sen
sa 73a.
B,
en franco
it
ïsT
mi,
AN
DE NIEUWE TOESTAND.
U,
11
3625.
Zondag 13 November.
1887.
»fHE
')ak,
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
ÏÏNs"
i'1887,
1,
eit «ONS
Bij deze Courant behoort een Bijvoegsel.
»RD
LM*
CHMA
etten geeft
ihting. hi
.ÈS,
Hoest en
311 tS.
De inzending van advertentiên kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave
de leden
nz.
bruik
iter
OKN.
on te
K.
D. 18
OPWEKKEND
rsVERORUVENO
IOEDE
HE ZWAKTE
LOÓ
nrmede in
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRUDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is f 1.25
franco per post 1.50.
goudsche courant.
i Heeren
H. os
1NITZ-
VAN
HOLM
TEEPE,.
ADVEETENTIËN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GR00TE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Advertentien gratis
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD,
't welk des Maandags verschijnt.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
Het werk der grondwetsherziening is geheel
sfgeloopem Alle ontwerpen hebben in de
beide Kamers der Staten-Generaal de vereischte'
meerderheid verkregen en zijn reeds door den
Koning bekrachtigd. Met de plechtige af
kondiging wordt alleen nog wat gewacht,
omdat er voorbereidende maatregelen moeten
worden genomen met het oog op de verkie
zingen, die binnen 4 maanden na die afkon
diging, thans volgens de regels der nieuwe
grondwet, moeten plaats hebben. Alvorens
dus'de wetten, houdende de veranderingen in
de grondwet, worden in werking gebracht,
moet men zoo ver gevorderd zijn, dat alles
zonder bezwaar binnen den gestelden termjjn
kan afloopen. Men wacht die laatste forma
liteit tegen het einde .dezer maand of in het
begin der volgende; de verkiezingen voor de
Tweede Kamer hebben dan ongeveer 3 maan
den daarna plaats, 14 dagen later de eventueele
herstemming en een week daarna volgen de
keuzen voor de nieuwe Eerste Kamer. Althans
zoo luidde het oorspronkelijke plan. Waar
schijnlijk zal dit alles tegen 1°. April afgeloo-
pen en wjj in het genot rijn onzer nieuwe, op
breeder grondslag verkozen vertegenwoordiging.
Staat alzoo voor de Regeering nog een
drukke tjjd voor de deur, waarin zjj veel heeft
te regelen om alles voor den nieuwen toestand
pasklaar te maken, ook de kiezers behooren
van huune zijde niet stil te zitten. De kies
regeling is voor de naaste toekomst het voor
naamste, wat de herziening ons brengt. Dit
is van den beginne af door alle staatkundige
partijen erkend en voor velen is juist deze
omstandigheid de groote drjjfveer geweest om
de ontwerpen ondanks hunne bezwaren ten
slotte te aanvaarden. De nieuwe vorm waarin
de kiesbevoegdheid is gegoten, verdient derhalve
in de eerste plaats de aandacht vanallen,
die in politiek belang stellen. Iedereen weet
thans, dat een breede rij van nieuwe kiezers
hun intrede zullen doen in de staatkundige
wereld, dat de groote meerderheid de/distric
ten (o. a. ook dat waartoe Gouda behoort) één
lid zullen verkiezen en dat voortaan al de
100 ledep, waaruit de Tweede Kamer bestaat,
tegeljjk om de 4 jaar zullen aftreden. Maar
hoe de nieuwe Kamer er zal uitzien, in wel
ken geest elk district zal stemmen, zjjn vragen,
die niemand, behalve in enkele bijzondere ge
vallen, kan beantwoorden. De kiezers moeten
hun'stem laten hooren en nu is het zaak, dat
de te houden stemming zoo zuiver mogelijk de
gezindheid van elk district weergeve. De nieuwe
kiezers moeten zoo voltallig mogelijk opkomen
andere partijen liggen buiten het gebied onzer
waarneming en zullen trouwens wel voor zich
zelf zorgen. Waarschijnlijk zullen deze bij
haar vroegere gedragsljjn blijven volharden,
waarbij de katholieken loopen in’t gareel der anti
revolutionairen, *t zij met of Zonder compen
satie in een ander district. Op het oog ziet
het nieuwe district er niet gunstig genoeg uit
voor de katholieken om met een eigen candidaat
voor den dag te komen wellicht ware het toch
in hun belang dit te doen, ten einde de kracht der
onderscheiden richtingen te kunnen begrooten.
Maar wjj big ven thans bij onze eigen party. Voor
zoover wjj weten, bestaat er in de tot het
district behoorende gemeenten geen andere
liberale kiesvereeniging dan Burgerplicht alhier.
Het schjjnt ons dus wenscheljjk toe, dat deze
vereeniging de kern worde, waarom de ver
schillende deelen van het district zich samen
trekken. Tot dus ver maakte ze deel uit van
de centrale vrjjzinnige kiesvereeniging, die over
ons geheele voormalige district werkte en met
de elders bestaande vereenigingen geregeld
samenkwam. Deze organisatie vervalt natqnr-
lijk met de oude kieswet. Wenscheljjk komt
het ons voor, dat in elke gemeente enkele man
nen van goeden wil zich vereenigen tot een
locaal comité, ten einde plaatseljjke 'veree
nigingen te stichten, die in de respectieve ge
meenten werken en tevens gezamenlijk ééne
centrale kiesvereeniging vormen alhier, waar
men over de algemeene belangen in overleg
kan treden. De tegenwoordige contributie
(/2,50 meenen wij) lijkt ons te hoog om op al-
meene deelneming, ook onder de nieuwe kiezers,
te rekenen zoo mogeljjk behoort die te worden
verlaagd en op 0,75 a f 1 gebracht te worden.
Intnsschen Burgerplicht is lid van de Liberale
Unie en wellicht moet een deel der contributie
in de algemeene kas dier vereeniging vloeien.
Doch hoe dat 'zjj, het komt ons voor, dat in
de eerste plaats moet getracht worden naar
lage contributie zoo laag als met aanslui
ting aan de Unie bestaanbaar is ten einde
groote deelneming te bevorderen. ^Blijkt het
dat aanmerkelijke verlaging met het Jidmaat-
schap der Unie niet vereenigbaar is, dan zou
het oprichten van locale vereenigingen in de
buitengemeenten buiten financieel verband met
het Amsterdamsche centrale bestuur aanbeveling
veidienen; Burgerplicht zou dan als tusschen-
persoon kunnen fungeeren. De liberalen in
het district, het bestuur der bestaande vereeni
ging in de eerste plaats zal over deze quaestie
wel haar gedaqhten laten gaan en te zijner tijd
handelend optreden.
Benige wensohen van onze zijde mogen ‘ech
ter hier nog eene plaats, vinden. Wij zouden
gaarne zien, dat de hieuw te stichten vereeni
ging haar taak zoo breed mogelijk opvatte.
De ondervinding sedert 1848 heeft ons ge
en zoo goed mogeljjk worden ingelicht, opdat
zij met kennis van zaken hun stem uitbren
gen. De wet geeft slechts doode vormen,
waarin net volk zelf het leven moet blazen.
Jaren - lang is aangedrongen op verruiming
van kiesrecht in de hoop, dat het nieuwe bloed
nieuwe veerkracht aan onze binnenlandsche
staatkunde zou gevende toestand was zoo
onhoudbaar geworden dat alleen van zulk een
ingrijpenden, maatregel heil verwacht werd.
Zullen de nieuwe grondwetteljjke bepalingen
aan haar doel beantwoorden, dan is in de
eerste plaats noodig, dat in elk der nieuwe
districten de gelegenheid worde geopend voor
de kiezers, oude en nieuwe, om. met elkander
in overleg te treden en met elkander vatr ge
dachten te wisselen prer de beste wjjze, waarop
hunne belangen kunnen‘'worden behartigd.
Dit is de aangewezen taak der kiesvereni
gingen. Maai de vraag rjjstKunnen de
bestaande vereenigingen hierin voorzien en is
baar organisatie berekend voor den nieuwen
toestand? Overal zal natuurlijk bij elke rich
ting deze quaestie aan de orde komen en zjj,
die daarvoor het spoedigst de beste oplossing
vinden, zullen veel voor hebben op hun tegen
partij.
Het komt ons voor, dat het zjjn nut kan
hebben op deze zaak de aandacht te vestigen,
speciaal voor het nieuwe district Gouda. Dat
zal er geheel anders uitzien dan het bestaande.
Het omvat de volgende gemeenten, waarbij WÜ
het aantal inwoners opgeven op 1 Januai? '85
volgens den staat der regeering. Gouda (19,240),
Boskoop (2700), Moerkappelle (627), Wad-
dinxveen (4,287), Moordrecht (2.230), Nieuwer-
kerk a/IJ. (2,397), Ouderkerk a/IJ. (2,729),
Krimpen a/IJ. (2.021), Krimpen a/L, (2,086),
Gouderak (1,701), Lekkerkerk (3,347)totaal
43,365 inwoners. Wjj 'meenen niet ver ,van
de gaarheid te zyn, indien wjj het aantal kie-
zers schatten op minstens 3600. Immers
over 1885 was het aantal ten volle aange-
slagenen in het personeel, welke dien aanslag ook
betaalden, in elke gemeente als volgt: Gouda
1491, Boskoop 311, Moerkapelle 50, Wad-
diniveen 358, Moordrecht 169, Nieuwerkerk
173, Ouderkerk 201, Krimpen a/IJ. 107,
Krimpen a/L. 181, Gouderak 125, Lekkerkerk
315 totaal 3511. Rekent men daarbjj nu
een 100 tal kiezers krachtens de enkele grond
belasting, niet reeds begrepen onder de kiezers
volgens het personeel, dat is eene vermeerde
ring van nog gdeïi 3 pCt., dan rekent men
zeker niet te ruim. Het voor de kiesver-
eenigingen te bearbeiden veld blijft dus nog
groot genoeg, al is de kring wat nauwer ge
trokken en wat beter te overzien.
Hoe is het nu in het district Gouda ge
steld met het staatkundig teven Wjj spreken
natuurlijk alleen over de liberalen de beide
