OORLOGSVARIA.
KENNISGEVING.
VERKIEZING VAN LEDEN
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
Stadsnieuws.
INGEZONDEN,
Laatste Berichten.
Telegrafisch Weerbericht
een geldig paspoort om er een verde
diger te zoeken. Aangezien zij te Luik
niet slaagden, ontvingen zij er den rand
zich naar Aken te begeven, ditmaal
voorzien van paspoorten van de kom-
mandantnr te Luik. Te Aken stelden
zij zich in verbinding met mr Sonanini,
een der kundigste advocaten der Rijn
provincie, die op zich nam de aange
klaagden te verdedigen.
Nauwelijks te Tongeren terugge
keerd, werden de heeren bij den com
mandant ontboden, die hun verklaarde,
dat zij zich zonder zijn vergunning
naar Aken hadden begeven en dat zij
gevangen werden genomen. Zij protes
teerden, zich baseerende op de rechten
eter verdediging, maar niets hielp. Na
een dag hechtenis werden zij veroor
deeld, door den commandant tot 4
weken gevangenis, subs frs. 500 boe
te elk.
De zaak der burgemeesters werd
voor het Feldkriegsgericht den 14en
dezer behandeld.
Daar de debatten niet publiek waren,
is het ons onmogelijk er een verslag
van te geven. Maar naar wij hooren,"
eischte de auditeur-militair de toepas
sing van de doodstraf tegen de 10
beschuldigden.
Als getuige a charge werd gehoord
de plaatselijke commandant te Tonge
ren. Na het pleidooi van mr. Sonanini
en een beraadslaging van meer dan
een half uur sprak het Feldkriegsge
richt de beschuldigden vrij.
Veel menschen van het stadje en de
omliggende gemeenten wachten met
spanning het vonnis af en het was met
een diepe aandoening en vretigde dat
de uitspraak werd ontvangen. Men
verwachtte de vrg gesprokenen nog
dienzelfden dag in vrijheid gesteld |te
zien. Maar niettegenstaande de vrij
spraak besliste de commandant, dat de
burgemeesters en secretarissen in
Duitschland zouden gevangen gehou
den worden tot na afloop van den
oorlog.
Het is te hopen, dat deze beslissing
niet zal gehandhaafd worden en dat
de hoogere Duitsche autoriteit de uit
spraken en vonnissen militaire recht
spraak zal weten te eerbiedigen.
De Petersburger Beurscourant meldt
dat Enver Pasja, de Turksche minister
van oorlog, benoemd is tot opperbe
velhebber van de Turksche legers en
vloot.
Het Suez-Kanaal.
LONDEN, 22 Oct. De Engelsche
regeering heeft alle vertegenwoordi
gers der vreemde mogondheflen te
Londen een nota doen toekomen,
waarin verklaard wordt, dat Engeland
de maatregelen goedkeurt, welke de
Egyptische Regeering heeft genomen,
toen zij gelastte dat alle vijandelijke
schepen het Suez-kanaal moesten ver
laten, die lang genoeg in de havens
van dit kanaal hadden gelegen om
het vermoeden te wettigen, dat zij
niet voornemens waren om te ver
trekken, ten einde[ alduB een in be
slagneming te voorkomen.
Het Kanaal is voor eon dergelijk
dool niet aangelegd.
De Prulsisohe Landdag.
BERLIJN, 22 Oct. In het Huis
zijn de tribunes geheel bezet. Vele
afgevaardigden, die deels gewond zijn,
dragen uniform.
De president verkrijgt machtiging
om de Keizerin met haar geboortedag
geluk te wenschenook de sociaal
democraten stemmen voor deze op
dracht.
De ondervoorzitter van het Minis
terie, Delbrück, dient vervolgens de
oorlogs-wotsontwerpen in.
„De haat en |le afgunst van de
•naburige volken van* Duitschland'',
aldus de Minister, „hebben ons in een
oorlog gewikkeld, voor ons bestaan.
Het gaat er om te zijn of niet te zijn.
Onze legers strijden aan de grenzen,
ten Westen en ten Oosrehw De Kei
zer bevindt zich te midden zijner ze
gevierend strijdende troepen. De
Rijkskanselier vergezelt hem en be
treurt het levendig verhinderd te zijn,
de wetsontwerpen hier te kunnen in
dienen, die voor den oorlog noodza
kelijk zijn.
Ik kwijt mij van een allerhoogste
opdracht (alle- afgevaardigden, bene
vens de leden der Regeering, verheffen
zich van hun zitplaatsen), door aan
het Huis de hartelüksto groeten van
onzen geliefden Keizer en Koning
over te brengen, die mij, toen ik kort
geleden in het hoofdkwartier ver
toefde, mij deze opdracht gaf. De
Keizer volgt met levendige belang
stelling uw arbeid om de wonden te
helen, door den oorlog geslagen, en
wenscht uw arbeid den grootsten
voorspoed toe." (Levendige bijvals
betuigingen). Vervolgens liet Minister
Delbriick de wetsontwerpen toe, waar
onder er een is, waarbij 1.500.000.000
k. wordt gevraagd.
Voortgaande zegt de Minister:
„Terwijl daarbuiten onze legers
strijden en bloeden, is liet de taak van
ons om het. land naar alle kanten
sterk en gereed te houden. (Levendige
instemming.) Eischen zcrnder voorbeeld
in do geschiedenis worden ons gesteld;
reusachtige offers worden van ons
gevraagd. Maar het zijn ook reus
achtige krachten die er ontwaken,
leder onzer weet dqt wij de wapenen
niet uit de hand zullen mogen leggen,
voordat de overwinning is verkregen,
die ons een duurzamen vrede verze
kert, (Stormachtige bijval.' Ieder
onzer weet ook, dat wij" over
krachten en middelen beschikken om
aoor te zetten, totdat die zegepraal
behaald is. (Hernieuwde stormachtige
bijval). Ik ben er zeker van, dat ook
uw beraadslagingen er van zullen ge
tuigen, het onze ijzeren wil is de
overwinning te bevechten." (Opnieuw
geestdriftige toejuichingen).
Na eenigo korte verklaringen vftn
den sociaal-democraat Ilirsch en een
vaderlandlievende toespraak van den
president, keurde het Huis van Afge
vaardigden, met algemeene stemmen,
de drie lezingen van do oorlogswets
ontwerpen goed.
Maeterlinck over Koning Albert.
In de Daily Chronicle wijdt Maeter
linck een welsprekende 'hulde aan
Koning Albert. Het stuk, dat meer
dan een kolom van het blad beslaat,
is door Alexander Teixeira de Mattos
in het Rngelsch vertaald.
Wij nemen er hier een en ander
uit over
„Van alle helden uit dezen gigan-
tischen oorlog", zoo vangt Maeterlinck
aan, helden, die in de herinnering
der menschen zullen leven is een
der meest vlekkeloozen, een van hen,
wien wij nooit genoeg kunnen lief
hebben, de groote jonge Koning van
mijn klein land. Hij was inderdaad op
het kritieke oogenblik de man, op
wien ieder wachtte. Plotseling liet hij
in schoonheid de machtige stem van
zijn volk hooren. Op dat oogenblik
belichaamde hij België, dat aan zich
zelf en aan anderen ontdekt werd.
Hij had het wonderlijke geluk om
het geweten te mogen zijn van zijn
land, in een van die vreeselijke uren
van tragiek en verslagenheid, waarin
zelfs de besten aarzelen. Ware hij er
niet geweest, dan zou zoflder twijfel
alles anders gegaan zijn, en de Ge
schiedenis zou een van haar schoonste
en edelste bladzijden hebben gemist.
Zeker, België zou ook dan loyaal en
trouw aan zijn woord zijn geweest;
en een Regeering die aarzeling had
getoond, zou zijn weggejaagd, onweer
staanbaar en zonder genade, door de
verontwaardiging van een volk^-dat
nooit, hoe ver in zijn verleden ook,
valsch spel heeft gespeeld,
zou veel zijn geweest van
warring en besluiteloosheid,
yermijdelijk zijn in een
zich plotseling met een onheil bi
voelt. Daar zouden verwarde
slagingen zijn geweest, en vergei
doch onherstelbare weifelingenEn,
vóóral de woorden, die zoo
gend noodig waren, de juiste e®3o^-
troffende wooj<leftr<zij zouden niet zim
gesproken, en de daden, grooter en
beslissender dan wij kuVien schilderen,
zouden niet op het jukte oogenl
zijn gedaan.
Dank zij den Koning blijft de weer-
galooze daad schitteren, en wordt zij
volledig en zonder aarzeling voortge
zet en het pad van den heldenmoed
is recht qil fljpherp afgeteekend en
blinkend, als Jat van de Thermopylae,
duizendvoud verlengd.
Doch wat hij geleden heeft, wat hij
dag aan dag lijdt, kunnen alleen zg
begrijpen, die hot voorrecht hadden
den neld te mogen naderen de meest
sensitieve en de zachtaardigste der
menschen, sober en stileen man *an
beheerschte aandoeningen, bescheidön
met een beschroomdheid, die tegelijk
verbaasd en verruktzijn volk lief
hebbend niet zoozeer als §en vader
zijn kinderen liefheeft, doch als een
zoon zgn aangebeden moeder."
Hoeveel offers uit alle standen en
beroepen in Duitschland de oorlog
eischt, blijkt o.a. uit een rubriek in
de Togliche Rundschau, die aan de
„gevallen philologen gewgd is. „De
heldendood voor het vaderland stier
ven yerder", zoo heet het in'een der
jongste nummers, en dan volgt een
lange lgst met de namen van een
zestigtal leeraren van verschillende
inrichtingen van onderwijs, met de
vermelding van den rang, dien zg in
het leger bekleeden.
Joffte en zijn soldaten.
„Generaal Joffre, schrijft dkoorfogs-
correspondent van de „Manch. Guard."
„is living up to his reputation". Zijn
officieren vertellen mij dat hij het tem
perament heeft van een bulldog en dat
hij van den eersten dag van den oorlog
af gebleven is de koelste man in het
geheele leger. Nooit toont bij eenige
opwinding. Hij gaat om 9 uur naar
bed, staat op met het aanbreken van
den dag, opgewekt en bedaard, en
brengt den dag door met van den
eenen kant naar den anderen te vlie^
gen in een auto welke dooreongetfo-
men 60 mijl per uur aflegt."
De officieren van de recruten van
1914 hebben den correspondent ver
teld, dat de nieuwe soldaten grooter
vorderingen maakten in een maand
dan in een jaar in vredestijd. Hun
uitrusting is spiksplinternieuw, klee-
ren, wapens en alles. Voor den win
ter krijgen zij wollen kloeding en
buizen en broeken van een stof welke
ondoordringbaar is voor regen.
Engeland heeft 11.000 wollen truien
gestuurd. (N. Crt.)
Oorlogs varia.
Een bijzondere correspondent van
de „Journal" meldt over het moedig
gedrag van Koningin Elisabeth van
België te Ostende het volgende
Eerst, toen de laatste gewonde sol
daat naar een veilige plaats was
overgebracht, stemde Koningin Elisa-
heth er in toe aan boord van haar
jacht te gaan. „Zij heeft zich"
aldus de correspondent „meer dan
heldhaftig gedragen en haar edele
toewijding gedurende de twee laatste
dagen van het beleg zullen nimmer
door het Belgische volk worden ver
geten".
De Belgische Vluchtelingen.
Omtrent den omvang van den terug
keer van Belgische vluchtelingen uit
het Zuiden des lands zijn bij het
departement van Binnenlandsche Za
ken zeer bevredigende berichten in
gekomen.
In verband hiermede wordt verno
men, dat er de eerstvolgende dagen
maatregelen van regeeringswege te
wachten zgn om, zooveel mogelijk,
ook het Noorden en het Oosten des
lands van Belgische vluchtelingen te
ontlasten.
In Jen Haag neemt het aantal Bel
gische vluchtelingen die terugkeeren,
geregeld toe.
Gisteren zgn 15 a 1600 Belgen ver
trokken.
De Belgische spoorwegbeambten
kunnen terugkeeren, mits ze voorzien
zijn van een bewijs, waaruit blijkt,
dat ze in dienst komen van het Bel-
fische gouvernement, welk bewijs door
en consul verstrekt wordt.
Uit België is telegrafisch mededoe-
ling ontvangenj dat een kapitaal van
800,000 francs gezonden zal worden,
om de loonen van de uitgeweken be
ambten over de maand October uit
te betalen. Ook in Vlissingen zullen
de beambten van post en telegrafie,
zoowel als van het spoorwezen en de
marine, dit loon ontvangen. Op welke
wijze en waar de betaling zal ge
schieden zal nader worden bekend
gemaakt.
Wij ontleenen aan de N- R. Crt. don
letterlijken inhoud van het rondschrijven
dat in Nederland zal worden verspreid,
vap onzen consul-generaal te Antwerpen:
De consul-generaal der Nederlanden' te
Antwerpen bericht hierbij, dat volgens
zijn oordeel de toestand te Antworpen
volkomen rustig en ordelijk is.
Aan niemand wordt eenige overlast aan
gedaan. Oin het dagelijksch leven weder
op gewonen gang te brengen, is het be
paald noodig, in hot belang van de Bel-
gischo bevolking, dat de vluchtelingen
naar Autworpen terugkoeren en hunne
bozigheden hervatten.
De consul-generaal voornoemd kan, naai
aanleiding van eoü onderhoud met den
logenwoordigen keizerlijken gouverneur
de'r stad Antwerpen, aan het bovenstaan
de toevoegen, dat hem door genoemde
autoriteit de meest geruststeltende ver
klaring werd gegeven, te weten, dat Zijn®
Excellentie zich geheel zal houden aan
de Haagsche Conventie, zoodat de belan
gen beider partijen worden gediend door
hij verdrag bepaalde voorwaarden, vol
gons welke de privaat eigendommen, de
persoonlijke vrijheid en de eer van vrou
wen en meisjes ten volle worden gewaar,
borgd.
Voorts, dat volgens de uitdrukkelijk®
verzekering der Duitsche autoriteiten, or.
delievende jonge lieden, die niet tot het
leger behooren, en burgerwachten kunnen
terugkeeren.
Genoemde autoriteiten denken ef in het
minst niet aan, laatstbodoolde lieden
krijgsgevangen te maken, op te eischen
of naar Duitschland te vervoeren.
Het is de oprechte wensch der Duit
sche autoriteiten, dat de bevolking van
Antwerpen en omliggende plaatsen aan
hen haar, vertrouwen zal schenken, opdat
zij in het belang der burgers zullen werk
zaam zijn en rust en orde zullen kunnen
verzekeren.
Antwerpen, 17 October 1914.
consul-generaal voornoemd,
A. VAN DEN BERGH.
Belgische geïnterneerden.
In hetj bureau van de Belgische
isau Dillenburgstraat 25 te
s Grave^hage, zijn ter inzage gelegd
de lijkten met nanoen der Belgische
soldaten die in Nederland zijn geïn
terneerd en die in de inrichtingen van
het Roode Kruis worden verpleegd.
Gisteren zijn te Vlissingen weder 198
Belgische geïnterneerden aangekomen, on
der wie oen officier en enkele gewonden.
Nederlanders in Antwerpen.
De consul-generaal van Nederland
te Antwerpen, de heer Van den Bergh,
verzocht den correspondent van de
Maasb., de uitgeweken Nederlanders
met den meesten aandrang te willen
aansporen terug te keeren, daar door
verschillende individnren op allerlei
wijze in leegstaande huizen wordt in
gebroken.
Mr. W. L. Rutgers heeft, in zijn
kwaliteit van regeeringscommissaris
van Nederland, zijn intrek genomen
in hotel Mille Colonnes te Antwerpen,
waar hij speciaal de materieele belan
gen der Nederlanders zal behartigen.
Alg. Ned. Borgmaatschappij voot
den Middenstand.
Woensdag 28 October zal te Amster
dam in 't hotel Krasnapolsky op aan
stichting van het algemeen bestuur
van de Nederlandsche coöperatieve
centrale Middenstandscredietbank,
waarvan voorzitter is de heer J. E.
Scholten te Groningen, een vergade
ring worden gehouden om te komen
tot de oprichting der Algemeene
Nederlandsche Borgmaatschappij voor
den Middenstand. Deze maatschappij
zal zich borg stellen voor middenstan
ders, die de soliditeit hunner zaak
kunnen aantoonen, doch tengevolge
van de tegenwoordige omstandigheden
meerder bedrijfscrediet noodig hebben.
Het eerste risico wordt door de
deelnemers zelf en niet door de aan
deelhouders gedragen, wijl volgens art.
84 der statuten eventueele verliezen
zooveel mogelij/ uit premie en omslag
zullen worden bestreden. (N. Ct.)
VOOB DB
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van Gouda doen te weten, dat
de Verkiezing van Vijf Leden v*n
de Kamer van Koophandel en Sb-
brieken aldaar, ter voorziening in de
vacaturen, ontstaan door de aftreding
van die -heerenA. van Reedt Dort-
land, H. Braat, A. Goedewaagen,
H. Knuttel en W. A. Hoyng, zal
plaats hebben ten Raadhuize, op
Woensdag den 25n November 1914.
De inlevering der stembriefjes door
de kiesgerechtigden, zal aanhangen
des namiddags ten één ure en voort
duren tot des namiddags ten vijf ure,
na welk tijdstip geene stembiljetten
meer zullen worden aangenomen, dan
die van de in de zaal tegenwoordige
kiezers, zullende onmiddellijk daarna
met de opening der biljetten worden
aangevangen.
Aan de Kiesgerechtigden zal acht
dagen vóór den dag der verkiezing
een stembiljet worden toegezonden.
Den kiezer die zijn stembriefje heeft
verloren of er geen ontvangen heeft,
wordt gelegenheid verschaft om er
aan het Stembureau een te bekomen.
Gouda, den 23n October 1914.
Burgemeester en Wethouders voorn.,
R. L. MARTEN5.
De Secretaris,
J. VAN HEUSDE.
GOUDA, 23 October.
De Vluchtelingen.
Naar wij vernemen houdt het ver
trek van vluchtelingen die naar België
terugkeeren aan.
Ook heden verlieten weer een aan
tal van hen deze gemeente teneinde
zich per spoor naar Esschen te begeven,
waarvoor hen gratis vervoer werd
verschaft.
Door de politie te Rotterdam is aldaar
een minderjarige jongen uit Gouda aan
getroffen en onder geleide naar zijn woon
plaats teruggebracht.
Een ongeval.
Heden morgen had een dame, die zich
omstreeks 10 uur op het perron bevond,
het ongeluk op de rails te vallen, waar
bij zij een bloedende hoofdwonde
kwam.
Na in de wachtkamer te zijn binnen,
gebracht werd zeer spoedig hulpverleend
door Dr. Montagne, waarna de dumie w,
rijtuig naar haar huis werd gebracht.
Haastrecht.
Dinsdag 20.October trad alhier op i,
't gebouw „Uoncondia", uitgenoodigd door
de Aldeeling Haastrecht van den Ned. G*
heelonthoudersbond de heer Ds. West-
uiijze van Leiden mei het onderwero-j
.Blijft Mobiel.
Velen waren opgekomen om den talent.
v*Uen jongen spreker te hooren, waartoe
zeker bijdroeg, dat deze hier geen onbe-
kende was. Het gebouw was dan ook na
genoeg geheel gevuld.
Onder de aanwezigen merkte uien ook
verschillende inwoners van Gouda, Oude-
water en Stolwijk op.
Met een kort woord van welkom aan
spreker en aanwezigen opende de voor
zitter der vereeniging, de hoer J. Schoor,
üe vergadering en gaf daarna het woon)
aan den heer Wesünijze.
Deze begint met te zeggen, dat het noo
dig is voor het leger der gehee(pnthou-
dera mobiel te blijven, te blijven strijden
met onverminderde kracht tegen dengroo
ten menschenvijand: het Alcoholisme.
Want het kwaad hierdoor veroomakt,
is, zooals reeds de Engelsche tita*nwn
Gladstone zeide, erger dan pest, hongers
nood en oorlog.
Wat oen zee van-ellende die woord»
vertegenwoordigen, als 't ware voor den
geest roepen,' behoeft zeker niet nader aan
geduid te worden, maar dan begrijpt men
ook, wat het zeggen wil, ais een mlnals
Gladstone zegt Alcoholisme is erger dan
die drie.
Spreker zegt verder de aanwezigen niet
te zullen overstelpen met cijfers, hoewel
deze in hun eenvoud toch dikwijls zoo
welsprekend zijnmaar wijst op het ver
band tussehen alcoholgebruik eenerzijds
eu ontaarding, misdaad, ongelukken an
derzijds.
Als voorbeeld van het eerBte noomi
spreker Normandië, dat schoone deel van
1' raukrijk, waarvan de bevolking bijna tot
op de helft verminderde, nadat het aantal
drinkgologenhedon van 122 tot 171U toe'
nam.
Urn 't verband tussehen alcohol onuiJs-
daad aan te toonen, wordt Herlijn ge
noemd, waar 40000 misdaden en 75% der
misdrijven tegen de zeden den drank tot
oorzaak hadden.
En voor 't laatste wordt aangehaald
een scheepstimmerwerf te Kiel in 'tN. van
Duitschland met ongeveer 2000 werklie
den, waar de statistieken, door 2 dokto
ren van 1900—1910 opgemaakt aanwezen,
dat naarmate het biergebruik al- en bel
melkgebruik toenam, het aantal ongelll-
ken steeds verminderde.
Deze voorbeelden zijn natuurlijk Mi
vele te vermeerderen. Lettende op dit
alles roept spreker allen toe Blijft Mo
biel.
Vervolgens behandelt spr. enkele be
zwaren, die ïneü. zou kunnen opwerpen.
Vooral wordt dikwijls gezegd, dat urn
door aan te sluiten zijn vrijheid verliest;
doch zegt spreker, wat is eigenlijk «vrij
heid. Is h ij vrij, die zijn hartstochten
den vrijen loop laat, of hij, die ze be
dwingt en overwint. Niemand is slaaf, die
zich zelf iets oplegt.
Behalve dronkaards zijn er matigen en
geheelonthouders. De ïuatigheldsprcdiking
is echter haast zoo oud als 't alcoholge
bruik zelf en toch gaat de draak, die
'8 menschen wil verlamt voort, steeds
overal zijn slachtoffers te maken. Er zijn
in ons land1, volgens kantonrechters, 22000
dronkaards. Stierven die allen, dan waren
er slechts matigen en geheelonthouders en
toch zouden er na 5 jaar weer-dronkaards
zijn, voortgekomen uit de matigen.
Hoe dikwijls gebeurt hot, dat kinderen
van matige ouders, later de verleiding
niet kunnen weerstaan, slachtoffers van
den alcohol, dronkaards worden. We kun
nen toch niet,' als we 't kwaad bestrijdt®
willen, dit slechts ten halve doen ene«
beetje van het slechte wèl toelatea f
Blijft dus mobiel, roept spreker uit,
strijdt voor een gelukkiger samenleving,
sluit u aan, want alleen van de organi
satie kan kracht uitgaan. Ze Is als een
oase in de woestijn, om de zwakke® t®
helpen en te steunen. Ook voor vrouw®
is or plaats, ze kunnen meewerken
op feestdagen don alcohol té weren,
glas te laten staan. Waarom zal-e«i moe
dor, die slechts het geluk harer kinden®
bedoelt, zo iets geven, dat slecht voor
hen is Laten we het leven, dat zoo ko
ia, zoo mooi en zonnig maken *lP
kan.
De geheelonthouders vormen reeds
gejieel leger, maar een leger, dat nU
strijdt mot moordwerktuigen om to <t°°'
den en te vernietigen, maar mot de
penen der liefde, om te redden, wat dreigt
te vallen en te behouden, wat verlor»
zou gaan.
Ten slotte haalt spreker nog een leg»'
de aan, waarin een draak wordt overwon
nen door een jonkvrouw in 't wit ff
kleed en met een kruis gewapend. 'e
draak is het heidendom, de jonk*T0ü
het Christendom maar evetnzoo zal die»
dere draak het alcoholisme overwoim®*
worden door de strijders voor do
onthouding, die den draak naderen
een geest van liefde en ci'barmiog
hun lijdende medemenschen. Blijft dus
biel, zegt spreker nogmaals, blijft BtrU®*
met volle kracht, tot dat ee«r golukKig"'
heerlijker samenleving zal zijn go ol^
waarin ton minste voor 't
cohol" geen plaats zal zijn.
4
l)c gansche rede werd ia adorn looze
stilte aangehoord en een daverend applaus
was 't loon van den wakkeren strijder
voor een drankvrije maatschappij.
Na de pauze kregon we enkele voor
drachten, alle van ernstigen aard, te hoo-
ron als Een nacHt in 1870 van Francois
(joppée Wat is de dronkaard toch dom,
van Laurillard, Gouden Bruiloft en een
herinnering van Bertha von Suttner, die
alle meesterlijk werden voorgedragen.
Vooral laatstgenoemd stukje ook van
1871 zal de meeaten der aanwezigen tot
diep in de ziel gegrepen hebben. In
dit stukje werd o.m. geschetst hoe een
eerbiedwaardig Fransch geestelijke, een
- man van diep in de 70, wien 't grijze
I haar om do slapen golfde, opgehan-
g e n moest worden, omdat hij o n b e-
w u s t een franctireur had gehuisvestf
g Ken rilling van afgrijzen zal zeker door
f de aanwezigen zijn gegaan, en menigeen
zal in stilte' gedacht hebben, terwijl 't van
binnen onstuimig werkte en bruiste
Waartoe, waartoe toch zoo lots vreeselijks
als de oorlog 1
Zooals men begrijpt, viel den spreker
weer een warm applaus ten deel. Na af
loop bedankte de voorzitter den spreker
vin hartelijke bewoordingen voor al 't
schoone dat hij ons had laten hooren.
Nadat ook oen woord van dank voor
de opkomst tot het publiek gericht was,
ging dit, zeker hoogst voldaan, huiswaarts.
Niemand zal voorzeker den gang naar
f „Concordia" betreurd hebben. 'J Was een
schoone avond 1
Waddinxveen.
In de vergadering van den Raad
dezer gemeente gehouden op Woens
dagavond -j.l. war* aanwezig alle
leden.
Voorzitter de Burgemeester.
Vastgesteld wordt het verslag der
vergadering van den 9den Oct. j.l.
Vervolgens wordt mededeeling ge
daan van ingekomen stukken. De
Voorzitter deelt voorts aan den Raad
mede, dat de gasmeester tot herstel
van gezondheid voorloopig 3 maanden
rost moet nemen. Aan den Voorzitter
is vanwege de directie der N.V. Bak
kerij „de Eendracht" verzocht om te
verhinderen dat wittebrood nit andere
gemeenten alhier wordt verkocht.
Echter kan zulks alleen geschieden
krachtens eene verordening, en wan
neer de Raad daartoe wil overgaan,
zal een commissie ad hoe een desbe
treffende verordening ontwerpen. De
voorzitfer adviseert echter een neu-
L trale houding in deze aan te nemen
en niet over te gaan, voorloopig
althans, een dergelijke verordening in
het leven te roeden. Dienovereen
komstig wordt besloten. Voorts is
uit een persoonlijk onderzoek den
Voorzitter gebleken dat de in deze
gemeente aanwezige voorraad tarwe,
voorloopig voor de eerstvolgende we
ken voldoende is, om in de behoeften
te voorzien, zoodat hij nu althans nog
niet wil overgaan tot de bevoegdheid
hem verleend krachtens de onteige
ningswet, om de tarwevoorraden in
beslag te nemen.
Aan de orde is thans de brief van
het plaatselijk comité van steun van
den 5 dezer. Het nemen van een be
sluit, om door de verbreeding van de
Noordkade, werk te verschaffen aan
noodlijdende ingezetenen, wordt aan
gehouden tot een volgende vergade
ring. Dit geschiedt na bespreking
van de praeadviezen, uitgebracht door
B. en W. en de Bouwcommissie. Door
de Bouwcommissie zal worden opge
maakt een kostenberekening per Meter,
volgens de plannen voor een verbree
ding der Noordkade, door de Com
missie aanbevolen.
Ingetrokken wordt met 1 Jan. a.s.
de bestaande verordeningen op de
heffing en invordering van het school
geld voor het Uitgebreid Lager On
derwijs. Voorts is aan de orde de
Begrooting van Inkomsten en Uitga
ven over het dienstjaar 1915. Deze
wordt door den Raad vastgesteld op
Gewone inkomsten f 65963.09172
uitgaven - 65963.09 /2
Nihil.
Buitengewone inkomsten f 5158.*0
uitgaven - 4000.
Batig saldo f 1158.70.
Benoemd wordt tot Onderwgzeres
aan de Herhalingsschool aan het Dorp
Mej. J. C. Edauw, zulks met ingang
van 26 Oct. a.s. Aan het Comité tot
ondersteuning van Belgische vluchte
lingen alhier wordt verleend een cre-
diet van hoogstens f 500.—. Nog
wordt verhoogd voor verbetering van
de Wilhelminakade de post „Onder
houd van wegen en voetpaden" met
300.— af te schrijven van den post
„Onvoorziene Uitgaven". Hiena niets
meer aan de orde zijnde, is de ver
gadering gesloten.
Door de politie is proces-verbaal
opgemaakt tegen een tweetal personen,
werkzaam aan de in aanbouw zijnde
huizen der Woningbouwvereeniging
alhier, die ten nadeele van den aan
nemers zich een hoeveelheid verf had
den toegeëigend.
Schoonhoven.
Men schrijft ons
Naar wij vernemen heeft de heer
Begeman, Rijks-nijverheidsconsulent,
Vrijdag en Zaterdag j.l. onze gemeente
bezocht, om, naar aanleiding van het
rapport inzake werkverschaffing aan
circa 150 werkloozen een organisatie
daarvoor tot stand te helpen brengen.
De heer Begeman was gerechtigd
namens de Regeering mede te deelen,
dat f 2.50 per week aan iederen werk-
looze zal worden bijgestort door )iet
Nationaal Steuncomité, indien voor
behoorlijke regeling voor allen werd
gezorgd en er samenwerking tot stand
kwam tussehen het plaatselijk steun
comité, de uitgifte van arbeid en de
uitgifte van spijzen.
Van een en ander diene dan de
plaatselijke overheid de leiding te
nemen door de benoeming van een
comité voor werkverschaffing.
Het is nu te hopen, dat het plan
van de Maatschij. van Nijverheid, dat
inmiddels veranderd 'schijnt, zoodanig
wordt opgevat, dat de zoo noodige
eenheid en samenwerking in dit stadje
eindelijk eens tot stand komt en alle
werkloozen aan arbeid worden ge
holpen.
De Regeering heeft nu door bemid
deling van den heer Begeman gedaan,
wat ze hiervoor kan doen en de com
missie van rapporteurs heeft het ge
noegen, dat het plan in groote lijnen,
dat inmiddels in handen van Burg.
en Weth. is gesteld, de officieele goed
keuring der Regeering kan wegdragen.
UIT HET LEVEN VAN EEN VELD
PREDIKER BIJ HET LEGER
TE VELDE.
VHI.
Laat ik nog een staaltje aanhalen
van die belangstelling in godsdienstige
samenkomsten.
Ergens lag een zeer groote bezet
ting in kwartierden eersten keer
van mijn verblijf in die plaats gaf ik,
ten antwoord op een verzoek in dien'
geestf als mijne meening te kennen,
dat er alles voor pleitte, daar eiken
Zondag „kerk" te houden en boven
dien nu en dan op een avond in de
week. Zoo gebeurde dan ook. Maar....
de overplaatsingen kwamen af en
eensklaps vertrok ongeveer de helft
der bezetting, kort daarop" nogmaals
een gedeelte en toen wederom een
gedeelte. Over andere gemeenten
moesten we dus onze zorgen uitstrek
ken met dit gevolg, dat verledep
Zondag geen preek te H. kon wezen.
Toch kwamen in het morgenuur de
jongens bij de kerk samen er was
geen liericht, dat godsdienstoefening
zou' worden gehouden en dus.... Maar
men ging niet uiteen, onverrichter
zake en pruttelende, ndat men ook
niets had"neen, men trad finnen,
de (soldaat) organist plaatste zich aan
zijn instrument en bracht er gauw de
stemming in; toen een gemeenschap
pelijk lied, vervolgens een stuk uit het
Engelie voorgelezen door den oudsten
onderofficier van het gezelschap, ....en
men was toch stichtelijk tezamen ge
weest op den Zondagmorgen.
Des anderen daags kwam ik daar
voorbij op weg naar een verderafge-
legen troepenafdeeling, een onzer ge
trouwen, die vertelde, hoe ze het den
vorigen dag hadden gemaakt, en was
niet weinig verheugd, toen ik de on
gekunstelde blijdschap gewaar werd,
veroorzaakt dóór de aankondiging van
mijn plan om 's avonds te komen
kerk houden. De ingenomenheid was
niet het person lijk bezit van dien éen,
want bij mijn binnentreden 's avonds
was de kerk meer dan vol. Na mijn
preek bracht een der aanwezigen mij
een kop dampende cacao met verzoek
me dit te mogen aanbieden.
De kerk dient namelijk tot gezellig
verblijf en is om deze reden ingericht
voor het bereiden en gebruiken van
warme dranken. Onder het genot
van het aangebodene, dat we in deze
omgeving 0n onder zulke omstandig
heden buitengewoon goed smaakte,
vlogen eenige avonduren om met ge
zellig, ernstig en steeds op peil geble
ven gesprek.
Elders zou ik samenkomst hebben
in een lokaal van de gemeenteschool,
de eenige beschikbare ruimtemaar
werd op het laatste oogenblik teleur
gesteld, omdat een landweercompagnie
des Zondags voor een groot gedeelte
naar Den Bosch was gereisd, daar
vrouwen en kinderen zoo sterk naar
den man verlangden, en nu deze over
treders gestraft moesten worden in
mijn lokaal, dat dus voor arrestanten
was ingericht. Ik kon niet anders dan
berusten, maar eenigen van mijn wach
tend gehoor betreurden het zeer, als
ze niets zouden krijgen, en zij begaven
zich op weg om te zoeken naar een
Een operette in Gouda.
Geachte Redactie
In deze tijden van spanning is ont
spanning een dringende eisch. Van
daar dat ^ik het waag om door Uwe
bemiddeling een verzoek te richten
tot het Bestuur der Sociëteit Ons Ge
noegen, dat steeds op zoo lofwaardige
wijze ons degelijke ontspanning weet
te verschaffen.
Zie geachte Redactie, lang, lang
reeds is het geleden dat we hier in
Gouda een goede Operette genoten en
in onzen Nieuwen Schouwburg die
zich daar zoo bij uitstek voor leenen
zal, naar ik meen nog geene.
Zou gezegd bestuur ons daar nu
niet eens op kunnen vergasten
Er is hier in het land een een supe
rieur operette-gezelschap, ik bedoel
het „Wiener" directie Georg Braun.
Keur van prachtige stukken, ge
speeld door eerste klas kunstenaars,
heeft het op zijn repertoire, ik noem
alechts„Wie einst im Mai", „Kino-
Königin" en voor het zoo uiterst me-
^lodieuse „Pole n-B 1 ut", dat mij de
m'èest bekoorlijke van alle schijnt.
Zelfs voor hen die geen Duitsch kennen,
zijn deze zoo gemakkelijk te volgen
operettes in alle opzichten genietingen.
Ik weet wel dat een operette veel
geld kost en ik kan begrijpen en
waardeeren dat het Societeits-Bestuur,
vooral nu, misschien huiverig is veel
geld te wagen. Maar anderzijds durf
ik het d^n steun van het dankbare
publiek, welke zich uiten zal in een
uitverkocht huis, gerust toezeggen eu
met dat vooruitzicht wordt het risico
gering.
Met hartelijke dank voor de plaat
sing.
Namens talrijke leden
der Sociëteit,
X.
schuur of andere overdekte ruimte.
Jammer genoeg bleef hun moeite
vruchteloos toch gaven ze niet op
als ze iets zouden gevonden hebben,
of ze dan mochten schrijveh Natuur
lijk en ook zonder dat zou ik terug
komen na het einde der
Broodprijzen.
Mijnheer de Redacteur
De Burgemeester vari Amsterdam
heeft aan de bakltifre $én éltculaire
gezonden, waarin hij fcèHcfit, dat te
beginnen met Donderdag 22 dezer mo-
geü geleverd worden v
Brood van ongebuild tarwe meel
(waterbrood) 12 V2 ct- per ^50 G. (gaar
Brood van ongebuild tarwemeel
(melkbrood) 14,/a ct. per 750 G. (gaar
gebakken).
Wat is bn~~de bakkers in Gouda nu
de minimum-prijs
Brood van ongebuild tarwemeel
(waterbrood) 16 ct. per 800 G. (gaar
gebakken), dat is volgen de Amster-
damschen prijs dus minstens 2 V2 ct. te
duur.
Voor brood van gebuild tarwemeel
(melkbrood voor zieken) laten sommige
bakkers hun afnemers 20 ct. betalen,
dit is das vergeleken bij de Amster-
damsche prijszetting nog veel duurder.
Zou het daarom in dezen dnren
tijd niet wenschelijk zijn, dat ook de
overheid in onze gemeente voorschrif
ten gaf, wat betreft den prijs en het
gewicht van het brood Het zou m. i.
vele inwoners ten goede komen.
Met vriendelijken dank voor de
plaatsing,
Uw dw, dr.
Z.
Aan het WestelijF Front.
PARIJS, 23 Oct. Het communiqué
van gisteraVond 11 uur luidt
De activiteit die de vijand gisteren
toonde is ook heden niet verzwakt.
Tussehen de zee en Bal'assee duurt de
strijd voort, de vijanden konden echter
noch de Belgische, noch de Franech-
Engelsche troepen terugwerpen.
Ook tussehen Arpes en de Oise is
de activiteit der Dnitschers buiten
gewoon groot, doch nergens hadden
de pogingen van den vijand succes.
In Argonne maakten wij vorderingen
tussehen St. Hubert Le Fort de Paris.
Ten noorden Van Verdun wonnen
wij terrein in de richting van Ham-
mont en Brabant sur Meuse.
In Woevre hebben wij een aanval
van den vijand op Champion afge-
LONDEN, 23 Oct. (officieel). De
flotille die op verzoek van den bevel
hebber der geallieerden, voorzien van
een groot aantal zware verdragende
marinekanonnen de Belgische linker
vleugel ondersteunt, heeft sedert 19
Octobor den Duitschen rechtervleugel
hevig beschoten. De Duitsche zware
artillerie kon niet veel uitrichten, daar
de Engelsche kanonnen verder droe
gen. Ballons boven de kust wezen de
richting aan waarin dq Duitsche batte
rijen moesten worden beschoten. Deze
beschieting bracht den vijand zware
verliezen toe. Woensdag had een ont
ploffing plaats, vermoedelijk van een
munitiewagen. De verliezen van de
Engelschen zijn gering vergeleken bij
die van den vijand.
Een merkwaardig telegram.
Het Nieuws v/d Dag publiceerde
gisterenavond een telegram uit Aar
denburg van den volgenden inhoud
De burgemeester van Wenduyne
heeft geseind, dat de overwinning is
aan de geallieerden. Negen korpsen,
dat is 70.000 man, zijn gevangen ge
nomen tussehen Chalons en Longwy
zijn 300 kanonnen en 31 vaandels
buitgemaakt.
Het bericht van den burgemeester
wordt niet bevestigd.
(Met het meeste voorbehoud maken
wij melding van dit telegram waarvan
de inhoud niet is bevestigd en ons
onwaarschijnlijk voorkomt. Red.)
In België.
SLUIS, 22 Oct. (Part.) Men hoort
hier op het oogenblik, 12 uur 's mid
dags, zwaar kanongebulder. De Duit
sche gewonden die van Brugge naar
Gent zouden getransporteerd worden,
moesten weer terug naar Brugge, zoo
dat met vrij veel zekerheid veronder
steld wordt dat de verbinding Gent
Brugge op een of andere wijze be
dreigd wordt door de Engelschen. Voor
die veronderetellidg is te meer grond
nu hier te Sluis ook uit die richting,
zeer duidelijk te onderscheiden van het
meer Oostelijk geluid, kanonschoten
hoorbaar zijn. De stemming onder de
Dnitschers te Brugge is naar men hier
algemeen hoort, zeer treurig. Een
vliegmachine is hedenochtend hier ge
hoord, maar door de mist niet gezien.
Uit Zeeuwsch Vlaanderen.
Uit OOSTBURG verneemt een on
zer corr. hedenochtend nog, dat daar
weer veel Belgen komen en thans uit
de richting Eecloo. Algemeen stemmen
de berichten overeen, dat/er ontzaglijk
veel gewonden uit de kuststreek en
van de Yser-linie komen. In Gent wordt
door de Duitsche troepen ruimte ge-
maakt voor de gewonden. Gisteren
alleen kwamen er 1500 binnen.
Een correspondent van het Bureau
die te Gent was informeerde daar naar
de plundering der goud- en zilver-
win kels, die daar meest plaats gevon
den hebben. Een en ander bleek zeer
overdreven. Wel viel te constateeren,
dat er groote agitatie heerschte aan of
op de Kommandatur.
Wat Brugge betreft zoo zit de be
volking daar op stel en sprong om de
stad te verlaten.
Het bombardement aan de kust
wordt steeds heviger bij Middelkerke
en Dixmunde werd vannacht het vuur
van het èchieten gezien tegen den
nachtelijken hemel hetgeen geleek alsof
de geheele kust geïllumineerd was.
Het gekrijsch der opgejaagde zee
vogels, het kanongebulder en de zoek
lichten der Engelsche schepen maken
een onbeschrijfelijk akelig en onheil
spellend effect, vertelde een gevluchte
bewoner van Middelkerke die tevens
mededeelde dat alle dorpen, die hij
voorbijkwam een toonbeeld van alge-
heele verwoesting waren.
De Duitsche soldaten tussehen Gent
en Brugge en de Hollandsche grenzen
zijn bijzonder beleefd tegen iedereen,
maar verbergen ook niet een zekere
mate van onverschilligheid of gelaten
heid over. toekomstige gebeurtenissen.
Een proclamatie.
GENT, 23 Oct. De corr. van het
V. D. Bureau seint onder alle
voorbehoud:
Een Brusselaar, gisteren te Gent
aangekomen, deelt mede dat te Brussel
door de Duitsche overheid een procla
matie is aangeplakt, waarin gezegd
wordt dat de Dnitsche troepen hun
opmarsch naar Parijs voorloopig sta
ken, omdat de cholera in de stad is
uitgebroken.
Verder wordt medegedeeld dat de
Duitsche troepen vermoedelijk in Bel
gië zullen overwinteren.
De Duitschers in Belgie.
SLUIS, 23 Oct. (Part. Tel.) Men
zegt dat de Geallieerden in de nabg-
heid van Eeclóo zijn, 25 K.M. ten
Oosten van Brussel en dat zij de
Duitsche linie hebben afgesneden.
Bevestiging van deze mededeeling
is niet kunnen worden verkregen.
Iets achteruitgeslagon zijn de Dnit
schers wel. hnn front wijst dit aan.
De strijd is echter nog onbeslist. Boe
ren kwamen bij avond in lange rijen de
stad Brugge in. Zij brachten 4000
gekwetsten mede^
Op vele plaatsen is de streek bosch
achtig in de zonnige bosschei^ heb
ben verschrikkelijke tooneelen plaats.
De treinen rijden tussehen Knocke en
Ostende niet moer regelmatig.
In Zeebrugge is het niet geoorloofd
wapens te hebben, deze moeten met
ammunitie ingeleverd worden.
De krijgsverrichtingen ter zee.
LONDEN, 23 Oct. (officieel). De
admiraliteit deelt mede dat men we
gens het lang uitblijven van de E. 3
vreest dat deze onderzeeër in de Noord
zee is gezonken.
Optreden van Italië.
LONDEN, 23 Oct. Volgens een tele
gram uit Venetië aan de Evening News
hebben twee Italiaanscho oorlogsschepen
te Valona troepen ontscheept. Te Licce
staat eon regiment infanterie gereed naar
Valona to vertrokken. De tolofonische ge
meenschap met Rome en do overigo dee- Q
len van Italië is vorbrokon om te belet
ten dat deze maatregelen ruchtbaarheid
krijgen.
TURIJN. De „Stampa" bevestigt
de bezetting van Valona door de
Italianen.
Minister Bertling treedt af.
Mon seint ons uit DEN HAAG
Blijkens do Staatscourant van heden
avond treedt Minister Bertling als minis
ter van financiën af.
Minister Troub wordt Minister van Fi
nanciën on zal de portefeuille van Land
bouw, Nijverheid on Handel ad interim
waarnemen.
Naar wij vernomon is hot do bedoeling
dat nu Minister Troub overgaat naar Fi
nanciën do afd. Arbeidersverzekering
zoo spoedig mogelijk onder dit departe
ment zal w or don gebracht en dat de uit
voering van de Beurswot aan den Mi
nister van Financiën zal worden opge
dragen.
In verband hiormode is het waarschijn
lijk ,dat Minister Troub het departement
van Landbouw ad interim blijft waar
nemen.
Minister Bertling heeft ontslag genomen
op grond hiervan dat naar zijn mconing
het landsbelang eischt dat in dezen tijd
voor het Departement van Financiën 00a
man met groote parlementaire ervaring
moet optreden.
De vluchtelingen.
Men seint ons uit HARDERWIJK
Alle vluchtelingen zijn hier aangezegd
om tegen morgenochtend terug te
keeren. Zij moeten zich aan het station
vervoegen. Degene die niet naar België
terug wil gaan zal ondergebracht
worden in het kamp van Oldebroek.
EINDHOVEN, 23 Oct. Tc Boxtel
hadden twee Belgische dames, vluch
telingen, den {nacht doorgebracht bij
mej. van Dieden in Stationsstraat.
Toen de dames gistermorgen vertrok
ken en mej. van Dieden naar boven
ging ontdekte zij onder het bed een
valies dat zeer zwaar was. Zij opende
het en vond.... een massa geld on
geldswaardige papieren. In allerijl
werden de dames die naar het station
waren vertrokken gewaarschuwd maar
zij ontkenden dat het valies hun
eigendom was. Daarna werd de bur-»
gemeester van Boxtel gewaarschuwd,
die terstond de zaak deed onderzooken.
Tegenover den burgemeester verklaar
den de dames dat zij het valies van
een dame hadden gekrogen op hot
statioen te Vlissingen. De inhoud ver
tegenwoordigt een zeer groote waarde.
De zaak wordt verder onderzocht.
Een slachtoffer.
Te Voorschoten is een 60-jarige
Belgische vluchteling overlodon aan
de ontberingen en doorgestaue ellende.
Marktberichten.
"WOERDEN, 28 Oct. 1914.
Aanvoer ter kaasmarkt 123 part.
Goudscho kaas le s. f35,— a f37,50
id. id. 2e s. f 31,a f 34,
id. id. zw. f35,— a f39,—
id. id. rijksm. f 38,50 a f
Alles per 50 K.G. Handel vlug.
van het Koninklijk Meteriologisoh
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 773.6 te
Herno8and, laagste stand 758.2 te
Helder en Vlissingen.
Verwachting tot den volgenden dag:
Zwakke tot matige zuidelfiko tot
zuidwestelijke wind, gedeeltelijk be
wolkt, wellicht enkele regenbuien,
zolfde temperatuur,.
