op de
drie schansen. De ontruiming
vond plaatst op 29 december
1672.Toen het nieuws van de
ontruiming Hertog de Luxem-
ren drie kleine en zwakke
schansen opgeworpen.
De Wierickerschans werd aan
gelegd in 1673 ter vervanging
van een drietal inderhaast op
geworpen kleine en zwakke
verdedigingswerken. Deze
schansjes waren gericht op het
oosten (richting Woerden) en
waren open aan de achterzijde.
In het rampjaar 1672 werden
deze schansen verdedigd door
de Hollanders in hun strijd te
gen de Fransen. De schans aan
de zuidelijke oever van de Ou
de Rijn, achter de uitmonding
van de Enkele Wiericke, werd
verdedigd onder het comman
do van de Hollandse kolonel
Pain et Vin.
Toen rond Kerstmis een stren
ge vorst inviel, veranderde het
beschermende wateroppervlak
in een stevige ijsvloer. De Fran
sen, onder leiding van opperbe
velhebber Hertog de Luxem
bourg, deden over het ijs een
uitval richting Leiden en Den
Haag. Hun strategie was om
een omtrekkende beweging te
maken via Zegveld, Nieuwkoop
en Alphen om zodoende de
schansen van Nieuwerbrug in
de rug aan te vallen.
Als de schansen buiten gevecht
gesteld waren, zouden de Fran
se cavalerie en artillerie via de
Rijndijken kunnen oprukken.
De opmars zou vervolgens
worden voortgezet richting
Leiden. Het voornemen was
deze stad te verwoesten. Daar
na zou Den Haag worden be
zet, hetgeen de ondergang van
Holland zou moeten worden.
De opmars begon op de avond
van 27 december 1672 bij het
dorpje Rietveld. De volgende
ochtend werd Zwammerdam
bezet Het vervolg van de op
mars werd verhinderd doordat
troepen van de Staten van Hol
land sterke posities innamen in
een schans bij Gouwersluis en
achter de dijk van de Gouwe
bij Alphen.
Aanvoerder Luxembourg be
sloot daarop versterkingen en
aanvoer van munitie en pro
viand af te wachten, waarna de
zwakke schansen zouden wor
den bestormd. In afwachting
hiervan vonden de beruchte
plunderingen en moorden in
Zwammerdam en Bodegraven
plaats. Op de avond van die
zelfde dag, 28 december 1672,
viel plotseling een sterke dooi
in, die de sterke ijsvloer veran
derde in een onbegaanbaar
mengsel van blubber en smel
tend ijs. De geplande verster
kingen konden de Franse troe
pen niet bereiken, als gevolg
waarvan Luxembourg en zijn
mannen in een benarde positie
lid van de Probis club, opgericht
vanuit de Rotary. Eens per
maand worden door deze club
bijeenkomsten georganiseerd.
Locó-burgemeester mevrouw
C. Wientjens-van der Velden
heeft beide bruidsparen namens
het gemeentebestuur de felicita
ties aangeboden.
Staand op de wal rondom het
fort wordt de dagdromer uit
genodigd de ogen dicht te
doen en zich te verplaatsen
naar de tijd dat de troepen van
Napoleon de Hollanders par
ten speelden. Gekletter van
musketten, een briesend paard
dat een kanon voorttrekt, ge
schreeuw van naderend onheil,
gerommel aan de horizon. Kan
ongebulder? Nee, een nade
rend onweer dat een einde
maakt aan enkele weken mooi
weer in Nederland.
De gids, Riet Kolenberg, die te
vens initiatiefnemer is van het
project Reisgenoten waarvoor
het fort dit jaar als pleister
plaats dient, is al bijna niet
meer in het zicht. De eerste
druppels dalen neer vanuit het
inmiddels donkergrijze uitspan
sel. Het wordt tijd onderdak te
zoeken in een van de authen
tieke gebouwen binnen de mu
ren van het aloude verdedi
gingsbolwerk. De waas van
geheimzinnigheid waarin De
Schans jaren was gehuld, trekt
langzaam maar zeker op. Want
welk een feest voor de liefheb
ber van oude gebouwen met
een rijke (defensie-)geschiede-
nis!
De poort van De Wiericker
schans is in het kader van het
project Reisgenoten tot en
met 16 september van woens
dag- tot en met zondagmiddag
tussen 12.00 en 17.00 voor
een ieder geopend. Entreekos-
ten? Nee, een zomers uitje
naar het Bodegraafse fort is
volledig gratis. Het project
Reisgenoten voorziet de be
zoeker van de nodige injectie
aan kunstigheden als beeld-
het huwelijksbootje, daar waar
beide echtelieden geboren en
getogen zijn. Er zijn zes kinderen
geboren, waarvan er één op 3-
jarige leeftijd is overleden, de
informatie over gezondheid en
geneesmiddelen. Allemaal zaken
die onze dienstverlening naar de
klanten toe ten goede komen of
het nu een recept betreft of in
formatie over zelfzorg.”De tek
sten van de folders waar de heer
Van den Dries het over heeft,
zijn ook te vinden op
www.kring-apotheek.nl. Op de
ze site staat ook elke week het
laatste nieuws over gezondheid
en geneesmiddelen, een uitleg
over de Kring-apotheek formule
en een overzicht van Kring-apo-
theken in Nederland. Ook de si
te van apotheek Van den Dries:
www.apotheekvddries.nl/ is te
raadplegen.
i
w
Vermist. Waddinxveen: Kater
tje, cypers, wit op borst, bij
neus en witte voeten, jong
(Prunusstraat). Poes, zwart, wit
te bef en voeten (de Akker).
Poes, cypers, geen wit (Kielka
de).
Gevonden. Waddinxveen: Kat,
cypers, wit aan voeten en op
borst (Vlasakker). Kat, rood,
witte sokken, borst, snuit en
staartpunt. Zwart/grijs gevlekt
bandje bel en stukje touw
(Marga Klompehoeve). Kat, lap-
jes/schildpad, kalig aan de ach
terkant, loopt mank. (Fazant-
dreef). Konijn, grijs-zwart,
dwerg (Anna van Saksenstraat).
Voor informatie: 0186-601 199.
kwamen te verkeren, nu zij
omringd waren door water en
Hollandse troepen.
Zo waren daar in het noorden
de Hollandse militairen in de
buurt van Uithoorn, terwijl in
het zuiden Hollandse troepen
bij Gouda paraat waren. In het
westen vormde de schans bij
de Gouwersluis een belemme
ring, en in het oosten werd de
terugtocht belet door de drie
kleine schansen bij Nieuwer
brug, waar kolonel Pain et Vin
het commando had over twee
regimenten. Bovendien lag in
de buurt van Bodegraven een
Hollandse legermacht onder
bevel van een man van hoge
Zweedse adel, generaal Von
Königsmarck.
Aan de Hollandse kant intus
sen, kwam kolonel Pain et Vin,
conform de orders van gene
raal Von Königsmarck, vanuit
Nieuwerbrug met 80 man aan
marcheren. Vanuit Bodegraven
zag hij Zwammerdam branden,
waarna hij concludeerde dat de
Fransen de Rijn waren overge
stoken.
Overmand door paniek vlucht
te hij te paard richting Gouda,
alwaar hij door een boze be
velhebber van de Goudse troe
pen werd ontvangen. Deze gaf
Pain et Vin opdracht terug te
keren. Twee gidsen loodsten
hem via sluiproutes naar Drie-
bruggen.
BODEGRAVEN - Rust en stilte overheersen. Alleen het
waaien van de wind door de boomtoppen bereikt het
oor. Een vlucht opvliegende kraaien doet de blik naar
boven richten. Het zeventiende eeuwse fort De Wieric-
ker Schans ligt er op zomaar een doordeweekse dag
ietwat verlaten bij. Alleen de stoptrein naar Utrecht,
die verderop in de polder voorbij raast, zet de eenzame
reiziger weer met beide voeten op de grond.
bouwwerken, foto-exposities
(van ondermeer de Bodegra
vers Tim en Marco Hamoen),
loden kunstwerken en houten
producties; in elkaar gekunsteld wind. Spookachtig hangt het in
loslatende delen langs de gevel.
Binnenin de bouwsels ruikt het
muf. Vocht heeft zijn werk ge
daan. Een muis schiet weg.
bourg bereikte, gaf deze direct
opdracht om alles gereed te
maken voor de terugtocht, die
op 30 december plaats vond.
Ongehinderd trokken de Fran
sen naar Woerden.’s Avonds
bereikte Willem de Derde
met zijn cavalerie Alphen. Ech
ter, de vijand was reeds ver
trokken.
In januari van 1673 gaf Willem
de Derde opdracht de zwakke
schakel in de Waterlinie bij de
Oude Rijn te versterken. Aan
Anthonie Smits werd op
dracht gegeven om een sterke
en goed verdedigbare schans
te bouwen aan de Wiericke. In
augustus 1673 was het bouw
werk, de huidige Wiericker
Schans, gereed. Kosten: 89.000
gulden. Na 1815 werd de Ou
de Hollandse Waterlinie ver-
hopgangers. Nog niet tevreden? In het jaar 1672 verklaarden
Frankrijk, Engeland (verbonden
door het geheim verdrag van
Dover) en de bisdommen van
Munster en Keulen de oorlog
aan de Republiek der Verenigde
Nederlanden. De geschiedenis
boeken meldden: de regering
was redeloos, het volk rade
loos en het land reddeloos.
Nadat de Engelse invasieplan-
nen werden verijdeld door een
combinatie van zware stormen
en de inventiviteit van admiraal
Michiel de Ruyter, vormde de
Franse inval het grootste ge
vaar voor de Republiek. Onder
aanvoering van Lodewijk de
Veertiende rukten de Fransen
langzaam op naar het Noor
den. Het lage tempo van de
opmars gaf de Nederlanders,
de volgende ruisvoorn.Wie de- geleid door koning-stadhouder
zer dagen tijdens de openings
uren van de Wierickerschans
op de binnenplaats voor het uit
1747 stammende kruithuis
staat, hoort de honden nog. „Ja, Zuiderzee via ondermeer
ze zijn van de bewoner van de
bovenverdieping van het in
1828 gebouwde pand, waar de
bezoeker bij binnenkomst wel
haast tegenaan loopt”, vertelt
Riet Kolenberg.
Dat geheimzinnigheid welig
tiert rondom het fort moge
WADDINXVEEN - Per I juli
2001 heeft Apotheek van den
Dries zich aangesloten bij de
Vereniging Kring-apothekers
Nederland. De Vereniging Kring-
apothekers Nederland is een
groep apotheken die met elkaar
samenwerkt volgens een duide
lijke visie. In deze visie zijn klant
gerichtheid, service en begelei
ding van het geneesmiddelen-
gebruik de sleutelwoorden. De
zorg voor de cliënt staat daarbij
steeds voorop.
Apotheker van den Dries licht
zijn keuze voor Kring toe: „De
WADDINXVEEN - Op 21 au
gustus vierden de echtparen
Koele-Loef en Kuijpers-van
der Meulen hetzelfde feest:
beide waren 55 jaar geleden in
het huwelijk getreden. De
Vereniging Kring-apothekers
Nederland is een groep zelfstan
dig gevestigde apothekers die in
tensief met elkaar samenwerkt
op basis van gemeenschappelijke
visie. Wat mij in die visie enorm
aanspreekt, is de klantgericht
heid. Niet het recept, maar de
klant staat voorop. Nu was dat
uiteraard altijd al zo, maar door
met elkaar samen te werken,
kun je gewoon veel meer doen.
Dingen die je als individuele apo
theek niet zo gemakkelijk voor
elkaar krijgt. Ook heeft Kring
een heleboel informatiefolders
voor zelfzorg, en verschijnt er
straks iedere drie weken een
nieuwe Kringkrant met actuele
plezier, zowel voor zichzelf als
voor voetbalvereniging Be
Fair.
Kuijpers-van der Meulen
De heer en mevrouw C.W.H.
heer en mevrouw Koele-Loef Kuijpers-van der Meulen traden
trouwden in Boskoop. De 55 jaar geleden in Rotterdam in
heer Koele, opgegroeid in een
gezin met 12 kinderen is na de
lagere school thuisgehouden
om te helpen in de groente
tuin. Vanaf zijn 17e jaar heeft
hij bij een bakker gewerkt. Tot oudste en de jongste zijn doch-
aan de oorlog, in die periode
is hij anderhalf jaar in Duits
land geweest en na terug
komst is hij ondergedoken. Na echtpaar in Waddinxveen. De
de oorlog is hij als timmerman heer Kuijpers is tot de pen-
aan de slag gegaan bij de firma sioengerechtigde leeftijd als ac-
Mulder in Boskoop. Het echt- countant werkzaam geweest,
paar woont nu alweer gerui- Mevrouw Kuijpers was/is full-ti
me tijd in Waddinxveen. Me
vrouw Koele heeft voor haar
huwelijk als conductrice ge
werkt op de ‘bank’. Uit het hu- omstandigheden moesten zij
welijk zijn zeven kinderen ge- daar in 1995 helaas mee stop-
boren één dochter die maar pen. De heer Kuijpers is nog wel
zeven jaar is geworden en zes
zoons. Er zijn ondertussen
ook zes schoondochters en
tien kleinkinderen bijgeko
men. Mevrouw Koele ver
maakt zich prima met puzze
len en heeft drinkt graag een
kopje koffie met de buurtjes.
De heer Koele klust met veel
Boven: Het echtpaar Koele-Loef vierden hun 55-jarig huwelijk. Onder: Het echtpaar
Kuijpers-van der Meulen met loco-burgemeester mevrouw C.Wientjens.
(Foto’s: Artistic Art/Liesbeth van der Vis.)
log werden op het fort militai
ren geïnterneerd uit Frankrijk,
Engeland en België. In die jaren
werd het kruithuis gebruikt als
kerk. In 1915 werd in Bodegra
ven de staat van beleg afgekon-
digd, waarbij het militair gezag
werd uitgeoefend door de
plaatselijke commandant.
In 1939 werd het fort weer
gebruikt als opslagplaats van
munitie en lichte wapens. In de
jaren 1940-1945 werd het fort
gebezigd als ’Zeugambt der
Deutsche Marine’. In die perio
de werd de binnengracht ver
der gedempt. Direct na de be-
vrijding bood de Schans plaats
aan de Nederlandse Binnen
landse Strijdkrachten.Tussen
1945 en I960 werd de Wieric
ker Schans gebruikt als muni
tiedepot. Opgeslagen worden
onder meer bazooka’s en fos-
forbommen. In I960 wordt de
laatste munitie verwijderd en
gaat het fort fungeren als op
slagplaats voor het leger en
het in Delft gevestigde wapen
museum. In de jaren zeventig
fungeerde Wiericker Schans
onder meer als communicatie-
centrum van Defensie met de
Nederlandse militairen die in
het toenmalige West-Duitsland
gelegerd waren. In december
1997 ging het eigendom van
de Wiericker Schans over van
het Ministerie van Defensie
naar Staatsbosbeheer. Deze in
stantie zoekt nu naar een pas
sende bestemming voor dit
historische monument. Naast
bovengenoemde openingstij
den in het kader van het pro
ject ’Reisgenoten’ is het ook
vangen door de meer oostelijk De combinatie lood met koper mogelijk op de Wiericker-
gelegen Nieuwe Hollandse
Waterlinie. Omdat de Wieric
ker Schans geen deel uitmaak
te van die Nieuwe Waterlinie,
verloor hij snel aan betekenis
als verdedigingswerk. De be
stemming veranderde rond
1828 in opslagplaats van bus
kruit en munitie. De schans
werd aangewezen als 'Hoofd
depot van 's Rijks buskruit’.
De oorspronkelijke 17e-eeuw-
se bebouwing maakte groten
deels plaats voor nieuwe de
pots en magazijnen. Slechts de
kazernewoninkjes en de drie
uitvalspoorten (sorties of po-
ternes) dateren nog uit 1673.
De huidige toegangspoort
werd in 1783 gebouwd. Er
werd bij de bouw hiervan on
der meer gebruik gemaakt van
onderdelen van de oorspron
kelijke poort van 1673. In
1747 werd het ’groot pulver-
magazijn (of kruithuis) ge
bouwd. Andere arsenalen en
bunkers dateren uit 1786,
1830, 1937 en 1938. In 1951
Pond op de icrsanlc LL
