EERS.
cade 41,
a.
BINNENLAND.
1884.
Zondag 10 Februari.
N° *3038.
OCHE
t HOLM.
koorheer-
de Quina
de etc.
1.90
ÏN.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
krans,
[eheel over-
notnmeerde
latische
I
Cle-,
w S. DA-
an ’s Haul
iaar Maga-
FRAAISTE
k
i. (mud)
tot wijziging der Schoolwet. i
I.
t*
10.
len
ijk
Omstreken
Gouda.
KACHEL-
GOUDSCHE COURANT.
eeste succes
aandoenin-
akje by
Oudewater.
mits by 2
m.
irstellingen,
smede van
oetermeer.
phen.
lattman,
Bodegraven.
Haastrecht.
in»,Woerden
laaksels en
u elk pakje.
ELT Az.
aangaan tot dekking der kosten van het on
derwijs,» hoe ia het dan verklaarbaar dat nog
meer gevergd wordt van die benarde gemeenten,
zonder dat tevens1' de middelen aangewezen
worden, waarnit ze die meerdere kosten kunnen
vinden? Eén van beidede minister heeft wat
geborduurd op het bekende themaonderwijs,
eene ruïne der gemeentefinanceën; of wel hij
had maatregelen moeten voorstellen om in dien
nood te voorzien. Daar hij het laatste niet
doet en integendeel de gemeenten nog meer
aanspreekt, ligt onderstelling voor de hand, dat
het met de gemeentefinanciën zoo erg niet gesteld
is en de* minister aan het overdrijven geweest
is pour le beeoin de la eauee. In alle gevallen
is de voorgestelde verschuiving van lasten on
gemotiveerd. Het gaat toch'niét aan, dat de
min. zeggen zon: ik kom op voor de rijkskas,
laten de gemeenten maar voor zich zelf zorgen.
Over de nieuwe bepalingen omtrent het
hulppersoneel in een volgend artikel.
i van ons natio
naal onderwjjs. Niet om te bezuinigen, maar
om misbruiken te voorkomen. Wij blijven bij
onze vroeger reeds verkondigde meening, dat
de tegenwoordige kosten van het onderwys
de draagkracht der natie niet te boven gaan.
Met den heer Verniers van der Loeff, den libe
ralen candidaat te Rotterdam, thans nog lid
van den raad van state, ontkennen wij, dat
het met de financieele krachten van ons land
zoo slecht gesteld zou zjjn, dat zelfs ons volks
onderwijs er onder zou moeten lyden. En dat
toch zou ongetwijfeld het geval zjjn, indien
dit voorstel wet werd. De minister berekent,
dat volgens zijn plan het Ryk telken jare 2
millioen minder zal te betalen hebben. Die
som komt dan voor rekening der gemeenten,
waarvan natnurljjk het gevolg zal zjjn, dat
deze op alle mogeljjke wijzen op de kosten
van het onderwjjs zullen gaan beknibbelen en
afdingen, waardoor van zelf het onderwjjs
schade lyden zal. Het is toch niet aan te
nemen, dat er 2 millioen zal bezuinigd kun
nen worden. Er mag hier en daar eenige
overdrijving geweest zjjn bij sehoolbouw, hoe
wel de daarover aangeheven klachten in den
regel ongegrond gebleken zjjn, de onmogelijk
heid om znlk eene kapitale som te besparen is
voor elk duidelyk. Bezuiniging is op dit ge
bied, waarvan de grenzen onafzienbaar en de
behoeften steeds aangroeiende zjjn, eensluidend
met achteruitgang.
De regeling zelf, die de heer Heemskerk
ontworpen heeft, komt ook in vele opzichten
overeen met het ontwerp—Markay. Hy neemt
ook de tractemenlen der onderwijzers tot basis,
doch keert daarvan uit 40 pCt. (bij Mackay
c. s., 30 pCt.) en wel van de werkelijk bestede
gelden, niet van het wetteljjk aantal onderwij
zers en dan tegen vaste maxima. Het plan
zelf beveelt zich aan door eenvoudiger bereke
ning en gemakkeljjker controle; de tractemen-
ten zjjn een steviger basis dan allerlei op de
begrooting der gemeenten voorkomende pos
ten, waarvan het nog niet eens zeker is dat alles
besteed zal worden. Misschien zon hetnienwe
art aannemelijk te maken zijn door verhooging
van het cjjfer der percentage, waardoor het
mogelijk zou zjjn te zorgen, dat de gemeenten
geen schade leden en dat minstens de tegen
woordig uitgetrokken sommen voor onderwjjs
bestemd bleven. Het Ryk betaalt thans niet te veel
in verhouding tot het totaal der onderwijsuit
gaven, als het 30 pCt. daarvan voor zyne
rekening neemt. Het tegenwoordig bedrag
kan gerust bljjven, al is het misschien wensche-
Ijjk dat te bepalen naar andere gegevens. Naar
onze mpening behooren de liberalen zich te
verzetten tegen elke poging om ter wille van
den tydeljjken financieelen nood afbrenk te
doen aan ons onderwijs en misschien voor
vele jaren te bederven, wat met zooveel moeite
op den goeden weg gebracht is. Redding uit
den nood behoort veeleer te worden gezocht
door verhooging van inkomsten, voortkomende
uit een op rationeelen grondslag opgetrokken
belastingstelsel.
Op eene zonderlinge inconsequentie des mi
nisters moeten wjj nog de aandacht vestigen.
In het begin zyner toelichting drukt hy sterk
op de hooge eischen, welke de tegenwoordige
wet stelt aan de gemeentebesturen en ten
slotte doet hy het voorstel die zwaar belaste
gemeentekassen nog te bezwaren met de twee
millioen, welke van den hals des rijks worden
afgeschoven. Indien bet waar is, dat <de ge
meentebesturen hun beste krachten moeten
inspannen om in de gewone en buitengewone
kosten van het lag. ond. te voorzien, zoodat
vele zaken die nuttig en wenscheljjk zjjn (ver
betering van communicatie, hardmaking van
wegen enz,) niet zelden achterwege moeten blij
ven,» als zelfs «gevaar te duchten is voor de
financiën van sommige gemeenten» en andere
doeningen tot aanzienlijke bedragen moeten
GOUDA, 9 Februari 1884.
VERGADERING van den GEMEENTERAAD.
Dinsdag den 12 Februari 1884, des namiddags
ten 1 ure.
Aan de orde:
De Rekening van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken dienst 1883.
Het voorstel betreffende den afstand van bouw
terrein aan de Westzijde der Crabethstraat.
voorstel betreffende de aanwyüug eeuer aan
legplaats aan net Rotterdamsche Veer voor den pak-
schuitdienst van den Heer P. Goedewaagen Tz.
Drukten wij in ons laatste Zondagsnr. den wensch
uit, dat spoedig de noodige maatregelen mochten
worden genomen om den tramdienst door onze stad
te hervatten, thans kunnen wij mededeelen, dat de
Directie der IJselstoomtramweg-Maatschappij zich in
het begin dezer week tot Burg, en Weth. hebben-»
gewend met voorstellen tot het nemen van maatre
gelen om het gevaar bij de bocht bij de Kleiwegs-
brug weg te nemeiL Deze betreffenlo. De con
structie der bocht „volgens een ander systeem dan
het thans gevolgde en 2o. verhooging van de oprit
naar de Kleiwegshuig. De tegenwoordige construc
tie levert echter volgens genoemde Directie geen
gevaar op voor het passeeren van een tram, be
staande uit eene locomotief en één wagen, waarom
zij vrijheid jonden Burg, en Weth. vergunning te
vragen voorloopig toe te staan met één wagen achter
de locomotief door de Gemeente te mogen rijden,
opdat de geregelde dienst geen vertraging zou on
dervinden.
Burg, en Weth. hebben gemeend die vergunning
te moeten weigeren daar, zoolang geene wijziging
is gebracht in den toestand van den bocht Kat-
tensingel—Kleiwegsbrug tegen, de exploitatie van
den tramweg binnen de wateren der stadssingels
bij hun college ernstig bezwaar bestaat. Dit be
zwaar zou vermoedelijk verdwynen indien de Di
rectie der IJselstoomtramweg-Maatschappy kon
besluiten om op het trajeet dóór de stad kleinere,
nl. kortere wagens in gebruik te nemen.
Hiertoe kon bedoelde Directie echter niet besluiten.
Zij wees er vooreerst op dat de tegenwoordig door
haar gebruikt wordende lange wagens nimmer eenig
ongerief binnen de stad hebben veroorzaakt, voorts
dat kortere wagens in de bochten bij de Kleiwegs
brug en het Plantsoen evenals op de verdere baan
gevaar zouden opleveren omdat zij lichter zijnde en
op 4 in plaats van 8 wielen rustende, meer slinge
ren en minder stabiliteit hebben, terwyl hunne assen
vast staan. Bijna alle trammaatschappyen ruimen
hunne kleine wagens op en nu is het, meent de
Directie, niet van haar te vergen baar goed mate
rieel door slechter te vervangen. Om die reden heb
ben zij zich opnieuw tot Burg, en Weth. gewend met
verzoek om vergunning de stadsexploitatie met één
wagen te mogen hervatten totdat de nieuwe werken
zullen zyn goedgekeurd aan de bocht der Kleiwegsbrug.
Aldus is de loop der onderhandelingen van deze
iveek.
De heer J. A. Biezenaar beeft de benoeming tot
vvwivfi AWTWVD H moeten bijdragen tot de kosten
VX’l W ClAF naai onderwjjs. Niet om te be
Het nieuwe ontwerp, door den minister
Heemskerk ingediend ter wjjziging van de be
staande schoolwet, geeft meer dan men aan
vankelijk zon hebben opgemaakt nit de eerste
toezegging der Regeering aan de Tweede Ka
mer. De minister'sprak toen van wegneming
van administratieve fouten, waarbjj hy klaar
blijkelijk voornamelijk het oog had op de be
zwaren, welke zich in de practyk hadden voor
gedaan by de toepassing van art. 45. Natnurljjk
kon deze gelegenheid tevens te baat genomen
worden om eenige andere leemten aan te vul
len of kleine gebreken te verhelpen, maar nie
mand zou op dat 'oogenblik hebben vermoed,
dat ook verlichting van den financieelen last,
welke de onderwijswet legt op de schouders van
bet Ryk, lag in het plan der Regeering. Thans
blijkt dit evenwel het geval te zyn. Misschien
dat het ontwerp Mackay c. s., den minister
aanleiding heeft gegeten om ook iq deze rich
ting zyne krachten te beproeven of wel dat
nader onderzoek de Regeering overtuigd heeft
van de dringende noodzakelijkheid om het
budget van het Ryk eenigszins te. ontlasteq,
door vermindering van de sommen, voor het
onderwjjs daarop uitgetrokken.
De hoofdpunten van het Regeeringsvoorstel
hebben wjj in ons vorig nummer reeds aan
gewezen. Ons blad is niet de plaats om die
alle te bespreken met het oog op de eischen
der school en der paedagogiek; wjj zonden
vreezen dan onze lezen te vermoeien met zaken,
die hun slechts geringe belangstelling inboe
zemen. Alleen wenschen wij in ’tkort te wjj-
zen op het verschil van dit voontel met het
ontwerp—Mackay c. s., waarmede men het
natnurljjk onwillekeurig vergelijkt, omdat het
gedeeltelijk dezelfde strekking heeft, en op de
beide hoofdzaken, waarvoor het eene nieuwe
regeling voorslaatde rjjksbydrage in de kos
ten van bet onderwjjs en het hulppersoneel
dat aan de scholen aanwezig zyn moet.
Eene zelfs oppervlakkige lezing van het
Regeeringsvoorstel doet zien, dat de heer Heem
kerk ook nu zijne sympathie voor de openbare
school niet verloochend heeft. Partieele wijzi
ging, wil hy, met behoud van het beginsel
omtrent de voor allen toegankelijke openbare
lagere school. Dit wenschen de heeren Mackay
c. s. ook, ofschoon zy daarbij niet verhelen,
dat zy liever omverwerping van het bestaande
zouden voorstellen, als hnn de mogelijkheid
daartoe gebleken was. Maar het Regeerings-Ont-
werp onderscheidt zich daarin gunstig van dat
der genoemde kamerleden, dat het ook niet
indirect afbreuk wil doen aan het gehalte van
het onderwjjs. De minister handhaaft in de
wet de regelen voor den sehoolbouw, benevens
het toezicht op de gebouwen en lokalen; de
kweekelingen als werkkrachten in de lagere
scholen worden door hem niet weder inge
voerd en ten slotte blyft aan de gemeenten de
vrjjheid voorbehouden om al of niet schoolgeld
te heffen. Dit zyn onmiskenbare voordeelen
van het nieuwe ontwerp, hetwelk overigens in
grondgedachte veel overeenkomst heeft met
net andere heeft. Deze is: vermindering van
het aandeel, dat het Ryk bedraagt in de kos
ten van het onderwjjs en eenige bezuiniging
op het hulppersoneel.
Wat het eerste betreft, eene wijziging van
art. 45, zooals de minister thans voorstelt,
komt ons evenmin aannemelijk voor als die
van de heeren Mackay c. s. De minister
plaatst zich op hetzelfde standpunt: verminde
ring van kosten is by hem hoofdzaak. In dit
opzicht zyn wjj bitter teleursgesteld. Wjj had
den gewacht eene poging om eene steekhoudende
regeling tot stand te brengen van het aandeel
dat het Ryk en de gemeenten in billijkheid
