1884.
Zondag 15 Juni.
N'° 3092.
UNI.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
fr.
POST
r agens
idel geschikt
s ook iedere
BINNENLAND.
Haniwerksleerlingen.
ICHT
TIER
EN.
F
schappij,
DT
ierak,
1ST.
erak
7 uur.
recht
9 uur,.
OLPLEITDUSTCï
fs
j
•Ni
fl
hel
het contractenstelsel
ir te
te Gouda.
5 Ct.
ie boot.
roorwaardenn
plaatst, aan-
loofd-Dépót
M te Utrecht,
GOUDSCHE COURANT
en renerven
ohtingen en
t te Gouda,
l^eekersingel
Bediende,
eeren strekt
teeken- en I
vertneerderini
algemeen
gd-
Ische Cou-
ien door den
Gouda.
i
>op. Te be-
choen winkel
JSMAN,
Tiendeweg
LSTWN,
Blauwstraat,
ssiau Zn.
DKADE.
MAN.
Kurvïrs.
Gaarkeuken.
Bom.
SFLAN»
Bouthoorn.
>k Wildb.
,F1 Brink-w..
BUWBN.
Het voornaamste gebrek ligt in de ontsten
tenis van eene regeling, waarbij patroon en
leerling persoonlijk met elkander zyn verbon
den en daarom is het totstandbrengen daarvan
de eerste stap op den goeden weg. Contracten
tusschen de beide partpen, die de wederzjjdsche
rechten en verplichtingen nauwkeurig omscbry-
ven, moeten regel worden. Natuurlijk behoort
bij het ontwerpen daarvan behoorlijk te worden
gelet op het onderscheid tttachen handwerk
of ambacht en fabriek; bij het eerste is geheele
beoefening van het vak mogelijk, in eene
fabriek niet, hoewel daar .toch wenschelijk
zou zjjn, dat den leerling een ruimer overzicht
van het geheel en eenige bekendheid met aan
zjjne specialiteit verwante werkzaamheden ver
zekerd werd. De eerste soort van leerlingen
moeten door den i
tweede door gesel
aan den goeden uitslag der
den wordt. Ala voorbeeld i
dergelijke verbintenissen als reeds nu gesloten
en door de heeren Van Marken te Delft
Stork te Hengeloo.
Commissie de wenschelpkheid uit,.dat den leerlin-
L.
uitgekeerd hetgeen in het begin van den leer-
f.” J A. 1 li •...it i«
in het geringe
geld te eische
zou
burgeravondscholen gewezen en op
ag daarvan aangedrongen. Een
schema van deze te geven wordt
door de commissie eene zeer uftgebreide taak
geacht, welke een afzonderlijk onderzoek van
deskundigen zon vereischen. Hetzelfde geldt
van het herhalingsonderwijs. Met het oog op
de zoo groote verscheidenheid van plaats $n
van bedrijf acht de commissie zich dus genoopt,
zich te bepalen tot den wensch, dat het onder
wijs, na het doorloopen der lagere school aan
de aanstaande handwerkslieden en fabriekar
beiders te geven, hoe langer hoe meer worde
ingericht in overeenstemming met de bjjzondere
behoeften, welke het bestemd is te bevredigen.
Ziehier in korte trekken wat dit verslag
geeft. Het komt ons voor, dat de wenken,
die het bevat, overweging en behartiging ver
dienen. Indien in dezen trant een begin wordt
gemaakt met de regeling eener zaak, die thans
in het geheel niet georganiseerd is, kan er
langzamerhand een degelijk stelsel tot stand
komen, dat handwerk en fabrieken, patroons
en leerlingen en dus ten slotte de geheele maat
schappij ten goede komt. Medewerking van
patroons en werklieden is tot welslagen van
dit streven een eerste vereischte, ondersteuning
daarvan door maafechappyen en vereenigingen,
op wier weg zulks ligt, zal aan Me tot stand-
koming bevorderlijk kunnen zijn. Want alv<£
rens de denkbeelden der commissie in eeim
,wet kunnen worden belichaamd, moet er eenè'
volksovertuiging Mestaan omtrent de opleiding
van leerlingen en op dit oogenblik ontbreekt
GOUDA, 14 Juni 1884.
Z. M. heeft benoemd tot leeraar aan de Rijks—
hoogere burgerschool alhier den heer M. J. ran Dug-
teren, met toekenning tan eervol ontslag ala leeraar aan
de Rijks hoogere burgerschool te Middelburg, en
met machtiging tot gelijktijdige waarneming van het
ambt van leeraar aan het progymnasium te Gouda.
Tot onderwijzer aan een der jongensscholen voor
uitgebreid lager onderwijs te Rotterdam is benoemd
de heer J. van (feu Arend, te Gouda.
Het overgangs examen B. der Polytechnische School
Je Delft volgens art. 61-64 der wet op het Midd.
ondeiwys is met goed gevolg afgelegd door den beer
L. van Krimpen,
Aan de universiteit te Utrecht werd eergisteren
met gunstig gevolg bet eerste natuurkundig examen
(voor artsen) nfgelegd door de heeren M. Schinkel
en C. H. Felix;
Het muziek-corps der dd. Schutterij alhier zal
dezen zomer eene in de 14 daag openbare muziek
uitvoeringen geven op de groote Markt en wel des
Donderdags des avonds van 7 tot 9 ure.
-V
In de zitting van Donderdag der Arrondissements
Rechtbank stond o. a. terecht:
J. H. wegens een hem ten laste gelegdeu diefstal
van eene palingfuik. In den morgen van den 23
Mei jl. werd nl. door twee knechts in dienst
van den visscher J. van O. te Gouda vermist eene
zijden palingfuik eu wel uit den singel aldaar, waar
zij den vorigen morgen met meer andere dergelijke
fuiken was gezet. Op eerstgemelden ochtend werd
beklaagde in het bezit van eene dergelijke paliug-
fuik en een zakdoek met paling^ gezien, en bij de
later gevolgde arrestatie wees hij aan de politie
waar hij de fuik te drogen had gehangen.
Het O. M., bekfaagde’s schuld voldoende bewezen
achtende, eischte zijne veroortleeling tot eene maand
celstraf. Over 8 dagen uitspraak.
VAN
Op initiatief van de Vereeniging tot bevor
dering van Fabrieks- en Handwerknijverheid
is voor een paar jaren eene commissie benoemd
ten einde een onderzoek in te stellen naar de
verbetering van de opleiding van leerlingen in
handwerk, ambacht en fabriek. Deze com
missie, aan welke afgevaardigden werden toe
gevoegd van het Nut en de Maatschappij tot
bevordering van Nijverheid heeft voor eenige
maanden een rapport uitgebracht, gesteld door
Mr. B. H. Pekelharing te Delft, waarin de
uitkomsten van dit onderzoek zijn nedergelegd.
Wegens het belang van het onderwerp wen-
seben wij op dit verslag de aandacht te vestigen,
hetgeen misschien aanleiding geeft tot bekend
heid in wijder kring.
De volgende vragen werden aan het oordeel
der commissie onderworpen:
«Welke middelen kunnen in Nederland wor
den aangewend tot verbetering van den maat-
schappelyken toestand der leerlingen by hand
werk, ambacht en fabriek?
«Kan daarvoor ook heil worden verwacht
van wettelyke bepalingen op den arbeid of
dergelijke
«Zoo ja, moeten art. 915 van de wet van
22 Germinal, an XI, worden afgeschaft en
daor andere vervangen, of welke andere weg
zou daarvoor moeten worden ingeslagen?
«KnrmO» -rle -Vereenigingen, die zich den
bloei van nijverheid en handwerk ten doel
stellen, en andere dergeljjke vereenigingen tot
dit doel medewerken?.
Men kan zeker niet ontkennen, dat de in
die vragen aangevoerde punten overweging
waardig zijn. Zij gaan uit van de onderstel
ling, dat de opleiding van I
en handwerk thans onvoldoende is, eene
weging
deelden, gelijk .jij
1
is een gevolg
ejane voldoende regeling van het leerlingwezen
werden de plaats gesteld. In vroeger tijd was
de opleiding
geheele gild, waartoe zij behoorden.
statuten en verordeningen was
geregeld en -elk patroon was verantwoordelijk
aan het gfldebestuur voor de wijze waarop hij
zjjn taak opvatte. Na de omwenteling werd
dit anders en in den nieuweren tijd zou "deze
toestand ook niet houdbaar geweest zijn.
velerlei bedrijven die in het gfoot worden
uitgeoefend ep in de tegenwoordige fabrieken,
waar groote verdeeling van den arbeid is inge-x
voerd
van 1
slechts
te verrichten, zoodat
Jaa1«. zx«.a.-1.Ia i
Feitelijk bestaan a
opleiding van leerlingende nadoelen
- meer gevoelen, maar
het geneesmiddel te vinden is niet gemakkeljjk.
net is een ingewikkeld vraagstuk, omdat daarbij
allerlei maatschappelijke en economische.ver
houdingen en verschijnselen betrokken 4)n
en de commissie erkent dan ook volmonuig
dat zij niet bij machte geweest is 'eene doel
treffende algem'eene regeling voor Hen arbeid te
f* r,
’ragen en hetgeen haar voor het oogenblik het
■meest noodzakelyk en bet best uitvoerbaar scheen.
patroon worden opgeleid, de
mikte werklieden wier belang
ir ppleiding verbon-
geeft de commissie
worden door de Holl. Spoorwegmaatschappij
en door de heeren Van Marken te Delft en
Sterk te Hengeloo.
Naar aanleiding dezer voorbeelden spreekt de
gen van den aanvang af eenig looft worde
lu uvu .nu M.H
tijd te veel gegeven wordt, vindt zjjne vergoeding
bedrag der laatste jaren. Leer-
eischen, anders dan bij uitzondering,
het welslagen van het contractenstelsel in
de waagschaal stellen.
1» de tweede plaats a
wettelyke regeling van
onmisbaar om het op den duur ingang te doen
vinden. Het verslag bevat de schets van een
wetsontwerp op dit stpk. De voornaamste be
palingen daarvan zijn1’. de> leerlingen-con-
tracten moeten schriftelijk gesloten worden en
worden geregistreerd op het gemeentehuis tegen
een vast recht b.v. van 1 gulden2’. de con
tracten behooren, om geldig te zijn, aan zekere
vereischten te voldoen wat den inhoud betreft;
3°. gebruik van leerlingen voor huiselijke en
persoonlijke diensten is verboden 4’. minstens
10 uur voor schoolonderwijs moet behalve de
tijd voor godsdienstonderwijs voor den leerling
vrjj blijven5°. een zekere termijn b.v. «ie
eerste 1 a 3 maanden van het contract gelden
als proeftijd, gedurende welke beide partijen
de verbintenis nog kunnen verbreken; 6°. rege
len worden gesteld voor het van rechtswege
tenietgaan dei verbintenis (door overlijden) of
voor de ontbinding op verlangen van ééne party;
7*. Leerlingenboekjes worden ingevoerd die
alleen de noodige bijzonderheden behelzen
omtrent gesloten contracten, doch niet omtrent
gedrag enz.; het doel is alleen te voorkomen,
dat leerlingen zich bij anderen verhuren in
strijd met hun contract. 8U. Op verlaten
van zijn patroon door den leerling wordt straf
gesteld, terwjjl patroons die leerlingen aan
contracten onttrekken tot schadevergoeding
gehouden zjjn.
Omtrent andere punten b. v. examens aan
leerlingen af te nemen, den tijdsduur der con
tracten, het toekennen van belooningen, het
houden van wedstrijden en tentoonstellingen
van door leerlingen vervaardigde voorwerpen,
geeft de commissie als haar meening te kennen,
dat zjj of vooralsnog óf in 't geheel niet voor
wetteljjke regeling vatbaar zjjn.
In de derde plaats acht de commissie het
noodig, dat het onderwijs der leerlingen beter deplaaUaan,
vinden. Zij heeft zich beperkt tot de haar gestelde behartigd worde dan thans. Bik leerling be-
vr»„o„ i..xlagere school doorloopen te hebben.
Voor het verder onderwijs wordt vooral op
ingevoerde punten overweging
leerlingen in fabriek
-- f over-
die trouwens alle leden der commissie
J over het algemeen wel niet
zal worden betwist. De tegenwoordige toestand
is een gevolg van de opheffing der gilden op
het einde der vorige eeuw, zonder dat daarvoor
werden de plaats gesteld. In vroeger tijd
J van leerlingen een zaak van het
geheele gild, waartoe zjj behoorden. Door
en verordeningen was de opleiding
en «elk patroon 1-
iet gfldebestuui
dit anders
Lvsvmuu wa uicl uuuuuuur geweest zyu.
Dn velerlei bedrijven die in het gi;oot worden
groote verdeeling van den arbeid is ing(
1 is het den leerling onmogel jjk alle deelen
het bedrijf te leeren kennenelk heeft
hl een bepaald onderdeel van den arbeid»
-een jarenlange leertjjd
deels overbodig dfeels onmogelyk is geworden,
beiteljjk bestaan er tegenwoordig geen regelen
voor de crl—™.B L-
daarvan doen zich stoeds
Het
i
f
