SRG
OR
N
1)1 ÏH Ti
iht op’t MERK te lette»
Magazijn van
wWom"
i
I
Prinses of Gravin,
enhuis
fo. 12525.
Zaterdag 11 Juli 1914.
53e Jaargang.
i.oooooo...
Verschijnt dagelijks
behalve Zon
en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
Telefoon Interc. 82.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
Eerste Blad.
iter
L:
bELILLIÏlOy
4.
ronwater.
I
1
XTie’vi.-ws- en. -^d."^ertezxtïe"bleud. voox O-o^etcLex ezxOxxxstr elncxx.
iWAAY ZONEN
iSCHE
op het Leven,
N HAAG.
LLEN
Brieven uit de Hofstad.
Tegen den Godsdienst
ensverzekering tegen
en
bestaat uit twee
N, Amsterdam.
heelt OllH
te
gave voor
I
40
voor
'Eli SUCCES.
d I
kerken
niet:
ring
nijne
verloren
Commissie
oogen reed
in km an &Za., Gooda.
XCELS10R”
ISTERDAM
maar
kant
ook
al
haar
en
hare
zelve
stelden, die hier gevraagd werd.
te dringt
laatste
eheel vóó»
continu I
quaeatie
(8 t a n-
er* W A,
late voedingswaarde
\en Medailla*.
knrk
zij
op
en
bijna
van
W«lge-
het
C<‘II
gbaar
5 te Tilburg.
r. M. BBLOlfJEJr
.48, Gouda,
dat
g‘*-
t
erkt he
te
hij
gewone
schraal
I en glas
huielwdcken
ons
meer,
uw titel. I
gezegd! Ik wil
zijn voor de wei
uw vrouw... hooi
nooit zijn, nooit I
PRIJS DER ADVERTENT I EN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer„0.10
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen I wee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 bij vooruit*
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0 25 per regel.
Groole letters en randen naar plaatsruimte.
geeerde ordent aan-
lend,
J. C. BIJL,
3REEBAART U.
tien Here
de kerken steunden. Zij doen dit
uit eigen middelen en
middelen, door allen opgebracht.
Was er hier du» alle reden om althans
_a wees
den weg Achter
zullen doorrijden.”
1 was
d op
bloed
scheen
was in een
zoo
vroti-
?a» oen
wisU'ii
inhiediHj.
Idcr ge-
evolgd werd
‘jkxspruitou.
l men de
■anda oin
was een
men
GOUDSCHE COURANT.
haar gelaat
geworden. Zij twijfelde
hij haar zoo paA
betuigingen en hart
zouden hier gei
ben, maar zij Bloei
u* openhartigheid.
Ifmoord plegen
t opruimen in dezen
om het Brokkenhais.
bericht aan een der
of per Tel. n°. 178,
zal halen, w»*
eere-
J. zou
overw innen,
slechts
mijn
mijn
Dat
ik
NCHEM.
sze THEEËN worde»
leverd in verzegelde
es van vijf, twee «n
half en een Ned. on»
vermelding van Nom
en Prijs, voorzien van
mstaand Merk, vol
was
niet
verzekerd
doch telijke
hidruk ge-
aan
■ijfel
zou
Het
zijn
ooren
anders I» ’t, wanneer zooaln
de Kamer zich nimmer
omvergrworpen
een puntlgen kteen
liep hot knaapje
(Wordt vervolgd.)
Dit nummer
bladen.
naai herhaalde hij
het gestoord door
AooMAoeea,
e C*Ma.
oorz.
ZIG, Vice-Voorz.
3TENDORST, Pen.
IFF, (Pres.), Dr. A. E.
EMBDEN, Dr. P.H
r.)
een bedrijf zelve
de dood voor
wanneer over
arende scheikundige
sche Tandartsen en
drie m
toen werd
smartkreet,
der kinderen
■en met het hooftl
gevallen. Het
langs het gelaat.
Katharina naast hem
doodsbleek
aan hetgeen
had. Liefdesbetuigingen en harUtot
bedreigingen zouden hier geen inc.
maakt hebben, maar zij sloeg geloof p*
zijn cynische openhartigheid. Geen twijf
of hij zou zelfmoord plegen en zij
zede) ijk er wijze zijn moordenares zijn,
was of haar bloed ijs werd, terwijl
koele onverschillige stem in haar
weerklonk.
Zij was
er was
Ken i
dachten
eens
voor
Do»
weer.
teekenende
de hoogere
grip
niet
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaalf 125
Idem franco per post.1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad150
Idem franco per post1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
CCXUI*
Meer dan een jaar reeds*» men druk
bezig de grootc kerk met den zes
kanten toren te restaaroeren. Achter
het stadhuis, wel een weinig in de
benauwdheid, verheft zich de beroemde
Sint-Jakobskerk, die al vele eeuwen
over haar hoofd zag heengaan.
De restauratie die thans ondernomen
wordt, zal wel een dozijn jaren duren
het bedrag dat er aan ten koste wordt
gelegd is niet minder dan een kwart
millioen, waaraan hot Rijk ruim een
ton, de gemeente veertig mille, de
provincie achttien mille on de korko-
lijke gemeente zelf de rest heeft te
betalen.
Omstreeks het begin van de vijf
tiende eeuw is zo gebouwd. Voorheen
stond er waarschijnlijk oen houten
gebouw, dat echter bouwvallig werd.
Zooals mot de meeste torens het
geval is, is ook deze op z’n tijd eons
afgebrand. In 1689 is het fraaiste ge
deelte zoo goed als geheel vernield.
De restauratie die daarna plaats had,
is een verwoesting geweest van de
ergerlijkste soort. Bjj do restauratie
die op dit oogenblik aan don gang is,
blijkt dit ten duidelijkste. Om maar
eens een* voorbeeld te noemendo
zware zandsteenen kolomjnen worden
van hun laag pleister ontdaan on hot
blijkt nn, dat do vernieling, die zij
bij do brand ondergingen, doodleuk
is „bijgewerkt” mot stukken baksteen,
eon reparatie die door een dikke kalk-
laag aan het oog onttrokken werd.
In één opzicht bracht do restauratie
van 1589 oen verbetering. Door aan
hoofdbeuk en dwarsschip niet meer
do zelfde hoogte to geven als aan hot
overige gedeelte, was hot mogelijk
meer licht in hot gebouw te brengen.
Natuurlijk kostte deze herstelling een
aardige duit. Ton bate orvan word in
do jaren 1547 en ’48 eene loterij ge
houden, terwijl verschillende rijken on
aanzienlijken steun gaven door ge
schilderd^ ramen te doen aanbrengen.
Karol de Vijfde ging daarbij voor
hij schonk een raam, dat geplaatst
werd in het koor on waarop hij zelf
jn biddende houding voor Maria word
afgebeeld. Hof en Rekenkamer, later
do Staten van Holland, boden even
eens ramen aan.
Van al deze ramen, die blijkens do
rosten zeer fraai waren, is niet voél
overgebleven, De straatjeugd van don
Haag heeft daar wel voor gezorgd,
den»
voor
hfden.
„Verreweg het verkieslijksl ware het
daarom, zoo de onderscheidene
de geestelijke hulp beschikbaar
Er
verloren, reddeloos
i geen uitweg meer,
oogenblik vlogen
door haar br<
haar halve
haar vrijheid
,L cLmiddellijk
heid hield r.„..
niet voor onmogelijk.
Zijn humeur was van het
«te lot het and»
U» dikwijl» en
invallen en dre
hond gezellig te mak
Zoo boog hij dan
leuning der veranda,
boog en riep de boór
daar, «clou»pskoppen
1 'JWep®»»t. hoor! Wie
mag hot houden!”
Hij wierp een klein zilveren
je uaar den hoop en keek 1..
naar het dringen
ren, die zich van
ter maken.
Twee of
spél,
luiden
Een
de volksvertegenwoordiging in de gele
genheid te stellen om over deze quaes tie
te oordeelen, wij meenen dat de Linker
zijde zeer terecht dezen post geschrapt
heeft.
Er is, naar aanleiding van deze schrap
ping, in de kerkelijke pers een kabaaltje
opgezet tegen de vrijzinnigen on de so
ciaal-democraten, die de kerk deze wei-
nigfe guldens niet gunden, die hun witte
das hadden afgelegd om hun anti-gods
dienstige gezindheid bot te vieren, enz.,
onz., enz.
Wat is daar nu van aan?
Onze Grondwet regelt de uitkeeringen
van Staatswege aan de kerken en reeds
uit dien hoqfde is ’t ongeoorloofd extra-
subsidies toe te kennen, welke geen
grond vinden in do grondwettige regeling.
Nu heette de toestand in Zuid-Lini-
burg zeer exceptioneel door den snellen
aanwas va* arbeidersbevolking in de
mijncentra van Limburg en daardoor had
den de kerkelijke gemeenten hulp noodig.
Deze reden kan ons al heel weinig over
tuigen. Of er eenige honderden kerkache
arbeiders zich verplaatsen van de eene
gemeente naar de andere, of van het
buitenland naar ons land, kan aooit re-
den zijn on»- der kerken oen douceur toe
te stoppen. I n nog minder lokt dit ons
aan, wanneer wat in Limburg een
de H.-Kath. Kerk een scherpe
I en
arliei-
rekensehap vragen
ge mijn geld wilt en
zult heer on meester
ik bezit, maar niet over
Ik verlang voor mij een
heid.”
„Katharinal”
„Om ’a Hemel» wil, spreek alsjeblieft
niet op dien toon, dat kan ik niet dulden.
ig mij niet tot het uiterste. Ik mis den
om de verantwoording op mij te no-
voor het verloren gaan van oen
en leven zou
Dat begrijpt
ge zoudt
«te oogen-
verliezen. Nu,
tegen den
Wij meeiion, dat dit alle» aan duidelijk
heid niets te wenschen overlaat.
Toch zal men ons do afstemming van
dezen post blijven verwijten om de goed-
geloovigen van on» paganisme steeds die
per te doordringen.
We zullen ons zulke verwijUm
hrlstclijkc" zijtje moeten laten
vallen.
Maar dan kt^n ’t geen kwaad, wanneer
men er even <^p wijzen kan. hoe de meeat
getrouwe broederen er precies zoo over
donken al» wij.
Al zijn z ij dan
godsdienst!
dit feit wi
Al ging zijn
haar eigen weg daar was hem
aan gelegen, als zij slecht» Zijn
waardig droeg «'ii hen» onbeperkt
liet over haar vermogen. H Ij me
ter, dal hij van het eeft. zoowel
het ander, zeker kon zijn. Waarom
hij zich dus verder
overdenkingen plagen?
I r waren immers genoeg ipooie
wen in do wereld, die do liefde vi
prins Isersteirt op volle waarde
te schatten.
Misschien zelfs had Katharina nog be
rouw over haar wreedheid; In zijn Ijdel
heid hield do prins zoo iets volstrekt
was van het oeae niter-
lere oforgeslogen, hij lach-
luid om f vroolijkc
Iroeg zelf hij om het onder-
te maken.
dan nu over de houten
ind*. hield zijn Iwufm om-
«renklnderen toe: „Mc
i kom mis hier
o het geldstuk vangt.
liefde op te dringen, moet de eerste en
tevens de laatste zijn. Ik haat u uit den
grond van mijn hart en toch volhardt ge
hij uw eisch, dat ik mijn woord zal hou
den. Welnu, ik zal het doen. Mijn rijk
dom zal u toehehooren en ik zal u nooit
over de manier, hoe
zult besteden. G®
zijn over alles wat
mijn persoon,
onbeperkte vrij-
hjk_
diU
i»t«n vei’i
te gebruiken. 8 pots! tg
•schoven en weldra dtwd
len kost allen eer aan.
Htasch, die aliyj een grap
verdween In het huis en
terug in het scliikfloracb-
lioerinnen uit dezc land-
Zij had de Zondagskleeren van
in aangetrokken, haar fraai»* kap
hreede linten opgezet eb kwam nu
een glas hier in iedere hand aau-
fen.
allerliefste wijze speelde zij de kell-
«prak de taal dor boeren zoo na-
en was in nl haar be-
coqnet, dat de jaloezie fan
ikkeld werd
MM
ver
zou dan vanzelf in den meerderen of
minderen ijver waarmede de kerken op-
traden, een toeken van loven en een
middel tot propaganda liggen.
„Vooral op geestelijk terrein is het
Staatsgeld nooit aadera dan een doods
macht gewoMt, en is nooit anders ’dan
van het geld dat de liefde offert, be
zielende en h'vonwekkendo kracht uit
gegaan.
„Noch van de „Ziekentroosters” op
lands vloot, noch van de Aalmoeze
niers bij het leger is ooit voel hooger
energie uitgegaan, en ook van de dien
sten in hot gevangi'niswezen hoort umn
maar zelden veel goed».
„Er schuilt daarom voor ons besef
altoos md tekort Jn do korkdijke of
particuliere philantropie, die In do ver
zorging van de geestelijke behoeften
van zulke geteoleerden zegt niet te kun
nen voorzien.”
'n tnuntatuk-
liiid lnch»*n I
•■n vechk'rt dor klnde-
iwt geld wikb'ii rms's-
i haar allerlei ge-
rein.... als zij hem
vermogen als losprijs
•iiheid bood.
>och ohmiddellijk verwierp zij dit plan
Iserstein was wel een weinig Im-
persoon, maar hij behoorde tot
kringen. Hij had zekere be
grippen van eergevoel, on daar zou hij
niet kan afwijken, dat wist zij zeker.
Nooit zou hij iet» doen, waardoor hij in
de maatschappij £ich onmogelijk maakte.
Neen, ofschoon hij haar zijn zedelijke ver
dorvenheid getoond had, waagde zij het
toch niet hem dien voorslag te doen. En
dof keek zij naar den man, aan wiens
leven zij in een rampzalig oogenblik bet
hare verlamden had.
„Het zij zoo,” zei ze met rauwe stem,
„ik zal mijn woord houden, omdat ge
mij niet wilt loslaten. K3én ding echter
nog: ons huwelijk is een koopverdrag en
niets meer. Gij wilt mijn rijkdom en ik...
Daarmede is alles tusschen obs
prinses Iserstein alleen
rereld, begrijpt gij Maar
jrtge... uw vrouw wil Ik
uw poging om mij uw
was
heer
Kuijs de Beerenbrouck, die 't weten kan)
vergrooting van kerkgebouwen en
voor betere meubileering van die gehou
wen.
Zoo krijgt bijv, de Katholieke
te Lutterade zes heide guldens; of
daarvoor kerken kan uit breiden of
nieuw meubileeren
Er zit in dit extra-subaidie iets,
de machtige Katholieke kerk moent
neeren. Het kan haar niet veel moeite
kosten, deze Iwtrekkolijk zoo geringe be
dragen zelve op te brengen en zij zal 't
voortaan ontegenzeggelijk ook doen,
ware ’t haar blijkbaar aangenamer
hand bij den staat op te houden.
De Minister Treub heeft zoo openlijk
mogelijk verklaard, dat hij dit subsidie
niet zou hebben aangevraagd, dat hij er
geen voorstander van was, maar het
werd eenmaal sinds 1IMI9 uitgekeerd en
dus de... continuïteit
Ook wij gevoelen veel voor contimuï-
t<«it.
Wanneer de StateifrGeneraal een subsi
die eens hebben toegekend en de liogif-
tigde rekent daar du» op, dan is ’t oen
hardheid om de gave terug te trekken,
wanneer de Kamer van samenstelling ver
andert.
lot»
hier de Kamer zich nimmer uit
sprak, wanneer een nieuwe subsidie on
der een post „algemeene onkosten” werd
weggemoffeld en dAn zou de Kamer later
verplicht zijn zoo'n [toftl te slikken om
continuïteitswille
.ZeMs ware het zeer goed mogelijk.dat
de rechtsche Kamer van 1909 eon derge
lijke uitkeering niet goedgekeurd had
en dan zou de Kamer riiet vrij zijn om
zich in anderen zin uit te «preken, dan
men vermoedt dat een vorige Kamer
zich zou uitgesproken hebben.
Dit gaat toch waarlijk -te ver!
Terecht schreef dr. Kuyper in zijn blad,
dat het hier een prindpiMle
geldt. Zoo schreef hij verder
daard van 1 Juli): w-.
„Zoo dikwijls deze vraag gesteld
werd lachte het ons steeds toe, de Ro-
geering ten deze zooveel slechts even
kan van eigen optreden te ontslaan.
Het afsehaffen van de dusgenaamde
kerk parade is indertijd ook door onze
redactie bepleit. In een land waar
slechts Mui Chris te lijke Kerk optrad,
moge Regei*ringsinmenging geen liezwaar
opleveren, in e<-n land ais het onze,
met confessioneel zoo sterk gemengde
bevolking, is er voor de Regeering
bijna geen uitweg. Niet alleen toch het
kerkelijk Onderscheid, maar ook In de
kerken zelve het verschil tusschen mo-
orthodox, plaatst haar telkens
onoverkomelijke moeilijk-
ras al het andere Hleehtx bijzaak,
aanstaande vrouw ook
daar was hem minder
zij slecht» Zijn nittm
hen» onbeperkt incotiT
Ogen. -Hij m»,o||de ech’
eefi, zoowel tals van
-J... ZOU
met onaangename
daar alles wat dr boer kon nor
De boerin was een knappe, hrl<
kierde vrouw, die overal gei
door twee vlasharige huwclij
De lucht was zoo heerlijk,
voorkeur gnf aan de houU-u
daar iels te gebruiken,
tafel bljgeachoven en
den gezonden kost allen
l.lae von sJ‘“—
gereed had,
keerde weldra
tige costuum der
streek.
de Itoerin
met
mrt
drag*
tuurlijk moge!Ijk
wegingen zoo co.
den luitenant ten zeerste' gepril
eu bij zich voornam haar thuis
en voor altijd die dwaasheden te
bieden.
Voor de veranda hadden zich intusachen
B>n schaar van boeimkinderen verza
meld, die op eerbiedigen afstand do
vreemdelingen, aanstaarden, maar zich te
vens garerd hielden om bet hazenpad te
kiezen, al» iemand hen mocht aanspre
ken.
Om zijn ergernis te vergeten had Iser-
atein spoedig een flesch vurigen Hongaar-
schen wijn leeg gedronken, die zijn rij
knecht in den zadeltasch had meegeno
men. Hij begon de toekomst woer minder
donker in te zien.
Een millioen, waarvan hij onbe|M*
«ittrr was, dat hij zonder rekenschap
geven naar believen kon aan wen o’
Dit schrijft nu geen anti-clericaal. maar
niemand minder dan dr. Kuyper.
En hij staat daarin niet alleen.
Een eveneens onverdacht antirevolutio
nair blad, het „Fr ie» oh Dagblad”
liet zich, zoo mogelijk, nog sterker uit.
Dit blad schreed het volgende
„Staatsgeld voor do kerk
nooit erg Itekoord.
„l*at de kerk voor zichzelf zorgen,
dAn staat zij 't sterkst.
„En kan Znld-Limhurg hot, als
begrijpen l«, bij zoo grooten toi-vloed
alléén niet af, laat hot overige Neder
land dan te hulp komen, elk voor zijn
óigen kerk- en gelootsgenooten."
Brens
moed
men voor het
medemensch, voor mijn eige
ik minder bezwaar maken.
ge, niet waar? Geef dus toe.
anders misschien op’ het laatst
blik uw «peli nog kunnen
heb ik uw woord?...”
Zij had zacht gesproken, maar toch
driftig en scherp; haar woorden klonken
kort en dreigend, Iserstein Ijegreep, dat
hij een hoaliawnd antwoord moest geven.
Hij boog zich even «m zeide toen:
beeft mijn woord.”
Katharina antwoordde slecht» met een
hoogmoedig hoofdknikje; toen liet zij het
paard zwenken en kwam naast Else rij
den, doch zij praatte niet veel.
De lange rit had bet gezelschap moede
en hongerig gemaakt. Men hield daarom
stil in ’t naaste Jarp. Het scheen een
armewdig plaatsje, de herberg
Imerderij <D de gelagkamer
mogelijk gemeulteld.
melk voor de dames, versch
brood* hoter en Heren... zi»*-
Op 16 Juni jl. heeft in de Tweede Ka
mer een debat plaats gehad, waarop wij
hier nog eens willen terugkomen.
Hot ging over oen post van één gul-
'ikn, door Minister Treub op oen supple-
toire Landbouw hegrooting gebracht, ten
einde de Kamer in de gelegenheid te stel
len zich uit te sproken over een subsi
die, dat shids 1909 (dus onder het be
wind van Minister Talnia) door de Staats
mijnen aan Roomsch-Katholieke en enkele
Nederd. Hervormde gemeenten in Zuid-
Liniburg werd uitgekeerd, naar don maat
staf van 1 gulden per arbeider on por
jaar.
Dit subsidie Iwloopt thans ruim f 3000
en zal niet licht in de toekomst de
f 10.000 overschrijden.
Het liedrag was dus niet groot,
er zat oen Iwlangrijke princlpleele
aan deze uitkeering, welke daarom
o.i. niet zonder goedkeuring van de Sta-
ten-Genoraal had mogen worden toege
staan.
Van de zijde der voorstandere vjn het
subsidie werd erop gewezen, dat de Ka-
jners toch niet over een „automobieltje”
konden gaan redeneeren, wanneer de
leiders van dit reuzenbedrijf zulk oen uit-
het l>edrijf noodig oordeelen.
Volkomen juist.
Wan’neer de Overheid
exploiteert, zou 't zeker
zulk een l>edrijf lioteekenen,
ieder wissewasje de Staten-Generaal gin
gen delibereeren.
Een groote mate van vrijheid moet ze
ker de Mijndirectie hebben. Er zijn ech
ter grenzen» En die grenzen worden over
schreden, wanneer gelden worden uitge
geven met eene besteniming, welke men
van te voren kan weten, dat een deel
van hot volk dat die penningen be
taalt afkeurt. Zooals in dit geval.
Men heeft er op gewezen, dat ook par-
workgevers in hetzelfde bedrijf
echter
niet uit de lauds-
Een deel der Rechterzijde, welke nu
in haar geheel vóór stemde, kan dit zeer
wel om de continuïteit gedaan te hebben!
uBUMtuu iM-ci», laeratein den smallen i
de Wet gedeponeerd. H <q^„Hier, neem aan... geef mij de mijn»
ch tot de uitvoering t<43|r."
Doch hij schudde het hoofd en
\naar de kromming van
lien en waarschuwde:
I „Daar komen ze, we--
Zij reden dan voort en hij vervolgde
op koelen onverschilligen toon:
„U neemt uw n4
Dat hangt van uw we’
blijft natuurlijk niets ai.„
mij in te schikken. Alk
wil ik uw aandacht
dat u onze verloving
mij oon kogel dooi
woord daaropf
mijn liefde
daar
met
positie is reddeloos verloren als
huwelijk met u niet tot stand komt.
zou voor mij onverdraaglijk zijn
er een tl--
ik ophield met
>fd te zijn.”
op geen
ak en het
iemand anders
weinig be-
wanneor wat in Limburg
feit is
actie voert tegen „roode” arbeiders
alles er op zet om geestverwante i
ders bij de mijnen geplaatst te krijgen.
Dan wordt dubbel plicht van de Kerk
om zelve haar onkosten te bestrijden
die niet te laten mee-betalen door
tegenstanders op economisch terrein.
Het geld, waarom het hier ging,
noodig (volgons den Gulpenschen
woord terugl Zeer goed!
relgevallen af! Mij
anders over dan er
leen op één ding
c uw aandacht vestigen, voor u de
beslissende stap doet. Op denaeifden dag,
-*-* - '__j verbreekt, schiet ik
»or het hoofd... mijn e
Ik bemin u, maar ik
voor u kunnen
mijn toegenegenheid door u
haat wordt beantwoord, maar
itie is reddeloos verloren
relijk met u niet tot stand
_,„4 en
j «ou er een eind aan maken op dendag,
dat ik ophield niet u verloofd L
I r Hij sprak langzaam en legde
«nkel woord bijzonderen nadrul
I was alsof hij slechts over
•prak, wiens lot hem al heel
i langstelling inl»oezemde.
L Zwijgend, met neergeslagen