RIJWIELEN
28.50
IS
=j
C.C.BEN DER
Sanatogen
Speciaal in fijne Pelterijen,
I II'
Mtrlntt 136,
Reuzen Opruiming
BAKSTEEN Jr.,
Leuvehaven 39, Rotterdam.
-■li
1^
Soirée Amusante
s-cris
ABDIJSIROOP.'
WAARSCHUWING.
St. Jacobstraat (Rotterdam).
d. LINDEN Gzn.,
Oli&n, Verfwaren, Vernissen, Drogerijen
en Aanverwante artikelen.
Fa. J.
rijwielen f/» B.P. magneet n veerentSe fork 1 450.-.
F. DEE
|l
P. WEIJ ER,
Nog slechts korten tijd
DE GOEDKOOPE WINKEL.
SOL Co. - Rotterdam
o. 13409.
Zaferdag 31 Februari 1914.
53e Jaargang.
£Tï ©-0--WS- ©3a. -^d.Trexteaatio"blsLcL tooi <3-©\a.cLe« exx OascLstr elseaa.
Tweede Blad.
GOUDA KLEIWEG 92
Turfmarkt 130—132.
GOUDA,
Wearwell Rijwielen zijn zoel, sierlijk eo laag ia prijs.
ADR. DE GBOOT. Kleiweg 79, GOUDA.
Westhaven.
Pain Expeller,
Thermogène watten.
„II A T O",
GOUDA.
Heeft voorradig
D. d. VAN OS,
PIAMINO'5, ORGELS,
MIGNON- EM
5ALOM VLEUG ELS.
PIANOLA - PIANO'S,
ORCHESTRELLES.
7f- h e?5 -
Nieuwe Schouwburg - Gouda.
Landliche Konzertprobe
Oude en Moderne Dansen
Aambeien.
Kleiweg No. 1, boek Turfmarkt.
BUITEN SYNDICAAT
PORTLAND-CEMENT „THE GOOD HOPE".
Nieuwehaven 53 N.Z.
Telefoon 4343.
"Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
Telefoon Interc. 82.
?£it ons tfarlament.
OIS BEUNG BIJ IET BHD lil INBIE.
fijn g-elakt en gebiesd, nikkelen roestvrije wielen, kogelfreehwifl,
stuur met dubbele remmen, stalen ketting1, prachtzadel met
nikkelen veeren, Engelsche pedalen, BESTE BAi\ IJEIM.
2 jaar prima garantie.
HOOFDDEPOT VOOR NEDERLAND:
(Extra korting voor den handel). 40
OAO VElt TH EFUA AII ZIJN
Ook op termijnbetaling.
40
HANDEL IN:
Beleefd Aanbevelend.
v/h BAKSTEEN en KUSTERS.
Telefoon KJ105.
Onbetwistbaar het beste en goedkoopste potorrijwie).
AGENT
Prijscouranten gratis. IMPORTEURS GEBR. SIEBOL, Amsterdam.
APOTHEKER
Telefoon 29%
Geneeskundige Inrichting
Admiraliteittikade 78,
Rotterdam.
VWF" Speciale behandeling van
borst-, maag- en zenuwziekten,
rhenmatiek, huid, nier- en Maag
ziekten, vrguwenziekten enz.
Spreekuur: 12
Dinsdags en Vrijdags 102 o.
LANGE TIENDEWEG 27,
Teleph. 313.
BLA.UWE DRUIVEN,
Ananassen,
Californisclie Tafelperen en
Appelen,
Kaapsche Pruimen en
Perziken,
Navels,
(Sinaasappel zonder pitten)
Mandarijnen, Bananen,
Tomaten, Kastanjes,
Nooten, kistjes N ijgen,
enz. enz.
Bekroond te Parijs met-v
GOUDEN MEDAILLE en
EEREKRUIS
Kunsttanden vanaf f 1.— per
geheel gebit v. af ƒ25.m. gar.
Volg. Amer. syst. met en zonder
gehemelteplaat. Heele gebitten
zonder veeren.
Behandeling beslist ptynloos.
Med. Dentist 20
le Rott. Speciale Inrichting
voor Kunsttanden en Gebitten
VHrkeen MerlraosM 144, Rotterdam,
(hoek Goudschesingel). Spreek
uren v. 9—4, 'sav. 79.
\j(* o o i i o ij cr o o o o o i) i
o Q
^goocooooooQoooQnonooonog^^
i O
HOFLEVER ANCIE
AMSTERDAM, LEIDEN.
HROTTERDAM^H
I' %onooooooooooopooonoogowj;^
*«!R9SS!^^
O*0*0«0«0 •0*0 •0*0*0*0*0*v*ö**J*0*0*0«0«0*C*0*(*0*C*C<»0»0*ö*0*0*
ZATERDAG 28 FEBRUARI 1914
te geven door
Het Delftsche Studenten Strijkorir
„DE HOOGE Q"
met medewerking van een aantal
dames- en heeren-dillettanten.
Uitgevoerd worden o.a.
Vermakelijk Zangspel
door den heer B. Stebnfjxd
dansleeraar te Gonda en eenige zijner
leerlingen.
■W" De medewerking van alle uit
voerenden geschiedt geheelbeiangeloos
De opbrengst van dezen avond komt
ten bate van de actie der Vrnzinniven
in het district Gouda.
Toegangsprijzen:Loge f2.50,Stal-
les f 1.65, Baicon f 1—, Galerij f 0.40-
Leden der Sociëteit O. G. f 2.—f 1.25'
f 0.75 eh f 0.40.
Kaartverkoop bij de hrma A. Baisi -
MAN Zoon, Jtfarkt 31, GoudaX
Plaatsbespreking vanaf 24 Febr! van
10—12 en van 2—4 aan de Sociëteit.
Aanvang 8 uur precies.
Bureau open 7 u.
JW Na afloop EXTRA BOOT
naar Waddlnxveen en Boskoop.
Te
flink
KOOP of te HUUR een soiled
met Tuin, Gouwe 100. Te bevragen
bij Notaris PITLO en den bewoner.
Apotheker, 'GOUWE 135
De Mambeienmalf van Apothe
ker 1KOOIY1 geneest spoedig in- en
uitwendige, bloedende en blinde Aam
beien. Het jeuken bedaart spoedig.
Prijs per potje 50 ct. 12
"Verkrijgbaar te Gouda bij ANTON
COOPS, Fa. WOLFF Co.te Rot
terdam bij E. VAN SANTEN KOLFF,
Korte Hoofdsteeg 3.
Portret van den Heer P. WOLTEiiS.
acht Uw kwaal niet te licht, bedenkt
dat gij uit U w Influenza de ernstigste
borstziekte kunt overhouden, indien
gij niet onmiddellijk het éénig juiste
geneesmiddel gebiuikt, dat Uw in
fluenza geneest en verdere gevolgen
voorkomt. Dat onfeilbare middel is
do wondervolle ABD IJ SIROOP,
Klooster Sancta Paulo, welke reeds
duizenden genezen heeft van In
fluenza, PJeuris, Bronchitis, Slijm
en kinkhoest, de hevigste verkoud
heid, den hardnekkigsten hoest,
Asthma en alle borst-, keel-
longaandoening, en tering voorkomt. Leest de onderstaande ver
klaring
De Heer P. Wolterslandbouwer, wonende Yseldijknr. 5te
Westervoort (Geld.), verklaart
„De influenza greep mij aan en ik voelde mjj als lam
geslagen. Voortdurend moest ik hoesten, de slijm zat mij
vast op de borst en wilde maar niet loskomen, waardoor
het hoesten dubbel pynlijk werd. Overal had ik pyn, vooral
in mijn armen en beenen, en ik voelde mij allerellendigst.
Niets hielp mij, totdat ik do ABDJJSIROOP, Klooster
Sancta Paulo, gebruikte. Dadelijk kwam de slijm gemak
kelijk los, verminderde het hoesten en gevoelde ik mij met
den dag beter worden. Toen ik de flacon ABDIJSIROOP,
gekocht by den winkelier W. H. Willemsen, alhier, op
gebruikt had, was ik geheel en al hersteld, was de moeheid
in mjjn ledematdn totaal verdwenen, en kon ik weer aan
den arbeid gaan. Ik heb uit mijn influenza niets over
gehouden, wel een bewijs, dat de ABDIJSIROOP, Klooster
Sancta Paulo, een onovertroffen middel is tegen influenza.
werkt borstversterkend, siekteklemdoodend en schaadt
nimmer.
Prij» per flacon v»n 830 gram F l.—j nui 650 grtm F 2.— en
van 1000 gram F 8.50- Kiackt rooden band met handteekeuing
van I. 1- AKKER, botterdam Vetknjgbaar bij alle drogiates en
meeste apotheker^ a
Druk van A. BRINKMAN ZOON Gonda,
- IN -
SPOTKOOPJES. - ZIE DE ETALAGE.
Niettegenstaande de dezer dagen verspreide mis
leidende berichten, wordt het Cement van bovengenoemd
merk door ons tot concurreerenden prijs doorgeleverd.
Tevens in lossing: 300.000 KILO van het prima
If'
f
dat op alle officieel® keur, tot prijzen beneden iedere
concurrentie door ons geleverd wordt. Uitslagen der
proefnemingen van het Proefstation KONING BIEN-
FAIT, gedaan ten behoeve van het Departement van
Koloniën, voor de leveringen aan de Havenwerken te
Soerabaya, ter inzage.
80
GOUDSCHE COURANT.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaalf 1.25
Idem franco per post. 1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad,1.50
Idem franco per post1. 90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
Markt 31, by onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
SKLtSPERA »2
PRIJS DER ADVERTE.NTIËN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meerf 0.10
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden defce tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 by vooruit
betaling elke regel meer 6 ets. Reclames f 025 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
EERSTE KAMER.
Het politiek debat.
De Eerste Kamer heeft werk ge
naakt van het algemeen debat over
de Staatsbegrooting. Een in de pers
verspreid gerucht, dat de Senaat zich
met den Franschen slag van de be
grooting zou afmaken, om haar zus
tor-Kamer een „gentle hint" te geven
Voor een sneller tempo, was blijkbaar
niet juist. De Katholieken zonden
selfs vier woordvoerders in 't veld
en de beide socialistische Senatoren
gaven uitgebreide politieke beschou
wingen ten beste, beide vulmineereud
in een waarschuwing aan het colle
ge, waarvan zij deel uitmaken, om
rich niet te verzetten tegen den volks
wil, zooals deze zich bij de algemee-
ïe verkiezingen heeft geuit en waar-
■ee de Regeering ernstig wil reke-
llng houden.
Zijn deze politieke beschouwingen
Va tweede instantie noodig Men kan
er Vwtachillend over denken. De Eer
ste Kamer kon als een hof van cas
satie alleen bij inkomende voorstellen
die daartoe aanleiding geven, alge-
e beschouwingen ten beste ge-
edoch, zij doet zulks niet en
grijpt iedere Ötaatsbegrooting gretig
•san, om ook harerzijds dw staatkun
dige vragen van den dag met (en
vaak over de hoofden der) iiegeering
~an alle kanten te belichten; hetgeen
•en simpele herhaling in beknopter
irmaat van het November-debat der
_*"weede Kamer zou worden; ware t
Biet, dat de minderheid in de Kamer
tan honderd hier, in de Kamer van
vijftig, meerderheid is en dus de
macht heeft, aan Regeering en Ke-
flMringsp&rtijen haar wil opteleggen.
Doet zij goed, doet zij verstandig,
jtoanneer zij van deze, haar macht,
gebruik maakt?
De heer Polak, die een nieuw en
frisch geluid in deze omgeving liet
kooren, beantwoordde deze vraag ont
kennend en ook andere sprekers van
Rechts, waren voorzichtiger in het
bepalen van hun houding dan de
keeren van der Biesen en Regout. De
•ocialistische Friesche afgevaardigde
Itag fel dea heer van der Biesen
Hjf, diens „sjacherpolitiek" (in zake
kiesrecht en politiek) verwerpende als
onzedelijkEn de luimige Noord.
brabanter, tegen wien allee gericht
waa, zat toen rustig in de koffiekamer
aan den grooten ronden tafel, die voor
de hongerigen al heel vroeg gedekt
wordt en hij dacht er niet aan om zijn
kadetje voor den socialistischen aan-
▼al in den steek te laten
Sprak een ander, Roomsch, lid, de
keer Reekers, van opzweeping en
Jrisleiding van het volk bij de jong-
rie verkiezingen de heer de Boer
kwam hiertegen fijntjes op door den
«matoren in herinnering te brengen,
dat dergelijke felle taai op verkie
zingsmeetings reeds lang, maar in de
Btaten-Generaal nog niet ingeburgerd
*as. Het gaat trouwens een beetje
«al met die verontwaardiging over
den verkiezingsstrijd en de beoordee-
fo* van haar uitslag; dat de strijd
▼an Links onbehoorlijker werd ge-
~d dan van Rechts is wel be-
A, maar niet bewezen, zelfs niet
emelijk gemaakt en wat de beoor-
ag aangaat, wat moet men er van
en, wanneer men den een hoort
dat de verkiezing geheel be
recht werd door de Tariefwet (de
eer HovyJ, terwijl coalitiegenoot mr.
-Iers zegt, dat uit den uitslag niet
worden afgeleid, dat het volk te-
m de Tariefwet was?
De twee antirevolutionaire speeches
|ggl deheeren Hovyen Franssen kon-
m het gemis van een rede van dr.
Mfer allerminst vergoeden. Deheei
Jwy, die veel voor beëindiging van
*0 schoolstrijd gevoelt, zei alvast,
hij tegen Staatspensioen was, om-
kt de verzekering-Talma veel mooie»
en de heer Franssen, die wel ob
jectie! üe voorstellen uer negeering
zou oordeeieu, vond t noodig nu
reeds te doen uitkomen, dat net Ka
binet met verwachten mag, dat ,,wij
op aiies ja en amen zullen zeggen.
Nu, het Kabinet zai dat neusch
niet verwachten van ue partij van
dr. KuyperI
De heer de Vos van öteenwijk, een
der typisch-ouderwetsehe leden van
den oenaat, bestreed nu reeds bij
voorbaat scherp de aangekondigde
verscherping van de successie-beias-
ting in de rechte lijn, welke z.i. met
minder dan immoreel, oneconomiscn
en in strijd met de belangen van hel
gezin is. Het was om even te nilen,
maar gelukkig zal de Kegeering haar
plannen met schieten laten door de
zen aanval en hoorden wij integen
deel van den Minister van Financien
de aankondiging, dat hij voornemens
de ontduiking der successiebelas
ting door schenkingen bij leven tegen
te gaan, door een belasting op der
gelijke schenkingen, geen eenvoudige
zaak voorwaar, doch eene zeer sym
pathieke, daar moeilijk een antipathie
ker bedrijï is te bedenken dan deze
belasting-ontduiking door meestal zeei
gegoede lieden.
Ook uit de overige mededeedingen
van den Financiën-mmister kreeg men
den indruk, dat de heer Bertling de
zaken duchtig aanpakt on doorzet, en
dtt vergoedt veei; oratorisch staat de
ze bewindsman nog altijd niet hoog,
al spreekt hij vrij gemakkelijk voor
de vuist weg. Eu daarbij komt, dat
nij altijd bij zulke debatten gehandi
capt is, doordat de Premier hem on
middellijk vooralgaat en na diens
groote redeneermg in den regel de
aandacht voor puur-financieele be
schouwingen vrijwel weg is.
Dit laatste was ditmaal weer
sterke mate het gevjjd en geen won
der, na de rede van minister Cort
d. Linden, welke zoo mogelijk
op nog hooger peil stond en daar
door nog grooter indruk maakte dan
bij het algemeen debat in de andere
Kamer.
Het was weer oen rede in groot
formaat, oen uiteenzetting van eene
overtuiging, die door iakleeding, in
houd en wijze van voordragen groo
ten indruk moet maken zêlts op den
felsten tegenstanders. De heer ltegout
bijv. zal zichzelf wel afgevraagd heb
ben of zijn wijze van optreden wel
de meeet juiste was, toen hij door
'den Minister beantwoord werd» waar
bij deze, na een schitterende weer
legging van diens argumenten, de
hoop uitsprak, dat mr. Regout, niet-
tegenstaajide diens verklaring, dat bij
tegen zou stemmen, alsnog zijn stem
aan het w.o. ouderdomsrente zou ge
ven, indien hij bij de behandeling van
dat voorstel tot een andere meening
mocht komen. v
De Premier heeft nog eens betoogd
hoe zijn kabinet geboren werd in ex
ceptioneel© omstandigheden en hoe
daardoor buiten de partijgroepeeering
om, contact gezocht werd roet het
volk. Hij heeft op schitterende wijze
bewezen, hoe algemeen kieerecht wel
ter dege is een wensch, die leeft on
der het volk, zoo goed ter Reoht^-
zijde als Links, waar men 't openlijk
in zijn programs schreef, en niet zon
der reden herinnerd aan gevallen,
waarin de publieke opinie baar wü
aan de partijen opl^de (afschaffing
van de slavernij in Amerika, van de
graanrechten onder Sir Robert
in Engeland) en hoezeer is h«
zich sindsdien in meerdere mate be-
wuet geworden, waardoor het gezag
wil uitoefenen over zaken van staats
beleid. Weinig gewaagd
nnk de voorspelling, dat,
algemeen^ kiesrecht thans mielukk«,
het binnen weinige jaren op a 11 e
programma's zal staan en is t ook
niet typisch, dat men nergens, waar
Set A. K. eenmaal is ingevoerd, er
aan denkt, erop terng te komen. De
vrede in den lande zal door A. K.
zeker bevorderd wordcnli
zich uitgesloten gevoelen ""f11"
of economische redenen en bet gezag
der wet zal versterkt worden door
Peel
volk
klonk dan
ocht het
het besef, dat allen aan de totstandko
ming der wetten meewerken.
Ziehier slechts enkele grepen uit 's
Minister s rede. Wie haar geheel ge
nieten wil, leze de „Handelingen
eigenlijk moest iedereen het uitspre
ken van zulk een rede kunnen aan
hoor en. Doch niet iedereen is zoo
gelukkig als de schrijver dezer rege
len 1
Hoofdzaak was het duel tusschen
mr. Treub en mr. Regout.
De rede vau den arbeidamiuister kon
uiteraard geen monumentale speech
worden genoemd over sociale wetge
ving in het algemeen. Trouwens, de
heer Treub is geen orateur als mr.
Kegout, die, steeds met glacé-hand
schoenen aan de vingeren en een al-
leraimabel8ten glimlach om de lippen
zijn tegenstander op de allervriende
lijkste wijze te lijt gaat, de politiek-
vinuigete critiek uitoefent met een air
van bonhomie en diepen afkeer van
de... politiek en daarbij steeds oen
woordenstroom te zijner beschikking
heelt, welke het aanhooren veraan
genaamt en den vluchtigen toehoorder
of lezer gemakkelijk meesleept. Heel
anders is de heer Treub. Oók een
„goed" spreker, natuurlijk, en een
knap man; daarvoor is hij óok een
Treu b. Maar hij is daarbij de za*
kelijke wekker, die mooie zinswendin
gen en uitdrukkingen versmaadt
eenvoudig weg zijn eigen zaak verde
digt, recht op zijn bestrijders afgaat,
hen waarlijk niet spaari, maar die toch.
altijd den indruk wekt van uitslui
tend op zakelijke motieven tot zijn
rneening te zijn gekomen en min of
meer maling" heeft aan politieke
en persoonlijke consideration. Men
voelt, Treub hoorende, dat daar ie
mand aan het. woord is, die zelfver
trouwen heeft zonder zelfingenomen
heid, die stAAt voor zijn taak en die
kleine, persoonlijke critiek liefst ne
geert en anders even onder den voet
loopt.
Een voorbeeld: mr. Regout had,
ook alweer met het vriendelijkste ge
zicht van de wereld gezegd, dat mr.
Treub te knap was; zijn geleerd
heid zat hem in den weg en daar
om zou hij heusch geen practischer,
minder omslachtige wetten maken dan
zijn voorganger, de heer Talma.
Hoor nu, hoe mr. Treub zulke cri
tiek aanpakt: Van vernietiging en.
vermoording van Talma's wetten (hem
door mr. Regout ten laste gelegd)
was geen sprake; alleen de Raden wet
ging er aan en tegen deze wet had
den zelfs Talma's naaste vrienden
(prof. Woltjer, prof. van den Bergen
de heer Hovy) ernstige bezwaren ge
had, zoodat men mag aannemen, dat
wet alleen aanvaard was om
Talma's wetten niet alle in gevaar te
brengen. Wat nu die geleerdheid van
den Minister betreft, zoo iets moest
een man als mr. Regout toch bene
den zijn waardigheid achten en on
middellijk daarop laat dan Z.Exc. het
bewijs volgen, hoe weinig hij slechts
Kamergeleerde en hoezeer hij man
van de practijk is: de uiteenzetting
van zijn plannen in de Tweede Ka
mer had slechts bedoeld de mannen
der practijk uit hun tent te lokken
en dit is gelukt, zoodat de Minister
nu reeds in uitzicht kon stellen de
medewerking van de groote werkge
vers (waarlijk niet zijn naaste poli
tieke vrienden!) en van de doktoren,
welke laatste onmisbaar is. voor de
uitvoering eener Ziektewet mèt ge-
neeekuadige behandeling. Men zou
200 zeggen, dat dit er uit ziet, dat
de ontwerpen-Treub zich heel wat be
ter bij het leven zulten aansluiten
dan de wetten-Talma, waarvoor ei-
nenliik niemand gevoelde, de arbei
ders niet, de werkgevers niet en de
medici niet.
Schitterend geslaagd was het ver-
Minister tegen de be-
velgeos de wet de eerste reute moest
worden uitgekeerd;ook minister
i'alma had hierop aangedrongen. En
eer het tegendeel bleek: Ml October
üoort üe Minister hoe hoog het aan
tal aanvragen oploopt, pl.m. 94.U0U,
reeds den 82en October schrijft de
Minister aanlHkKijksverzekeringsbank
dat de opgaven vier tusschoupersouen
wel eenigszins ermiseh mogen onder
zocht worden, daar zij geldelijk belang
hebben bij het opdrijven van hot aan
tal aanvragen. A bon entendeur
En moeht mr. Regout meenen, dat (le
lalsarissen gerust konden zijn na s
Minister s verklaring, dat een een
maal toogekende rente niet kan wor
den ingetrokken, zoo wees mr. Treub
er op, dat de falsarissen aan
sprakelijk blijven volgens de wet eu
hij voegde er aan toe, dat met kracht
daartegen zal wordeu opgetreden, om
dat het een schandaal 4was, zooals
sommige verklaringen zijn opgesteld.
En ton slotte de kansen.
Minister Treub's wijzigiugsoutwer-
pen (het noodwetje betredende art.
dt>9 is reeds bij de Kamer; zijn reeds
in eerste lezing gereed, gaan tegen
April naar den Raad van ötate en
zullen de Kamer nog in dit zitting
jaar bereiken. Dan wordt het zei
de Minister openhartig een quaee-
tie van willen of niet-willen en hij
herinnerde hierbij aan de snelhoid,
waarmee Coliju s militiewet werd af
gedaan. Voorjaar 1915 kan de Twee
de Kamer de sociale ontwerpen be
handelen en dan is het woord ttau.
de Eerste Kamer. Natuurlijk waag
de de Minister zich niet aan eer
voorspelling. Hlechtfl sprak hij de
hoop uit, dat dit college de voorstel
len zakelijk, los van do politiek (dus
juist in den geest van mr .Regout!)
zou behandelen en mochten de wetten
het Staatsblad dan niet bereiken,
dan zou de Minister, wiens Ministe
rieels levensdraad daarmee afgesne
den zou zijn, steeds indachtig zijn
geweest aan den bekenden regel
tais oe quo doit, advienne que pour
ra
Wij herhalen, na deze indruk wek
kende redevoering te hebben aange
hoord, wat wij reeds vroeger te de
zer plaatse schreven: we moeten het
eerst zien, vóór we het gelooven,
dat de Eerete Kamer van haar nu
merieke macht gebruik zal maken om
den gevreeaden stap te wagen.
Mr. Regout heeft in zijn repliek ge
tracht te redden, wat te redden viel.
Het viel niet mee. Twee punten, die
indruk bedoelden te makon, de hou
ding van mr. Treub tegen de Rech
terzijde en „haar" wetten en de fi
nancieele quaestie, die tot uitstel van
Treub's plannen moest leiden, werden
door den Premier nog even kort en
krachtig beantwoord. Hoe kon er
sprake zijn van beleediging en kren
king van de Rechterzijde in den ge-
dachtengang van mr. Regout (voor
wie de sociale wetten immers bui
ten de politiek, liggen), wanneer
men die wetten wil verbeteren? En
wat de financieele zijde van hot vraag
stuk betreft, art. 369 gaat door en
deed nu mr. Treub niets anders dan
invoeren van Talma's wetten, he>t zou
evenveel, zoo niet méér millioenen
kosten.
De algemeene beschouwingen zijn
geBindigd. De Regeering is belang
rijk versterkt uit dezen kamp te
voorschijn getreden. Er is reden om
moed te houden I
weer van den Minister tegen de
wering dat hij het misbruik van art.
869 eigenlijk in de hand zou hebben
gewerkt door op een met nauwkeu
rig onderzoek der ingekomen aanvra
ge onvereenigbaren apoed aan te
dringen. Daar was nu letterlijk n I e t a
van waar; alles moest klaar zijn
vóór 9 Deoember 1913 (datum waarop
De onlangs medegedeelde cijfers, :n
verband met onze directe en indirecte
belangen bij Indië, hebben de aandacht
getrokken en zijn de aanleiding ge
worden, dat bij menigeen, meer dan
tot dusver, is op den voorgrond ge
treden de vraag: zgn deze belangen
vpilig of moet gevaar voor benadee
ling dier belangen worden geducht,
en, zoo ja, van welken kant dreigt
het gevaar?
Bij het stellen van die en dergelijke
vragen wordt dan gedacht ©enerzijds
aan de onrust, eenige maanden gele
den gewekt door de beweging onder
de inlandsche bevolking, anderzijds
aan de mogelijkheid van eene over
weldiging van een deel van ons kolo
niaal bezit door een vreemden vijand.
De beweging onder de inlandsche
bevolking, voor zoover die voortspruit
uit den drang naar ontwikkeling, zoo
wel geestelyke als economische, vindt
haar oorsprong in de evolutie der
flnenschheid in het algemedn, en het
zou een slechte regeering zyn, die dit
niet begrijpende, tegen het zich overal
openbarende verschijnsel zou ingaan.
Een dergelijke politiek zou de positie
van het Nederlandsch gezag in Indië
zwak maken, terwijl daarentegen de
bevordering door ontluikende bewe
ging, mits geleid in goede banen,
slechts kan strekken om den band
tusschen moederland en koloniën, tus
schen Nederland en zijn anderdanen
in Azië hechter te maken, omdat daar
door ook bij de inlandsche bevolking
van onze Oost het gevoel zal worden
gewekt, dat de belangen van Neder
land en Indië zijn gemeenschappelijke
belangen, en dat een vnand van hot
Nederlandsche gezag in Indië zou zijn
een gemeenschappelijke vijand.
Om aan te toonen dat de verwach
ting, dat door wijs bestuur ook hier
een gevoel van vertrouwen wordt ge
wekt, op werkelijkheid berust, kan als
Jöftgste voorbeeld worden aangevoerd,
dat de laatste, lang voor onverzoenlijk
gehouden vyanden van het Nederland
sche gouvernement, de Atjeërs, thans
ook tot hot inzicht zijn gekomen, dat
zy er nu heel wat beter aan toe zijn,
dan toon zn aan de willekeur van hun
eigen hoofden en priesters waren over
geleverd.
Als het de inlandsche bevolking
onder het Nederlandsch bestuur wel
gaat, behoeft oen vreemdo overwel
diger, wie hij ook zij, er niet op te
rekenen, dat hij bij die bevolking steun
zal vinden. En het allerminst zou dit
het geval zijn indien de veroverende
mogendheid China of Japan ware,
omdat de inlandsche bevolking van
onzen archipel de Chineezen in ieder
opzicht wantrouwt.
En nu het gevaar van buitonaf. Onzo
.Oost is altijd een begeerlijk bezit ge
weest voor iedere naar koloniën, als
expansie-middel, als afzetgebied Voor
handel en industrie, dorstende mogend
heid.
Dat de Europeesche grootmachten
desondanks de handen van onze kolo
niën tot nu toe hebben afgehouden,
wordt gewoonlijk toegeschreven aan
het feit, dat zij, de een de ander een
zoo kostelijk bezit niet gunnende, el
kander in bedwang hebben gehouden.
Maar aangenomen, dat deze veronder
stelling juist is, en dat de verhouding,
waardoor het evenwicht werd bewaard,
onveranderd voortduurt, en bovendien
de gelegenheid tot vrije mededingen,
die wij in lndio voor andere nationa
liteiten openstellen, onze positie ver
sterkt, dan is hierin toch niet meer
te zien een reden voor volkomen ge
rustheid. Immers er dient thans met
een nieuwen, zeer belangrijken factor
te worden rekening gehouden. In het
verre Oosten zijn de omstandigheden
veranderd. In de laatste halve eeuw,
Binds de westersche beschaving haar
intrede deed in Japan, heeft dit land
zich merkwaardig snel ontwikkeld. I)e
overwinningen, door Japan behaald
eerst op China en daarna op Rusland,
leverden daarvan het bewijs. Vooral
het laatste succes was van groote be-
teekenis. De bekende redeneering der
Japanners na den Russischen oorlog:
„de Russchen hebben Napoleon, den
overheerscher van het Westen, ver
slagen en wy versloegen de Russen,
dus zijn wij ook den anderen wes
tersche volken de baas", moge naïef
klinken, toch twijfelt niemand er aan,
