i
1
Bieb
rerij
)RN
B8
)DE,
it
streken.
1
i
IAN,
rtikelen
ERING voor
o
{EL,
BINNENLAND.
11
g
i
I
Woensdag 1 Juni.
N° 3554.
1887.
m.
E. 73».
S,
59,
rJLisr
ling.
TDA”
AR.
EBAS.
UMES.
[TEN,
iEIN.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
11
r11
1
,per V2
hen in
of 5%
ia
Het Voorstel-Schaepman.
dags
A
to Gouda.
1
dt zich
rehalte
wordt
ond en
evolen.
franco
jgbaar.
kf
es,
JBAK,
'ORSADE8.
D. 84.
De inzending van advertentiên kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave
i
Jij
i
r
!i
3KJES, PA-
1EN enz.
De uitgave dezer Courant geschiedt ZON DAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is 1.25
franco per post 1.50.
oote zending
GOUDSCHE COURANT.
ADVERTENTIÊN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Advertentien gratis
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD,
't welk des Maandags verschijnt.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
B 36.
1
Bfl
Het voorstel is afkomstig van
Schaepman alleen. Uitdrukkelijk is deze om- ken.
standigheid bij de indiening in het licht ge-
steld, maar niet bekend is hét of de voorsteller rale partjj niet zweert bg onveranderd behoud
j.. >,an art 194 Wenschelijk mag het dus
geacht worden, dat de li berale parti) zich thans,
evenals vroeger, bereid verklare dit ar
tikel te wgzigen in dien geest, dat de vrijheid
op onderwijsgebied blgve gehandhaafd, met de
noodige waarborgen dat daarvan geen misbruik
worde gemaaktmen zorge dat het peil van
het lager onderwijs niet worde verlaagd en dat
ieders godsdienstige begrippen worden geëer
biedigd, maar late overigens de regeling van
het onderwijs over aan den gewonen wetgever.
Het is billjjk, dat de volksvertegenwoordiging
ten allen tijde de bevoegdheid bebhe om zulk
een gewichtig volksbelang te regelen naar de
steeds wisselende behoeften en inzichten. Ook
onder de thans vigeerende grondwetsbepaling is
het eigenljjk de meerderheid der kamers, die
haar wil doordrijft, maar het is niet te ont
kennen dat art. 194 een bepaalden geest ademt
en den wetgever zekeren band aan legt, die in
de toepassing steeds is uitgelegd ten voordeele
van ééne der strijdende partijen. Het kan
geen kwaad, dat de Grondwet uitdrukkelijk de
vrijheid geeft om dit onderwerp te regelen bij
gewone wet, behoudens de onmisbare waarbor
gen voor goed onderwijs.
Indien ons vermoeden juist blijkt te zgn en
de liberalen met een amendement voor den dag
komen, zullen dan de fractiën der rechterzijde
genoegen nemen met eene tweede editie van
het voorstel-Beaufort? De katholieken waar
schijnlijk niet. Deze zgn bijzonder gesteld op
wetteljjk staatssubsidie voor hun scholen. Maar
de antirevolutionairen kunnen gerust de hand
der verzoening aanvaarden, zonder ontrouw
te worden aan hun verleden. Twee hunner
hoofden, de heeren Lohman en De Geer heb
ben drie jaar geleden hetzelfde gevraagd in
een adres aan den Koning; indien zij thans
kunnen verkrijgen, wat toen het maximum was
hunner wenscben, dan kunnen zij zich voldaan
verklaren.
den heer liberale meerderheid de school kunnen afbre-
.- De, verkiezin<?ett hebben dan ook be-
standigheid bg de indiening in het licht ge- l wezen, dat de groote meerderheid der libe-
steld, maar niet bekend is hét of de voorsteller
den steun zjjner geestverwanten gevraagd heeft. I
Uit alles blgkt, dat het voorname doel geweest
is, de zaak van het onderwijs weder aan de
orde te stellen. De regeering was na de op
gedane ervaring ongezind om een nieuwe wij
ziging van Hoofdstuk X aanhangig te maken.
De liberalen, wier ter verzoening uitgestoken
hand was geweigerd, konden evenmin met een
nader voorstel voor den dag komen, zonder
aan eigen waardigheid te kort te doen. En
toch, werd er in het geheel niet gerept van
deze voor de anti-liberalen alles beheerschende
vraag, dan dreigde het gevaar, dat bg tweede
lezing niet de vereischte meerderheid werd ver
kregen. In deze omstandigheden achtte de heer
8., die der grondwetsherziening een goed hart
toedraagt, dat het zijn plicht was om de zaak
weder aan de orde te stellen, zonder zich illu
sion te maken, dat zgn toevoeging voor de
liberalen aannemelijk zgn zon. Zoo ten minste
stellen wg ons den gedachtegang van Dr. 8.
voor. Allerminst kan hij, die met de kaart van
't land en de stemming der kamer voldoende
bekend en daarbg een zeer scherpzinnig man
is, gedacht hebben, dat de meerderheid goed
zal vinden, dat de grondwet de openbare kas
beschikbaar stelt voor het onderwijs van on
en minvermogenden op alle mogelijke scholen,
hoe slecht en gebrekkig ook ingericht. Een
deel der liberalen slechts twee dertien onge
veer waren verleden jaar bereid om de
mogelijkheid van subsidie aan de bijzondere school
te aanvaarden. En is het thans denkbaar dat
de onzen de verplichting daartoe in de grond
wet zonden laten schrijven Indien het ontwerp
niet aanmerkelijk gewijzigd wordt b.v. door
schrapping van de door ons gecursiveerde be
paling kan bet niet worden goedgekeurd.
Men moet dns, dunkt ons, de poging van Dr.
Schaepman opvatten als een invite aan de
tegenpartij om haar verleden jaar gegeven
woord gestand te doen en van hare zgde met
een amendement te voorschijn te komen, onge
veer gelijkluidende aan het toen verworpen
voorstel-Beaufort. De heer 8. koestert zeker
de verwachting, dat de anti-revolntionairen,
door de ondervinding wjjzer geworden en thans
niet gebonden door eene overeenkomst met de
katholieken, de hand der verzoening niet zul
len weigeren. Bijzonder belangwekkend is dus
voor elk, die met aandacht de binneniandsche infanterie hernieuwd,
politiek volgt, de vraag: hoe zal de hooding corps ouder de leiding
van de beide groote partijen zgn tegenover dit n,t‘rai*t ,n 7‘' Kr M ‘l
voorstel? en voor ons inzonderheid: wat zal
de liberale partij in de Kamer doen Het
komt ons niet onwaarschijnlijk voor, dat de
liberalen aan de bedekte uitnoodiging van den
katholieken doctor gehoor geven. Duidelijk is
ten vorigen jare gebleken, dat in art. 194 niet
te vinden is een bolwerk voor de openbare
school. Ook met dat artikel zou een anti-
De grondwetsherziening is in de laatste weken
goed vooruitgekomen. De meeste hoofdstuk
ken zgn aangenomen met eene meerderheid,
die hoop geeft dat bg de tweede behandeling
de vereischte twee derden der stemmen zullen
worden verkregen. Dit resultaat is voor een
groot deel te danken aan de medewerking der
anti-revolntionairen, die, eenmaal overtuigd van
de onhoudbaarheid van hun verzet, ten slotte
schik schijnen gekregen te hebben in het werk
en het naar vermogen steunden. Thans is,
op de additioneele bepalingen na, alles afge
handeld wat de regeering ter wjjziging had
voorgedragen; men is nu weder genaderd tot
het punt, waarop de poging van het vorige
jaar schipbreuk leed. Heden komt in de
Tweede Kamer in behandeling het bekende
voorstel-Schaepman ter wjjziging van art. 194,
dus hetzelfde hoofdstuk X, waarmede men toen
begon en waaromtrent geen overeenstemming
werd verkregen. Zal men thans gelukkiger zjjn?
Tot recht begrip van den stand der onder-
wjjsquaestie brengen wij den tekst van Dr.
Schaepman s voorstel onzen lezers in herinne
ring. Het luidt aldus:
«Het jonderwijs is een voorwerp van de aan
houdende zorg der regeering.
Het geven van onderwjjs is vrij.
Het toezicht van de overheid op het onder
wjjs in het algemeen, de inrichting van het
openbaar onderwijs en, voor zoover het lager
en middelbaar onderwgs betreft, de aan den
onderwjjzer te stellen eischen van bekwaam
heid en zedelijkheid, worden door de wet ge
regeld.
Het lager onderwgs wordt op zoodanige wijze
ingericht dat ouders, voogden en verzorgers de
gelegenheid niet ontbreke, om de kinderen die
onder hunne macht zgn of aan hunne zorg
zgn toèvertrouwd, in bet genot te stellen van
voldoend lager onderwgs, waarbij hunne gods
dienstige overtuigingen niet worden gekrenkt.
De koeten van het lager onderwijs, verstrekt
aan kinderen van bedeelden of van hen, die of
schoon niet bedeeld, onvermogend zijn schoolgeld
te betalen, worden, naar een bij de wet vast te j
stellen maatstaf, aan iedere school door zoodanige
kinderen bezocht, uit de openbare kassen vergoed.
De Koning doet van den staat der hooge-, j
middelbare en lagere scholen jaarlijks een uit-
roerig verslag aan de Staten-Generaal geven.» i
Dit voorstel komt geheel overeen met het
bekende verzoenende amendement, ten vorige
jare van liberale zjjde ingediend door de hee
ren De Beaufort, Van Houten, Kist, Mees en
De Ranitz, en gewoonlijk als het voorstel-
Beaufort aangednid. Er is eenige verandering j
in volgorde en redactie, die werkelijk eene ver- I
betering is, maar in één pont en daarop I
komt het aan gaat het verder. Dr. Schaep
man heeft er dé alinea aan toegevoegd, die
hierboven cursief is afgedrukt en daarmede een
eigenaardig stempel op de voordracht gezet.
GOUDA, 31 Mei 1887.
Met genoegen hebben wij gisterenavond, onder
begunstiging van heerlijk zomerweder, de kennis
making met het muziekcorps van het 4e regiment
Het komt ons voor dat dit
j van den heer Mann vbor-
uitgaat in zekerheid van uitvoering en juiste nuan-
ceering, zoodat wij met verlangen de overige
concerten tegemoet zien, die ons nog wachten,
i Wij wenscben den leden van »Ons Genoegen*, die
zich gisteren blijkbaar amuseerden, dan even gun
stig weder toe.
Het bestuur der afdeeling Haastrecht van den
Nederhndschen Protestantenbond heeft besloten tot
het stichten van een hondsgebouw, op grond be-
I
