■ISEL
I
ij
I
or
ig licht hebbes?
otJAC.K°OIJKi
1
1
HTS,
handel,
idres:
ili
lï
i
I
j
i I
IGAS.
O. 12424.
Woensdag 11 Maart 1914.
Lil
*1
en
I
aniwa
1
Hl
Buitenlandse^ Nieuws.
fSUlLLUTOA.
Valentine.
n dit Blad.
T2D-A»
>OIJ Kz.(
erinoerwaard.
IIA U’S
M
2STE.
ARNHEM.
I. Gouda.
en Heeren
i£H_
IN OS,
ntist. 20
ale Inrichting
i en Gebitten
tal IK,
aal 144, Rotterdam,
igel). Spreek-
v. 7-9.
1 1
52e Jaargang.
ezx ^-d.-v"er‘tezxtïe‘bla-d. tooi G-o-clc1su en. O3icxstxels:ezx_<
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en F’eeetilagen.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
ij
■Il
I Ie Drinkwatervoorziening Ie Gouda,
n.
Telefoon Interc. 82.
I
ill
d
f
'Bteloos.
te-
ken,
i*n Zn., Gouda.
11
unie 8 u., Vergad.
bachtsschool.
on Woningtoez.,
nderstandscomm.
ik moet nog
verhooren,...
pen.
toen
hot grootste gebruik
achtereen volgende
TEIT IN
llMMltUB
'«■MUM
slist pijnloos.
Belg ik.
Militaire voorzorgsmaatregelen
Naar men ons mededeelt, schrijft
hot Hbld. v. Antw., trekt het in do
..A
koele buiging en, keken eï-
D aar op ging
_:i arm van
gerechtsgebouw bln-
Koenrnad bracht Agues naar
Zeg
mee
bij hot Instap-
- - even;
kinderen waren,
ge-
GOTBSIIIE C01RAXT.
”1’RIJS" DER ADV E R T E NTlfi N:
Van 1—5, gewone regels met bewijsnummer.
Van 15 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 bjj vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
e W1
V’
rij geregeld tijdig
m ontvangen van
eten, vermakelgk-
xe dan in onxe
L
ja mot
DA1LLE en
RUIS
•af ƒ1.— per
’ƒ25.— m. gar.
met en zonder
Hoelo gebitten
Wieringerwaant
'last met hetinstj
Indien wij nagaan wat in den loop
der laatste jaren bekend is geworden
omtrent den toestand van het bedrijf
der Goudsche W aterleiding-Maatschap-
pij, in verband met de hoedanigheid
van het drinkwater, dan blijkt het
volgende
I Bij schrijven van 7 October 1911
- heeft de Directie van de Goudsche
Waterleiding-Maatschappij zich ge
wend tot B. on W.> dezer gemeente
met verzoek om goedkeuring van een
door haar vastgestold reglement, het
welk beoogde waterverspilling te voor
komen. Aan dit schrijven was toege
voegd een uitvoerig en goed gedocu
menteerd rapport waarin werd aange
toond dat de Maatschappij komt te
staan voor groote uitgaven ook voor
verbetering van materiéel en tot uit
breiding der filters tot verzekering van
een af doend? reiniging van het water,
tenzij het waterverbruik aanzienlijk
verminderen zou. De Maatschappij
heeft daarmede het standpunt inge
nomen dat de reiniging bij den be-
t itaanden toestand van 1911, waarin
tot heden geen verandering is gekomen,
niet afdoende waa en dus ook nog niet
is, dat zij echter bereid is die verbe
teringen aan te brengen aan het ma
terieel, die groote uitgaven zullen
vorderen.
Dit schrijven heeft B. en W. aan
leiding gegeven d.d. 27 Febr. 1912
een voorstel in te dienen bij den Raad,
waarin wordt gezegd dat B. en W.
tot de overtuiging zijn gekomen dat
tot den maatregel, zooals die door de
Directie van de Goudsche Waterlei
ding-Maatschappij in bovengenoemd
reglement wordt voorgesteld, behoort
te worden overgegaan, niet alleen in
het financieel belang dier Maatschappij,
waarbij de Gemeente als aandeelhoud-
ster en als deelgenoote in do jaarlijk-
sche winst boven 6 van het aan-
deelenkapitaal is betrokken, maar
vooral tot verzekering van, door af doende
reiniging, voortdurende betrouwbaarheid
van het af te leveren drinkwater. In
voering van dezen maatregel kan
echter alleen geschieden door wijziging
van de concessie-voorwaarden. Ten
einde nu een toestand te scheppen,
waarbij van de Goudsche Waterleiding-
Maatschappij de meest zekere waar
borgen omtrent de deugdelijkheid van
het water zouden kunnen worden ver-
Wij zijn in staat gesteld iredodoeling
te doen dat ingevolge de door de
Raadscommissie verleende opdracht
aan het Bacteriologisch HygiUlisch
en Scheikundig Laboratorium, /lir.
Dr. H. J. van *t Hof en L. Woeda
te Rotterdam tot hot onderzoeken van
het Goudsche leidingwater d.d. 17
Sept. 12 rapport is uitgebracht, waarin
het volgende wordt gezegd
„Het was ons streven mot een zoo
gering mogolijk aantal onderzoekin
gen oen zoo juist mogelijken indruk
dier samenstelling te verkrijgen on
wol zóó, dat hot gomiddoldo ongovoor
als norm voor de geheele Gemeente
word aangenomen, alles voor eon be
paalden dag. Wij kozen daartoe (zie
plattegrond) do leiding zolvo als
standaardmonstor en do andere
monsters in het centrum on vior uit
einden van do stad. Door vergelijking
kon dan evontueele vervuiling dor
buizen, wijziging door den afstand
enz. worden nagegaan. Do monsters
worden door Dr. van t’ Hof persoonlijk
genomen en hot bacteriologisch on
derzoek ter plaatse begonnen. Om te
kunnen nagaan of ook op den dag
van het drukste verbruik, n.l. Zater
dag, de samenstelling verandering on
derging, snellere filtratie, werden ook
dien dag monsters genomen, terwijl
van een uithoek gedurende de ge-
hoele week uitsluitend bacteriologische
monsters werden genomen om de sa
menstelling over een iets grooter tijd
vak te kunnen nagaan.
Toch behoeft hot geen betoog dat
een volkomen juist beeld eerst na zeer
voel geregeld onderzoek kan worden
verkregen zoodat wij do eersten zijn
aan ons onderzoek slechts een betrek -
kelijko waaVde toe te kennen, en dan
ook onze conclusiën onder die zoor
bepaalde reserve moeten geven, te
meer waar de aard der prise d'eau dor
drinkwaterleiding zoo afwisselend is.
Wij wenschen dus niets anders to
geven dan de resultaten van zoor
enkele dagen onderzoek en niet een
gemiddelde samenstelling over ‘een
lang, geregeld tijdsverloop, waardoor
ovontueole afwijkingen in aarjl on
hoeveelheid dor bestanddeolon kunnen
binken.
Tor toelichting diene, dat de orga
nische 'stof bepaald is (op verzoek)
volgens de Codex Alimontarius, en
dat, ter vergelijking, deze ook van de
prise d’eau is bepaald on daarvoor
.gevonden is: 46.5 m. gr. kaliumper-
manganaat per liter.
„Ik durf op haar onschuld te
zweren, juffrouw Zier!" zei Koenraad
met nadruk, en zeker zou tante Con
stance uit dankbaarheid voor die
woorden zijn handen gekust hebben,
als hij ze niet snel had weggetrokken.
Opk de heer, die haar geleidde, gaf
door een beweging zijn misnoegen te
kennen, waardoor de oude dame be
merkte, dat zij vergeten had, haar ge
leider voor te stellen en zeide: „Dit
is mijnheer Adolf Bauerlich, onze
neef en tegenwoordig onze oenlgc
steun.”
Terwijl mevrouw von Boeren zich
vriendelijk aan de oude dame voor
stelde en haareenige troostende woor
den toesprak, maakten de heeren een
stomme, koele buiging ei
kaar bijna vijandig aan.
mejuffrouw Zier aan den
Bauerlich, het j
nen en t
het rijtuig.
Bauerlich! Adolf Bauerlich!
Koon, waar heb ik dien naam
rgehoord?” vroeg ze
„Koenraad, bedenk eens
wij nog kleine
moet er bij ons thuis over hem
sproken zijn?”
Koenraad haalde echter de schou
ders op. Zijn hoofd was te veel ver
vuld met de dingen van heden, om
zichnog te bemoeien met onbeduidend
heden van vroeger.
Agnes echter dacht er langer over
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaalf I 25
Idem franco per post,1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad ,1.50
Idem franco per post,1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
verlof. Ik zal eerst
naar w
na een toestemmend knikje verliet
be-
g ia dit werk door
met het grootste
na, maar tön slotte moest zij het toch
laten glippen. .Enfin ik kom daar
later nóg wel eens op terug. Voor
hot oogenblik heb ik nóg wel wat an
ders te doen,” dacht ze en herhaalde
bij zich zelf nog pens, wat Koen ram I
haar Van het strufvervolgingsprorcs
verteld had. Zij overdacht ook nog
eensf wat zij over het proces van don
laatstee moordzaak gelezen had, en
bracht het nog eens voor den geest.
„Naar de terechtzitting verwezen, en
door do rechters on gezworenen ter
dood veroordeeld!” Dat had eT .vo
rige keer in gestaan. „Dat overleeft
Koenraad o*>k niet! Zoover mag het
evenwel niet komen”. Maar dan zat
zo weer te peinzen: „Maar als het eens
wol zoo ver kwam? Sedert* ik dien
rechter gezien heb, ben ik op alles
voorbereid. Zij moet een verdediger
hebben nu herinner ik mij, ^op
hom komt alles aan, on dan moet ik
den besten hebben, die er te krijgen
is. Of anders moer nog dan één, als
dat ten minste mag. Daar moet ik
dan dadelijk naar gaan omzien. Jn,
Koenraad zal wel zoggen: dat heeft
den tijd nog, als we weten hoe do
zaak loopt’. Maar mon wacht toch in
een ziektegeval niet 300 lang, tol de
te hulp geroepen dokter constateert
dat herstel ónmogelijk is. Dat zal
wel met een verdediger ook zoo zijn.
(Wordt vervol gj.)
i* étr riKriltnf
«stam
voor eon nieuwe bepaling, waarin de
zekerheid zou worden vereischt dat
het drinkwater gedurende den duur
der concessie moet voldoen aan de
ejschen, die daaraan op grond van
wetenschappelijk onderzoek door een
deskundige zou kunnen worden ge
steld.
Dit voorstel der verlenging der con
cessie, waarin meerdere bepalingen
van zakelijken aard, waarop wij nog
nader zullen terugkomen, zijn vermeld,
ingediend d.d. 27 Febr. 1912 en inge
komen in de Raadsvergadering van
15 Maart 1912 d.a.v., kwam, nadat
het voor de leden van den Raad ter
visie had gelegen, op 28 Juni d.a.v.
in behandeling. In die vergadering
is door den toenmaligen wethouder H.
J. Nederhorst het voorstel gedaan om
ter meerdere voorlichting in deze
hoogst gewichtige zaak „een Raads
commissie te benoemen van drie leden
om de voorstellen te onderzoeken en
hierover rapport aan den Raad uit te
brengen en deze commissie het recht
te verkenen zich de noodige deskun
digen te assumeeren, waarvan de kos
ten voor rekening der gemeente ko-
men.’^|p diezelfde vergadering werden
toen tjfroemd tot leden dier commissie
de heeren H. J. Nederhorst, R.
Jongenburger en A. J. IJsselstijn Azn.
Do hierboven genoemde Raadscom
missie heeft geen vruchtbaren arbeid
kunnen leveren, althans een rapport
is door haar niet ingediend. Slechts
is bekend uit mededeelingon eenigen
tijd geleden door een harer leden in
den Raad gedaan dat conferenties
hadden plaats gevonden, deskundigen
ook waren aangewezen, dat het onder
zoek echter nog niet was geëindigd.
Intusschen is de heer Nederhorst door
den dood aan de Commissie ontvallen,
viel de hoor IJsselstijn door zijn niet
verkiezing bij zijn periodieke aftreding
als raadslid uit en bedankte do heer
Jongenburger kort geleden om redenen
van persoonlyken aard, zoodat thans
geen der oude commissieleden het
onderzoek in handen hebben on ten
einde kunnen brengen.
Dat een drietal nieuwe commissie
leden het onderzoek heeft moeten
voortzetten is niet bevorderlijk geweest
aan de spoedige afwikkeling dezer
zaak. Thans zijn de hh. IJ. Knuttel, C.
van Veen Azn. en J. H. van der Tor
ren aangewezen om het onderhoek over
de ontworpen nieuwe concessie-voor
waarden te beëindigen en daarover
rapport uit te brengen.
ken, mijnheer Rechling?”
„Met uw verlof. Ik zal eerst even
mevrouw naar haar rijtuig brengen,
en na een toestemmend knikje verliet
hij met Agnee het vertrek.
Toen zij in den gang waren,
gon Agnes direct uit te pakken:
„Van alles, wat die leelijko vent
mot zijn schelvischoogen mij gezegd
heeft, snap ik eigenlijk nog niets dan
dat hij Valentine gevangen houdt en
haar zelfs geen zonnestraaltje wil
schenken’ Wat meende hij toch
Koenraad trachtte haar onder het
loopen duidelijk te maken, hoe de
loop van een strafvervolgingsproces
is, hoewel hij zelf vreeeelijk leed on
der de gedachte, dat zijn Valentine
daarin de hoofdrol moest vervullen.
Agnee luisterde aandachtig naar
hem. Met haar vlug begrip, had zij
spoedig begrepen, hoe de zaak in el
kaar zat. Maar daardoor gevoelde
zij toch haar hart niet verlicht.
Juist wilden zij het gerechtsgebouw
verlaten, toen zij een kleine oude
dame in rouwgewaad aan den arm
van een heer ontmoetten. Zoodra de
dame Koenraad bemerkte, hleef zij
staan en stotterde: „mijnheer Jlecfiling
is u het?”
„Mejuffrouw Zier!’ riep Koennod
uit, en drukte haar de hand. vOh,
dat wij elkaar zoo moeten weerzien.
„(reloof het toch niet, geloof hot
toch niet, mijnheer!snikte het ar
me oudje.
Bij hot bacteriologisch onderzoek
werd, behalve hot aantal, ook don aard
der kiemen bepaald, speciaal naar
faecaalsoorten, gezocht volgens do
daarvoor gebruikelijke methode.
Conclusie
Do scheikundige samenstelling van
het leidingwater in do Gemeente Gouda
mag goed genoemd worden de hoe
veelheid organische stof (opgogovon
als in.gr. kaliuinpermanganaat per liter)
is wat hoog in verband mot hot zoor
hooge gehalte daarvan in do priso
d’ eau doch nog onder de grens
van do in Art. 10 toegestane hoeveel
heid.
Do bacteriologische samenstelling
mag zeer goed genoemd worden, ook
op den dag van
en gedurende oen
week.
Slechts werd óón afwijking gevon
den waarbij hot aantal kiemen, door
onbekende oorzaak iets hooger was.
Ziektekiemen kwamen niet voor, even
min als specifieke faoeaalbacteriën,
mot name coli commune.
Toename aan do einden der stad
(buisvorontreinigingon) konden niet
aangotoond worden.
Uit hot bovenstaande blijkt, dat, in
October 1911, dus 2’/2 jaar geleden,
reeds was geconstateerd, dat in do
inrichting van de Goudsche Water
leiding-Maatschappij do reiniging van
het water niet afdoende was, dat sinds
dien tyd deze zaak eerst bij B. on W.
en later bij den Raad aanhangig is
geworden en dat op don huldigen dag
waarop do Gezondheidscommissie oen
onrustwekkond rapport van den Inspect,
van de Volksgezondheid ovor het Goud
sche leidingwater publiceert, waar
tegenover staat hot hierboven af ge
drukt rapport van het Laboratorium
van Dr. van 't Hof en L. Woeda to
Rotterdam, van geheel andere conclusie,
nog goen besluit is genomen, dat oen
waarborg geeft, dat Gouda binnen
zoor korten tijd goed, deugdelijk drink
water naar don eisch van don huidigon
hygiënist hebben zal.
Waarlijk, hot wordt nu toch tijd, dat
daarin wordt voorzien.
kregen in verband ook met het
eindigen der concessie in 1921, welke
de Maatschappij zou kunnen weerhou
den, in hot openbaar belang, noodza
kelijke uitgaven voor haar bedrijf te
doen hebben B. en W. toon het
voorstol gedaan om do concessie op
nieuwe voorwaarden met 20 jaar te
verlengen. B. en W. namen daarbij
aan dat, gegeven het bestaande art.
21 der concessie-voorwaarden al. 1, 2
en 3, luidende
nDe duur der concessie wordt op
veertig jaar bepaald.
nNa verloop van dien tijd kan de
Gemeente de waterleiding met alle
gebouwen, inrichtingen, machine
rieën, buizen, pijpen on in ’t alge
meen al wat er toe behoort, over-
nemon tegen taxatie van drie des
kundigen, van welke één door
Burgemeester en Wethouders, éen
door de concessionaris en één door
de Arrondissements-Rechtbank zal
benoemd worden.
„Deze deskundigen zijn verplicht
binnen drie maanden, nadat hun
benoeming hun zal zijn medegedeeld,
uitspraak t$ doen en als maatstaf
der berekening van de waarde dor
zaak, aan te nemen, behalve den
toestand der gebouwen, machine-
riën en zoo voorts de gemiddelde
netto opbrengst, die de onderneming
van het dertigste jaar af tot het
negen en dertigste, jaarlijksch afge
worpen heeft”
do Gemeente thans wel niet tot naasting
van het bedrijf zal overgaan. Bij dit
voorstel stond voorop dat het thans
33 jaar oude on geheel verouderde
artikel 10 der concessie, waarin o. a.
wordt gezegd
„De concessionaris moet zorgen,
dat het gefiltreerde IJselwater steeds
in voor de verbruikers voldoende
hoeveelheid in goede hoedanigheid
aanwezig zij.
„Burgemeester en Wethouders heb
bon het recht het water ten allen
tijde te doen keuren.
„Deze keuring van het water zal
zien enkel bepalen tot de beoordee-
ling van de helderheid, de kleur en
het gehalte van opgeloste organi
sche stoffen, welke laatste geen hoo
ger cijfer mag aanwijzen, dan het
welk overeenkomt met het verbruik
van vijftien milligram kalium-per-
manganaat per liter om te oxydeeren
(methode Kubel)”
zou verdwijnen en plaats zou maken
schuld gelooven.... en die niet zoo...
Bevreesd dat zij een onbezonnen
woord zou zeggen, viel Koenraad nu
vlug in de rede: „Ik heb het je im
mers wel gezegd, dat het niet zou
worden loegestaan."
„En wanneer wordt dit dan wel
toegestaan?” vroeg zij met blijkbaar
ongeduld.
„Misschien binnen weinig dagen,
als er goen voldoende gronden zijn
om eon aanklacht te doen, maar dat
kan ik nog niet bepalen.”
Agues haalde de schouders op; zij
begreep de bedoeling van die woor
den niet. Maar Koenraad trad op don
rechter toe en vroeg zacht: „Zijn er
dus tot heden nog geen gronden ge
vonden?” i
„Geen voldoende”, fluisterde de
rechter terug. „En ik geloof het ambts
geheim niet te schenden, als ik u nu
reeds mededeel, dat er geen vergift
gevonden is in de flesch met bessen-
sap, waarvan uw moeder gedronken
h<>Mevronw von Beeren had echter de
zacht gesproken woorden met haar
scherp gehoor wei opgevangon, en
zei triomfantelijk: Zie;e het nu wel
Zal u haar nu niet spoedig in vn|-
heid stellen.”
„Spoedig, naar ik hoop, mevrouw,
antwoordde hij ontwijkend, „maar wilt
u mij niet kwalijk nemen, mevrouw.
- verscheidene menschen
Dus mag ik u verzoe-
23)
De rechter was niet Iweinig ver
wonderd, toen Koenraad Rechling,
dien hij verwachtte, werd aangediend
met mevrouw von Beeren. Hij liet
haar echter toch binnen komen, daar
hij iedereen moest hooren, die om
trent de duistere zaak ipts had mede
te deelen. Met de voorkomendheid van
een welopgevoed man luisterde hij
•raar de verzekering der jonge schoo
ns vrouw, dat mejuffrouw Zier nooit
zulk een afschuwelijke misdaad had
- kunnen plegen; doch hij hechtte aan
die verzekeringen weinig waarde en
bleef haar beleefd maar standvastig
een onderhoud met Valentine weige
ren, hoe zij ook aandrong.
„Waarom dan toch niet? Wat kan
het schaden?” vroeg zij dringend.
„De wet verbiedt het, mevrouw!”
>,Dan zal ik aan haar schrijven,”
hernam ze.
„Het spijt mij wel, maar dat mag
ik ook niet toestaan, mevrouw!”
„Maar .wat is dat nu? Moet zij dan
geheel zonder troost achterblijven? En
mag zij dan niet eens weten, dat zij
nog vrienden heeft, die aan haar on-