HTs
3526.
1W7.
BINNENLAND.
raagcL
A.M.
EN,
R8TRAAT.
)CHE
De Kiesbevoegdheid
in de Grondwet.
1 i
a-zrxt
>ls
AN.
itten
;ONS
Zondag 27 Maart.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken»
By deze Courant behoort een Bij voegsel.
«gekend
lt.
of
f.
CHMA
ïtten geeft
hting. Iq
LMS
ES
loest en
mts.
De inzending van advertentiOn kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave
1
1
f
Oudewaler.
dat
ran
I
Iers gevon-
watten met
loor koude
ig de heil-
pakje met
ct.,waar-
ich tevens
oen
1ETVELT
'RSTEJi-
i. van den
aan het
ren, dat
lenen
«termeer,
ihen.
ittman,
lodegraven
lasitreoht.
oe. Woerden
OPWEKKEND
FS VERDRIJVEND
IOEDE
)TE ZWAKTE
.00.
armede in
goudschecourant
uitgave dezer Courant geschiedt ZON DAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In ae Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prys per drie maanden ie 1.25
franco per post 1.50.
al de besteede tgd
loren zal zjjn.
Nu dit belangrijkste artikel der grondwets
voorstellen is vastgesteld is het niet zonder
belang, zich duidelijk rekenschap te geven van
de beteekenis der nieuwe bepaling. Wjj
hebben in ons vorig nummer den tekst
onder onze rubriek Staten-Generaal medege
deeld. Hieruit blijkt dat de census als u.t-
sluitenden maatstaf voor kiesbevoegdheid is ver
vallen en dat daarvoor in de plaats is getreden
het bezitten van cdoor de kieswet te bepalen
kenteekenen van geschiktheid en maatschap-
peljjken welstand.» De wetgever krjjgt dus
vrjjheid in de keuze der kenteekenen, doch
deze zijn een vereischte, zoodat algemeen
stemrecht daardoor van zelf is uitgesloten.
Tegen de lezing der regeering was van ver
schillende zjjden de grief aangevoerd, dat er
twee vereischten werden opgenoemdmen
meende, dat niemand kiezer zijn kon, tenzjjer
een vermoeden bestond, dat hij voor zijn taak
berekend was, doch dat daarenboven nog eene
zekere mate van welstand werd gevorderf Met
andere woorden, dat geen zoogenoemde capicitei-
ten, die krachtens den een of anderen titel, eenig
diploma of examen kiezer konden zjjn zonder
verder onderzoek. In de laatste dagen is ech
ter duidelijk gebleken, dat deze opvatting op
een misverstand berustte. De bedoeling is, dat
het den toekomstigen wetgever volkomen vrjj-
grond
id van
GOUDA, 26 Maart 1887.
Onder de advertentiën in dit nr. is er een van dn
Goudsche Zaïuiuereeniginn, waarop wij de aandacht
onzer lezers wouschen te vestigen. Tot toelichting
daarvan moge het volgende dienen:
Bij alle zorg, die steeds werd besteed aan de
studie van verschillende werken voor de uitvoeringen,
had do Goudsche Zangvereeiiiging telkens te kampen
met eene betrekkeljjk zwakke bezetting der mannen
stemmen, een verschijnsel dat trouwens ook elders,
zelfs in grootere plaatsen, inmeerdere of mindere
mate op te merken valt, Hiervoor bestaat eene vrij
natuurlijke oorzaak in twee omstandighedenvoor
eerst gebrek aan tijd tot het regelmatig bezoeken
der kooroofeniugen doch voornamelijk over ’t alge
meen mindere muzikale ontwikkeling bij de heeren
dun bij do dames. Laatstgenoemde wonen op de
muziekscholen in den regel het zangonderwijs tot op
17 of 18jarigen leeftjjd bjjin de hoogere klassen
wordt van koor; en solozang bijzondér werk gemaakt,
zoodat het lidmaatschap «ener Zangvoreeniging daar-
het eerste regeeringsvoorstel. mede om zoo te zeggen eene natuurlijkeaansluiting
u„oo clcdcr. de uitcrctc ~Tcr.3 was vormt en met verlangen wordt tegemoet gezien. Daaren-
tot welke de minister Heemskerk gaan wilde, togen blijft het sterkere geslacht van den leeftijd,
was thans het meest conservatieve der gedane „de baard m do keel» komt, of geheel van
voorstellen eu verwierf slechts eeu dozijn stem
men, meerendeels afkomstig van de behoudende
fractie der Katholieke partij. Klaarblijkelijk
was de wind geheel gedraaid naar den hoek
der vrijheid voor den gewonen wetgeverde
ondervinding, opgedaan bij den tegenwoordigen
knellenden censusband, werkte afschrikkend.
Doch even klaar bleek dat de groote meerder
heid de poort voor algemeen stemrecht nog ge
sloten wilde houden; toch baalde hetvoorstel-
Van Houten-Zijlker nog 21 stemmen
Eéne wijziging kwam er in het regee
ringsvoorstel De redactie-Heemskerk behield
het veld, maar daaraan werd op voorstel van
den heer Rooseboom de volgende zinsnede toe
gevoegd: «De wet bepaalt, in hoeverre de uit
oefening van het kiesrecht wordt geschorst
voor de militairen beneden den rang van offi
cier, bij de zee- en landmacht, voor den tgd,
gedurende welken zij zich onder de wapenen
bevinden.» Deze aanvulling werd aangenomen
met ééne stem meerderheid; de stem van den
voorzitter gaf den doorslag. De heer Roose
boom had oorspronkelijk ook de officieren in
zijn voorstel begrepen, maar de heer Serethad
weten te bewerken, dat de Kamer de schorsing
alleen toepasselijk maakte op militairen beneden
den rang van officier. Zooals de bepaling thans
luidt, is de zaak van niet veel gewicht. Im
mers de hier bedoelde militairen zullen in den
regel wel geen kiezer zjjn, nu het, algemeen
stemrecht niet wórdt ingevoerd. Hoogstens
zullen enkele onderofficieren hnn stemrecht
mi-sendeze zullen zich dat offer moeten ge
troosten ter wille van het zeker volmaakt juiste
beginsel, dat het leger geheel moet blijven
buiten den politieken partijstrijd.
Met groote meerderheid is het regeerings-
artikel betreffende het kiesrecht door de Tweede
Kamer aangenomen. Dit is eene heuglijke tij
ding, die moed geeft voor de toekomst. Men
mag nu de gegronde verwachting koesteren,
dat men het verder eens zal worden over de
voorloopige regeling van dit onderwerp in de
nieuwe additioneele bepalingen. Geschiedt dit
met even groote meerderheid, dan wordt het
bjjna zeker, dat althans dit ontwerp de vuur
proef der tweede lezing zal doorstaan en dus
al de besteede tgd en moeite niet geheel ver-
HOLM,
ut.
I. TEEPE
ADVERTENTIËN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Ad vertentien gratis
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD,
't welk des Maandags verschijnt.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
daarover hier het woord gevoerd hebben,
daaromtrent eene andere opvatting zjjn toege
daan dan de Regeering. Die copula en, heeft
men gezegd, maakt dat aan ieder kiezer twee
vereischten worden gesteld. Dat is geheel on
juist. Die copula en stelt vereischten voor de
kieswetgrammaticaal is het niet anders. Er
staat in het artikel: «de door de kieswet te
bepalen kenteekenen van geschiktheid en maat-
schappelijken welstand.» Dat wil zegge
de kieswet die kenteekenen moet bepak
dat kan natuurlijk geschieden op drieëerlei
wjjzeéén kenteeken ontleend aan geschikt
heid, één kenteeken ontleend 'aan welstand
en één kenteeken ontleend aan geschiktheid
en welstand tezamen. Was er één kiezer te
benoemen, of één kiezer, in iedere plaats, dan
kwam het op hetzelfde neer, dan zou het ver
eischte, aan de wet of aan den persoon te
stellen, hetzelfde wezen. Maar zooals het is,
behoeft er niet bjj te staan wat de wet zal
hebben te doen; zij zal geen persoon aanwjj-
zen, maar Categorieën, en bij het aanwjjzen
van de categorieën wenscht de Regeering, dat
de wet zal letten op geschiktheid en maat-
schappelijken welstand beide.
<Zet men oe, dan verandert de zin totaal
dan wil dat zeggen dat de kieswet op niets
anders dan «geschiktheid» kan letten, of
dat de kieswet alleen op «welstand» tal letten,
hetgeen wij niet wenschen. Want men wil
werkelijk eene zeer groote ruimte aan den
gewonen wetgever laten en dèiflr open
houden, dat de kieswet zoodahigen eisch van
geschiktheid stellen kan, die^ tevens zekere
praesumptie van welstand geétK i
Omtrëiit de discussie over nét niéuwe artikel
kunnen wij kort zijnna de gevallen beslissing
heeft zij veel van haar beteekenis verloren.
Merkwaardig was het, waar ‘te nemen hoe
grooten weg de denkbeelden in de laatste jaren
hebben nfgelegd. Inderdaad le» idéés marchent.
Niemand vatte den handschoen op voor den
census. Deze werd ter aarde besteld, wij willen
uiet zeggen zonder dat bjj in gezegend aan
denken zal bljjveu voortleven, maar zonder dat
een der leden zijn heengaan betreurde of een
traan plengde op zjju graf. Wel was er ver
schil over hetgeen er voor in de'plaats moest
komen. Een ware staalkaart van amendementen,
loopende tusschen het voorstel-Van Houten-
Zglker, dat alles aan deu wetgever overliet en
dns ook de deur opende, voor algemeen stem
recht, het ideaal des heeren Hëldt, en het
voorstel-Rujjs-Heuther, dat de huurwaarde
als maatstaf decreteerde. Het eerstgenoemde
zette de poort der kiesbevoegdheid zoovernio-
heeren Ruijs en Reuther hun denkbeeld ontleend
aan ds regeering; hun amendement was volkomen
gelijkluidend aan 1
Wat twee jaar geleden de uiterste grens
thans hot meest
De bedoeling is, dat
staat kiesrecht te verleenen, hetzij op
van geschiktheid alleen, hetzjj op grom
welstand alleen, of ook op grond vau beide te
zamen. Dit bljjkt duidelijk uit de verklaring,
die officieel door de regeering iu de kamer is
gegeven aan de bewoordingen van het aangeno
men artikel. Om het belang der zaak nemen wjj
dit deel der rede van den minister woordelijk
uit de Handelingen over. i gejjjk open, het laatstgenoemde had de strekking
De minister Heemskerk zeide het volgende: ze ZOo veel noodig te sluiten En toch hadden de
«Zoo is, en daarover heb ik mij wel het -
meest te beklagen, er zeer veel aanmerking
gemaakt op het kleinste woordje in het ge-
heele artikel, op de copula en. Dit kan ik
nu toch volstrekt niet begrjjpen, dat zoo kun
dige en zoo goed redeneerende menschen als
til
