Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
1876.
N° 1777.
Zondag 16 Januari.
Kennisgeving.
weder.
tels
f
zelf.
FF
eproefd.
truien
M. Krher
km Nr t.
Tanden
Iwaler
pasta.
ing
De inzending van advertentiön kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave.
een
■s
zonder is het
men daarmede
>de en onder-
roorwerp zjjn
personen
lat opzicht
kruik de OUD
N-OLIE. Die
ia alleen door
ken, gebrnike
is het flesehje
te Delft, bjj
bjj:
iVestewageatr,
Oostpoort.
i de ervaring
tot het doel
het Opper-
Fjj represen-
iet meer aan
rtuiging, dat
doctor maakt
ligheid, maar
uden betrek-
lien de mid*
m in achtge-
jebrek hebben
onachtzaam-
GOUDSCHE COURANT.
ADVERTENTIËN worden geplaste
van 15 regels a 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Afzonderlijke Nommers VUF CENTEN.
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is 1.75,
franco per post 2.
groote publiek geeft meermalen blijk het
meid niet te vatten tusscbeu een goed
een slecht tooneelstuk. Prullen trekken
eriu-PreparaUn ie
chenk, winkelier
letterdam bij F.
jhippeieijn C°. I
;e bij J. L. F. C. t
>rd ijk te Utrecht
bij F. ven Wind- i
ewaler by T. J. I
by A. Wolff.
ikMi
De BURGEMEESTER van Gouda doet te-weten,
dat eene van het Ministerie vati Koloniën ontvan-
gen kennisgeving, vermeldende de voorwaarden waarop
eene vrijwillige verbintenis bij het leger in Oost-
Indië kan worden aangegaan, ter inzage van een
ieder, van des voormiddag» 10 tot des namiddags
1 ure,k ter Secretarie der «gemèente is nedergelegd.
Gouda, den 15n January 1876.
De Burgemeester voornoemd,
VAX BERGEN IJZENDOORN.
hrt Tandjploiubcar-
zonder pij» in da»
ut aa
verder bederf ba-
1.20
tiache tandpijn by
idvleetch, bet loet
de nieuwe vorming
et door versterking
offen reinigt, geeft
c, terwijl het den
i.
>0 den adem, e»
witten glans te
en het tandvkceck
HM’ $en dagelykech
tige taudstecD ver-
uan helderheid en 1
il.
k. Hot-T.kd.ru I.
Weenen
ren 80 Cents.
in-Mondwater zya
bet Publicum be-
jtevolge gehad, of
d»t, daarom waar»
voor aankoop van
Let tolt linent ttn Here en ne l'entendent
pointlet enpnlt médtaere» eroienl V entendre
parfultemenllet y randt etpriti ne 1''entendent
quelqucfuit pat lout cnlier; ilt Irouvenl obteure
ce qtd etl obtcilre, comate ilt trouvent clair
ce qni ett clair.
La Bkuyèr».
Het kost ons, zonen der 19e eeuw, ongetwij
feld moeite ons dien verafgelegen tijd voor te
stellen, toen de kunst van lezen nog slechts
e«n voorrecht was van enkele personen. Wij
kunnen ons haast geen denkbeeld vormen vau
een tijd, toen al leeft de geestelijken in het bezit
waren van
zinnige kunst
kens en
waardoor ’t hen mogeljjl
gedachten op verren i
te deelen, zonder dat gewone menschen iu de
mogelijkheid waren het schrift te ontcijferen.
Wjj,
wij slaan
l een
goede roman te lezen is uitstekend, en de goede
vruchten die het maatschappelijk leven van
goede romanlectuur kan plukken zijn onschat
baar. Maar wij gelooven 1". dat er veelal een
slechte keus wordt gedaan onder de boeken,
die van de pers komen en 2°. dat de wijze
waarop gelezen wordt, zeer dikwijls af te keu
ren is. Wat het eerste betreft het volgende.
Over ’t algemeen kiest men uit den grooten
voorraad boeken, die uitkomen, tot zijn lectuur
diegene, welke zonder iuspanniug, gemakkeljjk
en bedaard kunnen gelezen, kunnen begrepen
worden. Juist verkeerd. Juist moest men die
préfereeren, die nog veel onverstaanbaars, veel
onduidelijks hebben, het lezen waarvan wel is
waar eenige inspanning kost maar dat juist
daardoor meer genot, meer degelijk amusement
verschaft. Evenzeer als het een slecht teekeu
is, wanneer een mensch van zekere ontwikke
ling voor zijn dageljjkschen omgang
kiest, die beneden hem staan in di
zoodat hij steeds excelleert en als ’t ware een
soort koninkje is te midden zijner minderen
zij ’t dan ook in het rijk der blinden
evenzeer getuigt het tegen iemand ’s verstand
wanneer hij voortdurend boeken leest, die
als gesneden koek door hem kunnen worden
verteerd en die bijna door hem kunnen wor
den genoten in een 3 kwart slaperigen toestand
na een copieus diner in de zachste easy-chair,
die er te vinden is.
Neen, in de reeks boeken die door ons wordt
gelezen moet de ontwikkeling zichtbaar zijn,
die bij ons plaats heeft en evenzeer als de boe
ken die wij thans lezen vóór 10 jaar zoogoed
als onleesbaar voor ons waren, evenzeer zullen
wij over 10 jaar, als ’t goed is geschriften ge
nieten, die thans nog als ’t ware gesloten zijn, daar
zij ons te hoog zijn. Ook in onze lectuur moet
vooruitgang zjjn te bespeuren. Kinderboekjes,
indertijd onze lust en genot, hebben immers
voor een deel hunne waarde voor ons verloren
en de sprookjes en vertellingen, eenmaal met
klimmende aandacht afgeluisterd uit den mond
van moeder en grootmoeder (de bakers vertellen
niet meer zooals in van Alphen’s tijd) hebben niet
meer dezelfde bekoring voor ons als voorheen
Wjj allen hebben goed acht te geven op onze
lectuur. Wij allen, ’tzjj wjj werklieden zijn,
die na een dag vol zwoegen en arbeiden een
rustig avonduurtje wijden aan de lezing van
een gehuurd of geleend boek, ’tzij aanko
mende jongelingen die gedurende vacantie-
tjjd of in een uurtje tussenen schooltijden in
aan de hand van dezen of genen ’t rijk der fan
tasie betreden, ’tzij wij tot hen behooren die
dag in, dag nit op kantoor zittende des Zondags
aan onzen leeslust voldoen, wie of wat we ook
zijn, we moeten letten op ’t gehalte onzer boe
ken. Wij moeten slechts die lezen, welke wat
bevatten voor verstand, gemoed of hart. Wjj
moeten slechts die lezen, waarvan we wat meê-
dragen in het maatschappelijk en huiselijk leven,
waarvan de lectuur onze menschenkennis ver
meerdert, onze gezichtskring uitbreidt, ons oor
deel verscherpt. Het hoofddoel van het lezen
moet niet zijn: «veel te weten” wandelende
woordenboeken mogen uit een oogpunt van
curiositeit merkwaardig zijn, heel veel nut bren
gen zij niet te weeg maar welontwikkeling
van den geest, verscherping van het oordeel, ver
edeling van het gemoed.
Laten wjj dat in het oog honden en nu met
een enkel woord spreken over de wijze, waarop
gelezen wordt.
Er is zeer veel waars in de bekende klacht
van Multatuli, door hem telkens en telkens
herhaald, dat de menschen voortdurend bljjk
geven niet te kunneu lezen.
Dit is treurig, en wel vooral hierom, omdat
de meeste zich verbeelden het wel te kunnen.
Een groot aantal van hen, die daar geregeld
boeken lezen, die ’t eene nog niet geëindigd
hebben of weder een ander begonnen, zou
den een zeer belachelijk figuur maken, wan
neer zij eens rekenschap moesten géven van
'tgeen zij geprofiteerd hadden bij de lectuur en
menig schrjjver zou versteld staan, wanneer
hjj eens de uitwerking zag der door hem ge-
uite gedachten, die zoo geheel anders werden
opgevat dan zij waren bedoeld.
Laat ons een voorbeeld nemen.
Het groote publiek geeft meermalen bljjk het
onderscheid niet te vatten tusschen een goed
en
gjj afgaat op het g<
t zijn dageljjksche Ie
heeft uitgekozen. Vrjj gemakkeljjk zal 't
I en de graad
ontwikkeling te leeren kennen van uw
man, wanneer gij een lijst voor u hebt
de boeken, die hij in ’t laatste jaar heeft
Het aanzienljjke g-tat boeken dat in
met die, welke in allerlei talen ouze grenzen
groote gedachte doen opvatten van
in Nederland gelezen wordt. Enja, er wordt
dat ’t zelfs niet gedrukt,
tijze, waarop gelezen wordt is veelal zoo, dat
‘7 - - q 1
de toen zeker eenigszins geheim- deel verkwist mag heeten.
om verschillend gevormde tee-
merken te begrjjpen en 1
[elijk wetd als 't
gedachten op
begrijpen enkele geestesproducten van hen,
die in vroegeren en lateren tijd hebben
uitgemunt, 'tzij door hunne oorspronkelijke die bjj ons plaats heeft
gedachten, 'tzjj door den schoonen vorm, waarin
zij hunne denkbeelden wisten te kleeden.
Zeg mij wat soort van lectuur gij kiest en
ik zal u zeggen wie gij rijt," is tot op zekere
hoogte zeer waar en 't zal in de meeste ge
vallen een juist oordeel zjjn, dat gjj velt over
een persoon wanneer gjj afgaat op het gehalte
der boeken, die hij tot zjjn dageljjksche lectuur
heeft uitgekozen. Vrjj gemakkeljjk zal 't u
vallen het karakter, het verstand
van
buurman,
van
gelezen.
Het aanzienlijke gaftak boeken dat in ons
klein vaderland wordt uitgegeven, vermeerderd
met die, welke in allerlei talen onze grenzen
van alle kanten overstroomen, moet inderdaad
ecu groote gedachte doen opvatten van 'tgeen
er in Nederland gelezen wordt. Enja, er wordt
veel gelezen, maar daaronder oneindig veel,
waarvan 't beter ware dat 't zelfs niet gedrukt,
laat staan dan gelezen werd, maar dan nog de
wijze, waarop gelezen wordt is veelal zoo, dat
de tjjd aan de lectuur besteed, voor een goed
En nu wane men niet dat wjj slechts voor-
te verstaan, standers zjjn van zoogenaamde wetenschappe-
'i ware de lijke lectuur, dat wjj b. v. romanlectuur zouden
afstand aan elkander mede I veroordeelen, volstrekt nietintegendeel
'eljjkheid waren het schrift te ontcjjferen.
goor wien bjjna geen uur omgaat of
u i een oog in boek, courant of brief,
moeten ons inderdaad eenigszins inspannen om
dien vroegeren toestand voor den geest te bren
gen en een dageljjksche omgeviug zonder lectuur
is voor ons bjjna ondenkbaar. De kunst van
lezen beschouwen wjj dan ook niet langer als
een kunst. Wjj leeren lezen, zooals wjj leeren
sprekeu. Het spreekt voor ons van zelf dat de
mensch leest, bjjna even als dat het van zelf
spreekt dat hij eet.
Lezen en lezen is echter twee.
De kunst van 't spellen der letters, 't vor
men der woorden, 't maken van zinnen is ons
allen natuurljjk eigen, maar er is een ander
lezen, dat minder algemeen is.
Dit laatste is 't volkomen begrjjpen, 't vol
ledig verstaan van een schrjjver. Dit laatste
is niet alleen de beieekenis der woorden vat
ten en zelfs dit is minder gemakkeljjk dan
het schjjnt maar de juiste bedoeling van
den zin begrjjpen, zoodat men de gedachten
van den schrijver opneemt in zjjn geest en zich
bjj iedere bladzjjde, die men omslaat, meer en
meer t'huis gevoelt in diens gedachtengang.
Om goed te kunnen lezen, moet men zich
lang hebben geoefend, behoeft men niet veel
te hebben gelezen maar wel met jjver, ernst
en studie zich te hebben ingespannen om te
