ro,
11
H
JEN,
vonten
nte
de Roodset*
M
FEN.
l,«r; Narva'
g
1884.
N° 3159.
i
De politieke toestand.
siling
BINNENLAND.
Woensdag 19 November.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda én Omstreken.
ÖP:
ÏD,
older „de
t 130.
fiJES.
ELS.
-
i.
ntiaren.
K,
jerceel nit-
I;
I 9
IJ
)EN.
s.
‘ES.
enx.
iljeur.
II
I
■t
iparhouteu
Volgens de Standaard zullen de apli-revoluüonairen
f-irvrl nnli otw IA.C
noe onaangenaam aai ook voor ons mugez-yu,
wi] moeten ons in tjijds gemeenzaan makeii met
De Geer van Jufpbaas
0 k
'ft
Cit,
ft
Gouda.
1'
7/
6.
V»
30ET
■w
g, in eigqn-
of op den
■elen, Com-
i
KEN.
iet» BA.L-
184;
p
884,
11 ure, in
T te Al oer- 'x,
intore van
Kade N«. 1,
to
f-'r
Veenen”,
LENAAR,
ixveen, «al
openbaar
AS§EN en
goudsche courant.
‘V
té
Noorder--f
V 45 s” o
Hl
7
ris MOL8-
intjjds de
lom,,bene-
rten zullen
Hetgeen sedert eenige jaren door ons voor
zien werd, is thans een feit geworden de libe
rale partij in de 2e Kamer is in de minderheid.
Reeds gedurende gernimen tijd wezen de ver
kiezingen op eene langzaam maar zeker in
kracht aangroeiende kentering in het getij bjj
elke algemeene verkiezing vielen enkelen der
onzen en hunne plaatsen werden steeds door
clericaleu ingenomen. Voor de meesten onzer
is de afloop der gehouden verkiezingen dan ook
geene verrassing geweest. Het was te zien,
dat het er te eeniger tijd toe moest komenwel
bestond de mogelijkheid, dat nu nog eene kleine
meerderheid behouden werd, maar dan zou het
slechts geweest zjjn uitstel van executie. Deze
uitkomst is voor een groot deel te wjjten aau
de jammerljjke rol, die de liberalen in de laatste
-jaren in de kamer gespeeld hebben, waardoor zij
veel van hun invloed verbeurd en tal van kiezers
van zich vervreemd hebber, maar ook en mis
schien in nog grootere mate aau de discipline
in het clericale kamp, aan de meesterlijke wijze,
waarop Dr. Kuyper den aanval leidt en het
klavier der volksconscientie weet te bespelen.
De vraag: wat zal van deze verplaatsing
der meerderheid het gevolg zijn? dringt zich
nu onwillekeurig aan ieder op. Wy willen in
dit artikel trachten daarop een antwoord te
geven
Veel zal er, dunkt ons, in de eerste tjjden
niet in den algemeenen gang van zaken ver-
anderd worden. De eenige, die bjj/lezeu afloop
der verkiezingen werkelijk gewo .nen heeft, is
de heer Heemskerk. Hij zit vaster dau ooit
in den zadfel. De liberalen, geen meerderheid
hebbende waarop een Kabinet van hunne
richting zon kunnen steunen, zyn wel gedwongen
hem met rust te laten de clericalen in twee na
genoeg gelijke helften verdeeld en alleen over
de meerderheid beschikkende bij de gratie dér drie
conservatieve leden, zijn evenmin in staat de
teugels van het bewind in handen te nemen,
terwijl daarenboven de Eerste Kamer nog libe-
raai ■'is. Indien de heer Heemskerk bet in de
hand gehadhad om een kamer samen te stellen
naar zyn hart, hij had geen beter kunnen uit-
1 zoeken. Alle partijen met onmacht geslagen en
hij, meer dan ooit dé man van ’t oogenblik.
Naar hartelus.t stal hjj kunnen laveeren tusschen
de klippen van het politieke vaarwater, of, om
een ander beeld te gebruiken, hy kan voortgaan
proeven te geven van zijne virtuositeit in het
nanteereh, van den balanceerstok by zyne toeren
"4? op hét slappe koord der Binnenlandsche staat
kunde. - 1
De clericale pprtyen kunnen 'et vooreerst
niet aan denken hun prbgramma omtrent de
openbare school in uitvoering te brengen. Be
halve dat zjj, ook bij "dé meeste eensgezindheid
tusschen Dort qn Rome, niet over de meerder
heid béschikken, daar het kleine kuddeke dér
consetwatieveh den doodslag geeft, is nog. steeds
dé, Eerste Kamer op 1
nog niet gelukt''bjjde verkiezingen Voor prov.
Staten enkel te. doen letten op. de politieke
kleur der caudidaten de kiezers kunnen tót
dus ver nog niet vergeten’ dat de leden der
staten nog andere belangen^ té behartigen'héb
ben dan het kiezen van de leden der. Eerste
Kamer, Dat zal nog wei eenlgen ‘tyd zoo
bleven, hoewel het te voorzien is, dat op den
duur het kiezerskorps, hetwelk hetzelfde is als
dat voor de 2e Kamer, niet bestand zal zyn tegen
-het dry Ven der kerkelijken, vooyal als deze in
1884, des
iff E'fit-
is, van 1
sche, Riga, I
E 73«-
.5
mken nog niet zoo ver en geheele parlementaire stelsel berust op de ver-
jj, dat de tegenwoordige onderstelling, dat uiteenloopende staatkundige
telings het roer in handen hebben. Tot dus
ver is
val geweest, bij gebrek
i die
Veelal
principieel te;
gold het bjj
daarom gelooven
datgene, wat bjj de herstemmingen vooral de
letize geweest isbezuiniging in het staatsbe
stuur, beknibbeling der uitgaven om te ontko
men aan nieuwe belastingen, die men als de
specialiteit der liberalen dien volke heeft afge
schilderd. Zjj zal dus misschien door veel tegen
te werken wat niet in baar geest is, zich wre
ken over de tydeljjke onmacht, waartoe zjj even
als de minderheid der kamer gedoemd is. Den
vooruitgang tegenhouden, dat kan ze, maar het
bestaande afbreken om er in baar geest wat
anders voor in de plaats te zetten, daarvoor is
zjj nog te zwak.
Omtrent de grondwetsherziening is vit de
gehouden stemming niets op te maken. Daarvan
is in den strijd nauweljjks gewaagd Er is
meestal zuiver gestreden over de vraag: cleri-
caal of anticlericaal, zonder dat naar de meening
der candidaten over byzondere punten, die by
de grondwetsherziening ter sprake zullen komen,
gevraagd is. Het schjjnt evenwel in de bedoe
ling der nieuwe meerderheid te liggen om eerst
herziening der kieswet te eischen alvorens in
die der grondwet toe te stemmen. Waarschynljjk
stellen de leiders zich voor" dat dan de clericale
strooming nog sterker worden zal. Misschien
hebben zjj daarin geen ongelyk, hoewel het nog
zoo zeker niet is, .daar wringing van den census
niet alleen ten platten lande maar voornamelijk
in de steden vele niéuwe kiezers scheppen zou
in die districten nu waar het platteland den
boventoon voert, worden toch reeds meestal
clericalen gekozen, terwjjl in vele steden de
partjjen nagenoeg tegen elkander opwegen en
dus de mogeljjkheid bestaat, dat de meerderheid
der nieuwe kiezers tot de anticléricalen behooreu
zou. Wellicht dat thans de liberaler! minder
ongeneigd bevonden worden om in censusver
laging toe te stemmen. Velen vreesden door
een sprong in het duister de meerderheid der
liberalen in de 2e Kamer in gevaar te brengen
daar nu toch onze partij in de minderheid is,
vervalt dit bezwaar van zelf en kan men eerder
de kans wagen.
Voor de naaste toekomst wachten Wij dus
van de nieuwe kamermeerderheid geen bjjzon-
dere heldenfeitende .macht daartoe ontbreekt
haar nog, vopral' nu de liberale minderheid in-
nerljjk gelouterd en gesterkt uit den strjjd te
■•voorschjjn getreden is. Maar dit kan in het
vervolg anders worden. De ijvér.der clericalen
zal niet verslappen, daarva'h kan men zeker
zijn en als men de geschiedenis der laatste j»ren
nagaat, is de voorspelling nietgewaagd, dat bij
de eerstvolgende verkiezingen de liberalen wé-
der terrein zullen verliezen. Cit niet? laat
zich nu nog opmaken, dat 'de wassende macht
der kerkelijken tot een keerpunt zou gdromen
op hnar post als'hóed.ster der'. Zijn. Integendeel Arnhem ,eh Zutpben leeren
liberale veroveringen uit den goeden tjjd. Ed’ j*et, hoe het verplaatsen vah enkele tientallen
vooreerst^ zal het nog niet zoo vlot gaan ook van.stemmen aan drie der onzen in de kamer
"deze om te zetten. Althans het is Dr. Kuyper hef leven zoy kunnén kosten.Daarbij komt
nog, .flat de Eerste Kamer op den duur niet
in strjjd kan bljjvèh met de Tweede. Bjj een
geregeldên gang van het parlementaire rader
werk behoort de Eerste Kamer ten-Slotte te
wjjken voor de uit directe keuze voorsproten I -ƒ G°'k“ra
;t;7sV^ legt' Mr-Vau ,oor Delft
.1 xnv»/I In11 Tfovklnnmon on I
iel volgen.
hoe onaangenaam dat ook voof otis moge zijn,
wy moeten ons in tjjds gejneenzaan makeii met 1
het denkbeeld, dat volledige qfpermajht der "ie- Gorincliem trachieu prof.
-
de 2e Kamer onbetwist de meerderheid zullen clericalen in den staat na korter of langer
hebben en dus onverdeeld zich zullen kunneu tijdsverloop ons te wachten staat. Op zich zelf
wjjden aan de zuivering van de próv. Staten, is daarin niets vreemds of verontrustends. Het
Voorloopig zyn de zaken nog niet zoo ver en geheele parlementaire stelsel berust op de ver-
daarom gelooven wjj, dat de tegenwoordige onderstelling, dat uiteenloopende staatkundige
meerderheid der 2e Kamer zich zal bepalen tot partyen elkander het gezag betwisten en beur-
dit bjj ons te lande nooit zuiver het ge-
i va _.ii, aan twee par|,yen die
principieel tegenover elkander stonden. Veelal
gold het bij ons persooonlyke sympathiè’n of
veeten, die bjj het verdeelen der ministerieele
portefeuilles de hoofdrol speelden. Vroeger was
het voorname verschil tusschen liberaal en
conservatief langen tyd de meer of mindere
ingenomenheid met Thorbecke, later koos men
in eigen boezem partij voor Fianssen v. d.
Putten of Kappeyne tegen Thorbecke, weder
later voor of tegen Kappeyne en Takbjj ge
brek aan verschil over groote beginselen maakte
men zich warm over onbeduidende bijzonder
heden of persooiiljjke eigenaardigheden. Wel
licht is deze ongezonde toestand de eerste
oorzaak geweest rtn den onmiskenbaren achter-"
uitgang der liberale party. De veranderde
omstandigheden zullen thans een meer gezonden
toestand doen geboren worden. Voorgoed
schjjnen twee prartjjen, die scherp te onder
scheiden zjjn door verschil van beginsel, ten
onzent gevestigd en het is niet onnatuurlijk,
en misschien gewenscht, dat eindeljjk de libe
ralen eens in de minderheid komen. Hoelang
dat duren zal, is moeieljjk te voorspellen. Na
tuurlijk niet langer dan tot--den dag, Mat de
min of meer onverschillige middenmannen, die
thans zich gaandeweg bij de kerkelijke partjjen
gevoegd hebben, tot de ontdekking komen, dat al
dat .geroep van bezuiniging en kleine lasten niets
was dan marktgeschreeuw om onnoozele boeren
en burgers te vangen en dat de scholen, die even
tueel onze openbare zullen vervangen bij slot van
rekening den Staat oneindig meer kosten dan'
thans. Dan loopen deze beginsellooze kiezers
w.edér uit baloorigheid naar onze zjjde over
efl het zal weder de beurt der liberalen
worden om het roer te vatten ten einde het
schip van Staat vooruit te brengen. Zoo
laveerende gaan wjj niet zoo snel als wan
néér wjj steeds in rechte lijn voortstevenden,
maar wjj komen toch vooruit op den langen
weg der ontwikkeling en hebben tevens het
voordeel dat tragen van geest en benepen
harten niet duizelig worden.
GOUDA, 1$ November 1884.
Bij $r. Ms, besluit is, met ingang van 1 Dec.
a. s., benoeïnd tot rjotaris binnen het arrond. Rot
terdam, ter standplaats Goüda, de heer G. C.
J'orluijn Droogleever,, cand -not/ aldaar.»
Wij vestigen de aandacht van Onze stadgenooten
op een ingezonden stukje in, dit nr. voorkomende, van
den heer Steens Zijnen, die inlichtingen vraagt naar
hetgeen er in xlezé genïeénte geschiedt in het belang
van de werklieden, Wij hopen dat ieder, die in
staat is inlichtingen“te geven, ze zal verstrekken, op
dat het antwoord zoq volledig mogelijk zij.
M --O 1
De' heer Keucl*eniu». heeft, volgens belofte, voor
Middelburg geopteerd, wiiardoó'r eene nieuwe verkie-
kamer jl«r volksvertegenwoordigers. Het ware /2Na^°^ea"Ste.lnmi?*..12' ?/0’^
strrfisv'ogêlpolitiek zich 41 dié schaduwzijden van ne|neB,'' '^odai te A,Jroéloo' eene pieuwe
den tegenwoordige^ toestand te verbloemen en verkiezfng moei volgen.
bnp nnunncrpnUflni dut ook VOO1'*’ OÏ1S mOffeziin. r - 11
