:r, BINNENLAND. ME. AN, 84. SS en IBS. De voorlopige Kieswet. pmg. Woensdag 21 September. N° 3602. 1887. E.73*. iboom, n Ouutreken. I JOED, LAATS met franco ojj de Boek- i. Nieuws- Advertentieblad voor Gouda en Omstrekena EGT. FEN. PER, 02, Gouda. ShF r| der koop, GOUDSGHE COURANT lie soorten TE roederen kening van IER, zjjn ritend ver- mde 7 Ka- en Magneo; naar, 100 KG. IERST per ins 25 KG. GOUDA. 20 September 1887. Ds. Gunning, predikant te Benningbroek heeft het beroep naar de Herv. Gemeente alhier aangenomen. grond ran vermoe- ide uit een verkregen diploma, het bekleeden van sommige ambten, enz., dus wat men gewoon is te noemende capaciteiten2» kiezers volgens maatschappelij- ken welstand, bljjkende uit het bewonen van een huis of kamer van zekere huurwaarde. Hierbjj dan niet de eisch van vollen aanslag, zonder remissie, maar verdeeling der gemeenten in klassen naar het aantal inwoners, waarin de vereischte huurwaarde verschillend wdrdt ge steld op zoodanige wijze, dat overal dezelfde klasse van personen binnen de grens valt, een grens zoo ruim dat de ontwikkelde, laten wij zeggen de gezeten werkman bereikt wordt; 3°. kiezers tengevolge van het betalen van zekere grondbelasting zooals thans, waarbij ter aan vulling nog gevoegd zou kunnen worden het betalen van zekere som in de gezamenlijke directe rjjksbelastingen4" invulling der stem biljetten ten bureele, opdat men zeker zij, dat geen geheel ongeletterden kiesrecht uitoefenen. Welk stelsel ook worde aangenomen, een eerste vereischte is zeker, dat het gelijk werkt; in dien zin, dat dezelfde persoon overal kiezer is, wanneer hjj op denzelfden voet blijft leven. Onder de werking van de additioneele bepa lingen onzer aanstaande grondwet zal dit stellig niet het geval zjjn. Thans blijft nog ons tweede bezwaar: het niet splitsen onzer groote steden. Daarover een volgend maal. Van de door den Ned. Rhijnspoorweg aangeboden gelegenheid om des Zondags tegen verminderd tarief naar den Haag te kunnen gaan, maakten Zondag 120 personen gebruik. In eene vereenigde zitting der beide kamers, is gisteren de gewone vergadering der Staten-Generaal geopend. Z. M. hield daarbij de volgende rede Mijne heeren! Met genoegen bevind Ik Mij te midden der ver tegenwoordigers van het Nederlandsohe volk dat in den loop van dit jaar duidelijk blijken heeft gegeven van zijne verknochtheid aan Mij en Mijn Huis. De wetsontwerpen tot bekrachtiging der verande ringen in do Grondwet, dié in de voorgaande zitting zijn goedgekeurd, zullen U worden aangeboden. Ik hoop en vertroiriv dat op dien belangrijken arbeid in deze zitting het zegel zal worden gedrukt. Mijne betrekkingen met alle Mogendheden zijn zeer bevredigend. De zee- en landmacht, zoowel hier te lande als in de overzeesche bezittingen, geven Mij reden van tevredenheid. Voor maatregelen in het belang van het landbouw onderwijs en van de zeevaart zal Uwe goedkeuring worden ingeroepen. De toestand van 'slands financiën is voldoende; geeno 'vlottende schuld is in omloop gebracht en voor het volgende jaar behoeft geen buitengewone betasting te worden voorgesteld. Mogen Uwe werkzaamheden, onder Gods onmis- baren zegen, strekken tot welzijn var het vaderland. Ik verklaar de zitting van de Staten-Generaal te zijn geopend. Staten-Generaal. Eerste Kamer. Zitting van 19 -September. De Voorzitter benoemt drie commissiën tot onder zoek der geloofsbrieven, bestaande uit: lo. de heeren Viruly, Vening Meinesz INTBLS bu wjj gewezen op de ongeljjke verdeeling vajti het kiesrecht. Aan de daar gegeven berekeningen zouden wij nog de volgende voorbeelden knpnen toevoegen: Het district Groningen 1 heeft volgens het Regeeringsvoorstel 85009, en de stad Groningen 51359 inwonersbljjven dus over 33650 inwoners fl voor de plattelandsgemeenten in hetzelfde hoofd- 9 kiesdistrict. De stad Groningen heeft 4567 kiezers of 8,8 pet het geheele kiesdistrict heeft 8223 kiezers, zoodaj de plattelandsge meenten daarin hebben 3656 kiezers of in ver houding van hare bevolking 10,9 pet. Het verschil van de kiezersverhouding tus- schen de plattelandsgemeenten en de stad in het kiesdistrict Groningen is dus als van 10,9 pet. tot 8,8 pct. of van 124 tot 100. Evenzoo is het te Amsterdam. Dat kiesdis trict heeft volgens de gegevens der regeering 394,150 inwoners. Daarvan komt der gemeente Amsterdam 172325 inwoners; schiet dus over Nieuwer- Amstel—de eenige gemeente, die door de Re geering met Amsterdam tot één kiesdistrict is gevormd 21825 inwoners. In de stad Am sterdam zal 6,4 pet. der bevolking kiezer zjjn. Het geheele aantal kiezers in dat meervoudig district zal zjjn 26497, Amsterdam krjjgt 23862 kiezersdus het gevolg zal zjjn dat de 21824 Nieuwer-Amstelaren 26j}4 kiezers zullen ople veren of 12,7 pct. Van de honderd Nieuwer- Amstelaren zullen er 127/1O en van de honderd Amsterdammers zullen er 64/10 het kiesrecht hebben. Dit is eene verhouding als van 198 tot 100, terwj;l daarbij niet mag vergeten wor den, dat de Nieuwer-Amstelaren en de Amster dammers, wat materieelen welstand betreft, waar- schjjnljjk in dezelfde omstandigheden verkeeren. Doch genoeg hiervan. Wjj wilden nog in het bjjzonder doen uitkomen, dat in de steden den gezeten werkman geen kiesrecht verleend wordt. Ten bewjjze daarvan nemen wjj uit een der geschriften der Liberale Unie het vol gende over: <Het bestuur derkiesvereeniging Burgerplicht te Amsterdam heeft een belangrijk onderzoek ingesteld naar den aanslag van verschillende groepen van personen daar ter stede, allen vaste knechts bij metselaars, timmerlieden en andere werkbazen, schuitenvoerders, werklieden bij den scheepsbouw, politieagenten en rjjksveldwach- ters, beambten bij eene otnuibusmaatschappjj enz,, weekloonen verdienend van 11, 12,15 en 16 gulden, weekhuren verwonende van 2,50, 3, 4 zelfs, en van wie bleek, niet alleen dat de meesten in de personeele belasting in het geheel niet aangeslagen zjjn maar dat peen enfefe aangeslagen is voor da volle belasting. Soortgelijke onderzoekingen werden door som migen van ons en van de afgevaardigden in enkele andere gemeenten gedaan. In Middel burg zjjn van een 67-tal gezeten werklieden uit] verschillende bedrijven, omtrent wie infor mation werden iugewonnen, weekloonen ver dienend tot f 12, zelfs 14, en den gemid delden voor hunnen kring geldenden huurprjjs verwonend, slechts 18 ten volle aangeslagen, en daaronder nog sommigen, omdat zij öf be schouwd worden als hoofdbewoners van een door verscheiden huisgezinnen bewoond perceel, öf eene woning hebben betrokken, waarvan zij een deel aan anderen hebben verhuurd. Te Leeuwarden genieten bjjna allen, die in dezelfde termen vallen, remissiedaar zou voor den vollen aanslag een weekhuur noodig zjjn, die niet dan bij uitzondering wordt verwoond. Te] tot de kiesbevoegdheid op o Groningen is omtrent een 50-tal werklieden en delijke geschiktheid, blijkende uiteen verkregen kleine beambten onderzoek gedaan; bjjnaallen dinloma. het bekleeden van sommiwe ambten, waren aangeslagen met remissieslechts 6 ten volle. Te Breda was de uitkomst eene soort gelijke. Uit Rotterdam werd ons medegedeeld, dat daarvoor de gezeten werklieden, in vaste bptrekking werkzaam, den gemiddelden huur prjjs verwonende van f 2 a 2,50, 2,75 of 3 per week, zonder uitzondering aanslag geldt met remissie. Te Arnhem hebben de mededeelingen, door de bestuurders van vak- vereenigingen ingewonnen, zich tot een zeer aanzienlijk aantal werklieden uitgestrekt en was het resultaat, dat feitelijk aanslag met remissie regel is. Ook te Leiden bepaalt onder de am bachtslieden de volle aanslag zich slechts tot eene enkele, meestal omdat zjjne vrouw een herbergje houdt.» Hieruit bljjkt dus, dat volgens den vollen aanslag der Regeering de werkman in de ste den, groote en kleine, niet tot het kiesrecht zal komen. Uit mededeelingen van den heer Goeman Borgesius ziet men, dat van de 87,000 wonin gen te Amsterdam, 43,000, dus nagenoeg de helft onbelast zjjn en dat geheele blokkenhui zen, die een weekhunr van f 2,50 a 3 op brengen, grootendeels bewoond door opzichters, kleine winkeliers enz. in het geheel niet zijn aangeslagen. Daarnaast stelde hij het positief bewjjs der uitsluiting van den werkmansstand door drie belastingbiljetten van werklieden over te leggen, voor de band' weg genomen, van werklieden die niet ten voile, maar met remis sie zjjn aangeslagen. De eerste, meteene weekhuur van 4,50, betaalt f 7.52, met de opcenten f 16,03; de tweede met eene weekhuur van 4, betaalt 8,83, met de opcenten 18,81 de derde, met eene weekuur van f 4, betaalt ƒ8.31, met de opcenten f 17,71. Deze werklieden, die, omdat zij niet ten volle zjjn aangeslagen, vol gens het voorstel der Regeering geen kiezer zullen worden, betalen dus met de opcenten 16 a f 18 aan personeel. Ten slotte nog het getuigenis van den heer Heldt, die zichzelf tot voorbeeld neemt. <En wat zal het geval zjjn bij aanneming van het voorstel der Regeering? Dan zal iemand die te Amsterdam 4 per week ver woont nog geen kiezer zjjn. Ik ken de wonin gen van zeer nabjj, waar men te Amsterdam 4 woonhuur betaalt een prijs die in ver houding totede algemeen geldende huurprijzen té Amsterdam niet hoog, veeleer laag mag wor den genoemd wier bewoners nog geen kiezer zullen zjjn. Is die toestand een gevolg van onjuistheden der wet of van eene onjuiste toe passing dier wet?» Hiermede achten wij onze eerste grief tegen de voorloopige kieswet voldoende toegelicht. Misschien zeggen sommigen onzer lezersmaar is het wel de moeite wpard dergelijke beschouwin gen te wjjden aan eene regeling, die bestemd is slechts kort te werken en alleen voor dadelijke be hoefte ia ingevoerd Daartegen valt vooreerst aan te voeren, dat bij ons te lande niets lan ger duurt dan het voorloopige, en ten tweede, dat deze wet eene vingerwjjzing is voor het geen ons te wachten staat in de toekomst. Algemeen toch wordt de huurwaarde der woning beschouwd als een der meest geschikte midde len om den maatschappeljjken welstand te meten. Hoogstwaarschijnlijk zal de definitieve kieswet op deze proeve voortbouwen. Het komt ons voor dat dit ook wenscheljjk is, doch wjj zouden gaarne zien, dat in de toekomst de kieswet werd losgemaakt van de belastingwet van 1843. Als wenschelijk zouden wjj stellen 1" toelating n i In ons vorig artikel he’ de ongeljjke verdeeling vi twee maan- eer f 0.60, illjjk. JN, G. C. H. GROE- overstaan G den 26 «ge 11 uur i' t te Gouda KOOPEN: i|| HEEREN- 1 tZ. en velerlei véns, TUIN rouda, wjjk 32®, groot ZOLDERS sl>Ök B. !5,Iroot 3l i U‘ jke veiling jevejld en Sr den dag en dag der Mmde No en en vei- liggen ten R OENEN-

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1887 | | pagina 1