WEG.
ein
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
i&c°-
1876.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Zondag 16 .lull.
iverten.
en,enz.
en.
Bulteiilandscli Weizicht.
TE WEINIG STAATSZORG.
ht.
GOUDSCHE COURANT
neercl
rer de Don-
P. Lasonder.
Spuistraat.
reid volgens
Gouda alleen
len heer L.
mt.
dateeg.
8.
UI>A,
ren met het
maagver-
verding de
n, by ronder
laxerend
met berigt
navolgend.
e weg D 321
onheiigelyke
.EN, i» een
.an J. J
ekeniog zich
s het doosje
snt op te zijn
een namaak-
ut.
meer waken dat het kind ran den onkundige
niet vergiftigd wordt door verknoeide levens
middelen of zijn gezondheid verliest in ongezonde
scholen. Men bouwt dikwjjls prachtige scholen,
hoe zelden wordt op de eischen der gezondheids
leer gelet! De wetenschap zoekt naar de meest
geschikte schoolbanken, de praktijk schjjnt van
geen rugkrotnmingen of oogziekten te weten.
Arbeiderswoningen verrijzen bij honderden, een
gelukkig verschijnsel, om het mogelijk te maken
dat ongezonde krotten, die men nog woningen
durft noemen, verlaten kunnen wordentoch
geschiedt het bouwen nog dikwijls zeer ondoor
dacht, en men ziet daarbij dikwijls werken, alsof
de gezondheidsleer een geheel onbekende weten
schap was. Nog onlangs zag ik in een rij nieuwe
woningen de gelegenheid gemaakt om in de
bedstede een kribbe te kunnen hangen voor de
kinderen. Op goed drinkwater wordt zelden gelet,
de plaats der privaten is dikwijls verkeerd ge
kozen. Men moet zoo zuinig mogelijk bouwen
omdat de rente anders niet genoeg zou zijn.
Zon philantropie en eigenbelang in deze zaak
niet zeer goed te vereemgen zjjn, als er in iedere
gemeente een bouw-commissie was, om alle
bouwplannen te onderzoeken? Dan zoude men
er niet naar jagen om goedkoop bebouwen, maar
het goed bouwen zoude meer op den voorgrond
moeten treden.
Wel is eenige verbetering merkbaar, maar de
feiten staan nog te veel op zich zelven. Een
goedgezind gemeentebestuur doet iets, een
minder goedgezind doet ui.*., hier wordt iets
door particulieren gedaan, op andere plaatsen
neemt men geheel het latteen aller in acht. De
Hooge Regeering moet zich met de zorg voor
de volksgezondheid belasten, dan alleen is een
algemeene verbetering mogelijk.
Maar de geneeskundige raden in de provinciën,
de gezondheids-commissiën in de steden? Ja,
die lichamen bestaan, zij kunnen advies geven,
zij kunnen raden, misschien bedreigen, maar
verplichten om den gegeven raad te volgen
kunnen zij niet Tegenover onwillige gemeente
besturen zijn zij onmachtig.
Zij kunnen waarschuwen, zij moeten macht
hebben te bevelen, in alles wat de gezondheid
der ingezetenen betreft.
Vreest men voor misbruik van macht, vreest
men voor een geneeskundige dwinghutdjj? Vrjj-
heid is noodig, maar in zoovele gevallen moet
men zjjn persoonlijke vrjjheid opefferen om lid
der maatschappij te kunnen bljjven, dat die
opoffering van vrijheid om den wille der vólks-
gezondheid gemakkelijk zal gedragen worden,
als men daaraan eerst gewend is.
Aan de gemeente-besture'n in het algemeen
kan het niet overgelaten wordende gemeente
kas gaat meestal boven de volksgezondheid; het'
rjjk moet kunnen bevelen en ambtenaren aan
stellen die zorgen dat de gegeven bevelen wordèn
uitgevoerd.
Het toezicht op de levensmiddelen, op de ge
bouwen, op da middelen van vervoer en zooveel
meer, moest aan die ambtenaren worden toe
vertrouwd dan zoude men leeren inzien wat
dringend noodig was, spoedig zoude men de
goede gevolgen ondervinden, en wat men eerst
als noodeloozen dwang had beschouwd, zoude
men als een groote weldaad leeren zegenen.
L.
Vit hetgeen we in on» vorig overaicht mededeel
den hebben onze lezers genoegzaam den loop der be
raadslagingen over de Wet op de verkiezing der maires
kunnen nagaan. Nieuwe beschouwingen omtrent een
of ander punt vonden we in de uitvoeriger verslagen
niet, en we zullen dus niet op het verhandelde terug
komen. Uit een later telegram blijkt, dat artikel 2
der wet waarop alles aankwam, in haar geheel is
aangenomen en het ministerie derhalve eene meerder
heid gevonden heeft. Toch schijnt dit met de grootste
moeite geschied te zyn. Een deel der Kamer ont
hield zich van stemming, omdat zij niet vóór de wet,
maar ook niet tegen het ministerie stemmen wilde.
Dinsdag grepen de algemeene beraadslagingen plaats,
waarbij vooral de quaestie ter sprake kwam of de
gemeentewet in haar geheel moest worden verbeterd
dan of men zich enkel met een wet op de benoe
ming der maires vergenoegen zou. Met een vrij
groote meerderheid en tegen den zin van Gambetta
besloot de Kamer tot het laatste. Het Kabinet had
haar trouwens het mes op de keel gezet door van
het wetsvoorstel een kabinetsquaestie, een zaak van
vertrouwen te maken. Niet geheel ten onrechte komt
de République Franydee hiertegen op. Zij waarschuwt,
dat de Regeering zichzelve zal verzwakken en de kracht
der republiek tevens, wanneer zij niet volgens begin
selen, maar volgens persoonlijke overtuigingen de
zaken wil besturen. De Rep. Franc, vertrouwt evenwel,
dat in het begin der volgende zitting eene organieke
gemeentewet zal worten ingediend.
Dinsdag hield men de algemeene be-aadslagingen
en werd art. 1, houdende afschaffing der wet van
1874, aangenomen, doch Woensdag is de beslissende
slag geleverd, bij de behandeling van -art. 2, waarbij
wordt voorgeschreven, dat voorloopig en tot de aan
neming der organieke gemeentewet de maires gekozen
worden zullen door en uit den gemeenteraad in alle
plaatsen, behalve in de hoofd plaatsen der departemen
ten, arrondissementen en kantons, waar de president
deï Republiek de maires benoemt. Juist die uitzon
dering was het punt, wAarom'trert de meer geavan
ceerde republikeinen het met de Regeering niet eens
worden honden.
Omtrent het doel en het resultaat van de ontmoe
ting te Reichstadt weten de bladen thans verschillende
bijzonderheden mede te deelen. Behalve de reeds
gemelde, dat overeenstemming was verkregen omtrent
deze drie punten: handhaving van het beginsel van
non-interventielocaliseering van den oorlogingeval
een eindbeslissing moet volgen eerst een iateruatro-t
naai congres, moeten ook nog andere punten bespro
ken zijn. De Post althans verzekert, dat ook geha i-
deld is over: de Donau-quaestiehet verlangen van
Oostenrijk om in geen geval de stichting van een'
groot Servisch rijk toe te laten, en einddyk ge
meenschappelijk te inflüenceeren tot het verkrijgen
van een wapens***-
punt zal hebben
De Serviërs1 schijnen weder slaags geweest te zijn
>met de Turken. Daar zij zelven berichtten, dat dtf
uitslag onbeslist bleef, zal het voordeel stellig wel
aan de zyde der Turken gebleven zijn.
GOUDA, 1| Juli 1876.
Bij kon. besluit is o. a. herbenoemd tot plaatsv.
kantonrechter te Gouda, met ingang van 3 Aug.'
1876, mr. P. J. Snel.
Gedurende deze treek werden de examens aan de
Rijks1 Hoogere Burgerschool alhier in het openbaar
gehouden, zooals dit jaarlyks in de tweede week ran
Juki geschiedt. Ditmaal was echter eenigszins ran
de gewoonte afgewekën, daar ook in de gymnattieb
een openbaar examen werd afgelegd. Dat "dit vak
door veten niet wordt geteld, bleek ook ditmaal,
daar slechts de helft der teerlingen deze lessen bijwonen,
maar ook ditmaal is wederom gebleken, dat zij ongelyk
hebben. Men moet getuige geweest zijn van de
inspanning, die het examen in andere vakken van het
hoofd onzer jongens vordert (groot was ook thans de
schaar der getuigen niet) omte waardeeren, dat naast
de vakken die den geest ontwikkelen, oqk het lichaam
rijd deel krijgt en spieroefening daarbij is gevoegd.
Wie deze jongelieden zag werk-1», moet sympathie1
hebben gekregen voor dit vak, achting voor de be
kwaamheid van den heer Steenbergen, aan wien het
I
~i7/
f
Post
papier
in
le Soorten.
Reeds op de schoolbanken schreven wjj;
Gezondheid is de kostelijkste schaten op lateren
leeftjjd, van het ziekbed verrezen, zeiden wij na,
wat we reeds als kind geleerd haddenJa, de
gezondheid is meer waard dan alle schatten.
Dwaas ia hjj dus, die dat kostbare goed roekeloos
verwaarloost; dwaas is hij, die zyn gezondheid
niet, zooveel in hem is, tracht te bewaren. Is
dit de plicht van ieder, hem door het eigenbelang
ten dringendste voorgeschreven, het is ook de
plicht der Regeering om voor de gezondheid
der burgers te waken, om de sterfte zooveel
mogeljjk te verminderen en tot 't laagst tnoge-
lijke cjjfer te brengen. Wat de goede zorgen
van de Regeering in dit opzicht vermogen,
wordt ons in' vele steden geleerddoor de maat
regelen te Londen bijv, genomen is het sterfte
cijfer daar eenige percenten minder geworden,
en nu zoo gunstig als in eenige groote stad, en
veel b'ter dan in onze meeste gemeenten.
Volgt men de discussiën in vele gemeenteraden,
gaat men na wat de Hooge Regeering in deze
zaak doet, dan moet men betreuren dat onze
regenten het hooge belang van dit onderwerp
niet willen begrijpen, wat nog erger ia.
Goed drinkwater is een eerste vereischte voor
de volksgezondheid. H(>e weinig gemeenten
kunnen zich in het bezit van goed drinkwater
verheugen, hoevele burgers moeten zich met
schadelijk drinkwater behelpen! Men maakt
plannen voor waterleidingen, men onderzoekt,
men herhaalt het onderzoek, breekt een besrnet-
teljjke ziekte uit, dan gaat men de plannen
ernstig bespreken, maar tot uitvoering komt het
niet. Men bouwt nieuwe scholen, niet zelden
sieraden voor de gemeente, maar men vergeet
dat goed drinkwater een eerste behoefte is, en
doet niets om dat aan de leerlingen te kunnen
verschaffen.
Reinheid en zindelijkheid zijn de beste voorbe
hoedmiddelen tegen ziekten, de Hooge Regeering,
hiervan overtuigd, legt belasting op de zeep,
dat is op de zindelijkheid, terwjjl de gemeente
besturen het voor een noodelooze weelde houden
om voor geschikte gelegenheid tot baden te
zorgen. Wanneer op ongeschikte plaatsen on
gelukken gebeurd zjjn, dan wordt het baden daar
verboden, maar men vergeet een geschikte plaats
aan te wjjzen. Uitwasemingen van riolen en
stinkende slooten zjjn hoogst nadeelig, wat wordt
jn de meeste gemeenten gedaan, om die broei
nesten der besmetting op te ruimen? Ja, somtjjds
maakt men verordeningen, om die krachtig ten
uitvoer te brengen, als er offers gevallen zyn.
Alweder den put dempen als het kalf verdronken
is. De uitwerpselen van mensch en dier verpesten
niet zelden den grond en den dampkring, hoewel
deze, goed behandeld, nog aanzienlijke winsten
zouden kunnen afwerpen, (hoeveel voordeel heeft
de gemeente Groningen daarvan niet getrokken!)
In boe weinige gemeenten wordt dit begrepen,
men volgt den ouden sleur, verliest de voordeelen
en behoudt een voortdurende oorzaak van be
smetting.
Maar reeds genoeg. Aan stof zoude het anders
niet ontbreken om aan te toonen dat voor de
volksgezondheid te weinig zorg wordt gedragen.
Maar is volksgezondheid staatszorg? Wel schrjjft
de grondwet1 net niet speciaal voor, maar dit is
een zaak die zoo van zelf spreekt, dat een voor
schrift niet noodig is. Acht de Regeering het
noodig om haar zorg uit te strekken over1 de
gedwongen spaarpenningen van zoovele ambte
naren, waakt zjj er voor dat da meest intelligente
personen in hun ouderdom een voldoend bestaan
hebben, alsof hun zelf de zorg daarvoor niet
kon toevertrouwd wordenzjj moet dan nog
groot Servisch rijk toe te laten,
mstils'tand, wanneer de oorlog zeker
.a bereikt.
