BOUW,
KN
1887.
SD
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
ING
des aronds
netmine der
BINNENLAND.
lappen
B
I Zondag 12 Jani.N° 3559.
De Parlementaire Week
-
r.
ÏIW.
;Ae Cou-
n door den
Gouda.
ff. M. J.
■MBS
ns.
IE,
roenendaal.
.f
>en toegang
1515, aan
11
epen in het
ak ran 15
le ran den
t
IKENen
goudsche coubant
dreigt onder te gi
wier beslissing
ring voorloopig het kiesrecht wil verleenen 1°
personeele betasting zijn aangeslagen veer e
huurwaarde, hooger dan die aanspraak g<
twee de
e Gouda.
nmieeie
er.
i.
'•■ngmeeeter.
tiging
IK).
De Tweede Kamer is deze week een heel
eind met de Grondwetsherziening gevorderd.
Hoofdstuk X is afgehandeld en thans zyn wij
in de verkiezingsquaestie Verdiept, die het
hoofdbestanddeel uitmaakt der additioneele be
palingen. De Kamer verlangt blijkbaar naar
rust en de natie met haar. Aan alle dingen
komt een einde, ook aan de belangstelling,
waarmede men de behandeling van tal van be
langrijke qnaestiën gevolgd heeft; daarenboven
wordt het tijd, dat de Eerste Kamer haar
beurt krjjgt.
De beslissing, die gevallen is over het voor-
stel-Schaepman,zal nog vele pennen in bewe
ging brengen. Onze lezers weten, dat wjj ons
steeds voorstanders getoond hebben van het
denkbeeld om de regeling van het volksonder
wijs over te laten aan den gewonen wetgever.
Zonder gevaar kan daartoe worden overgegaan,
want met of zonder de zoogenaamde waarbor
gen van het tegenwoordige Art. 194 heeft ten
slotte de volksvertegenwoordiging, die over de
geldmiddelen beschikt, het heft in handen en
kan zjj de school op goeden voet inrichten of
haar den hongerdood doen sterven. Ons open
baar onderwijs is zoo in de zeden des volks
doorgedrongen, zoo onvermijdelijk noodzakeljjk,
dat zelfs de rechterzijde, indien zjj meerderheid
werd, het niet zou kunnen af breken. Met ge
rustheid durven wij dat volksbelang aan de
beslissing van onze toekomstige kiezers over
laten dit getuigt, onzes inziens, van meer moed
en meer vertrouwen op de rechtvaardigheid
onzer zaak dan het zich angstig vastklemmen
aan verouderde bepalingen, waarin men een
middel meent te viuden om de neutrale staats
school te handhaven, desnoods in stryd met
den uitgedrukteu wil der natie. Wij willen
dit thema niet verder uitwerkeuer is reeds
genoeg over gezegd. Alleen moet ons een be
tuiging van leedwezen van het hart, dat niet meer
liberalen den moed gehad hebben om de conse
quentie van hun beginsel te aanvaarden. Wij had
den gewacht, dat de groote meerderheid der onzen
het nieuwe artikel zoude aangenomen hebben
dan ware de schijn vermeden alsof de rechter
zijde eene overwinning "had behaald en tevens
de tweespalt in eigen boezem voorkomen,, die
thans schjjnt te smeulen. Nieuwsgierig zijn
wjj naar de houding, die de regeering zal aan
nemen in de Eerste Kamer, wanneer het nieuwe
hoofdstuk X daar aan de orde komt. In de
Tweede Kamer scheen de heer Heemskerk hui
verig om de iföuwe lezing te aanvaarden vau een
conservatief man als <hp, was ook niet anders
te verwachten. Zekér is het, dat de meerder
heid klein genoeg was om omtrent de levens
vatbaarheid der jonggeborene ernstjgen twijfel
te koesteren. Het is best mogelijk, dat dit
hoofdstuk de behouden haven niet bereikt, maar
hetzjj 'n de' Eerste Kamer, hetzjj bij de tweede
behandeling schipbreuk Ijjdt. Hoe ook de afloop
zjj, hierin blijven Nile liberalen het eens, dat zjj
bij de stembus als van ouds schouder aan
schouder zullen staan tot verdediging van het
openbaar onderwijs tegen zjjn belagers.
Want de voorloopige regeling der kiesbe
voegdheid aangaat, die thans aan d? orde is, wjj
gelooven, dat het regeeringsvoorstel alle kans
heeft aangenomen te worden. Eerljjk gezegd,
zal ons dit genoden doen, omdat de voorge
dragen bepalingen ons een goeden stap voor
uitbrengen en alleen bestemd zijn om tot over-
gang te' dienen naar het nieuwe kiesgebouw, dat
op de basis der herziene grondwet later zal
worden ópgetrokken. Men moet thans voor
zichtig te werk gaan, want eenmaal verleend
kiesrecht kan moeiljjk weer worden ontnomen.
Niemand kan vooruit berekenen hoe de her
vorming werken zal, zoodat de allereerste be
ginselen van staatsmanswijsheid voorschrijven,
van de gelegenheid tot het verkennen van het
terrein gebruik te ntaken, ten einde daarmede
bij de definitieve regeling der kiesbevoegdheid
zyn voordeel te doen. Dat de gezeten werkman
niet zou worden bereikt, dunkt ons thans geen
bezwaar, ofschoon dat nog niet uitgemaakt is.
Het vaderland zal er niet door te gronde gaan
en evenmin zal de oplossing der sociale quaes-
tie er door worden vertraagd, indien deze ach-
tenswaardige klasse van staatsburgers nog een
paar jaar moeten wachten, eer de deur ran
het stembureau voor hen ontsloten wordt. Wij
zjjn het in dit opzicht geheel eens met prof.
Buys, als hij in zyne Gidsbeschouwing der
vorige maand zegt: <Moest het voorschriftih
de grondwet zelve worden opgenomen, ik zou
erkennen dat er dan reden bestond om aar
zelend te vragen of de getrokken grenslijn ook
nog te nauw kan zjjn? Maar nu de grens zal
worden opgenomen in de gewone wet, in een
wet dus, die eiken dag van het jaar voor wjj-
ziging vatbaar is, .nu moet ik ronduit verkla
ren, dat het drjjven naar nog ruimer grenzen
mij op dit oogenblik volkomen ongemotiveerd
toeschynt. Zooals de Regeering opgeeft, zal,
naar de regelen der additioneele artikelen, het
getal kiezers voor de 'Tweede Kamer van
136.000 tot 300.000 aangrojien en dus meer
dan verdubbelen, en nu 'zou ik meenen dat de
meest- alledaagsche voorzichtigheid vordert de
vruchten ’‘van die groote uitbreiding af te
wachten eer men een stap verder doet op een
weg, welke geen gelegenheid openlaat om op
zyne schreden terug te komen.
Staan wjj in vele opzichten bij andere volken
achter, toch bezitten wjj eene kosteljjtre natio
nale eigenschap in ons nuchter gezond ver
stand, dat ons vroeger en later menige teleur
stelling bespaarde. Mocht tegen alle verwach
ting het drjjven naar dadelijke invoering van
een ruimer kiesrecht dan nu wordt voorgedra
gen, toch zegevieren, dan zou ik de uitkomst
harteljjk betreuren, ook om het besluit opzich
zelf, maar toch het meest, omdat het mjj*een
voorteeken zjjn zou, dat nu ook die kostëljjke
nationale eigenschap, welke ik zoo even noemde,
iu de wieling van den politieken maalstroom
dreigt onder te gaan.>
Tot recht begrip van den stand der quaestie,
j men binnen enkele dagen mag
te gemoet zien, herinneren wjj, dat de Regee-
aan allen die ter zake hunner woning in de
;en voor eene
spraak geeft
op vermindering tot een derde of twee derde
naar de drie eerste grondslagen 2° 'aan allen
die in de grondbelasting zjjn aangeslagen voor
ten minste 10 gulden3° aan hen, die per-
ceelsgedeelten bewonen van huizen, in huur
waarde geljjkstaande met die sub. 1° (zooge
naamde lodgers). Daartegenover staat in hoofd
zaak het meer ingrjjpende amendement der
heeren Van der Feltz c. s. strekkende om 1°
in verschillende groote gemeenten' ook het
kiesrecht te verleenen aan hen, die niet ten volle
in de personeele belasting zjjn aangeslagen; 2°
kiesrecht te 'verleenen aan hen die in Rjjks-
directe belastingen zijn aangeslagen voor een
gezamenljjk bedrag van minstens 10 gulden
3? op aanvrage tot de stembus toe te laten
allen, die voldaan hebban aan de eischen van
bekwaamheid, gesteld voor de benoembaarheid
tot eenig openbaar ambt, voor de-vervulling
van eenige bediening of voorde uitoefeing,van
eenig beroep of die als bedienaars van den gods
dienst bjj een wettig bestaand kerkgenootschap
werkzaam zjjn (de zoogenaamde capaciteiten).
Bjj het amendement vervalt de grondbelas-
tingcategorie der regeering; de zoogenaamde
lodgere, oorspronkelijk in het amendement voor
gedragen, zjjn door de regeering overgenomen
en reeds boven genoemd. Met kracht bljjft de
minister zich verzetten tegen de overige voor
stellen der 5 liberale heeren, die volgens hem
een te'grooten sprong in het duister wenscheu
te doen.
18TUUR.
gebruik B
vater B
USDUN. I
icon te B
IJK.
t de GAR-
^te Gouda
GQXJDA, 11 Juni 1887.
Ito heer J. Post van der Burg alhier is benoemd
tot Secretaris-Rentmeester van Delfland.
Door deze benoeming verliest onze gemeente
weder een van hare geachte ingezetenen en tevens
een lid van den gemeenteraad, /lie steeds toonde
flink voor zijn gevoelen uit te durven komen en
van1 wien wij in de toekomst nog vele diensten
in het belang onzer gemeente te gemoet mochten
zien. Hoezeer het ons dus van harte genoegen
doet voor den benoemden persoon, gaat dit ge
paard met een gevoel van leedwezen over zijn
vertrek
Tot Directeur van het Schoolmuseum te Amster
dam is benoemd de heer G. B. Lallemau, hoofd
der school te Moordrecht, tegen 1 November.
Z. M. heeft aan den heer P. W. Mari, arts te
Haastrecht, op zijne aanvrage, eervol ontslag ver
leend uit zijne betrekking van reserve-officier van
gez. 2e kl. bij de landmacht.
De volgendd week heeft te ’s Gravenhage de
nationale wedstrijd plaats, uitgeschreven door de
Leidkche Studenten- Vereeniging tot vrijwillige oefening
in den wapenhandel NPro -patria" ter viering van het
20 jarig bestaan der vereeniging. -
Q^der de vereenigingen, die tot deelneming daar
aan zijn uitgenood|gd, behoort ook de verueniging
„Burgerplicht* alhier, die voornemens is aan die
uitnoodiging gev^jg te geven en afgevaardigden
naar ’sHage te zenden.
De graven der Gorkumsche martelaren zullen o. a.
door de volgende proceesiën bezoekt wordem IS
Juni en 6 Augustus uit Gouda; 8 Augustus uit
^choonhoven.
In de Woensdagavond gehouden vergadering van
den gemeenteraad te Oudewater, is behandeld het
verslag der plaatselijke schoolcommissie, naar aanlei
ding der voor eenigen tijd verzondené memorie van
toelichting op het onderwas door B. en W. aan
eerstgemelde, alsmede aan den schoolopziener en
Gedep. Staten. Door den voorzitter werd dit ver
slag voorgelezen en punt voor punt breedvoerig ^rit-
eengezet, met bewijsstukken van 1884 en 1885.
Zijne slotsom was," dat de achteruitgang, de weinige
orde efï handhaving géheel te wijten is aan het
hoofd der school, den heer J. Kiewiet de Jonge.
Het raadslid, tevens lid der schoolcommissie, de heer
A. C. van Aelst, trachtte dpor eenige op- en aan
merkingen de grieven te wederleggen.
De voorzitter verklaarde hierop, het zeer te be
treuren, dat de gevoelens der schoolcommissie, met
wie ook do beide wethouders zich niet konden ver-
eenigen, van de zijne afweken.
De beide wethouders, de heeren J. A. Montijn en
H. van Wijk, gaven in ruime mate een aantal blij
ken van afkeuring over den nadeeligen invloed en
weinigen vooruitgang van het onderwijs in enkele
vakken, dat zeer betreuronswaardig mag worden ge
noemd, en wel te meer omdat de gemeente zooveel
geld aan het onderwijs besteedt.
De uitslag was dat de Raad besloot, na van het
rapport van het dagelijksch bestuur op het schrijven
der schoolcommissie volledige kennis te hebben ge
nomen, over te gaan tot de orde van den dag.
Uit Oudewater schrijft men ons van gisteren:
i In tegenwoordigheid van eene vrij talrijke
schare van belangstellenden werd hedenmorgen
1 door htt zoontje van den heer J. Putman de
1 eerste steen gelegd van het „Zusterhuis*, dat schuin
tegenover de R. C. Kerk in de Kapelstraat alhier
vyeldra zal verrijzen.
Het 4jarig zoontje van den heer H. V., te Zeven
huizen, geraakte gisteren al spelende te water en
werd met levensgevaar gered door zijne dienstbode
A. 8. De levensgeesten werden in het bewuste-
looze knaapje spoedig weder opgewekt.
Heden naoht te 4 uren is to Nieuwerkerk a/d.
IJsel brand ontstaan in de steenfabriek van de.n heer
L. F. Mynlieff. De groote voorraad turf, 2000 ton
en 600 mutten, langs don oven opgestapeld, was
voor een deel in brahd geraakt. De brandweer be
vond zich spoedig ter plaatse en kweet zich met lof,
