KOOP:
Iels
DEREN
nderen.
/EG.
)id
IJG
ES,
SCH.
BS
BINNENLAND.
De voorloopige Kieswet.
I
Zondag 25 September.
N° 3604.
1887.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
FEN.
E.73*.
elzeilen.
N
JRDAG
.0—2 uur,
»A.
kV
EIJN,
aat A. 168.
tlkelen,
prgzeu, be-
'ERS.MAT-
K Zn.
De inzending van advertenttön kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave
GOUDSCHE COURANT
Bij deze Courant behoort een Bijvoegsel.
voor kin- 9
reau dezer
ER speciale
geldig voor
>t eigenbelang en
Ablik benevelt en
int op ons oordeel,
lementmre ronden
plaatst zich op het
C0DP0N8
BEHANG.
1.
B
plaats van
the Cour
a door den
Gouda.
Gouda
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In ae Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is f 1.25
franco per post 1.50.
GOUDA, 24 September 1887.
Z. M. heeft met 1 Oct. a. s. bevorderd tot comm.
der posterijen 2e kl. F. G. Van der Ramhorst de
Brouwer, thans comm. 3e kl.
Z. M. heeft den 2n luit. A. Tromp, van het
4e reg. inf., voor den tijd van drie jaren gedeta
cheerd bjj de landmacht in West-Indië.
Z. M. heeft herbenoemd, met ingang van 5 Octo
ber a. st. tot burgemeester van Haastrecht en van
Vlist den heer D. A. Dupper.
Tot hoofd der openbare school voor lager onder
wijs te Moordrecht is door den Gemeenteraad met
algemeene stemmen benoemd de heer J. Buijs,
onderwijzer te Rotterdam.
De in de' goochelkunst beroemde professor Oscarini
van t Weenon, die reeds verscheidene plaatsen van
ons land bezocht, waar zijn kunstverrichtingen de
f 3.15 op
Kattensin-
reau dezer
ADVERTENTIËN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centeniedere reg e
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Ad verten tien gratis
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD,
't welk des Maandags verschijnt.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
Farncombe Sanders pleiten met vuur in het
belang der logische consequentie van het stelsel
der enkelvoudige districten. De regeering merkt
nu, er bestaat kans dat het voorstel tot split
sing zal doorgaan en spreekt als hare meening
uit, dat het niet onaannemelijk is. Zjj hand
haaft altijd bij monde van den heer Heems
kerk haar oorspronkelijk voorstel, doch
is bereid de wijziging te aanvaarden. Groote
verlegenheid in het kamp der linkerzijde,
waar intusschen reeds gisting heerseht ten
gevolge van het aannemen van Schaepmans
Hoofdstuk X (onderwijs) met behulp van
enkele hunner. De hoofden worden bij elkan
der gestoken en men komt tot het resul
taat, dat het niet aangaat de rechterzijde
alleen triomfen te laten vieren bij de herzie
ning. Ter wille van het partijverband leggen
de dissideerende liberalen het hoofd jn den
echoes en stemmen zeker met bloedend
hart in strijd met hnn welgevestigde en
talentrol verdedigde overtuiging. Zoo blijft
het regeeringsontwerp ook op dat punt onge
wijzigd, alle verdere amendementen op de tabel
worden ingetrokken en na deze onnoozele-
kindermoord zegeviert de minister over de ge-
heele linie.
Dat geheele stukje hietoire contemporaine is
is echt menscheljjk, maar daarom niet minder
vermakeljjk voor den kalmen toeschouwer. Men
behoeft de Comédie humaine niet enkel te be-
studeeren in Balzac’s romans, het Bijblad geeft
daartoe soms ook gelegenheid. De handelende
personen zgn hier geen schepping van de ver
beeldingskracht eens menschenkenners, maar
tijdgenooten van vleesch en bloed, en wel de
besten van elke richting. Wjj eindigen daarom
met elk liefhebber eener goed ontwikkelde en aan
interessante wendingen rgke comedie de lezing
van het Bijblad over n°. VII der additioneels
bepalingen aan te bevelen.
alle gevallen kan dan een klein hoopje kiezers
niet de schaal doen overslaan. Ook deze over
weging pleit ten gunste van de consequente
invoering van enkelvoudige districten.
Ten slotte eene opmerking omtrent de hou
ding, door de regeering en de beide hoofdpar-
tjjen tegenover de genoemde vraagstukken aan
genomen. Ongetwijfeld waren allen er op uit
het algemeen belang te behartigen; het zou
beleedigend zgn voor het Nederlandsche volk
als men andere beweegredenen onderstelde bg
zgne regeering en volksvertegenwoordigers. En
toch, welk verschil vanopvatting 1 en hoe
merkwaardig dat dit veraphil zich gereedelijk
laat verklaren door het velschillend standpunt,
dat elke partg ten opzichm van het vraagstuk
inneemt Treffend staaltjWan de menscbeljjke
zwakheid, die oorzaak is fat eigenbelang en
partijdigheid aoo dikwgla M^blik benevelt en
onwillekeurig invloed uitoefen
De regeering d. i. de ih -pari)
doorknede heer Heemskerk, p
practische standpunt van te streven naar het
onmiddellijk bereikbare en grjjpt dus naar de
huurwaarde als kieskenmerk. De aanslagen
met remissie toe te laten gaat zjjns inziens te
ver; hg is dan bang te komen tot de onderste
lagen der maatschappij. Maar hg ziet wel in,
dat met vollen aanslag het platteland in eeniga-
zins voordeeliger positie komt. En dahropde
dorpen ontwikkelt de rechterzijde juist haar
grootste kracht; hg loopt dus gevaar de lin
kerzijde door zgn voorstel te ontstemmen.
Daarentegen zgn de groote steden forten in
handen der liberalen; deze zullen zeker daar
ongaarne aan zien tornen. Als compensatie
dus in de kiestabel de groote steden als meer-
meervoudige districten gehandhaafd. De regee
ring kan dan gerust zgn. Elke partg krijgt
iets in haar voordeel, zoodat de minister zgn
rol als bemiddelaar getrouw blijft.
Zoodra het voorstel in behandeling komt,
bemerkt de linkerzijde natuurlijk dadeljjk de
zwakke zjjde van het plan. Een amendement
wordt door liberalen ingediend om het gebrek
te verhelpen. Geen enkel lid der rechterzijde
is te overtuigen. De regeering, dat ziende,
blgft vast op haar stuk staan. Dientenge
volge blgft het regeeringsvoorstel ongewijzigd
met behulp van verscheiden liberalen, die de
grondwetsherziening niet in gevaar willen bren
gen door aan een voorloopig ontwerp te hooge
eischen te stellen en die blijkbaar hopen dat
dan ook de groote steden als geheele kiesdis
tricten zullen behouden bljjven.
Deze tweede quaestie komt in behandeling.
De rechtertgde, die bg splitsing der groote
steden niets te verliezen heeft, is eenstemmig
overtuigd van de wenschelgkheid daarvan. Geen
enkele wanklank in het koor, waarin Dr.
Schaepman met groot talent, dit moet ge
zegd worden voorzingt. Onder de mannen
ter linkerzjide zgn er enkele onpartijdig genoeg
om te erkennen, dat er in het afgetrokkene
veel voor de splitsing te zeggen is. Van Houten, I
IV.
Maar er is nog iets, waarop de aandacht
'moet gevestigd worden, nl. op den overwegen
den invloed, dien een klein gedeelte der kiezers
in groote districten uitoefent op den gang van
het staatsbestuur. De uitbreiding, die aan het
stemrecht gegeven wordt, zal hoogstwaarschijn
lijk meer leven in de staatkunde brengen en
bet is te verwachten, dat andere quaestiën dan
die in de laatste jaren Ae gemoederen vervul
den op den voorgrond zullen treden. De sociale
vraag, de drang naar hervormingen op
maatschappelijk gebied, die steeds grooter wordt,
wgst op eene andere party verdeeling dan de thans
geldende, welke hoofdzakalgk haar grond vindt
in godsdienstige en wjjsgeerige beschouwingen.
F Dan kan er een tjjd komen, dat in de groote
steden twee party en vrjj wel tegen elkander
opwegen. Zgn er in dergelgke omstandigheden
groote districten, dan loopt men telkens gevaar,
dat het ministerie omvergeworpen wordt door
eene kentering in de publieke opinie b. v. van Am
sterdam. Zulk een overgang van een groot district
naar de tegenpartij kan het gevolg zgn van de ver
plaatsing van eenige honderden stemmen,juist
van die kiezers, die de minste politieke over
tuigingen en inzichten hebben. <Hoe slaat de
publieke opinie om, zooals men dat uitdrukt?
In de meeste gevallen beteekent het niet, dat
de meening in het geheele land op eens
anders geworden is. In iedere partg is er
doorgaans een gros, dat jn alle omstandighb-
den in dezelfde richting stemt, en bovendien
een vlottend en twjjfelachtig deel, dat onder
den indrak van het oogenblik nu eens rechts
stemt en dan eens links Het omzetten van
het land is meestal aan dat onzekere, vlottende
deel der kiezers toe te schrijvenmen zou het
't impressionabele deel kunnen noemen, dat niet
vast in zgne beginselen is. En dan zou het
kunnen gebeuren, dat in een zoo groote stad
als Amsterdam de omzetting van weinige hon
derden op de 30,000 kiezeis in de Kamer eene
omkeering zou teweegbrengen door eene ver
plaatsing van 18 stemmen.» (Farncombe Sanders)
Wel zgn 9 afgevaardigden nitéén district het niet
altjjd eens, maar waar het geldt de groote vraag,
welk ministerie aan het bestuur zal komen, daar
omtrent zullen zjj, op het oogenblik als zjj
gezamenlijk gekozen worden, zeker wel eenstem
mig denken. Dat is b. v. voor eenige jaren
geschied te Brussel en te Gent. De een of
andere groote gebeurtenis in zulk een stad
kan eene wisseling in de politieke meening ten
gevolge hebben en daaraan moet dan het ge
heele land gehoorzamen. Zgn er enkelvoudige
districten, dan werken de grenzen daarvan als
zooveel djjken, die de onstuimige wateren der
paniek, van den volkswaan van den dag in
hun vaart belemmeren en te keer gaan. In
