IG
U’s;
I
K Alter
Zaterdag 5 Juni 1015.
No. 12798.
54e Jaargang.
EN
Telefoon Interc. 82.
Eerste Blad.
De vrtew en de oorlog.
T
iwater.
JSoventafr ij
RD-A-
Gracht 269:
iAG,
TE WAAB-
jen
neskleeding.
of gedeelten
dXALTSR
acht 209*
AAG.
XTï©'VL"ws- ©zx .^h.cL'venrtezx’tïelolei.cL tooi G-oxxeLs. ©zx Oxxxs’txolcozx.
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Uitgevers A. MklMJUtAH EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
FEUILLETON
Brieven uit de Hofstad.
Even hullen
1
Urf l«* o1 hel
deitadauhmi
(Wordt vervolgd.)
De
«te
anWZs.t Gouda.
„Weet
J
k
Tilburg.
WLOXJKJr.
Fonda.
rgoed.
IJfen ADBB8
OH nummer bestaat uit twee
Waden.
V<kil>
'op de
»k. Al-
„Ik
Wel
wij geregeld tijdig
ontvangen van
sn, vermakdijkhe-
n in onze agenda
man en de vrouw tegenover
en de ipeeniag verkondigd,
gen, althans oorlogen, zoo geweldig
verschrikkelijk ah
GIHIlSfl IE UIIRA\T.
PRUS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal .- f
Idem franco per post.
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
Abonnementen worden
Maht 31by onze Agenten
PR'lJS DER ADVÉRTENTIÈN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meerO.tO
Hy drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels t0.35 by vooruit
betaling elke regel meer 6 ets. Reclames f 0 25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
blik
f 0.50
0,66
0,45
0.46
0,56
86)
’„De jeugd is de tijd van alle hoop en
verwachting, niet dfo van vervulling
/maar haar aard brengt mee, niet aan te-
C IfHiratelling te denken. Eerst het latere
leven brengt den strijd, zoojtng, tot
'Wn, rtrij^enmooe, het matte hoofd buigt,
eq zich den vrede, heeft verworven. Naar
jarea b® ik nog niet aan het eind van
mijn levensbaan, wd echter aan erva-*
Lena was ontroerd.
Mevrouw nafr Lena’» hand in de hare,
trok haarnaar zich toe. t
„Spraak mij voortaan aan met „je",
L«a «q noemmij Freda f Willen wij,
die zulke trouwe vriendinnen geworden
tjfb. niet ah guster» met elkaar omgaan?
Ik heb gw«| oudep» meer, geen zusters
of broers, ge® verwanten, een enkele,
«m neef van mijn man uitgezonderd. Wij
vrrkeeren immers toch vrijwel in denzelL
den toestand, beentje I”.
In Lena’i oogen kwamen tranen. In
harteioAtelijke llrfde sloeg ze fhaar ar- I
men om den bah der jonge vrouw.
„Mijh Freda, Ik heb je zoo Hef...”
Daar kwam Adolf aantrippelen: zijn
leaur^n waren juist afgeioopen.
„Weet u, mami, wie daar h Mijn*
wisU Het leek wel bijna, of hrt hart
der jonge dame nirt meer vrij- was.
Mevrouw Van Auicyde moest lachen,
i en andere reden van Ixma’s gedrag
sohem den verwaanden jonkman ondrnk*
baar. Opzachtzinnige wijze gaf zij hem
te verstaan, hoe Uma over h®> dacht.
De ifchepprr zette groote oogen op.
Hij, de zoon van een vice-admiraal, zou
op *10 .onhcduidcM** butohottdrter een
blauwtje loepen Gewooolljk onmogelijk.
Hij glimlachte fijntjes, omdat hij de wam
reden turend» te kunnen vermoeden. De
zieke wilde haar nauwg.iette verpleegster
niet missen. Natuurlijk, zoo moert het
zijn. Als hij haar zelf waar sprak, dan
zou het antwoord wel andere luiden.
Teleurgesteld nam hij afscheid. Ah hij
haar nu treffen kon En zie, hrt nood
lot was hem gunstig. Zij kwam juist uih
den tuin.
Hij nam den hood af en 1-en» beun tl
woordde dezen groet, nwt het oog of)
hun verhouding, vriéndelijker dan .mmTA.
Dit lachje echter, dat medrtittm moret
uitdrukken, steeg «ton jong(< man naar
het hoofd. Hij waw er nu van overtuigd,
dat mevrouw Van Ameydo allo® uit
eigen gwnakzucht zijn plannen wilde ver
ijdelen. Vastbcfdoten trad hij op Ix-na
toe.
„Juffrouw”, zrt«te hij haastig „sta
n»|j toe fk heb haast...”
I/ma keek hem verwonderd aan. Wat
wikte hij Hij wist nu toch, hoe ze
over h«n dacht.
De Schepper* zocht roet zijn band
de vrouw en moeder vooral meehelpen.
Dit wil niet zeggen, dat zij daarom uit
het publieke leven geweerd moet worden
en afgehotuten van hrt mre-regreren. In-
t«g®<irel. Door haar deelname zal tij
ook zelf sterker zelfbewuster worden
en dus haar taak beter kunnen vervul
len. En ook haar rechtetreekschc invloed
zal zeker ten goede werken. Maar do
voorstelling, als zou haar stemrecht <m
haar deelname aan hrt staatkundig leven
een oorlog als de huidige voorkom® heb
ben, lijkt mij niet wrt houdluuu.
K.
,Ons Genoegen”, 8
het MuMek korps
i. Seherptteh utter
‘•at
-tandf-comnritóie Ar-
halve gcst«Md was op het plan van «ten
Jdinteier, zal ook niet hals over kop te
werk gaan.
Te verwachte valt «hia dat het aan-
gevoelilmt voorstel va» <h-u Minister ter
Itriffte van «te «wuwlghrld zal wortten ge-
deponeer**, juist ter ptaatee dus waarheen
de oppoellie het gaarne wenschte gewon
den te aten. Het llaagwrtie Hoech tebe-
Mohermd gebleven t«,gen de vandulistlMdte
hand.
Dat trouwens broed* wegen ook
geen voldoen«te ruimte kunn«m bic
Idoek ons jJ. Zondag,
liosch, juist aan hut gedeelte van
l.cidsehi-n straatweg, dat hei bre
zwom een auto in «te stool. Men
de dat «te ohauffeitr in de auto
dwd en het Iwwturon aan «n-n vr
o ver gelat en. die ni«< al te heat
hoogte bleek van hH auto-mechanl
thans in plaats van op den hrenten weg
kwam hM vehikd to «te moditendoot te-
recht Aan Mangslelllng bij bet uitba-
len ontbrak het nW. Hot verkw word
er Z4*er tedenmH-rd, totdat ongeveer teg«w
hel Hmte van de „vtoicherij” er drie
Agenten van politie aankwamen, walniet
bijzonder- actief mag herten.
Hot gemeentebestuur van don Haag on-
ilervlmtt op Ih>< oogtmldlk nog al vod
overlast van <te Imwonera. dte uit hun
hubsm moeten trikken omdat dtom In ver-
l>and met den aanleg van hrstste var-
ke<-r»«wogen in «te binownatad, gedoopt
zullen worden. De Iteond^^/dle hun de
weinig prettige Itoodsahap Jfwaro aanarg
gen, word op weinig vriawtelijka onthaald
te autwooratm. n« -n hei had maar wHwtg gmehMd of <te
d« hu rijn plw .a™," h.w« uil ta»
chique wijk haditen op «ten armen ke
rel hun wowte gekoeld,
De aanleg van «teac atraat zal Mn «ter
Htncrigste gedeelten va» tte stad gedeel
telijk doen verdwijnen, grtkHdUdijk zoo
dicht bij «teti openbaren weg hrengen, tel
do bewoners wol genoodzaakt zullen zijn
hun heil In dn vluolit te zoeken. Al» wij
alleen maar mMvteoten, dat «te towangen
tot dit buurtje avonds iml soldaten-
wai’hton worden afgezot om «te ndlltaltvm
te verhinderen er hoon te gaan, dan is
h«*t wel overbodig nador tf vcrteltep van
welke samcnwlelilng «te geachte bewoners
zijn.
Hot I» oen (ter weinige g^^te gevol
gen van dk*n huldigen crlals-foestand dat
Hijk en Gwncente meer »pood maken m«-t
het ultvoernn van veMbhlltetkte groote
werken, dte eerlang a»n\«te orde xomten
kotnen. Op dte wijze wordt hot werk
aan dm winkel gehouden en wordt «te
teak verlicht van hen, dié trachten de
gevolgen van «te werk loosheid te heatri>
«ten. letter ohgidukj»’ hooft nog wd «*en
gelukkigen kant, want waarlijk wij ha**
ten «bui hkmmI wid «*11» opgegeven. dat
ooit dn aanlog van «texitt nieuwen ver-
kiwrHWcg i«4» verder zon komrn dan op
papier.
Ilnkt*rzljd« van £ijn fantantevi**, alsof hij
die hand op zijn hart wilde logg'm.
„Juffrouw, tl zult alreeds vermoeden,
wat in mijn hart omgaat. Ik heb u lief.
Wordt mijn lief, kteln vrouwtj»».”
Toen Umn hom verwonderd aankeek,
herhaafde hij zij» aanzoek. „U hebt een
dicpctK Indruk op mij gemaakt, Ik bied
u hart on hand. O, stem toe, liefste, en
wordt do mijne.”
„Nt^ni”, riep Ixma kort. Verbaaad
slaardu hij haar aan, doch toen zij zijn
ontsteltenis Isjmerkte, voegde zij er vrl«m-
dclijk aan tor „Wij pawsm zoo slecht
bij elkaar, uiljnhw «te Schepper."
Nn meende de volontair te Imgrljpcti.
..Ltefde kent ge«fb ondernchnid van
slihd.” antwoordde hij vol vuur, „en al
sta ik op den maatechappdijken ladder
oen wdnfg hooger dan u ik wikte
w<4 een» zien, wio het zou wagen mijn
vrouw taar afkomst voor de vohteti
werpen."
Ixma’s oogen fonkelden van toorn.
„U Jx-grijpt mij verkeerd", antwoordkte
zij haa*ig. „Ik bedoelde, dat onzt» karak
ters zoo slecht hij elkander passen, want
ik hecht aan geestelijke overeenqtrwmning,
meer dan aan stand. Ik betreur het, zoo
duidelijk te moeten worden; maar daar
it 'toljn bedoeling niet scheen te begrij
pen, mown ik mij wd duidelijker uit-
drukken."
koun. dat ze «Mt zoo zijn gaan zien
doet er op 'l oogenblik minder toe. Maar
een feit Is het. dat, wanneer de oorlog,
en vooral oen oorlog als deze, eenmaal
ontk«*t<*nd te, dat gevaar werkelijk be-’
I staat. Willen ze dus dit gevaar afwen
den, dan zijn ze genoodzaakt «ten oor
log door te zetten. algemeen ver
zet zou echter de krachtige doorzetting
telemiwrai «*n du» voor het nationale le
ven, de nationale eer of de nationale be
langen ernstig gevaar oplever®. En
daarom laten/ze, hoowel van den oorlog
afkwrig, dit verzet absoluut achterwege.
De vrouw nu staal door de passieve
rol, die zij in het publieke en «taalkun
dige leven speelt, tegenover de zaak der
nationalitcdl ander» dan de man. Haar
erzet heeft geen of weinig invloed op
denr verderen gang van zaken. Zij weet,
dat dit den oorlog niet zal IxUindigen en
dus het gevaar voor het nationale leven
niet oproopen. Zij gevoelt zich niet de
verantwoordelijke en dus vrijer in haar
kritiek en haar verte. Zonder gevaar
voor het nationale leven rechtstreeks te
duchten, kan zij haar theoretische afkeer,
dl«* zij met |ten man gemeen heeftin
woorden en zoo noodtg in daden van ver
zet uiten. De eischen der praktijk dwin
gen haar niet zoo rechtstreek» tot tran-
sigeeren. En wanneer '«ij werkzaam deel
nam aan liet «taalkundig lev®, zou het
dus het verzet, zooal» zich dat nu op
hrt Internationaal Vrouwencongres krach
tiger ulteprak dan het bij de mannen het
geval te, vanzelf moeten binken tot eet^
theoretisch protest. z
Het te zeker waar, dat haar invloed
op d»‘ w««reldgclM'tirteniwHm en op hot
staatkundig loten der volkeren misschion
veelal de oorlogen zou kunnen voorko
men. Maar dit kan evengoed van den
invloed van den man gezegd worden
omdat ongetwijfeld de vermeerdering van
«ien volksinvloed jop hel diplomati<-ke le
ven d«w.e goede uitw«»rking hebben zou.
De speciale invloed der vrouw lipKmij
echter ergens anders geldend te maam
en wel door haar werkzaamheid
vrouw «ti moeder. Het nationale loven
moet veranderen, dat wif zeggen uit «lat
l«,v® moeien de ufomén«*B van. Iiaat en
afgun* en jaloezie gW)tnn<n worden. Dn»
nationaal bewustzijn mort zuiverder wor
den (‘n den scherpen kant verliezen, din
tegen anderen gekoerd is. En daartoe kan
fei
moeite ongedwongen te schijnim hij
«leed, alsof <iij op zijn morgen wandeling
door do velden en landen van k Heuvel-
helm In de buurt van Eikenrode was
gekomen, en .hot voor zljtt plicht hield
to vragen, hoo haar de dag van Iflbte-
ren was liokotnon. N
„Ik hoef u haam niet te vragen of u
geen nadeolige gevolgen heeft ondervon
den van het partijtje van gisteren, zoo
flink ziet u er uit.”
Mevrouw Van Aineyde lachte flauw.
„Flink" in dm zin van dn „knappen"
de Hcheppër had zij ef wei nooit uitgo-
zien.
„Vreugde en pteizier hrtdxm altijd een
goede, uitwerking op mij”, merkte zij op.
/Dat is een HgenaanMgheid van mijn
toesland. Alleen droevige gete-urtenisren
hobben een schadelijk® invloed."
De volontair maakte «■wiige vteiCTnfe
opmerkingen, zooal» van „bloemen di«»
zonneschijn noodig hebben” en dergellj-
ke. In Jkilte hield- hij mevrouw Van
Amcyde voor oene van «Me genotzuchtige
dame*, die altijd gezond zijn, wanneer er
een f«v*Wl te vier® te. Hij was zeer be
spraakt rdezen morgen. Onder meer ver
lek*» hij, dat hij een» om wou zten naai*
een eigen landgoed, daar hij er genoeg
van had, zich ala volontair naar een»
ander wil te aohikkaa. Dan wilde hij na
tuurlijk trouw®. Zoo kwam hij laag» om
wegen nader tot zijn dort. A
MeVrouw hoorde hem stil aan. Einde
lijk kwam de volontair met de vraag of
zij de oorzaak van Lena’s kotArtd ook
Iet» anders te het echter, of de vrouw
zich niet over t algemeen in theorie te
gen den oorlog uitepreekt. Dit mag n*en
waareobijnlijk wel aannemen. Maar het
bewijst volstrekt niet, «*»t de vrouw zich
tegenover het verschijnsel van «hm oor
log geheel anA’re verhou«ft dan de man.
Men kan toch zeggen, dat verreweg
meerderheid der uien»ch«n, wanneer zij
hoofd voor hoofd daarnaar zouden gv-
vrangd worden, zi«d» in abstracts legen
den oorlog zou verklaren. F.r zijn er
maar heel weinigen zeker, die den oqr-
log wenschrtijc achten. Er zijn er onge
twijfeld meerdere, die hem noodzakelijk
een nu eenmaal niet af te wewKm kwaad
achten. Maar verreweg1 de meerderheid is
inrin wen-
hrt
zijn
leer <*»r
staan dus
geUJk-
i wor*jn,
de oorlog-
CCLXX.
Minister ixdy heeft eindelijk hel Ant
woord ing«'zou*Ti op hrt wetsontwerp dat
zooveel opzten heeft gebaard in verhand
met «iaarin vervatte plann«m ten aan
zien van het Haagsche Bosch. Men her
innert zich hoe het plan was, in de gan
ache lengte van het Bosch een breadra
verkeersweg aan te lrgg«»n. die hrt in
twee mimlle strook® zou «Jortcn. Tegen
dal snode, vandalistische plan kwa» van
alk» zijd® verzd liet merk waardige ge
val deed zich voor dat in de af«*»eling«n
van de Tweed* Kamer geen der leden
zich met het voorguat«»lde plan kon ver-
eenlgvn. Mrt «mig» belangstelling werd
tegemoet gvzien wal MlnAirtcr daarop
had te antwoorden. Hrt valt |a l>efrij-
hij1 teven» zou tracht® er artf zonder te
veel kleerscheuren af te k«xn®.
In dwgelijke gevallen Is er een uitste
kend middel dat de Minister ook thans
w«*r mrt virtuositeit toepost Mm schuilt
de'berilMlng op de lange baan. Fr zijn
duizendren-éên bijzonderhe*-n aan te voe
ren, die |>U n*drr inzl® ren na
der overleg en ren nauwkeurig onder*
zoek vereiscluTi «Ti l»rt is hrel getnakkt
lijk daarmede «te aandacht al te icideti ««n
voor hrt oogrnhlik «te zaak waarom hrt
gaat ter zijde te stelten. De oppositie kan
<ian gaan zwijgen zij heeft haar doel
bereikt en zij kan rurtig afwacht® wat
«te nwultat® tullen zijn van «tot nadere
overteg, «Mt nauwgezette onderzoek. «*U
zoolang stependi» kan worden gehoutten
,1. hrt dn Mlnlrt-r In «U»
pm< Ju».*
UW dulMIJk In hrt nirt. wnl Ml
nlrt.r nu *11. 'H> "»k nlrtnoo-
dig Jnlrt rt» ruli-h r.. tU»k4.4ijklH-UI
hrelt hl) «rtwhlkw Krt><rtihrt.l rtu
zii*h voor «te oppotdtte te «tokken. M«*t «te
gsrorente «n mrt hrt ataatshoschlwlteer zal
onderhambdd wordi-n Nu, dal laatste b»-
hoorl wat sneDn-id va» habdeten aan*
gaat tot «te categorie van «te slakken en
kreeften. En de gemeente, «Me alle» I"1-
heer de Schepper van Heuvelheliu. Hij is
te vort gekomen on hij vraagt of hij
een paar minuten kan spreken."
Op mevrouw'» wangen kwant een licht
blosje.
„Ga jij maar in den tuin, mijn jongen,
en pluk mij wat aardbeien. Tante Ixma
zal je dadelijk fcojwn helpw."
Toen hij gdiowzaaui heen was gegaan,
wend** mevrouw zich tot Lena
meen te raden waarom hij komt.
Lena, wat moet ik hem antwoorden
Zij lachte gedwongen.
„Het komt mijnheer de Schepper niet
in de gedtechte, ernstig aanzoek te doen
voor een zoo onlteduidvnd meisje al» ik
ben,” zei ze half lachend, half verlegen.
„Als hrt echtre toch een» zoo wa»
vroeg mevrouw in «panning. „Trots zijn
kleine eigenaardighetten I» de volontair
een goedaardig menuch, die aan de zijde
van een veTsMndigp vrouw miiwchi® tot
rust, zou komen. Bovepdlm heeft hij een
goede positie in de' maatschappij.”
Lena brak in tranen uit. „Wil je me
wber kwijt zijn, zuster Freda snikte
zij en ze kuste" haar op voorhooft!
wangen. „Je hebt mij nu een plaatsje in
je hart gegeven, en daarvan zie ik niet
vrijwillig at - om pen mijnheer «te
Schepper zeker niet."
De deur dJ- zijkamer kaarste. EnV®a
spoedde zich den tuin in.
De volontair trad grorteqd binnen. Op*
tnerkzaam keek hij rond en toen hij
geen derde kon ontdekken, ademde hij
merkbaar vrijer. De jongeman" «teedalte
zeker van meening, «lat hij evwimir.
Kcbelijk al» noodzak«*lijk is ei dat
mogelijk en zeer wenachelijk liitort
'hem voor goed uit de gedachymeft
menachbeid te bannon. Hierin
waarschijnlijk man en vrouw
Hrt mort echter toegBgpve l
dat er vrouwen zijn, ook Inl i
voerende landen, «Me deze theoretische af
keer in eeu moer datówerkelijk veTtot
ook legen dezen oorlog trachten otii te
zetten dat haar aantal grooter is dan
dal der mannen. Maar, naar hrt mij
voorkomt, mort dit min«*-r geweten wor
den aan «ie «Mepere en bewustere afkeer
X»n de vrouw tegen den oorlog, al is die
mièpchien bij sommige aanwezig, en nog
minder aan «te volstrekte oonseqiumtio
van haar voelen en denk®, aan haar
taaier vasthouden aan hrt ideaal, maar
hoofdzakelijk aan haar positie in «te we
reld, die haar de weoidt» veroorlooft
meer dan den mpn, in een hfeUete we
reld en minder in «te realiteit te leven.
Wanneer we aannetnen, dat de n»XMito
iiMMiHcte-n in theorie tegen ren oorlog zijn
en tooh geval van een oorlog als
deze zich tegen dien oorlog niet alleen
verzetten n«aar hetn zelfs, ondanks
veel opofferingen, willen dóórzetten, dan
Is hrt «Kildelijk dat in hen gevoelen» en
gedachten aanw«?zig aijn, die zich ster
ker «toen gelden dan hun vrettelieventl-
held. Die gedachten en gevoel®» nu, die
de menschee zich niet altijd klaar Ih>
wurt zijn, worstelen in; het nationaal ta-
stinct, dat werkt ate het Instinct van za|f*
behoud bij het Individu. De menachrtyflen
hun nationaal lev® bedreigd: en willen
dit dreigende gevaar afwreen. Hoe het
f 1 25
1.50
f.50
1.90
dagelijks aangenomen 'aan ons Bureau:
ten, oen Boekhandel en de Postkantoren.
Op hrt Internationaal Vrouwencongree,
dat renigen tijd geleden in «hm Haag ge-
homte^ werd, ia gelijk te verwachten
waa, van «te zijde der daar, uil verschil-
l.-nde, ook nirt oorlogvoerende landen,
Haamg*komen vrouy en een krachtig pro
test trtrn «ten huidig® «dk® oorlog
ultgreprok®. Maar daarnaart is ook mrt
biamtoiT® nadrnk «te aandacht geves
tigd op hrt verschil in houding^Aan den
«Mm oorlog
dal oorto-
en
tegenwoordige, nirt
■ouden plaat» hebben, wanneer de vrou
wen medeaeggfngschap zouden brtibcn in
de publieke aaak hrt laodabertuur. En
deze uitspraken dringen er ala vanzelf
toe, <te houding der vrouw in dezen oor
log en tegenover den oorlog in ’t alge-
mren nader te bezien.
Hrt kan moeilijk worth» volgehouden,
dat de vrouw tegenover deaen oorlog,
ook de Franache, de Duitoche, de En»
gelache vrouw, zich geheel andere ver
houdt dan de mandht de vrouwen zich
daartegen to^TWgemren heftiger in
veel grootere iwtVrtterhrtd zouden verzrt-
I® dan de mannenl
Ook van (h*'Ssronw® in do oorlogvoe
rende tanden zijn, voor zoover is na te
gaan, de meoate sterk patriottisch be
reid nirt alleen, maar begwrig ook
strijd tot hrt uiterste te. zien uitg«?rtre<ten.
De geestdrift, die zich vaak bij de vrou-
wen nog spontaner en dring®der open
haart dan bij doz mann® en haar opof- nirt
feringsgozindheld, spreken dat als mrt
zooveel woorden uit. Evenmin als de
mann®, 4will«m zij van vrede hoor®
van krachtdadig verzet tegen hrt
dóórzetten van den oorlog Is^ in geen en
kel land ook maar iets merkbaar. Dat
dus de vrouw zich tegen dezen oorlog
krachtiger keert dan «te maf), dat wan
ne® hrt van haar afhing déw- oorlog oAf
middellijk iM-rtndlgd1 zou wortten, blijkt
uit de feit® niet.