ra.
TUIN
ooi.
rys franco
adelaar R.
Ionen
gi
X|
BINNENLAND.
Woensdag 4 Jill.
N° 3087.
1884.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
De onderwijswet in de Hamer.
mderpand
De inzending van advertentiön kan geschieden tot
op Am-
9
i de brug
merdam,
goedge-
it van 16
van drie
n 1° Juli
30° Juni
torvaart-
ug, over-
Igekeurd
28 Juni
oopen van
>ten) van
f 0.20
el - 0.01
r - 0.01
jaars voor
is 2 dagen
8
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER-
DAG. De prgs per drie maanden is 1.25
franco per post f 1.50.
;en
le-
ïrdamache
van pro-
iein gezin
1884, des
IRAAF en
mede na-
MRADEN
7oerden, bjj
ndshuis te
CHT
insdag den
meenlands-
behoorlyk
an vóór of
ags ten 12
■t Gemeen-
nen ter Se-
p Rijnland,
e Gouda.
IG”
oor:
o 's ja»n
jatiekoers
rden
goudsche courant.
GOUDA, 3 Juni 1884.
Zondagavond ten kwart voor twaalf ure ia Jan van
Rijn van Reeuwijk, naby de tol bij deze gemeente,
door de stoomtram Gouda-Bodegraveu aangereden.
De machinist stopte en toen men ging zien, moest
men hem onder de machine uithalen, waarop men
naar Reeuwijk terugstoomde. Maandag morgen is
hij in het gasthuis alhier opgenomen, waar hem de
linkervoet ia afgezet en de rechterknie in een zwaar
verband is gelegd. Men vermoedt dat hij in be
schonken toestand naast de rails is gevallen en blijven
1 iggen
In de zitting der arrondissements-rechtbank te
Rotterdam van Zaterdag ia J. v. C.arbeider te
Krimpen a/d IJssel, ter zake van geweldda
digheid tegen een bedienend beambte in functie,
en verwonding, veroordeeld tot eene maand celstraf
en 8 boete, subs, een dag celstraf.
ADVERTENTIËN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centen; iedere regel
tneer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Advertentien gratis
opgenomen in bet ADVERTENTIEBLAD,
’t welk des Maandags verschijnt.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN,
uur des namiddags van den dag der uitgave
—iim—
vasthoudendheid. Toch gelooven wij, dat de
meerderheid verstandig gedaan heeft dit in libe
ralen zin gewijzigd wetje niet te verwerpen.
De eenheid onder de liberalen heeft niet te
veel opofferingen gekost en heeft veel gered,
wat door oneenigheid verloren zou gegaan zijn.
Had de meerderheid der liberalen zich geplaatst
op het standpunt van ongewijzigde handhaving
der tegenwoordige bepalingen der wet, dan zou
stellig een deel der onzen met het oog op de finan
ciën de regeering gesteund hebben. De storm is
thans bezworen door eenige toegeeflijkheid, die
naar ons oordeel geen afbreuk doen zal aan de
qualiteii van het onderwijs. In de politiek is
schipperen een vereischte, zjj leeft van transactie.
Ons dunkt dat de leiders der liberalen in deze
omstandigheden blijk gegeven hebben van tact
en staatsmanswijsheid en dat wjj alle reden
hebben om over het verkregen resultaat ver
heugd te zjjn. Laat ons hopen, dat de tegen
woordige financieele moeilijkheden van voorbij
gaan den aard zullen zjjn en van bezuiniging
op dit gebied verder geen sprake behoeft te
weze. Als wij beter onze handen kunnen roe
ren, kan aan herstel der schade weder worden
gedacht; dit zjj dan de eerste zorg der liberalen.
Aan het beginsel zijn al de onzen getrouw ge
bleven. Moge dus de aanneming dezer wet
zjjn een reculer pour mieux sauter.
Binnen eenige dagen komt thans deklassen
belasting aan de orde. Wjj zouden niets liever
wenschen, dan dat men ook daarbij zoo gelukkig
was eene formule te vinden, welke alle liberalen
vereenigde. Ook hier eenheid van beginsel,
maar zal daarvan blijk gegeven worden in de
toepassing? Wjj hopen het, maar vreezen
grooteljjks. De clericale partjjen zullen uit
wrok over de geleden nederlaag in geen geval
de nieuwe belasting goedkeurenhet ligt dus
voor de hand, dat alleen aaneensluiting der
der liberalen de inkomsten-belasting mogeljjk
maken kan. Waarom zou| die nu niet even
goed bereikbaar zjjn?
ten der onderwjjzers, Mackayc. s. slechts 30 pCt.
en dan nog maar van zeker* maxima. Gedu
rende de discussie stelden de vier liberale leden
van de commissie van rapporteurs eene andere
lezing voor, die alle stemmen der liberalen op
zich vereenigde. De 30 pCt. der wet werd gehand
haafd, behalve voor onderhout van schoollokalen
en meubelen en voor andere dan eerste aan
schaffing der hulpmiddelen, enz., zoodat de
hoofdzaak onveranderd bljjft, maar in onder
geschikte punten, welke vooral aanleiding gaven
tot misbruik, eenige ontlasting werd verkregen
van de rjjksschatkist.
Art. 23 is gewjjzigd ten gevolge van een
amendement van den neer Borgesius, waarbij
de liberalen meer toenadering toonden tot de
regeeringsvoorstellen dan op andere punten.
Waarschjjnljjk geschiedde dit uit vrees dat on
veranderde handhaving van,dit artikel door de
onzen aanneming van hel regeeringsroorstel
ten gevolge hebben zou. De cjjfers zyneenigs-
zins anders geformuleerd, waardoor eene be
sparing van circa 4 a 500 onderwijzers ver
kregen is, terwjjl de minister ongeveer 2000
minder voldoende achtte. Wjj, die wat dit punt
betreft voor de school geen bezwaar zagen in
de onveranderde aannSrning van het regeerings-
voorstel, kunnen nntuurljjk ons zeer goed ver-
eenigen met hfii-thans aangenomen stelsel. Hoe
meer onderwjjzers hoe beter en het verhengt
ons, dat zooveel politieke mannen den toestand
der schatkist nog niet zoo bedenkeljjk achtten,
dat er op de onderwijskrachten aanzienlijk
bezuinigd moest worden.
Alles bijeengenomen, mag dus de volksschool
worden gelukgewenscht met den afloop van
dezen veldtocht*^ Wjj hadden vrees voor erger,
daar de omstari<4ffeheden den aanvallers bijzon
der gunstig waren. Alleen de aaneensluiting
der liberalen heeft de school gered. Bjj de eind
stemming voegden zich de 3 conservatieven by
de voorstemmers, terwyl een zestal liberalen
zich er tegen verklaarden. De conservatieven
wilden blykbaar liever eene kleine bezuiniging
dan in het geheel geene, terwjjl natuurlijk de
liberale opposanten liever de ongewijzigde hand
having der wet van 78 zagen. Voor deze
laatsten was de wjjziging van art. 24 en art.
45 een te dure prijs om er eenige verbeteringe
van administratieven aard voor tekoopen. Gi
heel ongeljjk hadden deze 6 liberalen niet. De
geheele verandering der wet toch komt nu neder
op vermindering van het getal onderwjjzers met
uitstel van den uitersten termjjn, waarop het ver-
eischt getal moet aanwezig zjjn. tot hetjaar 1890
en op inkrimping van de vergoeding aan de ge
meenten. Verbeteringen zjjn dat voor de
voorstanders van eene goede volksschool in geen
geval, tenzjj bjj de regeling van het getal der
onderwijzers gelet was op de grootte der klassen
en tegenover de verminderde uitkeering eenig
eequivalent stond voor de gemeenten.
Niets dan verzwakking der wet is dus ver
kregen en daarom zullen wjj ons wel wachten
dezen heeren eenig verwyt te doen over hunne
Met bjjzonder genoegen vatten wjj de pen
op om eene beschouwing neder te schrjjven
over den afloop der debatten in onze Tweede
Kamer omtrent de wet op het lager onderwjjs.
Reeds zoo dikwyls hebben wjj als vriend de
feilen getoond der liberale party, dat een enkele
maal te knnnen prjjzen een ware verademing
is. In den strjjd voor goed onderwjjs zjjn de
zoo dikwyls jammerlijk verdeelde liberale leden
der Kamer één van zin geweest en daaraan
hebben we te danken, dat èn de voorstellen
Mackay c. zjjn verworpen, èn de regeerings-
voordracht zóó is gewjjzigd, dat wel administra
tieve verbeteringen zjjn aangenomen, maar dat
geenerlei belangrijke schade is toegebracht aan
ons volksonderwijs. Er is dus nog één groot
volksbelang, waarvoor men zooveel hart heeft,
dat oude veeien worden vergeten on waarom
trent allen zich solidair aansprakeljjk gevoelen
tegenover de natie. Dit geeft eenigen moed
voor de toekomst.
De uitkomst dezer campagne is eene volkomen
nederlaag geweest der clericale partjjen, welke
onder de leuze van bezuiniging een bedekten aan
val deden op de schoolwet en daarbij rekenden op
den steun van enkele liberalen, wier gemoed zjj
bezwaard achtten te zyn door den financieelen
noodvan het oogenblik. Hunne teleurstelling over
deze misrekening was dan ook groot en vol
komen verklaarbaar. In scherpe verwjjten gaven
zjj bjj monde van de heeren Lohman, Schaep-
man en Keuchenius lucht aan hunne machte-
looze woede. De een smaalde op de onderwijzers,
die als verkiezingsagenten werden gebrand
merkt, de ander bazelde van onderwysdolheid,
waaraan de liberale partjj leed, kortom hun
geheele houding gaf bljjken van eene bitterheid
als alleen in clericale gemoederen huizen kan.
Heeft onze party dus alle reden van tevre
denheid over de houding harer vertegenwoor
digers, ook wjj kunnen ons in hoofdzaak neder-
leggen bjj de gevallen beslissing. Onze lezers
herinneren zich misschien, dat wy in onze
hoofdartikelen van 10 en 15 Febr. jl. ons ten
sterkste verklaarden tegen de voorgenomen ver
mindering van rykssubsidie aan de gemeenten,
doch minder bezwaar hadden tegen wjjziging
in de bepalingen omtrent het vereischte hulp
personeel op de scholen. Welnu, de Kamer is
van (dezelfde meening geweest. De 30 pCt.
van art. 45 is grootendeels gehandhaafd, terwjjl
de eischen van art. 24 eenigszins werden ge
matigd, hoewel niet in die mate als de Regee
ring wenschelyk had geacht. De discussie over
de rjjksbydrage vormde het glanspunt der
debatten, welke overigens tameljjk mat en be
neden het onderwérp bleven. De redevoeringen
■xan de heeren Verniers van der Loeff, Heems
kerk en Roëll waren zaakrjjk en maakten blyk
baar indrnkvooral de eerste heeft zich door
ïfln uitnemend betoog zeer verdienstelijk ge
maakt. Zooals men zich herinnert, stelde de
minister voor 40 pCt. enkel van de tractemen-
