Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
raoNS
ie van mout,
rraseend gun-
en, densljjm
1, den hoest
b de verkoud-
dwjjnen, ver
sI
■11®
r’
I i
1878.
N? 2085.
SJE.
BUITENLAND,
Buitenlandse)! Overzicht.
Zondag 6 Januari.
I. s.
Kennisgeving.
De Maatschappij van Nijverheid
in Gouda.
f
-!
i ƒ1.— I
E.
>0 cent.
3
2
i
A
.1
I
I
I
I
I
GOUDSCHE COURANT.
I
10* APOTMBKIN
L, Apotheker.
JNKMAN.
tig wordt zoo
NET BÜR-
enegen is een
iden. GOED
vereischte.
sr nummer 1
KOK Comp.,
ihten, ziekelijkt j
oor hh. doe-
ity deze Courant behoort een B(jvoegsel. I
---
De VOORZITTER vau den RAAD der Gemeente
Gouda
Brengt ter openbare kennis
dat aan de Kiezers in deze Gemeente zijn toege
zonden de Oproepingsbrieven en Stembiljetten tot
het benoemen van een lid van den Gemeenteraad
en dat wanneer eenig Kiezer zijn Stembriefje verloren
heeft of er geen mogt hebben ontvangen, hij zich tot
bekomiug daarvan ter Plaatulijke Secretarie zal kun
nen vervoegen; 1
dat de inlevering der Stembriefjes zal aanvangen
op den lln January aanstaande, des morgens ten
negen en eindigen des namiddags ten vier ure
dat het Stembriefje schr if telijk ingevuld, door den
Kiezer, in persoon in de Stembus moet gestoken
worden
dat geen ander Stembriefje dan dat hetwelk van het
zegel der Gemeente voorzien is, mag worden gebruikt
dat de in het Briefje in te vullen persoon, dui
delijk, met naam en voornaam moet worden aange
wezen
dat het Briefje niet onderteekend mag zijn en geene
nndere briefjes omvatten of daaraan opzettelijk zyn
vastgehecht.
Gouda, den 5n January 1878.
meester voonioemd,
I.
Aan onze gemeente zal in de maand Juli a. s.
de eer te beurt vallen om een honderdjarige te
mogen ontvangen; een honderdjarige, van wie
te recht op haar eeuwfeest kon worden gezongen
r nooit zjjt gjj zoo jong geweest
We wenschen ons eenige oogenblikken bezig
te houden met de vraag, hoe wjj haar zullen
ontvangen, die Nederlandsche Maatschappij ter
bevordering van Nijverheid, die in hetaigeloo-
pen jaar haar eeuwfeest mocht vieren in Haar
lem, haar geboorteplaats.
Laat ik u eerst met baar bekendmaken. De
feestrede in 1877 door den voorzitter, Dr. A.
Vrolik, uitgesproken, geeft daartoe ruim gele
genheid.
In 1752 werd te Haarlem opgericht de Hol-
landsche Maatschappij dor Wetenschappen en die
wetenschappen dienstbaar gemaakt aan de be
langen van het vaderland. De toestand van
verdrijvend- Dt*
lantgheden der 3
it is zoor aanee-
eren aanbevolen
bloedarmoede
De Burgemeester voonioemd,
VAN BERGEN IJZENDOÓRN.
KENNISGEVING.
Pe VOORZITTER van den RAAD der Gemeente
Gouda
Brengt ter openbare kennis.-
dat aan de KIEZERS in deze gemeente zijn toe
gezonden de Oproepingsbrieven eu Stembiljetten tot het
benoemen vau een lid van de Provinciale Staten eu
dat, wanneer eenig Kiezer zyn Stembriefje verloren
of er geen mogt hebben ontvangen, hij zich tot beko-
ming daarvan ter Plaateelijke Secretarie zal kunnen
vervoegen
dat de inlevering der Stembriefjes zal aanvangen
op deu 15n January aanstaande des morgens ten negen
en eindigen des namiddags ten vier ure
dat geen ander Stembriefje dan dat, hetwelk van hel
Gemeentesegel voorzien is, mag wprden gebruikt
dat de in bet briefje in te vullen persoon, duidelijk
met naam en voornaam moet worden aangewezen
dat het briefje niet onderteekend mag zijn en geent
andere briefjes omvatten of daaraan opzettelijk zijn
vastgehecht.
Gouda, den Sn January 1W8.
De Voorzitter voornoemd,
VAN BERGEN IJZENDOORN.
Amsterdam,
trant, F 250.
EUMINGEN
(L’HOIST.)
Ift Frankamt.
gevoeld, bet is 't Ontkiemende zaad door deze
Maatschappij met taaie volharding gestrooid.
Reeds in 1849 vestigde zjj de aandacht op
het treurig lot der fabriekskinderen. Bjj her
haling drong zij by de regeering aan op wet
telijke regeling van dit onderwerp. Vervalsching
van levensmiddelen, de verontreiniging van
water, bodem en lucht, het bouwen van betere
arbeiderswoningen, de verbinding van Amster-
dam met de Noordzee, het groot aantal ten
toonstellingen door haar gehouden en gesteund,
dat alles kan slechts aangestipt worden, omdat
nog aan twee andere inrichtingen dezer Maat
schappij een woord moet worden gewjjdaan
bet koloniaal Museum, en aan dat voor kunst
nijverheid.
Het Koloniaal Museum. Het behoeft geen
i betoog, dat deze Maatschappij van den be
ginne af yen warme belangstelling toonde in
onze overzeesche gewesten. Reeds in 1810 bv.
werd door haar de wenscheljjkheid betoogd om
op Java de kinakultuur in te voeren. Maar
vooral in later tjjd trok O. Indie hare belang
stelling en trof ’t baar dat hier te lande zoo
groote onwetenheid bestond omtrent de veel
soortige voortbrengselen en den onuitputteljjken
i rykdom dier landen. In dat gebrek moest 't
l Koloniaal Museum voorzien, dat door de vry-
gevigheid der Regeering in het bekende Pavil
joen in den Haarlemschen Hout een plaats
rrrvheeft gevonden, die echter weldra voor den
nemen”. Aan welk verlangen algemeen werd steeds toenemenden aanvoer van producten te
Het Museum van Kunstnijverheid, het waar
van ’t eeuwfeest. In 1872
van
In 1836 nam zij haar tegen woordigen naam aan.
-1--J:__
kind, dan rijst de vraag: maar wat deed zij?
Wat deed zij vooral in onzen tjjd? -
Volkomen gewettigd is deze vraag, waar op 1 u‘t die overweging sproot het Museum
uwe sympathie een beroep wordt gedaan. Na- Kunstnijverheid voort.
tuurljjk moeten wjj ons beperken en slechts Gelyktjjdig met de opening van dit Museum
brengen. Uit den vroegeren tyd slechts deze ?8' voor het eerst, wedstrijden zullen wrden ge
houden op het gebied der Kunstnijverheid. Zoo
zijn voor den te dezer stede te houden wedstryd
I uitgenoodigd
j 1°. Leerlingen op hurgeravond- en bauwkun-
dige teekenscholen, om tnede te dingen in het
boetseren van een Baluster (Italiaansche renais-
j sance).
2°. Smeden, om mede te dingen in het ver
vaardigen van een gesmeed yzeren deurhengsel
(Gothisch), of een gesmeed yzeren grendelslot
met sleutel (Gothisch).
3°. Meubelmakers, om tnede te dingen in
het vervaardigen van een stoel, notenboom-
hout (17e eeuw) of een spiegellijst, houtsnij
werk (Lodewijk XIV)
Alles naar schetsteekeningen.
En 4°. Teekenaars en l'eekenaressen, ook
liefhebbers, om mede te dingen in het teekenen
van een gekleurd borduurpatroon voor een
tafelkleed (application), naar eigen vinding.
De voorwerpen voor den wedstryd ingezonden
zullen de kern uitmaken eener tentoonstelling
van voorwerpen van kunst en smaak.
Thans, nu ik u met haar eenigszins bekend
heb gemaakt, thans vraag ik opaieuwhoe
zullen we haar ontvangen?
Ill Frankrijk begint het «tiller te worden; het
Nieuwjaar heeft voor 't oogeublik de politieke be- w
verslapping, waarin onze handel, onze nijverheid,
onze scheepvaart zich bevond, deed de maat
schappij in 1771 een prysvraag uilschryven om
de oorzaken van de opkomst, den bloei en het
verval Van den koophandel en de fabrieken in
Nederland op te sporen en aan te geven. Het
antwoord 'van den heer Hendrik Herman van
den Heuvel, griffier van het Hof van Justitie te
Utrecht, werd met de gouden medaille bekroond.
Overeenkomstig een zjjner voorstellen werd
in 1777 eene afzonderlyke afdeeling van de
Maatschappij van Wetenschappen opgericht on
der den naam van de Oeconomische Tak, de
eerste naam der Mn van Nijverheid.
Aanvankelijk mocht zjj zich in grooten voor
spoed verheugenbinnen één jaar tijds telde
men 55 Departementen met 3000 ledendoch
ook zjj leed onder de partijtwisten, die in het
laatst der vorige eeuw ons vaderland verscheur
den en onder vreemde ovarheersehing brachten.
In 1795 bedroeg het aantal departementen slechts
11 met 274 leden.
Zjj ondervond echter krachtige hulp van de
regeering der Bataafsche republiek. 1 Bij decreet
van 10 Nov. 1797 erkende de Nationale ver
gadering den oeconomiachen Tak, als de Na
tionale Nederlandsche huishoudelijks maatschappij, 1
en verklaarde zjj eigenaardig blijk van den
naïveteit dier dagen »dat het haar aange
naam zou zyn, dat hare Leden en Ministers
het lidmaatschap dier maatschappij zouden aan-
1
voldaan. De MaaUchappy werd tegeljjkertjjd beperkt zal zijn,
eene zelfstandige vereeuiging. Koning Lode- Het Museum c
wjjk gaf haar den naam: Hollandsche huis- d'g monument
houdelijke Maatschappij, doch in 1815 werd overwoog de Maatschappij dat ontwikkeling
't eerste woord veranderd in Nederlandsche. kunstzin en goeden smaak, niet alleen bij den
In 1836 nam zjj haar tegen woordigen nnam aan. werkman en zyn meester, maar ook bij hen
Zijn we met hare uitwendige wisselingen be- ten wier behoeve de nijverheid aan ’t werk is,
zou kunnen dienstig zjjn ons Nederland op dit
gebied een hoogere plaats te doen innemen. En
-T i i
l van
id,
u: maar i
Wat deed zij vooral in onzen tjjd?
beroep wordt gedaan. Na- Kunstnijverheid voort.
-- J ons beperken en i._. L_ -
enkele barer voornaamste daden in herinnering wer<J besloten dat voortaan jaarljjks, en dus in
brengen. Uit den vroegeren tyd slechts deze 1
feiten: in 1795 verklaarden de Utrechtsche
fabriekanten dat het voornameljjk aan de op
richting van den oeconomischen Tak te danken
was, dat er van de fabrieken van zjjden en
half zjjden, wollen en half wollen en halt ka
toenen stoffen nog circa 300 getouwen aan den
gang warenin een tyd, dat aan machinaal
spinnen nog niet gedacht werd, richtte deze
maatschappy spinscholen op en reikte belooningen
uit aau de beste onderwijzers en onderwijze
ressen in het spinnen in 1811 nog verbaasde
een hoofdambtenaar der Keizerlijke regeering,
dc Heer Tessier, zich over de schapen, die hij
hier vondafstammelingen van Merrinosschapen
door den oeconotnischen Tak ingevoerd en daarom
steeds oeconomische schapen genoemd.
Terloops maken wjj melding van het groot aan
tal geschriften door baar in Tt licht gegeven, zoo
bekroonde verhandelingen, als door haren steun
in 't licht verschenen geschriften. Van Hall’s
handboek voor den landbouw, Hengeveld’s be
schrijving van het rundvee, Dr. Fock’s hand
leiding voor de zjjdecultuffr, Treeling's arbei
derswoningen en vele andere nog gewaardeerde
werken.
Reeds in 1832 stelt zjj gelden disponibel voor
Industrie-scholen, erkennende het groote nut
om den werkman voor zyn ambacht op te lei-,
den. Slechts weinig kon zjj voor dit doel af
staan, in verhouding tot de groote kosten dezer
scholen, maar dat meer en meer algemeen de
behoefte aan dergeljjke scholen, aan ambacht
scholen en ook aan landbouwscholen wordt
