:EN
Spaarbank
mbiedingen
ie Courant
[o. 12654.
53e Jaargang.
Eïxxziexxlaxxd-
.000.000.-.
STRECHT.
SCHE
>p het Leven,
r HAAG.
ELEN
Zaterdag 12 December 1914.
VEHGADEUIXÜ VAN HEN ÜEHEENTEII.AAI)
te GOUDA.
Een nachtelijke aanval.
Verschijnt dagelijks
Telefoon Interc. 82.
XTievL-ws- exx voor Gro-ixdeu exx OxxxstrelsexL.
- - behalve Zon- en Feestdagen.
Uitgevers A. BRINKMAN ES ZOON.Telefoon Interc. 82.
Brieven uit de Hofstad,
com.
^Eerste Blad.
Minister Treub en de dekking
der leening na 1917.
1
nsverzekering tegen
s, Amsterdam.
;end aan het Burean.
inkman A Zn., Gouda.
lOOtlAocefl, en
Gouaa.
nningszaal voorj Mili"
u.
Sociëteit Róunie Bond
renkiesrecht. Prof Pr.
ikamp.
mdscommissie Armen-
?en in de
I» nuscet.
ürtentiön kosten sleciö
iruitbelaling:
0.35, voor elke regel
iT, (Pree.), Dr. A. E.
EMBDEN, Dr. P. H.
ikenwij geregeld tijdig
mogen ontvangen vaa
oncerten, vermakelgk-
i deze dan in onze
elden.
f 1.25
.1.50
1.50
1.90
- i ons Bureau
[en Boekhandel en de Postkantoren.
irende scheikundige
iche Tandartsen en
Mond- en klauwzeer.
Bij de veehouders J-HTW. te Braant
en H.D. te Zeddam is mond- en klauw
zeer uitgebroken. Bij den eersten wei
den 48 runderen, 20 varkens en 104
kippen, bg den laatsten 37 runderen,
23 varkens en 70 kippen afgeslacht. De
m derden Dinsdag
maand ten huia
de Wed. A. M,
van des ’s mid-
mr.
goeding- 3
HET BESTUUR.
Doch de Minister als een zelfbe-
wuste Caesar meende zich ook zonder
een hem steunende meerderheid in de
Kamer tot regeeren in staat. Het was
ons, als zag hij, de ervaren politicus,
de gevaren die hem bedreigden en in
de toekomst zullen ten val brengen
niet door zelf verblindheid.
Wij betreuren het gebeurde om meer
dan een reden. Bovenal omdat Neder
land niet rijk is aan hoogbegaafde,
talentvolle mannen van de werkkracht
vanTreub. En al ziet men nu van groote
figuren, zooals hij ongetwijfeld er een
is, gaarne iets door de vingers, toch
gaat boven het voorrecht het roer
van den Staat in handen van zulk
een man te weten, de wetenschap,
dat het dóórzetten van zijn wil op dit
gebied voor ons land beteekent een
lam geslagen zijn van elke hervorming 1
op het gebied van volksontwikkeling
en sociale verzekering gedurende een
periode van vijftien jaren.
En daarom achten wij ons verplicht
wat ook de gevolgen er van mogen
zijn er voor te blijven ijveren, dat
in 1917 de op den duur onduldbaar
wordende druk der opcenten op de
bestaande belastingen vervangen wor
de door een heffing van de vermo
gens en| de inkomsten, die deze dragen
kunnen.
Bij resolutie van den Minister van
Koloniën is de ingenieur van den Rijks
waterstaat 3e kl. Ph. Van der Breggen
gesteld ter beschikking van den Gou
verneur van Cura9ao, teneinde te wor
den belast met de waarneming van
het ambt van- directeur der Openbare
Werken aldaar.
VRIJDAG 11 DECEMBER 1914.
Aanwezig de heeren v. d. Want,
de Jong, v. d. Torren, Broekhuizen,
v. d. Ree, IJselstijn, van Veen, Jon-
genburgef, Kolijn, Knuttel, Vingerling,
Muijlwgk, van Eijk, van Galen, Ver
geer en Donker.
DEN HAAG. Vanwege de Regeering
wordt een onderzoek ingesteld naar het
gewicht van de varkens in de afgeloopen
maanden geslacht en dat betreffende de
overeenkomstige maanden van het vorige
jaar.
Een officier van gezondheid schrijft in
den Lokal-Anzeiger een schetsje van een
onrustigen nacht
„Wat is er aan de hand
Bijna tegelijkertijd waren we van onze
stroozak opgesprongen. Hel licht ver
blindde onze oogen. Toen waren wij al
wakker. In de lage deur zagen wij den
ordonnans van de vierde compagnie.
„Wat is er aan de hand, Ebeling
vroeg de majoor, die naast mijop het
siroo had gelegen.
„Luitenant von
ingegraven. Een
bad de spade gehoord en op zijn
port waren wij gealarmeerd.
Toon het vijandelijk vuur begon was
hel nog donker. In het vale licht van
den aunbrekenden Novemberdag had men
de Russen uit het moeras zien komen
maar de ingegraven vijandige schutters
niet kunnen ontdekken. De mannen van
de vierde compagnie aanvaardden don
strijd en toen de Russen op hun hevig
vuur terug gingen, hadden de onzen hen
achtervolgd. Luitenant von K. vooraan.
Daar lichtte het vlak in de buurt. Nu
eerst vuurden de onzichtbare schutters.
De bajonet op het geweer, dit waren de
laatste woorden van von K. geweest.
Maar de stormaanval gelukte.
's Middags hebben wij hem begraven,
achter een hoeve. De mannen van de eer
ste compagnie stonden om het eenvoudige
graf. Een onze Vader en de aardkluiten
vallen naar beneden. Een eenvoudig hou
ten kruis, de helm, de sabel, eenige den
nentakken. Uit.
In de schemering sta ik voor de deur
van ons blokhuis. Daar zie ik hoe met
korte tusschenpoozen nu eons een, dan
twee of drie man aan mij voorbij sluipen,
schuw en zacht. Allen in een richting.
Nieuwsgierig loop ik om de schuur heen
om te zien, wat zij willen. In het wes-
;ten gloeit bloedrood de hemel. De sil
houet van armzalige sparren teekenen
zich scherp at. Daar knielen do dapperen
van de vierde compagnie aan hot graf
van hun geliefden aanvoerder, zooals zij
uit de loopgraaf gekomen waren, onmid
dellijk na de aflossing.
Stil ging ik heen.
was. De Russen hadden langs den spoor
weg een pad gevonden door het moeras
en zich honderd vijftig meter voor onze
loopgraven in het donker van den nacht
van de schildwachten
rap-
Aanslag in het kamp
te Harderwijk.
Uit Harderwijk word ons gemeld
Op 9 December ongeveer 7 uur ’s avonds
stond een van de posten bij den uitgang
van de aehterwacht van het internee-
ringsdepot in het kamp te Harderwijk
op post, toen hij meerdere malen Bel
gische geïnterneerden hoen en weer
zag loopen in het kamp langs de ijzer-
draadversperring. Op eens zag hij op
den Boschweg een persoon loopen, die
in een zijner handen een voorwerp hield.
Door den post aangeroepen, gaf hij
heen antwoord er bleef staan. De post
waarschuwde den nevenposten door te
roepen „gneft acht”.
Toen de post zijn geweer vaardig
wilde maken kreeg hij plotseling van
achteren een steek waarop hij zgwaarts
een sprong maakte om te zien wie hem
van achteren had aangevallen. En nu
ontving hij van voren een slag op het
hoofd waardoor hij half bewuste oos
op den grond neerviel. Op hetzelfde
oogenblik schoot hij zijn geweer af.
Kort daarop stond hij weder op en
schoot hij eenige malen zijn geweer af
in de richting waar hij dacht dat de
aanranders wegliepen. Op het schieten
snelden de nevenposten toe„ die mede
zagen dat el twee personen hard weg-
liepen.
De steek, blijkbaar met een mes toege
bracht, veroorzaakte geen verwonding,
maar de snee is door de kleeren gegaan.
PRIJS VAN HET ABONÏÏEMENT
Per kwartaal
Mem franco per post.
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan i
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de F_.
GOUDSCHE COURANT
s DER AD— ËRTENTÏÊN:
Van 1—-5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer«0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
.dieren, die door de ziekte waren aan
getast, worden begraven, evenals de
ingewanden, koppen en pooten der
.ovefige dieren. Het overblijvende is
publiek verkocht.
Door het Staatsboschbeheer is een be
gin gemaakt met het ontginnen der dui
nen tusschen Petten en Gallantsoog. Het
doel is, de duinen daar, evenals te Ber
gen en Schoor!, met boomen te beplanten.
Ondanks de buitengewone tijdsom-
stendigheden is de bij uitstek natio
nale feestdag van den vijfden Decem
ber met veel opgewektheid gevierd.
Een statistiek, die een zuivere verge
lijking mogelijk maakt tusschen de
opgewektheid waarmede die dag in
andere jaren placht gevierd te wor
den en die waarmede hij in dat oor
logsjaar is herdacht, ontbreekt helaas.
Zij zou een zeer duidelijk beeld kun
nen geven van den huidigen toestand
zoowel op financieel gebied als van
dien der gemoedsgesteldheid.
Natuurlijk klagen de winkeliers,
maar ook hierover bestaat het gemis
aan een vergelijkende statistiek. Vol
gens de in vele bladen overgenomen
beschouwing van den heer Meuwsen,
den bekenden leider der middenstan
ders, herstelt de achteruitgang zich
geleidelijk. Do hoop der winkeliers in
luxe-artikeien was gevestigd op de
Sinterklaas en wij hopen zeer, dat die
hoop niet beschaamd is.
Een enkele maal-voerde in de dagen
vóór den 5en onze weg ons naar het
Warenhuis, dat zich siert met den
naam Bazar de la Paix-Vredesbazar
dus Hoezeer deze weidsche naam
in flagranten strijd is met de huidige
tijdsomstandigheden, bleek het waren
huis toch niet al te zeer te lijden onder
de gevolgen dier contradictie. Het was
er althans de keeren dat wij er een
bezoek brachten, stamp vol en slechts
voetje voor voetje gelukte het vooruit
te komen. Gezien van de galerijen,
had het geheel iets varr een enorm
drukke fancy fair. Misschien doet het
ook iets denken aan een ouderwetsche
markt. Inderdaad er is een groote
overeenkomst tusschen het oude markt
plein en het moderne warenhuis. Naast
een groot verschil natuurlijk. Alles is
hier geordend, uiterst regelmatig, ge
leid door éón zelfde gedachte en met
een kunstig organisatie-talent, dat her
haaldelijk eerbied afdwingt.
De uitvinder van de warenhuizen
moet een psycholoog geweest zijn,
want niets treedt sterker op den voor
grond bij de inrichting van deze mo
derne marktpleinen dan de overal ver
borgen en toch krachtig gepronceerde
aanslag op het teêre punt in ieder’s
ziel. Ongestoord kunnen beschouwen,
ongestoord en nauwkeurig kunnen
vergelijken, kunnen wikken en wegen,
dat is het waartoe het warenhuis do
gelegenheid biedt, die in andere spe
ciale winkels ontbreekt. Van kijken
komt onherroepelijk koopen, de ziel
kundige wetenschap omtrent de on
wrikbare juistheid van deze stelling,
beheeracht de gansche inrichting van
een warenhuis en heeft het onmisken
baar succes gebracht.
Een statistiek van hetgeen er in de
afgeloopen weken in het Warenhuis
ie omgegaan, en dergelijke statistiek
zou een zeer merkwaardig beeld geven
van den financiëelen toestand.
Van statistieken gesproken, het is
in dozen tijd inderdaad nog meer dan
anders noodzakeljjk uiterst voorzichtig
te zijn met het hanteeren daarvan. Dat
is in de vorige week weer eens dui
delijk gebleken bij de behandeling van
het wetsontwerpMendels, inzake de
ontruiming van woningen als gevolg
van de buitengewone tijdsomstandig
heden.
Door den Minister waren uitvoerige
gegevens verstrekt omtrent deze aan
gelegenheid en uit die statistieken
bleek dat het aantal ontruimingen eer
geringer dan grooter is dan vorige
jaren. Daartegenover stelde een der
afgevaardigden de mededeelingen dat
alleen te Amsterdam een zestigtal ont
ruimingen hadden plaats gehad, waar
bij alle overleg was mislukt en waar
bij menschen getroffen, werden die nog
nimmer te voren op een dergoHjke wijze
met den kantonrechter in aanraking
waren geweest.
Het is een puzzle voor den buiten
staander, aan te geven waar hier nu
in de statistieken van den minister
een fout schuilt.
De Gemeente ’s-Gravenhage heeft
een eigen statistisch bureau, dat nog
pas op zeer bescheiden schaal werkt.
Het heeft onlangs eenige cijfers ge
publiceerd over de prijzen der levens
middelen, dit jaar en vorige jaren. In
die statistieken werd een geweldige
fout begaan. Men nam n.l. als maat
staf de prijzen der Coöperatieve Win-
kelvereeniging „Eigen Hulp”. Het ligt
voor de hand wat hierin fout was.
Voor een coöperatie toch hebben de
prijzen van verkoop een geheel andere
beteekenis dan in een gewonen winkel.
De prijzen hebben daar alleen betee
kenis in verband mot de inkoops
prijzen. Gewoonlijk schelen de ver
koopsprijzen niet veel van die in de
winkels, doch zg beteekenen iets ge
heel anders.
Dergelijke fouten in statistieken ma
ken ze vrijwel waardeloos en toch
worden zij gehanteerd als aangevende
een vergelijking tusschen nu en andere
jaren.
Wij zijn over het algemeen zeer
sceptisch tegenover de statistieken, al
ontkennen wij allerminst dat zij nuttig
kunnen zijn.
Een statistiek, die den huidigen
toestand in beeld brengt zal voorloo-
pig niet ontworpen kunnen worden.
Misschien dat die van Sinterklaas
min of meer de waarheid nabij zou
komen. Misschien Dat blijft het ake
lige woord dat op alle statistieken het
stempel der onbetrouwbaarheid drukt.
HAGENAAR.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
Het leeningson twerp is in de Tweede
Kamer aangenomen met 61 tegen 22
stemmen. Wie echter zoude meenen,
dat dit stemmen-verschil een succes
beteekent voor den Minister van
Financiën zou zich bedriegen. Behalve,
dat zioh onder de tegenstemmers zijne
naaste politieke vrienden bevinden,
heeft hij een klein twintigtal stemmen
van links uitsluitend te danken aan
het feit, dat deze tegenstemmers zulks
niet deden uit bewondering van zijne
houding, noch uit ingenomenheid met
zijne voorstellen, doch omdat zij thans
geen ministerieele crisis wilden ver
oorzaken, wellicht gedeeltelijk ook,
omdat het ontwerp door concessies
van den Minister minder onaannemelijk
voor hen was geworden.
Het hoofdpunt in de discussies was
het verschil van meening omtrent de
dekking der leening en men mag veilig
aannemen, dat ook al is het voor de
ontwikkeling van ons sociaal leven
pernicieuse opcenten-geknutsel voor
den tijd van drie jaar aangenomen,
de propaganda voor het heffen eener
oonogsbelasting te betalen door hen,
die wat te missen hebben er allerminst
door zal worden verzwakt.
Voor zoover men kan zeggen, dat
iets als vaststaande mag worden aan
genomen, zullen de voorstanders van
deze heffing van het kapitaal, haar
tot stand moeten brengen tegen den
wil van den huidigen Minister van
Financiën.
Met groote stem en met uitgebreid
heid van redeneeringen, zoo weten
schappelijk, dat de helderheid van het
betoog er soms onder leed, heeft deze
toch verklaard, dat hij een dergelijke
dekking nimmer voor zijne verant
woording zon kunnen nemen.
Hij nam daarmede stelling tegen
over de geheele linkerzijde met uit
zondering der vrij-liberaleneen door
dezen minister gewaagde, ja, op den
duur onhoudbare positie.
Zgn wetsontwerp toch is thans aan
genomen hoofdzakelijk door de stem
men der rechterzijde. De beteekenis
van deze stemmen is echter niet die
van een steun van ’s ministers pro
gram of een adhaesie aan zijne denk
beelden, doch alleen en uitsluitend als
oen afschuiving van de verantwoorde
lijkheid dier partijen»1 op den minister.
Of de individueele afgevaardigden er
inderdaad mede verantwoord zijn voor
het mandaat, dat zij op zich hebben
genomen is een tweede vraag, die wg
hier thans Onbesproken laten. Duide
lijk is echter de houding der coalitie
partijen gebleken uit de rede van den
heer Nolens. Deze zeide toch niets
meer en niets minder dan dit: Waart
gij, minister, thans gekomen met een
heffing van het kapitaal in plaats van
met een leening, ook dan zouden wij
vóór uw ontwerp hebben gestemd.
Of met andere woorden, wij steunen
de Regeering thans onvoorwaardelijk,
in hetgeen zij daar stelt. Nog anders
gezegdWee U, Regeering, als een
der door U voorgestolde maatregelen
blijkt verkeerd te zijn geweest, wij
stemmen voor alles, doch zullen U
critiseeren en zoo noodig ten val
hengen, wanneer het blijkt, geen ver
vulling van onze wenschen tenge
volge te hebben gehad.
Den Minister had een non tali
inxilio gepast, beter dan de afbijtende
houding, die hij innam tegen zijn meer
of minder ver af staande politieke
vrienden. Deze toch hadden zioh tot
overleg en inschikkelijkheid bereid
getoond met woorden en daden.
die naast mijoj)
K. iaat melden, dal de
Russen oprukken tot een aanval.”-
,lloe laat is het
„Kwart over vijl” zei onze adjudant,
die een kaars opgestokefa. had.
„ünmiddellgk alarm blazen 1”
De majoor sprong op en maakte zich
gereed. VV ij eveneens.
„Laat de trompetter ohmiddellijk na het
blazen hierheen komen.”,
Nu volgde een korte beraadslaging «ver
de kaart. Waar lag de vierde compag
nie? Hier, voor het moeras, tot aan den
spoorweg. Een heel eind. Zeer sterk was
de bezetting van de loopgraven niet.
Als von K. zooiets laat melden, moet
het bedenkelijk zgn, merkt onze kleine en
altijd vroolijke adjudant von 8. ongewoon
ernstig op. Nu komt de trompetter naar
binnen. De eerste compagnie is gereed om
op te rukken, Nu, vooruit dan. „Dokter,
maak alles in orde, er zal werk zgn.''
De majoor snelde met de anderen naai
buiten. Duidelijker hoorden wij nu het
intanterievuur. Het werd voortdurend ster
ker en kwam van den lihkervleugel van
onze stelling. Stil, zonder een woord,
maar in looppas rukte de reserve-coip-
pagnie te hulp naar de acht honderd me
ter ver weg liggende loopgraven van de
vierde compagnie.
Ik breng met mijn assistent alles voor
de ontvangst van de gewonden in orde.
Hot is pikdonker. Slechts met de electri-
sche zaklantaarn kón men den weg naai
de verbandplaats vinden. Een vrij ruim
boerenhuis, waar de meubels uit het eeni
ge vertrek weggenomen zijn. Het stroo-
lager ligt klaar, in het midden een bank
en een krukje om de draagbaren op te
zetten. Aan do Gerookte zolder hangt een
lantaarn en werpt een spookachtig licht in
het sombere vertrek.
„Is er water, zijn de morphine-spuit-
jes in orde
De eersten worden reeds binnen ge
bracht. Lichte schotwonden. De gewon
den, zijn gedeeltelijk zelfs zeer opgewekt.
Nu komt een ziekendrager binnen en
zegt met gedempte stem, dat luitenant
von K. zwaar gewond is on reeds ge*
bracht wordt. Ik kreeg een schok. Ik
kon dit soort berichten. Ze beduiden nooit
iets goeds.
De arme K. Hij was altijd zoo vroo-
lijk,, zoo zeker van zijn zaak. Is hij
er dan toch bij We hooren de gelijk
matige stap vaa vier dragers. Daar zijn
ze. Voorzichtig, heel voorzichtig wordt
de ientbaan door geweren opgehouden
neergelaten. Een wasgeel gezicht staart
me met half geopende oogen aan. Ih
greep naar do pols. „Kamferl” De P0'8
wordt beter. Wat zijn de wonden De
bovenarm verpletterd. Dat kan het niet
zijn. Een dunne roode streep loopt onder
de uniformjas uit. Schot in de buik. Voor
zichtig kijken wij na. Een schot op kor
ten afstand. Waarschijnlijk een
.treffer. Mijn collega stoot mij aan. We
kijken elkaar veel betefikenend in het ge
zicht. Morphine. De vermoeide oogen slui
ten zich. De adem gaftt nog zwakjes.
Het is stil in het uombere vertrek ge
worden.
De poging van de Russen om door te
breken was volkome’a mislukt. Toen we
’s middags bij ons sj «k met brood zaten,
vertelde de majoor, hoe hel gekomen
