No. 12432.
Maandag 0 Maart 1914.
52e Jaargang.
iTio'VL'WS- exx ^^-cS.TToxtezi.'tieloxo-ci voor Gr-o"ia.cLsu ©xx Oxxxs*tx©!3s:©xï._
Verschijnt dagelijks
Telefoon Interc. 82.
behalve Zon- en
Feestdag-en.
Uitgevers A, BRINKMAN EN ZOON.
Telefoon Interc. 82.
FEUILLETON
Valentine.
pi
Buitenlandse^ Nieuws.
uOIIDSCHE COURANT.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
f 1.25
1.50
1.50
1.5)0
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan - ons Bureau:
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
PRIJS DER Al) VERTEN TI ËN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer. f 0.55
Elke regel meer,0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels fö.35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte..
VERSLAG
van de Gezondheids-commissie
over 1913.
Aan het Verslag van de bevindingen
en handelingen der Gezondheids-
commisie voor de Gemeente Gouda
gedurende het jaar 1913, hetwelk ons
Zaterdagnamiddag werd toegezonden
elders was dit blijkbaar reeds vroe
ger geschied ontleenen wij het vol-
Algemeene Gezondheidstoestand. Even
als het vorige jaar valt er weder voor
1913 eene verbetering in den Alge-
meenen Gezondheidstoestand te con-
sfcateeren immers het aantal sterfge
vallen op de 1000 inwoners vermin
de van 1404 over 1912 tot 1224 over
1913. In 1913 stierven in deze ge-
meonte op een bevolking 24.993 zielen
306 personen.
Uit een opgenomen statistiek blijkt,
dat de sterfte beneden 1 jaar 16,37%
(in 191222,90°/0) en die der kinde
ren van 15 jaar 5,88% (tegen in
1912 10,60%) bedraagt, terwijl het
«antal overleden kinderen beneden 2
Jaar bijna 1/6 van het totaal der over
ledenen uitwaakt.
'■graaf'plaatsen. Met verwijzing
naar het jaarverslag over 1912 wordt
medegedeeld dat de aandacht der
Commissie op de R.K. Begraafplaats
blijft gevestigd en dat op ongezette
tijden een onderzoek zal worden inge
steld.
Ziekten. Gevallen van Aziatische
cholera, typhus escanthematicus, pest,
gele koorts, dysenterie en pokken
kwamen niet voor. Van den Hoofd
inspecteur ontving de commissie op-
faaf van 6 gevallen van febris typhoï-
ea (tegen 3 in 1912) 9 gevallen van
diphterie (tegen 15 iri 1912) en 1 geval
van roodvonk. Van B. en W. van
Gouda kreeg de Commissie kennis
van 7 gevallen van febris typhoïdea.
De oorzaak van vier dezer gevallen
meende de commissie te moeten zoeken
in het drinken Van ongekookte melk
of water.
Omtrent andere ziekten (tuberculose,
mazelen, meningitis) valt niets bijzon
ders mede te deelen.
Drinkwatervoorziening. Gelijk in hot
jaarverslag der Commissie over 1912
is vermeld werd in de vergadering
van 16 April 1912 besloten het water,
geleverd door de Goudsche Water
leiding Maatschappij, door het Centraal
laboratorium ten behoeve van het
De groote, krachtige jongeman be-
gon te weenen als eeu kind. Mevr.
Von Beeren kon dut niet langer aan
zien. Zij stond op, en trad op hem
toe en legde haar hand op zijn schou
der. ,,Kom, Koenraad, tracht je te
bebeerschen. Kom eens bij me zitten
en vertel eens, hoe alletf gebeurd is.
üt i®. Koen?"
Zij vatte hem bij de beide handen
en trok hem op de stoel naast haar.
Hij volgde haar, zooals hij vroeger
Als knaap reeds gewoon geweest was
zich te schikken naar den wil van
de eigenzinnige Agnes Trolhart, die
ongeveer een jaar jonger was dan hij.
fe Zij waren buurtgenooten en speel
kameraadjes geweest.
I De vader der jonge vrouw, de
I ambtsraad Trolhart, was vroeger van
®®u groot riddergoed eigenaar geweest
®n pachter van uitgestrekte konink
lijke domeinen, die onmiddellijk aan
de pannenfabriek greneden. Als een
der aanzienlijkste heeren van het dis-
trict had hij met de adellijke land-
heeren en de officieren van het garni-
I koen der naaste stad op gelijken voet
Staatstoezicht op de Volksgezondheid
te Utrecht, na bekomen machtiging
van den hoofdinspecteur, zoownl che
misch als bacteriologisch te doen on
derzoeken.
Den 28en Mei 1912 werd bedoelde
machtiging verleendvanwege ge
noemd Laboratorium werden in de
maanden November en December 1912
en Mei en September 1913 verschil
lende monsters waters, zoowol op hot
terrein der Goudsche Waterleiding Mij.
als uit het buizennet op verschillende
plaatsen in de gemeente, genomen
en chemisch en bacteriologisch onder
zocht.
De tabellen, inhoudende de resul
taten van het onderzoek in November
en December 1912, werden ons don
7en Mei 1913 door den directeur van
het Centraal Laboratorium toegezon
den, met een begeleidend schrijven dat
luidde als volgt
jlk heb de eer u hierbij mede te
deelen, dat het de bedoeling is, het
onderzoek van het water der water
leiding ten uwent nog eenige malen
in het warme jaargetijde te herhalen
hiertoe zal binnenkort worden over
gegaan.
In afwachting daarvan zend ik u
hierbij reeds een rapport over het tot
nog toe verrichtte.
Het plaatselijk onderzoek werd ver
richt op 8 November 1912.
De waterleiding is gelegen buiten
Gouda aan den IJssel en ontleent aan
deze haar water.
In den regel wordt één uur vóór
vloed water ingelaten. Bij den inlaat
wordt het met chloorkalk (eenige m.gr.
per Liter) vermengd en in 2 bozin-
kingsbassins van 1500 M3. inhoud
gebracht. Uit deze bassins wordt het
door een centrifugaalpomp met een
pompvermogen van 800 M per uur,
in drie detanteerbassins overgebracht,
nadat het vooraf met aluin is ver
mengd. In deze decanteerbassins blijft
het mengsel 12 uurhet colloïdaal
alum, hydroxyde absorbeert oen deel
der organische stoffen en bezinkt op
den bodem.
Nadat het water uit de decanteer
bassins op de filters is afgelaten, wor
den deze basins schoongemaakt. Het
water uit elk decanteerbassin wordt
gelijkelijk over de drie filters verdeeld,
ten einde de filtratie-snelheid zoo ge
ring mogelijk te maken. De filters zijn
80 c.M. diep en bestaan uit twee lagen
rivierzand, waartusschen een laag duin
zand en kiezel. Elk filter wordt in de
verkeerd en was door een breede klo
ve gescheiden van de eigenaars der
in bloei steeds toenemende pannen fa-'
brieken. Dos te meer had mevrouw
Redding getracht die klove te over
bruggen en toegang te verkrijgen in
de kringen, waarin de familie 'lrol-
hart verkeerde. Voor haar eigen per
soon gelukte dit haar niet; maar ze
was reeds gelukkig en trotsch, dat
haar zoon bij den ambtsraad „kind m
huis" was, zooals zij dat noemde.
Tussehen den blonden knaap en de
destijds zwartlokkige Agnes was een
kinderlijke vriendschap ontstaan. Be
bedaarde knaap en het. drukke, altijd
beweeglijke meisje vulden elkaar aan.
Mevrouw Rechling verheugde zich
niet zelden hij de gedachten dat die
twee oen paar zouden worden, doch
de verloving van Agnes en haar hu
welijk, toen Koenraad pas het gym
nasium verlaten had, haalden een
dikken streep door haar rekening.
De jaren kwamen, dat Agnes zich
uit de wereld terugtrok en de speel-
genoofe elkaar geheel uil Moog
verloren, doch te Berhjn hadden zi)
elkaar weer aangetroffen
Mevrouw von Beeren ontving meer
malen bezoek van Koenraad Reohhng
en zijn nabijheid was haar, alsof zij
weer de frissehe lucht van haar lan
delijke geboorteplaats inademde. Zij
Se «m onbeperkt vertrouwen in
hem en evenals vroeger was h« w<*r
de gewillige dienaar van haar lui
wintermaanden eens per week, in de
zoomermaanden ééns |n de acht weken
schoongemaakt.
Na de filtratie komt het water in
den reinwaterkelder en wordt van
daaruit gepompt in eea hoogdrukresor-
voir en ten sloste in het gemeentelijk
net gedistribueerd.
Er heeft dus slechte een eenmalige
filtratie plaats, terwijl na het schoon
maken van de filters het eerst gefil
treerde water niet wordt weggeworpen
doch onmiddellijk in de reinwaterkel
der wordt gebracht.
De tabelion van de onderzoekingen
in de maanden Mei en September 1913
worden ons b(j schrijven dd. 30 Sep
tember 1913 toegezonden, welk schrij
ven vorder niets bijzonders bevatte
Deze tabellen zijn aan het Verslag
als bijlagen toegevoegd.
Bij schrijven dezerzijds d.d. 15
October 1913 werden alle rapporten
ter fine van advies in handen geRteld
van den inspecteur van de Volksge
zondheid, den heer M. L. Q. van
Ledden Hulsebosch te 's-Gravenhago
diens missieve gedateerd 18 October
1913, luidde als volgt
De vergelijking van de rapporten
Mei en September doet wat mot
het oog op het verschil in jaargetijde
zeer begrijpelijk is weliswaar groote
schommelingen ontdekken in de sa
menstelling van het .leidingwater
meer nóg in chemisch dan in bacte
riologisch opzicht maar, wijst in
beide gevallen op onvoldoende zuiver
heid van dit drinkwater, als onmidde-
lijke oorzaak van deszelfs onbetrouw
baarheid.
Het hoogo cijfer voor geleidingsvor-
mogen (vooral in Mei), het hooge go-
halte aan chloor en oxydeerbare stof
fen bij do gelijktijdige aanwezigheid
van ammoniak, nitrioten en nitraten
verklaren het voorkomen van coliba-
cillen, rottingsorganismen en strepto-
coccen in de verschillende jaargetijden
en wijzen op de onvoldoende zuivering
van het zeer onzuive IJsselwaterwaar
op de Dirocteur van het Centraal Labo
ratorium aan het slot van zijn fchrij ven
doelt.
Resumeoronde, is mijn oordeel over
het Goudsche leidingwater zeer ongun
stig en geef ik uwe Commissie in
overweging, ter verbetering van den
bostaanden onvoldoenden toestand den
bijstand van de Centrale Commissie
van drinkwatervoorziening (voorzitter:
dr. D. Bos) in te roepen".
Aan dit advies gevolg gevende, wor
men. Oin zijnentwil nam zij zijn moe
der op den koop toe, en noodigde
haar bij zich indien zij ten min
ste zeker was geen andere vrienden
te zullen krijgen. Zoodoende begon
mevrouw Rechling weer te hopen. Al
was haar zoon vroeger de schoone,
rijke en voorname Agnes Trollhart
ontgaan, nu kon hem do niet minder
rijke en schoone Agnes von Beeren
zeker niet ontloopen.
Misschien zou die droom ook wol
werkelijkheid geworden zijn, als de
komst van Valentine Zier in 't huis
van mevrouw Rechling den toetand
niet geheel veranderd had. Koenraad,
die tot dusver voor het vrouwelijk ge
slacht vrijwel ongevoelig gebleven
Was, werd bij den eersten aanblik
door Valentine geboeid. Agnes, die
zeer good in het hart van haar vroe-
geren jeugdvriend kon lezen, wist
eerder dan hijzelf, hoe het met zijn
hartszaken gesteld was en ontlokte
hem weldra de bekentenis barer lief
de, die zij volkomen op haar plaats
achtte. Ook zij dweepte met Valenti
ne en verkeerde daarom druk met
mevrouw Rechling, wat deze dame
echter overeenkomstig haar eigen
wenschen uitlegde.
Toon haar echter de oogen open
gingen, was zij tegen Valentino het
meest verbitterd wegens de vernieti
ging van al haar schoone plannen,
op wier vervulling zij zeker rekende.
Van haar kant had Valentine de
den den 28en October 1913 de be
trekkelijke rapporten en missives aan
genoemde Centrale Commissie gezon
den met een begeleidend schrijven,
waarin werd verzocht ons mede te
deelen, tot welke conclusies deze Com
missie kwam, opdat wij ons vervolgons
tot burgemeester en wethouders van
Gouda konden wenden.
Den 9en Januari 1914 deelde het
Rijksbureau voor drinkwatervoorzie
ning ons mede, dat het van de Cen
trale Commissie voor Drinkwater*
voorziening onze aan haar gerichte
brieven dd. 28 October en 5 Decem
ber 1913 ontving; dat blijkens artikel
12 van het Koninklijk Besluit van
17 Mei 1913, no. 16, Ned. Staatscou
rant van 16 Sept d.a.v. no. 216, het
uitbrengen van advies omtrent de ia
onze bovengenoemde brieven behan-
deldo aangelegenheid niot tot hare
taak behoorde, terwijl volgens het
laatste lid van artikel 2 van dit be
sluit aunueinende, dat onze Com
missie was begrepen ouder de in dit
artikel onder B genoemde autoritei
ten en Colleges, wat z.i. nog te be
twijfelen viel voor het geven van
voorlichting door hot Uijksbureau v.
drinkwatervoorziening gesteld dat
dit door ons gewenecht zou worden
do machtiging van den minister
van Binuonlaiulsche Zaken noodig zou
zijn.
Waar dit laatste blijkens oen on
derhoud mot den voorzitter onzer
Commissie, niet In onze bedoeling
lag, werden onze ter zake betrekke
lijke stukken aan ons teruggezonden,
ten einde ons in staat to stellen, mis
tot B. W. van Gouda te wouden,
terwijl door don Directeur van ge
noemd Bureau werd opgemerkt, dat
dit z.i. de beste weg was, om tot
verbetering van den toestand te gera
ken.
Nog kan worden medegedeeld dat
onze Commissie zich bij schrijven van
10 Febr. 1911 tot genoemd College
hoeft gewond.
Levens en genotsmiddelen gebruiks
artikelen. Op een vraag van den Hoofd
inspecteur d.d. 2 April 1913 deelde do
Commissio mede dat in haar ambtsge
bied geen bepalingen in de politiever
ordening voorkomen, waarbij het ge
bruik van ijs uit openbare wateren voor
do verpakking van visch, verboden is.
Door den heer Grendel, belast mot
de keuring van melk en karnemelk
worden in het Verslag beschouwingen
gegeven, welke worden toegolicht met
tabellen bevattende de resultaten van
hot des betreffond verzoek. Deze be
schouwingen vermeerderend lezen wij
voorkomendheid van mevrouw von
Beeren mot koelheid beantwoord. Haar
trots gebood haar de grootste terug
houding tegenover de rijke dame,
wier gelijke zij zich toch gevoelde,
en eon zeker wantrouwen, betreffen
de haar gevoelens voor Koenraad
was zeer natuurlijk bij den diepen
hartstocht, dien zij onder een kalm
uiterlijk verborg.
„Zeg mij nu eerst (muis, wat er al
lemaal waar is van dat gezwets in
de courant?" zeide Agnes en wierp
met oen heftige beweging do courant
op tafel, die zij had meegebracht.
Koenraad verroerde zich niet. „Ik
heb vandaag nog geen courant ge
lezen, en ik wil ook niet; maar het
zal wel zoo zijn, zooals het erin ver
teld wordt."
„Oho!" zei Agnes, dat geloof ik
zoo maar niet. Uw arme moeder is
dood; dat valt niet meer te betwijfe
len; maar moet zij daarom aan ver
gif gestorven zijn? Het komt toch
wel meer voor, dat schijnbaar gezon
de menschen door oen plotsblingen
dood overvallen worden!"'
„Zij is aan vergift gestorven, de
lijkschouwing laat daaromtrent geen
twijfel," antwoordde Koenraad op
doffen toon.
„Maar hoe komt men dan op de
onzinnige gedachte, dat Valentine uw
moeder het vergif moet hebben toe
gediend?"
daarin dat ovor het algomeen do uit
komsten van het onderzoek over 1913
betreffende do samenstelling van volle
melk gunstig, de resultaten van hot
ondorzoek op de deugdelijkheid van
toestand minder gunstig zijn te noe
men. De resultaten van het ondorzoek
van de karnemelk zijn van af het be
gin der keuring steeds bevredigender
waar toch in het jaar 1909 79% van
het aantal monstors onvoldoondo wa
ren, is dit eijfor successievelijk gedaald
tot 10% in 1913.
Do karnomolkstaten nagaande, is er
een groote achteruitgang te consta-
toeron in het getal dat aangeeft het
aantal monsters met een S. G, van hot
serum onder 1.025; dit cijfer n.l. is
van 29 in 1912 gestegen tot 52 in hot
i'aar 1913dit nu vindt zijn oorzaak in
iet geval dat verscheidene melkslijters
de k'arnomolk moot botrokkon van do
coöperatieve vorooniging „Ons Ideaal,"
die, hoewel niot altijd, toch dikwijls
do karnemolk bereidt uit verwarmdo
grondstof. Karnemelk boroid zonder
toevoeging van water uit tot 70° C
verwarmdo grondstof, kan oen sorum
leveren mot oen lager 8. G. (tot 1.024)
en een lagoren brekingsindex (tot
1.3420).
Dit jaar viol ook bizonder in het
oog do betrekkelijk vele lage cijfers
gevonden voor den vetvrijen droogrest
in vergelijking tot do hooge cijfers,
gevonden voor den brekingsindex bij
dozolfdo analyses dit geval deed zich
alleen voor bij do afnemerB van „Ons
ideaal", wel oen bewijs voor oon font
in de fabriekmatige bereiding. In liet
geheel werden opgemaakt 5 processen-
verbaal en werd er één waarschuwing
gegeven.
Z WITS Bill. A NL).
Do Zwitsorscho Bondsraad hooft
do niouwe postzegels van 3, 5 on 1U
fr., die door den Zwitsorschon koper-
graveur Grasset ontworpen worden,
goodgokourd. De nieuwo postzogels
stollen landschappen en bergen voor:
de Jungfrau on hot Viorwoudstedon-
moor.
Amerika,
Do revolutie in Mexico.
Uit Vera Cruz, meldt eon Reutor-
telegrarn aan do Maand. C'rfc. hot vol
gende Duizend goworon en oon grooto
In haar stervensuur heeft inijti
moeder zelf haar beschuldigd".
„Maar dat is verschrikkelijkriep
Agnes uit. „Zij zou zoo'n vreettolij-
ko vergissing begaan hebben."
„Neen, niet hij vergissing, maar
niet voorbedachten rade!" sprak de
jongo man als in een droom.
Agues schudde hem hij den arm.
„Koenraad, wat zeg je? Zou Va
lentino uw moeder opzettelijk vorgif-
tigd hebben? En hier?"
„Niet hier, maar bij haar thuis in
VVilrnersdorf! Dat is waar, je weet 't
nog niet, dat zo niet meer hier was."
„Neon, volstrekt niet! Ik was. im
mers druk iu de weer voor mijn reis
naar Italië, waarheen ik Valentine
zoo gaarne medegenomen had."
„Ja, ik wensehlo wel, dat zij met
u rnotlegogaan was, en dat go u bei
den aan de andere zijde van do Al
pen reeds bovorrd." Koenraad zuchtte
diep, en vertelde haar toen, wat er
tussehen hem en zijn moeder voorge
vallen was.
Agnes sprong misnoegd op.
„Maar, Koen, wat is dat nu? Moet
ik dat nu eerst vernemen? En waar
om hen je. niet hij mij gekomen?
En waarom heeft Valentino mij niets
van dit alios verteld? Komaan, Koen
waarom niet?"
(Wordt vervolgd.)