Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
TEHS
TBS,
evoerd, bij
iven.
i
I
N° 1909.
1876.
k
BUITENLAND.
BINNENLAND.
IEND
Zondag f9 November.
SN.
1
n.
Buitenlandse!) Overzicht.
I
h
I
A
h
1
Haven.
iir
weg D 321
t.
'i besluit
teeg.
r de Den.
m.
GOUDSCHE COURANT.
DE
ICHTE
Latenden
Spuiatrut.
LEEFTIJD
ne KLEUR-
HER8TEL-
enz.
buitengewone
Spreker wekte
de
:id rolgen,
onde allee»
n beer L.
;n met hei
laagver-
weeding de
I, by ronder
ixerend
met bengt
navolgende
nheugeljjko
IN, is een
ran J.
lening zich,
het doogje
t op te zü»
>n nsmuk-
li’
Verschillende Commissiên in de vergadering van de
Prov. Staten van Zuidholland benoemd tot onderzoek
van voorstellen van Gedep. Staten hebben bereids hare
rapporten ingezonden, die gedrukt aan de leden zijn
roudgcdeeld. De slotsom van die rapporten is de
volgende
1°. Wat aangaat het voorstel aangaande het getal
en de bezoldiging der ambtenaren, die in het vervolg
voortdurend ter beschikking van den hoofd-ingenieur
van den prov. waterstaat in Znid-Hollaud zullen worden
gesteld eu hunne instr actiën, geeft de Commissie
in overweging den ingekomen brief aan Gedep. Staten
terug te zenden en dat college uit te noodigen in de
zomervergadering van 1877 aan de Prov. Staten een
voorstel te doen, op de regeling der pensioenen van
de hierbedoelde ambtenaren betrekkelijk.
2°. Ten opzichte van het adres van het Bestuur der
Maatschappij voor nieuwe geoctrooieerde gasbereiding
te Gouda, óm vergoeding van schade aan de gasleiding,
vereenigt de Commissie zich volkomen met het advies
van Gedep. Staten en stelt.zy voor, aan het Bestuur
dier Maatschappij te kennen te geven dat er geenerlei
termen bestaan, om de kosten, welke het gevolg waren
van het gebrek aan de gasleiding, in den loop der maand
Februari 1876 ontstaan, vqor rekening der provincie
te nemen.
3°. Betrekkelijk het adres van de Heeren Van Hall
en Montijn, om verhoogd subsidie uit de prov. fondsen
ten behoeve der droogmaking, van plassen onder de
gemeente Reeuwijk, adviseert de Commissie conform
het voorstel van Gedep. Stoten te besluiten, namelijk dat
eene tegemoetkoming uit de proV. fondsen worde ver
leend tot een bedrug van 100,000 mits door het Rijk
eeuu subsidie tot minste** J£^k bedrag worde toege
staan enz.
Kn aangaande de voorstellen tot wyziging van
bijzondere polderreglementen enz., stelt de Commissie
voor zich te vercenigen met de voorstellen van Gedep.
Staten, behoudens een kleine Wijziging in het bijzonder
reglement voor den Zuetcrmeerschen of nieuw droog-
i gemaakten polder.
Wij vernemen, dat te ’s-Bosch met 1 December
het 1ste nummer zal verschijnen van een nieuw tijd
schrift. Uit het Zuiden, maandblad voor Opvoeding en
Onder wij», onder redactie van eenige Noordbrabantsche
onderwijzers. De Redactie stelt zich vooral ten doel
de nieuwere denkbeelden op het gebied van opvoeding
i en on lerwijs, in die strekken vooral verbreid door de
Rijks-kweekschool te ’s-Hertogenbosch, zooveel moge
lijk algemeen bekend te doen worden.
GOUDA, 18 November 1876.
Naar wij vernemen, zal door den Minister van Oor
log eene poging worden aangewend om de gehuwde
militairen van betere woning te voorzien en tevens den
Staat de uitgave van belangrijke sommen te besparen.
Er zullen namelijk onderhandelingen met Gemeente
besturen of particulieren worden aangeknoopt tot het
bouWeu van woningen voor gehuwde militairen, welke
woningen door den Staat voor een tiental jaren in huur
genomen zouden worden.
Als bewijs dat de temperatuur van ons klein vader
land by oostelyken wind op een graadbreedte verschils
aanmerkelijk hooger of lager zijn kan, dient dat er
jl. Zondag in Friesland op vele plaatsen reeds werd
schaatsen gereden op waterwegen van eene grootte
als waarin toen nog in deze streek zoo goed als geen
Üs te bespeuren was.
In het jaar 1846 werd aan de gemeente Haastrecht
octrooi verleend om een tol te plaatsen op den IJsel-
dyk, Raby bet dorp, zullende de gemeente tevens
zich belasten met bet gewone onderhoud van de dyks-
kruin, van Btolwykeriluis af tot aan de grens van
het hoogheemraadschap de Krimpenerwaard. Thans
is de termijn van het octrooi verloopcn en neemt het
dijkcollege het gewone onderhoud op zich. Tevens
vervalt de tal de eenige in de waard en wordt
dia afgeschaft.
Op de groote najaar» veemarkt te Gorinchem op
Jl. Dinadag waren oirea 7Ö00 stuks vee aangevoeld,
waarvan verscheidene door Belgische en Fransche
handelaren opgekocht werden.
Zoowel uit Loudcu als uit Rusland ontvangen we
niets dan oorlogszuchtige telegrammen overal krijgs
toerustingen. Hieruit volgt nog niet, dat de vrede
dadelijk zal verbroken worden, maar duidelijk is, dat
men in beide landen, schoon vasthoudende aan de
conferentie, stellig verheugd is, dat de oorlog onver
mijdelijk is.
lu de Belgische Kamer beeft de afgevaardigde
B.ira gisteren een belangrijke redevoering gehouden
over den invloed, door de Roomsche feestelijkheid op
de verkiezingen uitgeoefeud op twee punten moeten
wij de aandacht vestigen vooreerst de verklaring, dat
de omwenteling van ’30 nimmer zou zijn tot stand geko
men, indien men bewustheid had gehad van deze toe
komst Bara heeft tevens formeel de vernietiging ge
vraagd van de verkiezingen te Antwerpen, Brugge en
Yperen. Namens de rechterzijde heeft de afgevaardigde
Jacobs geantwoord, o. a. met de zonderlinge bewering,
dat de invloed der geestelijkheid op de verkiezingen van
dag tot dag minder werd. Heden zou de heer Jacobs
zijn rede voortzetten. De beraadslaging in de Kamer
heeft de hartstochten opnieuw opgewondende pause-
lijke nuneius is bij zyu kerkgang bij gelegenheid van
den naamdag drs kouings uitgefloten.
In zijn antwoord heeft de minister Malou tot op
sekere hoogte de gegrondheid van Barn’s bezwalren
tegen do kieswet van ’67 erkend en uitzicht geopend
Op herziening.
Ia <ic Fransche Kamer is eergisteren de verkiezing
van Milcent te Kamerijk goedgekeurd, die van Dude-
maiue echter vernietigd met 341 tegen 153 stemmen.
De discussie was nu en dun vrij onstuimig.
Tot heden is bij den Duitschen Rijksdag geen voor
stel ingekomen tot het verleeneu van subsidie voor
de Parijsche wereldtentoonstelling, en er schijnt ook
geen plan op te bestaan, zoodat de deelneming der
Duitschen twijfelachtig wordtzonder dat subsidie
toch is de zaak in het geheel niet te doen.
In de berichten uit Rome is de definitieve uitslag
der verkiezingen thans bekend; verkozen zijn 421
progressisten en 87 gematigd liberalen.
Donderdagavond had er in de zaal en Ver
maak" een buitengewone vergadering plaats met dames
van de afd. Gouda en omstreken van *t Nederlandsch
Protestantenbond, die geopend werd door den voor
zitter, den heer K. G. F. W. Ham, met den wensch
dat de leden voortdurend van warme belangstelling
mochten blyken geven, gedurende het nieuwe jaar, dat
door deze vergadering geopend werd.
Als spreker trad op de heer H. C. Lobr, pred. te
Rotterdam, die over «de kerk* sprak, een onderwerp,
zeide spr., dat zoo veelomvattend was dat hij slechts
een zeer klein deel daarvan zou behandelen. Spr.
schetste o. a. den oorsprong der kerk en teekende ons
den toestand der eerste christelijke kerk, waaromtrent wij
gaarne meer uitvoerig zouden terugkomen, doch na
de pauze was een onderwerp aan de orde, dat van zulk
een actueel belang is, dat wij de betrekkelijk wei
nige ruimte, waarover wij kunnen beschikken, daar
voor meenen te moeten gebruiken.
Dit onderwerp was id. de zoo zeer bekend ge
worden zaak der laatste besluiten van de synode.
Deze besluiten werden besproken door den heer Ham,
die begon met te wijzen op een paar kleine vergis
singen ingeslopen in de aankondiging van dat on
derwerp. De eigenlijke bedoeling was geweest de
leden kenbaar te maken dat genoemd onderwerp in dis
cussie zou worden gebracht en door spr. slechts zou
worden ingeleid, en voorts kon die aankondiging
doen vermoeden dat ’t besluiten gold van de Herv. kerk.
Gelukkig is dat niet ’t geval, zeide spr. en juist *t
doel van de bespreking is er toe mede te werken om
geen besluit van de kerk te doen worden.
Daarop zette spr. kortelijk de feiten uiteen. Hy
herinnerde er aan hoe, sinds de invoering van ’t re
glement op ’t godsdienst-onderwijs in 1861 er drie
vragen zijn voorgeschreven die de predikanten be-
hooren te doen bij de bevestiging van lidmaten en
waarop deze bevestigend moeten antwoorden, wees er
op hoe het jaren laug volstrekt niet zóó was opgeval,
dat niemand lid der kerk kon worden, die niet op
die vragen in hun geheel toestemmend bad be
antwoord, maar dat integendeel predikanten van allerlei
richting die vragen door anderen handen vervangen
of ze zoo gewijzigd, dat ze, naar hunne meaning,
beter aan de bedoeling beantwoorden. Dat duurde
tot vóór eenige jaren meerde aandacht werd gevestigd
op ’t gebiedende van ’t voorschrift, toen ten laatste
een wachter op Sion’s muren, een der Nymeegsche
ouderlingen, den pred. J. Hooykaas Herderocheê al
daar aanklaagde wegens het niet doen der vragen bij
de bevestiging. Deze aanklacht had ten gevolge dat
de heer Herderscheê eerst berispt werd en later voor
zes weken in zijne betrekking geschorst werd.
Dit feit deed vek predikanten de oogen opengaan
voor ’t gevaar dat allen boven ’t hoofd hing, en daarop
werd er geprotesteerd bij de synode van 1875 tegen
het gebruik der vrageu als gebiedend voorschrift.
De synode heeft getracht aan ’t bezwaar te gemoet
te komen; zy heeft art. 39 waar die vragen voor
geschreven zijn wel niet vervallen verklaard, maar
heeft ’t gebruik daarvan facultatief gemaakt, terwijl
zij door eene nieuwe bepaling den wensch van adres
santen eenigszins vervulde.
Zulke wetsveranderingen kunnen echter door de
synode slechts voorloopig worden aangenomen. Zij
worden toch daarna gezonden aan de provinciale
kerkbesturen en classikule vergaderingen om er hun
advies op in te winnen. De synode van *t 'volgend
jaar neemt dan eerst kennis van deze adviezen en
eerst dan wordt ’t voorloopig aangenomene, definitief
al of niet tot besluit verheven.
In de synode van 1876 nu besloot de meerderheid
dat de inhoud dezer vragen niet alleen onveranderd
zal b’.ijven, maar zelfs staat zij geeüerlei vrijheid
in het gebruik er van toe en verplicht eiken predikant
de vragen letterlijk te <Joen en ieder gemeentelid ze
letterlijk te beantwoorden.
De zoogenaamde middenparty vleide zich met de
hoop, dat op die wijze de rust in de kerk zou terug-
keeren, de rechtzinnigen, hoewel volstrekt niet tevreden
met die vragen, in 1861 ingevoerd, op voorstel
van den door hen verketterden Spijker j zien er
een minimum in van een geschreven belijdenis, en
aldus werd de meerderheid verkregen.
De rust is echter niet hersteld, integendeel meer
dan ooit is ’t in de Herv. kerk onrustig-, In AmSter-
dam vergaderden, na het besluit, een aantel predikanten,
waar sommige verklaarden de vragen niet meer te kunnen
doen, terwijl anderen die verklaring óf onnoodig of thans
het oogeublik nog niet gekomen achtte*. AJlen
zijn echter van oordeel, dat de synode, ’t besluit
nemende, een daad deed, in strijd met ’t beginsel
van vrijheid. i
Het geldt echter, zeide spr., niet alleen een ifaak
van de predikanten maar van dfe gemeenten zélve,
zoodat de leden der Herv. kerk blijken móeten geven
niet in te stemmen mét het besluit.
Dit besluit toch, vervolgde *pr., is een eèrste stap
op den weg van oonfessioneelen dwang, een eerste
daad door de oonfessioneelen gedaan met succes om
het vrijzinnige element uit dé Ned. Herv. kerk te
keeren en te weeren. Vandaar dat al ‘t mogelijke
moet gedaan, om de synode te doen terugkomen op
het besluit, vandaar dat de leden der Hcry. kerk
verzoeken moeten richten aan de Synodaleyom-
missie, opdat een buitengewone synode bijeen
worde geroepen. Spreker wekte de aanwezigen
op adresseneen aergelyk verzoek bevattende
te teekenen, en stelde voor namens het bestuur een
commissie te benoemen uit leden van den Pfptea-
tantenbond die tevens leden der Herv. kerk zijn, die
zouden trachten op die adressen handteekeningen te
verkrygen. j c tb c»
Na de feiten aldus herinnerd te hebben vroeg de
voorzitter of iemand ’t woord verlangde, waarop de
heer E. Kortenoever al» zijn meening te fceenen.
geeft, dat een dergelijk verzoek weinig zou ba
ten, daar de synode vau ’77 waarechyulyk uit
