:r,
BINNENLAND.
ME.
AN,
84.
SS en
IBS.
De voorlopige Kieswet.
pmg.
Woensdag 21 September.
N° 3602.
1887.
E.73*.
iboom,
n Ouutreken.
I
JOED,
LAATS
met franco
ojj de Boek-
i.
Nieuws- Advertentieblad voor Gouda en Omstrekena
EGT.
FEN.
PER,
02, Gouda.
ShF
r|
der koop,
GOUDSGHE COURANT
lie soorten
TE
roederen
kening van
IER, zjjn
ritend ver-
mde 7 Ka-
en Magneo;
naar,
100 KG.
IERST per
ins 25 KG.
GOUDA. 20 September 1887.
Ds. Gunning, predikant te Benningbroek heeft het
beroep naar de Herv. Gemeente alhier aangenomen.
grond ran vermoe-
ide uit een verkregen
diploma, het bekleeden van sommige ambten,
enz., dus wat men gewoon is te noemende
capaciteiten2» kiezers volgens maatschappelij-
ken welstand, bljjkende uit het bewonen van
een huis of kamer van zekere huurwaarde.
Hierbjj dan niet de eisch van vollen aanslag,
zonder remissie, maar verdeeling der gemeenten
in klassen naar het aantal inwoners, waarin de
vereischte huurwaarde verschillend wdrdt ge
steld op zoodanige wijze, dat overal dezelfde
klasse van personen binnen de grens valt, een
grens zoo ruim dat de ontwikkelde, laten wij
zeggen de gezeten werkman bereikt wordt; 3°.
kiezers tengevolge van het betalen van zekere
grondbelasting zooals thans, waarbij ter aan
vulling nog gevoegd zou kunnen worden het
betalen van zekere som in de gezamenlijke
directe rjjksbelastingen4" invulling der stem
biljetten ten bureele, opdat men zeker zij, dat
geen geheel ongeletterden kiesrecht uitoefenen.
Welk stelsel ook worde aangenomen, een eerste
vereischte is zeker, dat het gelijk werkt;
in dien zin, dat dezelfde persoon overal kiezer
is, wanneer hjj op denzelfden voet blijft leven.
Onder de werking van de additioneele bepa
lingen onzer aanstaande grondwet zal dit stellig
niet het geval zjjn.
Thans blijft nog ons tweede bezwaar: het
niet splitsen onzer groote steden. Daarover
een volgend maal.
Van de door den Ned. Rhijnspoorweg aangeboden
gelegenheid om des Zondags tegen verminderd
tarief naar den Haag te kunnen gaan, maakten
Zondag 120 personen gebruik.
In eene vereenigde zitting der beide kamers, is
gisteren de gewone vergadering der Staten-Generaal
geopend.
Z. M. hield daarbij de volgende rede
Mijne heeren!
Met genoegen bevind Ik Mij te midden der ver
tegenwoordigers van het Nederlandsohe volk dat in
den loop van dit jaar duidelijk blijken heeft gegeven
van zijne verknochtheid aan Mij en Mijn Huis.
De wetsontwerpen tot bekrachtiging der verande
ringen in do Grondwet, dié in de voorgaande zitting
zijn goedgekeurd, zullen U worden aangeboden. Ik
hoop en vertroiriv dat op dien belangrijken arbeid in
deze zitting het zegel zal worden gedrukt.
Mijne betrekkingen met alle Mogendheden zijn
zeer bevredigend.
De zee- en landmacht, zoowel hier te lande als
in de overzeesche bezittingen, geven Mij reden van
tevredenheid.
Voor maatregelen in het belang van het landbouw
onderwijs en van de zeevaart zal Uwe goedkeuring
worden ingeroepen.
De toestand van 'slands financiën is voldoende;
geeno 'vlottende schuld is in omloop gebracht en voor
het volgende jaar behoeft geen buitengewone betasting
te worden voorgesteld.
Mogen Uwe werkzaamheden, onder Gods onmis-
baren zegen, strekken tot welzijn var het vaderland.
Ik verklaar de zitting van de Staten-Generaal te
zijn geopend.
Staten-Generaal. Eerste Kamer. Zitting
van 19 -September.
De Voorzitter benoemt drie commissiën tot onder
zoek der geloofsbrieven, bestaande uit:
lo. de heeren Viruly, Vening Meinesz
INTBLS
bu wjj gewezen op
de ongeljjke verdeeling vajti het kiesrecht. Aan
de daar gegeven berekeningen zouden wij nog
de volgende voorbeelden knpnen toevoegen:
Het district Groningen 1 heeft volgens het
Regeeringsvoorstel 85009, en de stad Groningen
51359 inwonersbljjven dus over 33650 inwoners
fl voor de plattelandsgemeenten in hetzelfde hoofd-
9 kiesdistrict. De stad Groningen heeft 4567
kiezers of 8,8 pet het geheele kiesdistrict
heeft 8223 kiezers, zoodaj de plattelandsge
meenten daarin hebben 3656 kiezers of in ver
houding van hare bevolking 10,9 pet.
Het verschil van de kiezersverhouding tus-
schen de plattelandsgemeenten en de stad in
het kiesdistrict Groningen is dus als van 10,9
pet. tot 8,8 pct. of van 124 tot 100.
Evenzoo is het te Amsterdam. Dat kiesdis
trict heeft volgens de gegevens der regeering
394,150 inwoners.
Daarvan komt der gemeente Amsterdam
172325 inwoners; schiet dus over Nieuwer-
Amstel—de eenige gemeente, die door de Re
geering met Amsterdam tot één kiesdistrict is
gevormd 21825 inwoners. In de stad Am
sterdam zal 6,4 pet. der bevolking kiezer zjjn.
Het geheele aantal kiezers in dat meervoudig
district zal zjjn 26497, Amsterdam krjjgt 23862
kiezersdus het gevolg zal zjjn dat de 21824
Nieuwer-Amstelaren 26j}4 kiezers zullen ople
veren of 12,7 pct. Van de honderd Nieuwer-
Amstelaren zullen er 127/1O en van de honderd
Amsterdammers zullen er 64/10 het kiesrecht
hebben. Dit is eene verhouding als van 198
tot 100, terwj;l daarbij niet mag vergeten wor
den, dat de Nieuwer-Amstelaren en de Amster
dammers, wat materieelen welstand betreft, waar-
schjjnljjk in dezelfde omstandigheden verkeeren.
Doch genoeg hiervan. Wjj wilden nog in
het bjjzonder doen uitkomen, dat in de steden
den gezeten werkman geen kiesrecht verleend
wordt. Ten bewjjze daarvan nemen wjj uit
een der geschriften der Liberale Unie het vol
gende over:
<Het bestuur derkiesvereeniging Burgerplicht
te Amsterdam heeft een belangrijk onderzoek
ingesteld naar den aanslag van verschillende
groepen van personen daar ter stede, allen vaste
knechts bij metselaars, timmerlieden en andere
werkbazen, schuitenvoerders, werklieden bij den
scheepsbouw, politieagenten en rjjksveldwach-
ters, beambten bij eene otnuibusmaatschappjj
enz,, weekloonen verdienend van 11, 12,15 en
16 gulden, weekhuren verwonende van 2,50,
3, 4 zelfs, en van wie bleek, niet alleen
dat de meesten in de personeele belasting in
het geheel niet aangeslagen zjjn maar dat peen
enfefe aangeslagen is voor da volle belasting.
Soortgelijke onderzoekingen werden door som
migen van ons en van de afgevaardigden in
enkele andere gemeenten gedaan. In Middel
burg zjjn van een 67-tal gezeten werklieden
uit] verschillende bedrijven, omtrent wie infor
mation werden iugewonnen, weekloonen ver
dienend tot f 12, zelfs 14, en den gemid
delden voor hunnen kring geldenden huurprjjs
verwonend, slechts 18 ten volle aangeslagen,
en daaronder nog sommigen, omdat zij öf be
schouwd worden als hoofdbewoners van een door
verscheiden huisgezinnen bewoond perceel, öf
eene woning hebben betrokken, waarvan zij
een deel aan anderen hebben verhuurd. Te
Leeuwarden genieten bjjna allen, die in dezelfde
termen vallen, remissiedaar zou voor den
vollen aanslag een weekhuur noodig zjjn, die
niet dan bij uitzondering wordt verwoond. Te] tot de kiesbevoegdheid op o
Groningen is omtrent een 50-tal werklieden en delijke geschiktheid, blijkende uiteen verkregen
kleine beambten onderzoek gedaan; bjjnaallen dinloma. het bekleeden van sommiwe ambten,
waren aangeslagen met remissieslechts 6 ten
volle. Te Breda was de uitkomst eene soort
gelijke. Uit Rotterdam werd ons medegedeeld,
dat daarvoor de gezeten werklieden, in vaste
bptrekking werkzaam, den gemiddelden huur
prjjs verwonende van f 2 a 2,50, 2,75 of
3 per week, zonder uitzondering aanslag
geldt met remissie. Te Arnhem hebben de
mededeelingen, door de bestuurders van vak-
vereenigingen ingewonnen, zich tot een zeer
aanzienlijk aantal werklieden uitgestrekt en was
het resultaat, dat feitelijk aanslag met remissie
regel is. Ook te Leiden bepaalt onder de am
bachtslieden de volle aanslag zich slechts tot
eene enkele, meestal omdat zjjne vrouw een
herbergje houdt.»
Hieruit bljjkt dus, dat volgens den vollen
aanslag der Regeering de werkman in de ste
den, groote en kleine, niet tot het kiesrecht
zal komen.
Uit mededeelingen van den heer Goeman
Borgesius ziet men, dat van de 87,000 wonin
gen te Amsterdam, 43,000, dus nagenoeg de
helft onbelast zjjn en dat geheele blokkenhui
zen, die een weekhunr van f 2,50 a 3 op
brengen, grootendeels bewoond door opzichters,
kleine winkeliers enz. in het geheel niet zijn
aangeslagen. Daarnaast stelde hij het positief
bewjjs der uitsluiting van den werkmansstand
door drie belastingbiljetten van werklieden over
te leggen, voor de band' weg genomen, van
werklieden die niet ten voile, maar met remis
sie zjjn aangeslagen. De eerste, meteene weekhuur
van 4,50, betaalt f 7.52, met de opcenten f 16,03;
de tweede met eene weekhuur van 4, betaalt
8,83, met de opcenten 18,81 de derde,
met eene weekuur van f 4, betaalt ƒ8.31, met
de opcenten f 17,71. Deze werklieden, die,
omdat zij niet ten volle zjjn aangeslagen, vol
gens het voorstel der Regeering geen kiezer
zullen worden, betalen dus met de opcenten
16 a f 18 aan personeel.
Ten slotte nog het getuigenis van den heer
Heldt, die zichzelf tot voorbeeld neemt.
<En wat zal het geval zjjn bij aanneming
van het voorstel der Regeering? Dan zal
iemand die te Amsterdam 4 per week ver
woont nog geen kiezer zjjn. Ik ken de wonin
gen van zeer nabjj, waar men te Amsterdam
4 woonhuur betaalt een prijs die in ver
houding totede algemeen geldende huurprijzen
té Amsterdam niet hoog, veeleer laag mag wor
den genoemd wier bewoners nog geen kiezer
zullen zjjn. Is die toestand een gevolg van
onjuistheden der wet of van eene onjuiste toe
passing dier wet?»
Hiermede achten wij onze eerste grief tegen
de voorloopige kieswet voldoende toegelicht.
Misschien zeggen sommigen onzer lezersmaar
is het wel de moeite wpard dergelijke beschouwin
gen te wjjden aan eene regeling, die bestemd is
slechts kort te werken en alleen voor dadelijke be
hoefte ia ingevoerd Daartegen valt vooreerst
aan te voeren, dat bij ons te lande niets lan
ger duurt dan het voorloopige, en ten tweede,
dat deze wet eene vingerwjjzing is voor het
geen ons te wachten staat in de toekomst.
Algemeen toch wordt de huurwaarde der woning
beschouwd als een der meest geschikte midde
len om den maatschappeljjken welstand te meten.
Hoogstwaarschijnlijk zal de definitieve kieswet
op deze proeve voortbouwen. Het komt ons
voor dat dit ook wenscheljjk is, doch wjj zouden
gaarne zien, dat in de toekomst de kieswet
werd losgemaakt van de belastingwet van 1843.
Als wenschelijk zouden wjj stellen 1" toelating
n
i In ons vorig artikel he’
de ongeljjke verdeeling vi
twee maan-
eer f 0.60,
illjjk.
JN, G. C.
H. GROE-
overstaan
G den 26
«ge 11 uur i'
t te Gouda
KOOPEN: i||
HEEREN-
1 tZ.
en velerlei
véns, TUIN
rouda, wjjk
32®, groot
ZOLDERS
sl>Ök B.
!5,Iroot 3l
i U‘
jke veiling
jevejld en
Sr den dag
en dag der
Mmde No
en en vei-
liggen ten
R OENEN-