F
tj
J
2
1883.
N° 2071.
1
iMER
BINNENLAND.
Geavanceerde politiek.
Vrijdag 7 September.
DING
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
rr
iVATER
HOCHE
-sgg
141.
4
ntier.
-Tandarts.
5
R
2 B
as
GOUDSCHE COURANT
0
dit plan de
Ier No. 868,
In die uiteenloopende
'ti
een der beste
[enezing door
iégulateurvan
ikmeester der
van verschil-
Antwerpen.
eor dezen aan
Popp te
bben van eene
>r het gebruik
itheid hebben
iruik ten volle
de door T. G.
reft aan delen
oodig gebruik
kiug van dit
worde.
GOUDA, 6 September 1883.
Bij het Maandag en Dinsdag gehouden admissie
examen voor de Rijks hoogere burgerschool alhier
hadden rich a-iugcmeld 18 nieuwe leerlingen, waarvan
15 zjjn toegelaten, ui. J. Arends, G. Bulk, I. C.
Bokhoven, M. H. Diepeveen, J. van Essen, N. Exalto,
J. Jüngeling, A. Kruisheer, I. C. Kruiji, C. Wals,
C. H. Wjjckhutjse, A*. Klem eu Sa. Kluijt, allen
voor volledig onderwjjs in de le klasse, H. vau
Zaneu Muller voor ouvolledig ouderwjjs le klasse
Voor de 2e klasse, onvolledig ouderwijs werd toege-
latenLa Jonker.
Na voldoend herexamen werdeu vau de vroegere
leerlingen nog toegelaten, tot de 2e klasseAs.
Kroon, D. A. Costerman Bood*, en F. J. Wyckhuijse;
tot de 8e: I. D. Bonneur eu D. Kroon; tot de 4e:
G. A. H. Gabry; tot de 5e: J. H. W. D. Grootepas.
De cursus is thaus aangevangen met 62 leerlingen,
waarvan 51 jongens en 11 meisjes, als volgt verdeeld
over de verschillende klassen, le klasse 20 jongens,
4 meisjes; 2e klasse: 13 jongens, 3 meisjes; 3e klasse:
8 jongens, 1 meisje; 4e klasse: 3 jongens, 3 meisjes;
5e klasse: 7 jongens.
LI. Maandag is bij het tweede admissie-examen
aan het progymnasium nog toegelaten 1 leerling,
van den Berg.
Het progymnasium telt 16 leerlingen le klasse 9
2e kl. 4; 3e kl. 1; 4e kl. 2.
boven de schoolquaestie, en is de eerste opge
lost, dan zal de andere ook weder aan de orde
komen, en de partij-groepeering verandering
ondergaan. Maar inmiddels zullen vooral de
anti-revolutionairen, die zoo op alle wijzen en
tonen hebben geijverd tegen den druk, dien
het, zoo het heette, in zjjne meerderheid onge-
loovige pay» légal op het geloovige volk achter
de kiezers legde, niet willen, zelfs niet kunnen
weigeren er toe mede te werken, dat de census
worde afgeschaft, en langs dien weg een nieuwe
beslissing over de schoolquaestie door het op
ruimer schaal tot medewerking geroepen volk
worde voorbereid. Zelfs al komen zij tot de
overtuiging dat hunne wenschen ook dan niet
zullen bevredigd worden, kunnen zij zich beter
neerleggen bij eene beslissing, waaraan niet de
fout kleeft, dat zij slechts door een klein deel
van het volk is goedgekeurd en aan het overige
deel, zonder zijn wil ot medewerking, is op-
gedrongeta.
Een paar opmerkingen over
campagne in een volgend artikel.
Hoogstraat,
Santen Kolff,
ve porcelein-
ibilié. apoth.;
edam bij C.
:e Amsterdam
Uloth Co.;
>lf en Zoon
te Utreht,
ry Porton
VIJN
yzer
irf, koorheer-
N
St HOLM
Zeist,
Oen/1.90.
Ometreken
Gouda.
Mej. J. P. M. H. Gordon, onderwijzeres alhier,
is benoemd tot le onderwijzeres aan de openbare
lagere school der 3e kl. voor meisjes, genaamd
Pestalozzischool, te Amsterdam.
Wjj hebben onzen lezers reeds een en ander
medegedeeld uit den eersten der staatkundige
brieven van mr. S. van Houten. De politieke
vertoogen, uit deze pen gevloeid, verdienen de
aandacht vau allen, die in ons staatkundig le
ven belangstellen. Hjj is een van de weinige
figuren in ons parlement, die eerbied wekken;
een onder ons zeldzaam politiek man, welke wer
kelijk een eigen karakter vertoont en beginselen
heeft, die hjj niet plooit naar omstandigheden
maar waarmede hij staan of vallen wil. Zijn
houding aan de stembus te Groningen in Juni 11.
heeft het bewezen; hjj behoort niet tot die kamer
leden, die ter wille van het succes zich hullen
in algemeenheden of gom-elastieke verklaringen
afleggen, die tot niets binden, of wel alle
scherpe trekken uit hun politiek aangezicht
met allerlei kunstmiddelen zoodanig wegvegen
dat zij door verscheiden nuances kunnen wor
den aangezien voor een der hunnen. Hjj zeide
kloekvijftien jaar heb ik u vertegenwoordigd;
uit mjjn redevoeringen en geschriften kunt ge
zien wat ik wil; ik trek niets daarvan terng;
kies mjj, als gij mjj vertrouwt, kies mjj niet,
als gjj een andere richting wilt gevolgd zien.
Zoo handelt een man. En een man is hjj, te
midden eener omgeving waar er te weinig ge
vonden worden.
Daarom achten wjj het niet van belang ont
bloot nog eens opzetteljjk op dezen brief terug
te komen, geljjk wjj ons voorstellen nader ook
te doen met de volgende. Niet enkel in den
bescheiden rol van verslaggever, maar met het
voornemen een vraagteeken te zetten, waar er
naar onze meening aanleiding toe bestaat.
De schets die mr. van Houten geeft van
de liberale partjj is niet onjuist. Hjj schrjjft
het langzamerhand verloren gaan van hear
overwicht toe aau de fouten en tekortkomingen
der laatste jaren; inderdaad het zondenregister,
dat in 's schrjjvers aanhef voorkomt is ernstig
genoeg en er valt weinig op af te dingen,
maar bjj ons kwam de vraag op; Schuilt de
fout niet veeleer in het gemis aan bekwame man
nen aan de zjjde der liberalen Waar is de man,
voor wiens meerderheid onze partygenooten zich
buigen; die hun beginselen belichaamt en te-
geljjk hun denkend hoofd kan genoemd worden
Er is een kudde van middelmatigheden zonder
herder, een leger zonder veldheer in wien het
vertrouwen stelt en voor wien in de ure van
den strjjd allen zich scharen, omdat hjj onbe
twist hun meerdere is. Beginselen op zich zelf
zjjn te abstract om geestdrift te wekken bjj
eene party; de ware bezieling gaat uit vaneen
persoon in wien men zjjne nevelachtige aspi-
ratiën helder ziet uitgedrukt en die het talent
bezit om er een tastbare gestalte aan te geven,
welke tegen de praktjjk bestand is.
In de tweede plaats wjjst de heer v. H. op
de splitsing die gaandeweg komt in de gelederen
der liberale partjj en welke inzonderheid aan
den dag is gekomen bjj gelegenheid zjjner ver
kiezing in Juni. Hjj ziet zich geplaatst aan
de voorhoede der liberalen, terwjjl er een ge
matigde partjj bestaat, die zich insgeljjks li
beraal noemt en hem bestrjjdt omdat hjj met
te groote vaart voorwaarts gaat. Dat geven
wjj gaaf toe. Maar hierin zien wjj niets vreemds.
Elke politieke partjj heeft haar voor- en ach
terhoede; dat is altoos zoo geweest en zal wel
zoo bljjven. Is dit nu een reden om, zooals
mr. van Houten doet, zich zelf een brevet uit
te reiken van onvervalscht liberalisme en aan
de gematigde partjj den naam van liberaal te
betwisten Die niet zoo ver gaan als ik, zjjn
aan de staatkundige beginselen van het libera
lisme ontrouw geworden, zegt de schrijver.
Dit is inderdaad eene stoute conclusie. Er is
tusseben de geavanceerden en de overige libe
ralen alleen een quaestie Iran meer of minder;
het eenige verschil ligt voor het oogenblik in
de vraag der kieswethervorming. De heer van
Houten wil algemeen stemrecht of althans een
stelsel, dat er nabjjkomt, wjj achten het Oogen
blik daartoe nog niet gekomen. De groote
meerderheid der liberalen wenscht uitbreiding van
het stemrecht, opneming der capaciteiten, voor
zichtige verlaging van den census, zonder nog
in eens op het randje te komen van het alge
meen stemrecht; staan wjj daarom niet even
goed op den bodem der beginselen van 1848
als hjj „Die men pleegt geavanceerden te
noemen, zjjn slechts de gewone liberalen, die
hun program hebben gewjjzigd naar de eischen
van dezen tjjd en zoowel met de veranderde
toestanden binnen- en buitenslands, als met
den vooruitgang in de kénni
pelijke vraagstukken rekiing houden.'
dat zoo is, dan is behalve a
overbljjfselen van 1848, de groote meerderheid
der liberalen geavanceerd, en inderdaad kan
dat niet anders want met de tjjden veranderen
ook de menschen. Maar onder ons, liberalen,
bestaat en zal altijd bestaan een verschil in op
vatting omtrent hetgeen doeischen van dezen tjjd
medebrengen en in welk® mate men rekening
heeft te houden met de veranderde toestanden en
den vooruitgang in kennis der sociale quaestiën.
In die uiteenloopende meening over hoeveel
heid en tjjdigheid der In ‘ft voeren hervormin
gen onder lieden van eenerlei beginsel zien wjj
geen reden om elkander te verketteren. Men
vereenige zich, men bestrijde elkander al naar
de omstandigheden zulks vereischen, maar er-
kenne elkanders recht van bestaan. Evengoed
als wjj den heer v. H. erkennen als den linker
vleugelman onzer party, vorderen wjj als sol
daten van het centrum of der achterhoede onze
plaats in hetzelfde leger.
Van meer belang is het laatste deel van de-
Zen brief, waarin de heer van Houten een plan
ontwikkelt, dat zjjn inziens eene betere partjj-
formatie moet te voorschjjn roepen. Aaneen
sluiting der linkerzijden in de dne voornaamste
partyen tot ééne volkspartjj, tegenover de rech
terzijden als vereenigde conservatieve of jonker
partij is het doel, dat verkregen moet worden
door de schoolquaestie op den achtergrond te
schuiven en de kiesquaestie op den voorgrond
te stellen.
De liberalen behooren bjj de verkiezingen
niet langer de halve conservatieven te steunen,
voor welke men zich niet warm kan maken.
Veel beter dan naam-liberalen te kiezen acht
hij het de liberale of radicale elementen bjj de
katholieke of anti-revolutionairen te versterken.
Het stratkundig en economisch liberalisme
zoude er bjj winnen, indien de anti-revolutio-
naire partjj, in plaats van een soort jonkerpartij
te vormen, mannen van den stempel van Glad
stone en John Bright in ons parlement zond.
En hetzelfde geldt van de katholieken. Het
liberalisme is bjj hen tjjdeljjk overvleugeld, niet
uitgestorven. Dit bewjjzen keuzen als die van
van der Hoeven en dr. ijchaepman.
Als uit alle partyen de linkervleugels elkaar
de hand reikten tegenover de onbeweegljjken,
dan zou de toestand veel gezonder worden.
Het vereenigingspunt kunnen grondwetsher
ziening en kiesrecht vormen. Principieel ver
schil bestaat er volgens den heer van Houten,
niet tusschen de linkerzijden der drie partjjen
over quaesties die het geloof raken. De kies
quaestie heeft in elk geval thans den voorrang van
2;
Gisterenmiddag had ten Raadhuize alhier de aan
besteding plaats tot het leggen van 355 M* houtbe-
strating. Ingeschreven werd door H. Degens Jr., te
Dordrecht, ƒ8683.W. Bokhoven, alhier, 3428.
P. A. Burghout, alhier, 3420.T. W. Bonte,
te Amersfoort ƒ3390.J. de Jong, alhier ƒ3370.
C. P. W. Dessing, alhier, 3350.H. J. Nedcr-
horst, alhier, 3333.VV. C. Reuhl, alhier,
2869.G. H. Lodders, te Hendrik-Ido-Am-
bacht 2598.
De luchtballon van den heer Lhoste, die giste
renavond ten half vijf ure uit den tuin van het
Paleis voor Folksvlyt opging welke luchtreis door
genoemden heer zonder gezelschap gemaakt werd
is ten ongeveer half zeven ueêrgekomen op Rozen*
daal bij Haastrecht. De heer Lhoste is door de be
woners op de meest vriendelijke wijze ontvangen en
hij was er over uit zoo beleefd als men hem behan
delde, wat naar men weet niet de ervaring is
van alle luchtreizigers bij hun aankomst op aarde.
a
g M
2
.3 «fl
ca
o
ijs der maatschap-
Ads
eenige versteende
inderdaad kan
