Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
1876.
N 1826.
BINNENLAND.
Zondag 7 Mel.
b
Het VOOHSTEL-MOENS.
den 13
en het
.ndeze
as met
mate-
echte
tonder
Bij deze Courant behoort een
Bijvoegsel.
GOUDSCHE COURANT
D. ISt.
kenkeeg.
eastrut.
Dm-
wageatc.
sort.
UDER8
mens op
oormid-
is aldaar
m, eind»
neen ge
en uit-
CHENt
tmeeeter,
NEL
lel
EN.
ckelende
.NTEN-
i te ga
an groei
mdt liet
liet vele
□ejeugd
fcken op
k dezer
den on t-
k>1 Wh
□et voor
ildLkan
HAAK-
3
itleat te
adert, de
en echte
i de kier
de kier-
i is een
laekeninf
>n, Ape-
nndt op
eld zijn,
daar wel
te zien
lleeu die
'eekening
tea voor
;gen ter
ledrukta
50 cents
MAAG.
NG
IPTE in
ayn
EN1>.
dubbele
van Donderdagmorgen stonden o. a. terecht
J. v. R.» oud 32 j., geb. en wonende te Sluipwyic,
van beroep arbeider, beach, van diefstal van 2 eenden en
en 1 waard. Eisch 3 maanden gev. cell.
P. de H.f/ 61 j.r geb. te Gouda, van beroep koop
man, beach, van diefstal van pantoffels en bedelarij.
Eisch 4 maanden gev.
In deze zaken over 8 dagen uitspraak.
Heden morgen is door het gerechtshof te *s Gra-
venhage uitspraak gedaan in de zaak van Hendrik
Jacobus Jut en Christina Goedvolk.
Eerstgenoemde is schuldig verklaard aan manslag
met voorbedachten rade (moord) op twee personen ge
pleegd met de bedoeling' om daardoor den diefstal
gemakkelijker te maken en veroordeeld tot levens
lange tuchthuisstraf- Laatstgenoemde is schul
dig verklaard aan diefstal en veroordeeld tot
rige tuchthuisstraf.
Zooals men weet was door het Openb. Ministerie
gerequireerd tot veroordeeling van beiden tot levens
lange tuchthuisstraf.
Donderdagavond heeft eene vergadering plaats ge
had der afdeeling nGouda en omstreken* der ver
eeniging H Folksonderwijs.’* Daarin zijn de punten
van beschrijving besproken voorde algemeene verga
dering der vereeniging te Utrecht op 20 Mei a. s.
Tot afgevaardigden naar die vergadering werden
benoemd, de hh. G. B. Lalleman, C. Messemaker en
Mr. J. Fortuyn Droogleever. Tot plaatsvervangers
werden gekozen de hh. N. Fransqois Snel, Dr. H.
IJasel de Schepper en D. Ruyter.
Uit eene mededeeiing van den voorzitter bleek, dat
■•thans wm-HO lede» bevat, tcrwyl
de leden op 't hart werd gedrukt voortdurend v erk-
zaam te zijn in ’t belang der vereeniging en andere
op te wekken toe te treden tot de veretniging.
Voorts werd na een korte inleiding van den voorzitter
een adres tot adhesie aan 't ontwerp van den heer Moens
ter teekening gelegd en staande de vergadering door
verscheidene personen ge teek end. Wij verwijzen dien
aangaande naar bovenstaand artikel.
Wij vernemen dat de Commissie voor het hulde
blijk der Nederlandsche i jeugd op het graf van dr.
Heije, naar aauleiding van de opmerkingen van ver
schillende ambtgenooten, die zoo onmiddelijk na de
collecte voor den watersnood de zaak niet ter sprake
konden brengen, besloten heeft zich nog tot 31 Mei
a. s. voor bet ontvangen van bijdragen beschikbaar te
stellen.
Bij de algemeene vereenigde Commie voor den
watersnood te Amsterdam is tot dusver/210,688,59
ontvangen.
Deelden wij in ons voorlaatste nr. een en ander
mede, aangaande de medewerking der postadministratie
tot het inbrengen van gelden in spaarbanken, thans
deelen wij daaromtrent nog *t volgende mede
Te rekenen van den 1 Mei jongstleden zal
bij alle post- en hulpkantoren de gelegenheid openstaatf
gelden aan spaarbanken over te maken en terugbetaling
daarvan te erlangen. Aan de belanghebbenden zal op
hun verlangen bij elk kantoor opgave worden gt daau
van de spaarbanken, tot welke dat kantoor in betrek
king staat, ten einde zij daaruit eene keuze kunnen doen.
Voor de inschrijving der inlagen en terugbetalin
gen, welke door tussebenkomst der postadministratie
geschieden is van regeeringswege een afzonderlijk
model van spaarbankboekje vastgesteld.
De overzending van gelden door de belanghebben
den aan de spaarbanken en door de spaarbanken aitji
belanghebbenden geschiedt door middel van post» isscls.
Die voor de eerste maal door tusschenkomst dtr
post inlage in eene spaarbank wil doen, zendt baar
het bedrag toe door eeneu postwissel, waaraan is
gehecht een aanvrage om als inlegger te worden
toegelaten. Afzonderlijke formulieren voor deze post
wissels zijn bij de postkantoren verkrijgbaar. Wie
reeds vroeger als inlegger een boekje bij de spaar
bank bad, doch zich de gelegenheid wenscht voor
te behouden voortaan ook door tusschenkoinst detr
postadministratie inlage te doen of terugbetaling U?
vragen, knu aan het kantoor der spaarbank ket
slechts ten deele door haar bekostigd en voor
’t andere deel door het Rijk, dat aan de ge
meenten in ’t algemeen belang voorwaarden
stelt, die voor een voldoende inrichting en wer
king van het onderwys noodig zy.i.
Een eenvoudige mededeling van de strekking
en inhoud van het voorstel doet terstond reeds
aan ieder onbevooroordeeld* zien, dat het hoogst
wenschelyk is dat het worde behandeld en
spoedig aangenomen.
Niet te verwonderen dan ook dat al spoedig
na de indiening van het voorstel uit verschil
lende deelen van ons land stemmen opgingen,
toejuichende het voorstelMoens en evenmin
dat al spoedig adressen werden ingediend daar
aan adhaesie betuigende. Zooals van zelf spreekt,
ging de Vereeniging Volksonderwijs, in deze
voor en zoo wel 't hoofdbestuur als onderschei
dene afdeelingen toonden hunne sympathie met
't voorstel.
Ook de afdeeling Gouda» heeft in een dezer
dagen gehouden vergadering dat adres aan de
orde gesteld, hetwelk spoedig met vele hand-
teekenmgen werd verrykt.
De onderwijszaak is echter eene algemeene
zaak. Daarom moet de onderteekening ook
algemeen zijn. Geenszins behooren de onder-
teekenaars alleen gevonden te worden onder de
leden van VoUuonderwijn maar ieder, die
wenacht dat het peil van 't onderwys hier te
lande, beier wordt, ieder die oog en hart heeft
voor de ontwikkeling v*u^Übvolk, behoort
zyn naam op 't adres te stellen.
De toestand, zooals die nu is, is onvoldoende.
Heeds bij een oppervlakkigen blik wordt men
daarvan overtuigd. Heb is hoogst noodzakelijk
i dat daarin zoo epoedig mogelijk verbetering komt.
Welnuieder daarom het zjjne gedaan en de
Regeering overtuigd dat het een volkswensch
is dat het Voorsteï-Moens worde aangenomen!
Het adres, zooals het op de vergadering der
hier gevestigde afdeeling VoUuonderwijn is
vastgesteld, luidt aldus:
Aan de Tweede Kamer der Staten Generaal
geven met verschuldigden eerbied te kennen
de ondeigeteekenden
dat zij de indiening door den heer Moens
van een wetsontwerp tot wijziging van enkele
bepalingen der wet van 13 Augustus 1857
(Stbl. no. 103) met vreugde hebben begroet
dat zy wel is waar van meening zijn, dat
die wet met behoud der grondslagen, waarop
ons nationaal schoolwezen rust een alge
meene herziening behoort te ondergaan
dat huns inziens echter, terwjjl deze zeer zeker
gewenscht is, een onverwjjlde herziening van
enkele bepalingen door den toestand, waarin
het lager onderwys verkeert, en door het hooge
volksbelang, dat daarbij betrokken is, gebie
dend wordt geëischt;
dat zij daarom er zich over verheugen, dat
terwjjl een algemeene herziening der wet door
de regeering voorbereid wordt een lid Uwer
Vergadering het initiatief genomen heeft, opdat
zonder verder tijdverlies gedaan worde wat geen
langer uitstel gedoogt;
dat zij een voorzieningals die dat initiatief
ten doel heeft, beschouwen als een der drin
gendste eischen van bet oogenbliken
dat zjj dus zich veroorloven den wensch uit
te spreken, dat het Uwe Vergadering behagen
moge, zoo spoedig mogelijk aan genoemd wets
ontwerp, voor zoover npodig gewijzigd, Haar
goedkeuring te veileenent
GOUDA, 6 Mei 1878.
In de zitting van de Arr.-Rechtbauk te Rotterdam
Zooals onze lezers weten is door het Kamer
lid Moens een voorstel ingediend tot wjjziging
van enkele bepalingen der wet van 3 Augustus
1857. Daar de strekking van dit voorstel in
hoofdzaak reeds door ons is medegedeeld en
nog onlangs in een alhier gehouden vergadering
van VoUuonderwijn door Prof. B. H. Pekel
haring nader toegelicht, zoo kunnen wij thans
volstaan met de herinnering dat volgens het
voorstel door de wet gezorgd wordt:
1. dat er een voldoend aantal goed ontwik
kelde onderwijzers worde gevormd;
2. dat het onderwys in iedere school door
een voldoend aantal onderwijzers worde gegeven;
3. dat de behoorlijke bezoldiging der onder
wijzers by hen, die zioh aan dat ambt hebben
gewyd, den Inst en de geschiktheid beware, en
den lust om zich daaraan te wjjden by steeds
meerdere en meer geschikte jongelingen ver-
hooge;
4. dat vöor elke school, ook de kleinste,
dezelfde acte van bekwaamheid zal worden ge-
eischt van hen, die aan het hoofd daarvan
worden gesteld
5. dat de kosten van onderwys, naar vaste
regelen, voor een gedeelte door den staat worden
gedragen.
Inderdaad mag liet hoogst wenschelyk worden
genoemddat zoodanig verandering in de wet
koine, dat die beginselen daarin worden ge
huldigd.
Het is toch een algemeen bekende zaak dat
zooals de toestand nu is, de leerlingen dikwerf
worden toevertrouwd aan onderwijzers, die, onder
den naam van kweekelingen bekend, niets zjjn
dan personen, die geheel ongeschikt zjjn tot
’t geven van onderwys en veelal in den vol-
sten zin van 't woord zelf nog leerlingen zjjn.
Voorts wordt een te groot getal leerlingen aan
één onderwijzer gegeven, dat veelal voort
vloeit uit 't gebrek aan onderwyzers, dat onder
de tegenwoordige regeling bestaat. Om 't aantal
goede onder wijzers te vermeerderen, moet hunne
positie verbeterd en vooral ook de gelegenheden
om tot onderwijzer gevormd te worden ver
meerderd.
Volgens het voorstel van den heer Moens,
zal in dit alles worden voorzien. Voor de
opleiding van onderwyzers zullen er zjjn min
stens 10, voor die van onderwijzeressen min
stens 3 Hjjkskweekscbolen. Er worden tevens
van Rjjkswege normaallessen gegeven. Voorts
zal als ’t getal kinderen op een school meer
dan 30 en minder dan 60 bedraagt, de hoofdon-
derwjjzer worden bijgestaan door een hulpon
derwijzer, van 60 tot 120 leerlingen door 2 hulp
onderwijzers, van 120 tot 160 door 4 hulponder
wijzers. Boven dit getal wordt voor elk 40tal
leerlingen of onderdeel daarvan weder een hulp
onderwijzer gegeven.
De onderwijzers zullen een vaste jaarwedde
ontvangen. Den hoofdonderwyzer wordt bo
vendien een vrije woning, zoo mogelijk met
tuin verstrekt of een geldelyke vergoeding van
huishuur. De jaarwedde van een hoofdonder-
wyzer bedraagt minstens 1000, die van hulp
onderwijzer met hoofdonderwijzers-aete minstens
/800, die van hulponderwijzer met hulponder-
wyzerS-aete minstens J 500.
De kosten van het onderwys zullen natuur
lijk zeer stijgen. Daar ze voor vele gemeenten
ongetwijfeld te zwaar zyn, wordt door den heer
Moens voorgesteld dat 't onderwys door de ge
meente wel beheerd en bestuurd wordt doch
