I
vliit,
imaker.
Ulgalt.
I
liojili,
i'l
MM
Spek.
in
UM".
•aver,
ver Gzn.
jnis,
oef smid.
m,
t U L,
EER,
aker.
2IB ace,
npeer,
I
eland,
De Oorlog.
Zaterdag 9
nuari 1915.
53e Jaargang.
voer G-o-ixcLeu ezx Ozxxstxelceax.
Verschijnt dagelijks
behalve Zon
en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
- miLLHOX
iBiPT «o M
I
:roost}
aker.
r;
GAABD,
i- en grutters-
VELD,
iren en Aanver-
kelen.
j
->
F
i
SZersooesfe JSevans.
Het Stedelijk Gym
nasium te Gouda.
lid
N
-
Telefoon Interc. 82.
Eerste Blad.
EZEÊ,
i I
a - LS0
dagelijks aangenomen aan ons Bureau
ten, den Boekhandel en de Postkantoren.
1.1
Uitgevers A, BBINKMAN EN ZOON?
[v 'I
i-
i -
gr
te-
een
van het Pro-gymnBslum,
Rector
Dr.
feestelijke wijze worden herdacht.
ruimte
hij.
sium
V.
te
I
(Wordt Fervolgd)
zag hij een touw waar-.
1
HhS
I
A.LON
dank-
wijze
einde
i Sigarenfabriak
'AAR”,
'EN HARTOG.
CHT. 6
inden en Be-
ienwjaar.
een
heb
j
•4
i
IMAN.
het
u
uw
iëntèle, Vrien-
il en zegen toe-
ang van 1915.
ERZAAL,
Broodbakker.
en Petroleum.
de
Jan,
voor 1915.
g6A
in
25
be-<
IJsen-
Dr' W.
deze
irs- en Grutters-
lof-
zijl,
I Zn., Gouda
KER.
ter.
werden
op f14000.
concierge op f 1200.
frlement op f 800.—,
drag van f 16000.—
een
uitne-
op-
W. zicht spoedig
ver-
Een beeld der werkelijkheid
B. en
zeker-
3ERS.
Maandag 4 ‘Januari a.s. zal het 25
e jaar geleden zijn dat het Goudsche Gym-
I. r. 4 1 rtff.A.Ar.l A...X A.AAW..Vn>l‘ .1.. I TT M
17)
Zij had alleen gedacht aan het s^hoone
van het schouwspel, aan 1.1 _1_lJ
als niets te gevoelen in de macht
losgeketende elementenmisschien
wel aan de voldoening welke
wijs in de Natuurwetenschappen.
W. hadden na besprekingen de
heid gekregen dat voor dit onderwijs ge-
gemaakt van
Hoogere Bur-
tbaar had.
van 12
IRMAN.
sprak hij op zachten, me-
„Zie in mij geen vij-
of de ramp oen
snelde de jon-
zorg voor haar
l boord zijnde
•ze uren van
s* anders te dein
en
Latijnsche
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post.
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post.
Abonnementen worden C
Markt 31,-by onze Agenten
Dit mpnmer bestaat uit twee
ataden.
(talen, Lompen,
jnenvellen.
GOUDSCHE] COURANT
Sohoenhandel,
'n en Began»tigers
aar.
troom”, STEIN.
Op hetzelfde oogenblik naderde Geor
ges Renaud. Zijn gelaat was krampachi
tig vertrokken en hij beet met woede op
eene sigaar die hij tusschen de tanden
had.
„Ik weet niet wat gij ook zulke dwaze
wenschen behoefdet uit te spreken. Op
de eene of andere manier is dat aan het
scheepsvolk ter oore gekomen, en nu zijn
zij allen bang als wezels en zeggen dat
het dooit goed met ons af zal loopen, en
als de bemanning het hoofd verliest, dan
zijn wij verloren.”
Voor het eerst deed de wijze waarop
hij over deze zaken sprak haar pijn, en
de hand op zijn arm leggende, zeide zij;
en droeg haar naar diens kajuit op dek,
terwijl men Onno Holdius ging verwit
tigen, als vriend der faudlie.
f 1.25
1.50
150
Latijnsche School te Gouda 4s geweest.
K De Wet op het Hooger Onderwijs van
1880 maakte een einde aan het bestaan
der Latijnsche School en toen werd, aan-
I gezien het cijfer der bevolking niet hoog
genoeg was om van Regeeringswege steun
te verkrijgen voor de verkrijging vaneen
volledig Gymnasium, in 1880 een Pro’
gymnasium opgericht, in de kosten waar
van door het Rijk de helft werd bijge
dragen. Dit Progymnasium Werd geves
tigd in* het gebouw van de burgeravond
school en tot Rector werd benoemd Dr.
D. Terpstra.
Deze inrichting, die in de ©ogenblik
kelijke behoeften voorzag, heeft zich
ai 'dank zij de toewijding van den Rector
en de leeraren, die er aan verbonden waj
ren, slechts eenige jaren kunnen staande
hokten. Het gebouw bleek niet te vol-
r doen aan de eischen, die het onderwijs
stelde. Op grond van bepalingen jn de
Wet op het Hooger Onderwijs zou het
Progymnasium binnen niet te langen 'tijd
moeten worden uitgebreid tot Gymnasium.
Nu beschikte het gebouw der burger
avondschool over vier lokalen, die wei
nig geschikt waren voor het onderwijs
van het Progymnasium, bovendien was er
geen docentenkamer en een concierge was
niet aan de inrichting verbonden. De
diensten van dezen werden gedeeltelijk
waargenomen door den concierge van de
Rijks Hoogere Burgerschool, doch tijdens
de lesuren waren de leeraren aangewe
zen om, wanneer gebeld werd, open te
doen en de boodschappen die er kwamen
aan te nemen.
Teneinde in dezen toestand verbetering
te brengen werd door burgemeester en
wethouders in den zomer van 1888 aan
de Regeering een adres gericht, waarin
een subsidie werd gevraagd van f 25000,
een bedrag volgens ramingen voor de
stichting en inrichting van een Gymnasium
elders genoemd, om daarvoor een Gym
nasium te Gouda te vestigen, dat dan vol
doen zou aan de eischen van 7 lokali
teiten voor het onderwijs, een docenten
kamer en een woning voor een con
cierge, die zou moeten worden aangesteld.
In antwoord op desubsidie-aanvraag
kwam van den Minister den eisch in dat
het Gymnasium zou worden gevestigd in
een gebouw dat uitsluitend daarvoor zou
dienen en voldoen moest aan de eischen
door de Wet gesteld.
In de eerste dagen van Januari 1889
werd het plan ruchtbaar om een nieuw
Gymnasium te vestigen ter plaatse waar
aan. de Oqsthaven de aan de stad toe-
tbehoorende Gasthuiskerk was gelegen. De
bedoeling was toen om ook de Btads-Li-
brye alsook het Oud-Archief, dat op de
zolders van het Stadhuis was geborgen
daarheen over te brengen in een achter
gedeelte van het gebouw, dat brandvrij
zou worden opgetrokken. Dat plan kreeg
vasten vorm. In de raadsvergadering van
22 Januari 1889 kwam het voorstel in van
B. en W. tot het bouwen van een Gym
nasium op het hier genoemde terrein. Dfe
voormalige Gasthuiskerk zou worden af
gebroken en op de vrijgekomen
zou oen gebouw worden gesticht, bevat
tend© de zeven vereischte schoollokalen,
een rectors- en oen docentenkamer en een
woning voor den concierge. De kosten
toen geraamd voor het gebouw
die van de woning van den
- en van het emeu-
dus een totaal be-
Het beduidend ver
schil tusschen dit bedrag en de som bij
de subsidie-aanvraag van de Regeering
genoemd, vond zijn oorzaak hierin dat
bij het voorstol van B. en W. niet ge
rekend was) op lokalen voor het onder
haar echtgenoot, die met alles den spot
dreef.
„Arme moeder I” prevelde Marcelle, tot
nadenken gekterad door het steeds toene
mend gevaar. „Had gij gelijk of onge
lijk In mijne plaats op dit uur, zoudt
gij niet beven, ook al werd het schip
aan, splinters geslagen. Uwe kinderen
zijn opgegroeid met de overtuiging dat
gij in ontwikkeling en waarde verre be-
noden hun vader stond... hun vader die
zoo welsprekend alles wisj weg te rede-
neeren, en het bestaan zoo vroolijk op
vatte. Wie van u beide had het bij het
rechte Ik weet het niet; maar als de
dood om o'ns heensfuipt, ik gevoel
thans wel, dan zou men altijd naar
hebben willen luisteren; verkrijgt
schijnbaar zoo eenvoudig leven eene groot
heid waarvan men zich nooit eene voor
stelling had gemaakt.?
Aan het Westelijk Front.
In het Fransch© avondcommuniquó van
31 Dec. wordt gezegd Een aanval van
Jen vijand, die na een hevig geweervuur
trachtte uit het Bois van Torges op den
linker-Maae<M^er te koiuen, werd onmid-
Jellijk afgeslagen. De door onze troepen
bij Steinbach genemen stellingen, zijn ge
handhaafd, waarbij wij voortgingen die
van den vijand aan te vallen. Van het
overige front geen enkel- bericht ontvan-
gon,^<d<^ verdiend vermeld te worden.
Het communiqué van 1 Jan. luidt: Do
vijand beschoot, zonder resultaat, St.
I
I M
h
w
llT
Pd
bruik zou kunnen wol
de lokalen, die de Rij
gerschool daarvoor bes-
In de raadsvergadteri^ v,an 12 Febr
d.a.v. kwam dit voorstel in behandeling
en vond het geen algeneene instemming.
Nadat in een geheime zitting door den
gemeentebouwraeester toelichtingen op de
teekeningen waren gegeven, werd na her
opening der vergadering besloten de be
handeling van het voorstel te verdagen.
In die geheime zitting bleek aan B. en W.
opdracht te zijn verleend om onderhande-
lingen te voeren tot aankoop van
bestaand huis, dat voor 'dat doel
mend geschikt zou zijn. Van deze
dracht kweten B. on
en zoo werd reeds in de volgende
gadering op 20 Febr. d.a.v. in besloten
zitting daarover rapport uitgebracht.
In deze zelfde vergadering werd, nadat
ze openbaar was geworden, reeds over
het Gymnasium beslist, doch in anderen
zin dan het voorstol van B. en W. be
oogde. Dopr den voorzitter, burgemeester
Mr. A. A. van Bergen Uzehdoorn, werd
mededeeling gedaan van eeri bij hem in-
gekomen schrijven van den heer G. J.
Steens Zijnen, luidende als Volgt
Gouda, 20 Febrpari J889.
Uit het Gemeenteraa^verslag zie ik,
dat door U de toestand der Gemeente,
een minder gunstige wordt gonèeind.
Daar ik echter het geheel met deft
Inspecteur van het onderwijs eens ben,
dat bij de daarstelling van een Gym
nasium, vooral met het oog op de toe
komst der stad, op geen duizend gul
den mo<et gezien wolken en ik
warm hart voor de stad Gouda
neem ik de vrijheid der Grtneente dat
pand tegen den gevraagden koopprijs,
f 21000 niet te boven gaande, ten
schenke aan te bieden.
Wellicht dat deze schenking U
staat stelt aan al de mogelijke eischen,
aan een goed Gymnasium gebeid, te
voldoen en ook ©enigszins aan de finan-
tieele bezwaren te gemoet komt.
Inmiddels verblijf ik met vriend
schappelijke hoogachting,
Uw Dienstwillige,
STEENS ZIJNEN.
De overdrachtskosten eveneens door
mij te dragen.
Dit prachtige aanbod van het perceed
Westhaven B 155, destijds bewoond door
Mej. B. M. van ,flbor, werd met applaus
begroet.
mede hij Marcello wilde vastbinden aan
een der vastgeschroefde banken die zich
op dek verhieven. De zee sloeg over de
verschansing heen en spoelde tot aan
hare voetenhet tooneel dat zij ztóh zoo
schilderachtig had voorgesteld, was zeer
zeker grootsch, maar onvergetelijk som
ber en de storm zoo ontzettend hevig dat
zij belette er van te genieten. Men moest
het hoofd buigen om adem te kunnen ha
len, en hot zilte water spatte zoo hoog,
dat het gelaat er door overdekt werd als
van tranen, dio de oogen deden branden.
„Op zij, alle donders t Geef acht I”
brulde’ eene stem.
Georges Renaud, die nog met Marcello
bezig was, begreep niet spoedig genoeg
dat de waarschuwing hem zelven gold.
Een hartverscheurende kreet van het jon
ge meisje deed hem opzien, maar het
was reeds te lakt; een hevige stortzee
roldo over alles heen en ofschoon hij
zich nog trachtte vast te grijpen aan het
touw, een duizeling deed hem ook dien
zwakken steun loslaten, en de golf die
zich weder met dezelfde snelheid terug
trok, sleurde hem mede, onder de oogen
van zijn kind, dat machteloos was hem
eenige hulp te bieden.
Toen de matroos, die het gevaar had
zien aankomen, op die plek toesnelde
was het te laat; de oceaan vertoonde
reeds niets meer van den ongelukkige
wat Maroelle betreft, zij was bewusteloos
op de bank neergezonken.
Op bevel van den aanstonds verwittig
den kapitein, maakte men bet koord los
nasium officieel werd geopend en dat Dr.
k A. van IJsendijk als Rector aan diein-
T- richting voor Hooger Onderwijs werd ge-
installeerd. Op dienzelfden datum zullen
j de heeren A. F. Cremer en Dr. R. K.
R Broekmeijer gedurende 25 jaren als leeraren
T aan het Gymnasium werkzaam zijn, ter
wijl de heer Mr. D. »N. Brouwer gedu
rende die zelfde reeks- ,van jaren als Cu*
j?at»r die inrichting heeft terzijde gestaan.
r‘ In verband met deze gedenkwaardige
leiten brengen wij hier een en ander in
herinnering uit de geschiedenis van de
tot standkoming van dit Gymnasium, waar
aan tal van mannen van wetenschappe-
lijken naam hun opleiding hebben ge
noten.
Gedurende eenige eeuwen heeft Gouda
Latijnsche school gehad. Uit oude
archiefstukken blijkt dat zulk een school
hier ter stede reeds voor 1573 heeft be-
staan. Dr. Keeper noemt het in
„Korte Schetsen uit de geschiedenis der
3 School”, verschenen in
^fioudsche Courant van 6
1890, zoo goed als zeker dat de beroem-
|de Petrus Nannius in 1521 Rector van do
concierge. In dezelfde vergadering werd
het Reglement voor het Gymnasium vast
gesteld, waarin o.a. op voorstel van Dr.
H. IJsael de Schepper een facultatieve
bepaling werd opgenomen, beoogend het
onderwijs te 8 uur te kunnen doen aan
vangen.
Door Curatoren van het Gymnasium
werd In Dec. 1889 uit 35 sollicitanten tot
pedel benoemd J. P. Delchambre, die deze
functie tot voor eenige maanden heeft
vervuld.
Op 4 Jan. 1890 is het Gynmasium
plechtig ingewijd. Burgemeester en Wet
houders, benevens de Gemeenteraad, het
College van Curatoren, de Rector etf de leer
aren waren met de leerlingen in het ge
bouw vereenigd, terwijl daar mede
genwodrdig waren de heer G. J. Steens-
fijnen, de Inspecteur voor de Gymnasia
Dr. Eggink, de oud-Rector Dr. D. Terp
stra en de Directeur der R. H. B. S.
Dr. W. Julius. Burgemeester Van Ber
gen IJfcendoorn droeg toen na een rede,
waarin hij de totstandkoming van het
Gymnasium fiaging, het gebouw over aan
do autoriteiten die met het toezicht op het
Hooger Onderwijs alhier zijn belast, aan
het College van Curatoren, aan den Rector
en de overige leeraren en sprak daarbij de
hoop uit dat, het Gymnasium zou mogen
bloeien en vele verlichte en bekwame bur
gers aan Gouda schenken.
Namens het College van Curatoren
word daarop door Mr. D. N. Brouwer
het woord gevobrd en Dr. van LJsendijk
als Rector geïnstalleerd met de woorden
dat aan het hoofd van het Gymnasium
staat een man, die met grond wordt ver
trouwd te zijn de rechte man op do
rechte plaats.
Dr. van IJsendijk viert thans wet hot
Gymnasium het zilveren jubileum en deze
jubilea zullen Maandag a.s. op ©enigszins
PRIJS DER ADVERTENTIÊN:
Van 1—5 gewone regels met bewysnummerf 0.55
Elke regel meer„0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
v© wecior van uei rro-gymnatsjum,
pr. D. Terpstra, achtte met het oog op*
,zijn hoogen leeftijd* en in verband met die
a.s. oprichting van een Gymnasium ion
tijd gekomen om ontslag uit zijn betrek
king te verzoeken. In de raadszitting’van’
21 Juni 1889 wenfen door den voorzitter
de verdiensten van Dr. Terpstra, die ge
durende 46 jaren in verschillende betrek
kingen bij het Hooger Onderwijs werk
zaam was geweest, op waardoerende wijze
gememoreerd, waarna hem onder
betuiging op de meest eervolle
ontslag werd verleend tpgen het
van den cursus.
Op 23 Juli volgde de benoeming van den
Rector van het Gymnasium. De keuze
daarvoor viel op Dr. J. H. Sldthouber,
te Gorinchem. Deze heeft echter zijn func
tie niet kunnen aanvaarden, daar
dijn 28en Sept, plqtseling overleed.
Een nieuwe Roctoksbenoeming moest ge
schieden. De voorAracht, daarvoor
Oct. 1889 bij den Raad ingekoïnen,
vatte de namen van Dr. A. van
dijk, conrector te Amersfoort en
Galand, conrector te Breda. Van
candidaten werd Dr. A. van IJsendijk op
1 Nov. 1889 benoemd.
Do Raad verleende op 29 Nov. 1889
aan B. en W. een crediet van f 2000 tot
inrichting der lokalen voor het Gymna-
en besloot tot aanstelling van een
Op verlangen van den Raad ^-erd door
B. en W. aan den heer G. J. Steens Zij
nen den dank van den Gemeenteraad
overgebracht. Ook gaf de Raad een an
der bewijs van erkentelijkheid voor deze
royale schenking door zich des avonds
en corps naar den heer Steens Zijnen te
begeven, teneinde hem als hulde een sere
nade aan te bieden van de muziek der
Goudsche schutterij. Bij die gelegenheid
werd door dien burgemeester opnieuw na
mens den Raad den schenker dank ge
bracht, terwijl ook de Rector van hef
Progymnasium, Dr, D. Terpstra, en de
leeraren bij den heer Steens Zijnen hun
opwachting maakten. Ook de burgerij van
Gouda liet zich bij dezê huldiging niet
onbetuigd. Terstond na de raadsvergade
ring ging de verheugeftde mededeeling'
van mond tot mond en algemeen werd
waardeeplng uitgesproken voor de
waardige daad van den medeburger.
Het raadsbesluit van 20 Febr. tot aan
vaarding van het genoemde perceel, ten
einde het te bestemmen voor een dyin-
nasium, werd door Gedeputeerde Staten
bekrachtigd, en daarvan werd in de ver--
gadering van den Raad van 26 Maart
d.a.v. door den voorzitter mededeeling ge-;
daan.
De
HOOFDSTUl
Hl i 1
Even diep bewogen a
der zijnen had getroffer
geling toe, en beloofde 1
te dragen. Geen der a
dames was in staat in
pijnlijke spanning, aan 1
ken als haar eigen doodsangst, en hij
wilde haar niet blootstellen aan de meer
of mindere kiesche vragen harer overig©
vrienden van een dag, zoodat hij alleen
met haar bleef.
Marcello lag op do canapé der kleine
kajuit uitgestrekt^en was nog altijd bui
ten kennis. Naast haar nederknielende
trok hij haar zachtkens naar zich to©
en liet het schoone hoofd over zijn arm
afhangen. Het bloed vloeide door die
houding aanstonds weder naar de herse
nen op.
„Waar ben ik Fn hoe komt het dat
gij bij mij zijt vroeg zij, hem onge
rust aanstarende, terwijl hij haar weder
op de sofa uitstrekte. „En al dat leven
om mij heen, en toch niemand dan gij
Wat is er gebearè
„Marcelle,” <-
delijdenden toon,
and maar een vriend... wi vriend die
wil troosten.”
„Weet gij, vader, dat ik op het oogen
blik gaarne even dom zou wezen als zij!”
De kunstschilder wierp haar een som
beren blik' toe, en een spotlach ver
wrong zijne lippen.
„Ik wil u niets verwijten, vader,”
sprak zij doodsbleek wordende, „maar juist
op een oogenals dit, leert men veel
inzien dat andersS onopgemerkt voorbij
werd gegaan. Ja if dit uur wenschte ik
te zijn als mijn móéder...”
Georges Renaud wild© haar antwoor
den maar op datzelfde oogenblik ontving
de mailboot zulk een schok dat zij elkan
der vol ontsteltenis) aanbliktep. De wind
loeide thans met de kracht van een or
kaan, en Marcelle greep de hand baars
vaders.
„Doe thans gelijk gij beloofd hebt
prevelde zij, „i^ bekommer mij niet meer
om het schouwspel, maar ik wil ten min
ste het oogenblik kennen waarop wij ten
grond© gaan.”
„Kom mede.”.
Zij hadden alle moeite zich voort
bewegen over het alingerenAe qchip. Geen»
van beiden sprak meer een woord. De
qchilder geloofde niet anders dan dat zij
werkelijk verloren waren, en dacht met
wood© aan het fortuin dat hij had kun
nen maken, dank zij zijne nieuwe con
tracten in Amerika. Hij kwam ziqh zelf
voor als een slachtoffer, als een werk
ezel die heel zijn leven in armoede voort
gezwoegd had, en juist op den voor
avond van zijn geluksdag zou bezwijken.
Na lang soekjn zag hij een touw waar-.
het genot zich
der
zelfs-
het haar
zou schenken volkomen rustig te blijven,
terwijl' alle andere vrouwen handenwrin
gend in de kajuit bijeen zouden schui
len. Een karakter als het hare zocht
gaarne de gelegenheid om zich boven de
menigte te heffen, de eenige wijze .waar
op zijn instinctmatig streven naar het
hooger© zich verraadt. Doch nu haar
wensch tot eeto schrikwekkende werkelijk
heid overging, begon zij onwillekeurig be
rouw te gevoelen over de stoutmoedig
heid van haar verlangen.
Indien zij eens waarlijk met de ande-
ren verloren ging
Bij het visioen der mogelijkheid was het.
haar gansche bestaan. Zij zag hare moe-
der waer, hare moeder die steeds zoo tee-
der en zoo vol zelfverloochening over hun
aller geluk had gewaakt, die aanstonds
haar bloed had willen prijsgeven om een
andere, ernstiger richting aan de opvoe-
fc ding harer kinderen te schenkenmaar
W daarin verhinderd was geworden door