s
mdingen.
min
.Q
I
I
vlarij ewchle het 0 rS
‘n liekl. drie dageo
g in een rijkswerk,
tijd van drie jaaren
3 dagen hechtenis
i rijkswerkinrichting
’én jaar.
I
No. 12804.
behalve Zon
en
Eerste Blad.
Waakzaamheid.
PEN
FEUILLETON
-
£even»9trgó.
t£
i Oorsprong
land
XTïe\x-ws- ezx -^.d.’^reartena.ti.eTolsud. voor G-oulcLsl ezx OascxstxeHaEexx.
Verschijnt dagelijks
N ZOON,
kt 31, Gouda.
ter stuk -
Brieven uit de Hofstad;
Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
Telefoon Interc. 82. Uitgever» A. BRINKMAN EN ZOON.
Tuinbouw.
STATEN GENERAAL.
54e Jaargang.
i
li
gen.
vonk
V u u r e n.
te-
vol
kinder-
dat
aan
koffie en dan breng ik
an A Zn., Gouda-
zee-
nu een-
ge.
anti-t
Lamer van Koop-
cen te Gouda,
verzending van
aar het
mijn
de
part
ook
i her-
beken-
zijn
werd
beklaagden L.
op 4 Mei te Wa<k
Dit nummer beetaat uit twee
bladen.
een uitbarsting
ot
commandeerde de
lang en c^eeker/
meer oorlogen uit
van opgewonden personen
GOIIMIIE COURANT
Hierna komt
quaestie,
zon
ten kwam plotseling die
I n moet de overheid trachten het ieder
een n>aar den zin te maken, ja, dan schiet
er ten slotte niet» over, wat ook weer
niemand wil.
Regeeren is oen moeilijke zaak 1
hagfnaaR.
liet algemeen niet Veel willen weten. On
danks elke censuur blijft er steeds iets
bestaan, dat deze of gene verkeerd! acht
en het is onaangenaam en verderfelijk
wanneer d»t verkeerde het goedkeuring»-
CCLXXI.
vermakelijk incident heeft
len Juni voorgedaan mot
van de Hollandsche Spoor,
J en nogal
zich op den
de stoomtram
die van het station in den Haag naar
Scheveningen rijdt. De directie had het
tarief gewijzigd1, doch vergeten daarvan
kennis te geven aan het publiek. Sch ijn -
baar is dit zoo erg niet, maar in wer
kelijkheid leidde het tot grappige en voor
anderen weer minder aangename gevol
gen. Erbestonden n.l. tien rittenkaartjee
en dbze werden met ingang van 1 Juni
ingetrokken en door andere vervangen.
Nu schijnt het geval zich weemalen te
hebben voorgedaan, dat werklieden, die
dagelijks van deze tram gebruik maken,
door middel van deae kaartjes, wel zoo’n
kaartje, dlat niet geldig meer was, bij
zich hadden, doch daarnevens geen vol
doende geld om zich aanstonds een nieuw
aan te schaffen. Dat dit in de «train tot
relletjes aanleiding gaf, valt te begrij
pen. Men zegt dat er zijn geweest, die
na reeds een eind gereden te heblien, de
tram moesten verlaten en toen wachten
wekelijksche boter-
D te houden, 70pCt.
lenten te mogen uit
voldoende boter in
PRIJS DER ADV ERTENTIËN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer Jv 0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 by vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
te betreuren dat ver-
herhaaldelijk door
lureau aan boter ge-
e kennisgeving bij
hen bestelde en ook
*r, plotseling weige-
lemen en de schade
aten. -
nover dezen Regee-
bij dergelijke perso-
en het Rijks Cen-
o. v. hen voor hel
den wel te nemen.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaalI 125
idem franco per post. 1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad .1.50
Idem franco per post,1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel dn de Postkantoren.
stc plaats pro-dit of pro-dat
ten wij in do eerste plaats ware,
rechte, verstandige en bedachtzame Hoh
landers zijn.
Maar waarom zouden wij de moe i lijk -
terwijl hij de wond® met bevende vin
gers trachtte te sluiten. Adolf, doet het
pijn Hij wist niet meer, wat hij zei,
hij was zinneloos van schrik. Adolf
antwoordt toch.”
Adolf bleef pwijgen. Om zijn lippen tril
de hot, de wijd geopende oogen keken
hem verlangend aan, hij wilde spreken
hij kon niet meer. Glimlachen kon hij
nog, en met een laatsten glimlach op zijn
lief gelaat ontvlood zijn reine
ziel.
De oude man wist niet meer, wat er
om hem heen gebeurde. Hij had zich op
den grond geworpen en den stervenden
knaap in zijn armen gesloten. De eenft
hand had hij op de wonde geperst. Het
bloed stroomde niet meer Adolf was
dood'.
De oude huilde als een wild dier. Met
zijn bevende handen betastte hij het teere
lichaampje. Het werd koud en stijf, zijn
Adolf was dood1.
Het koude zweet stond hem op het
voorhoofd. Zijn gerimpeld1 gelaat vertrok
zich in namelooze smart. Steeds vaster
drukte hij den dooden knaap
hart, maar al kouder eh kouder
hot arme slachtoffer.
Langzaam was de zon aan den. hori-
ondergi’gaan. Fn ginds in het Oos-
maan
Mevrouw liet hem met een mengeling
van trots en bezorgdheid gaan.
„Vooral voorzichtig llnoor, „Adblf”
spoorde zij hen» aan, toen zij hem goe
den dag kuste. Bijna weemoedig keek zij
hem na. Nu werd het ernst met *t mant
lielijk worden, het was haar alsof zjj mf
Van zijn kindschheid afscheid moest ne»
ménr
Lena geleidde hen tot aan do deur.
„Voei' geluk 1” riep' zij hen vroolijk na.
De knaap keerde zich nog eenmaal om
en riep: „Ik schiet geen dieren I”
De baron bromde„Voor mijn
vandaag nog niet, maar dat komt
gauw 1”
Achter in den tuin van het kasteel Hal
steren was een groote schijf opgesteld.
Hiervoor hielden beiden stand. De baron
toonde Adölf, hoe hij zijn geweer moest
vasthouden, leerde hem de verschillend*
handgrepen bij het laden en liet hem aan-,
leggen. Vervolgens legde hij zelf aan
liet den knaap aandachtig toezien en
schoot.
Adölf snelde weg en jubelde luid, toen
hij den kogel in de schijf vond. „Juist
in het midden,” juichte hij. Het schieten
vermaakte hem nu werkelijk.
„Nu is het jou beurt, mijn jongen.”
De kleine buks was niet zwaar; op
gewonden en wei wat onvoorzichtig ging
de knaap er mee om. De oude hield1 ech
ter een waakzaam oog op hem, geen en
kele beweging ontging zijn scherpen blik.
„Leg aan”, commandeerde de baron.
Adolf mikte lang en onzeker/ eindelijk
blijft en dat de waar-
*t K.G. boter juist
rschil tusöchen den
an Landbouw vaat-
ngros-prijs voor de
prijs die in het bui-
bedongen.
gel kan de hinnen-
h thans zelf behoor-
ien tegen een prijs
vximtnn-engrosprijs en
het Rijks Centraal
n, van boter veel
op de volgende en daarmede weer een
eindje gratis verder kwamen. Hei is een
onhandigheidje geweest van de directie
om te vergeten dat het publiek tocïi waar
lijk wed mocht worden ingelicht, te meer,
waar deze verandering voor een gedeelte
van het traject een verhooging in prijs
beteekende.
Toch is het tarief een groote verbete
ring omdat het nu uniform is. Van het'
station den Haag naar het strand in Sche-
voningen kost het vervoer thans slechts
vijf cents. Goedkooper kan het toch
waarlijk niet. Dat de tram nu weer goe
de zaken maakt, ligt voor de hand. Ja-,
ren lang is het treurig geweest on het
is wel bar dot do directie van de H. S.,
M. zodVeel jaar noodig had) om haar-
eigen voordeel in te zien. Wanneer deze
verlaging töt gevolg mocht hebben, «Hat
do Haagsche trant nu bok eieren voor,
haar geld gaat kiezen, zou het een dubbel
succes zijn. Helaas valt dit nog niet te
wachten. Vroeger heelt deze tram de tij
den gekend dat zij met vijf lange wa
gen» reed,’ waarin en waarop de passa
giers gepakt zaten en stonden. Langza
merhand ging dit achteruit omdat d®ta-;
rfeveii veel te hoog waren, doeh nnein
deiijk zal de oude goedp tijd weerkee-»
ren. Zondag 4.I. zagod Wij weer trams
die aan dien tijd deden denken. Voorde;
drukte op Scheveoingen is deefê wijzi
ging van voéd belang; vooral van den af-
voer van bezoekers in het late avond-
I uur. De Haagsche tram belemmert het
vorkoor mot Schoveningen voortdurend en -
dit vooial mo«Mi de gemeente aanleiding d» reden waarom- wij censuur In
zijn, om niets na to laten, ten eind®.:de
tram-direetie te nekken. Aan gelegenhe
den daarvoor heeft het niet ontbroken.
'Door de gemeenteraad Is-thanseen ver-1
ordening goedgekeurd, die de vrijheid van
dé bloscoop-tlieators ^enigermate aan ban- merk van de overheid draagt,
den legt. De bedoeling is geweest del1 ‘a
kinderen te houden uit die voorstellingen
waar de films niet altijd geschikt voor
hen zijn. Men is daarbij echter van het,
denkbeeld uitgegaan, dat in het algemeen,
een censuur uit den booze is je achten.'
Slechts dan wanneer het belang van het
kind dit vordert, moet de overheid in
grijpen, doch zij moet dan ook niet vor
der gaan. Om dit «foei te bereiken en dan
toch niet tot een censuur van alle voor
stellingen te komen, heeft men aan alle
kinderen benedenzestien jaar het bezoek
aan bioscoop-voor stellingen verboden, lie-'
halve aan die welke speciaal voor kinde
ren gearrangeerd worden. Fn dc films,
die, op deze voorstellingen worden afge-i
draaid, moeten zijn goedgekeurd door een
speciale commissie.
Wij zijn persoonlijk geen bewonderaar
van een oensuur-stelsel, doch wij erken-,
nen dat hot systeem dat in deze verorde
ning is gevolgd, het luwte is. t)e cen
suur heeft hier niet het karakter van in
grijpen in de vrijheid1 «ter menschon, doch
wel van bescherming van hen, die niet
11
Wio sinds het uitbreken van «ien krijg
de hopding der pers heeft nagegaan
weet, .dat zij met een enkele uitzondering,
er naar gestreefd heeft, de neutraliteit te»
lietraokten- Een enkel orgaan als de
Standaard w-* en in navolging daarvan
wat kfaine Kuy per orgaantjes hebben
zich pro-Duiteeh uitgelaten; De Telegraaf
daartegenover heeft voortdurend een anti-j
Diiiteche propaganda gevoerd en nie^
genoeg kan de houding van dat ftad
worden veroordeeld. Gelukkig is het bij
die enkele uitzonderingen, gebleven en
heeft de Nedterlandsche pers uitnemend' be
grepen, dat zij door strikte neutraliteit
de -regeering hét best in haar moeilijk®
taak steunden. In de laatste dagen valt
alweer in de Telegraaf een drij^
Vên Waar te nemen, waartegen ten krach
tigste moet worden opgekomen. De N;
R, (R. .zoowel als het V ,01 k hebben dit
dan ook reeds in uitnemende artikelen
gedaan. De Telegraaf is voortdurend te^
gen Duitschland aan hét sarren en ste<
ken. De toon die in de .tijdelijke orga
nen van de Belgische refugie’s wordt aan
geslagen, kan niet feller en misplaatste#
zijn dan van het Amsterdamsche orgaan.
Nu kan men die Belgische blaadjes nog
stilzwijgend voorbij gaan. Het is begrij
pelijk, dat zij zich in bitterheid uiten na
hetgeen Duitschland hun land heeft aan
gedaan. Men zou intusschen kunnen vra
gen, of de gastvrijheid op Nederlandschen
bodem genoten, niet ‘moest nopen tot een
andere houding. Ook van deze Belgen
had men mogen verwachten, dat zij lie-
grijpen zich op neutralen bodem in Vei
ligheid te hebben gesteld en dat het neu-
traie, kleine land1, dat hun op onover
troffen wijze gastvrijheid bood, reed® ge
noeg moeilijkheden heeft te o ver winnen
om aan de refugie’s te vragen, dat zij
meer dan tot dusverre toon en' die moei
lijkheden te beseffen.
Voor een blad als de. Telegraaf is in»
tiiAsohen geen enkele verontschuldiging te
pleiten. Willens en wetens drijft dit blad
Hot V ader 1 an d zegt het
komen juist
„Fr breken meer oorlogen uit door
dad®n van opgewonden personendun
door den welberaden wil der verstandi-
Uit onJ>ehoorlijke handelingen te
genover onderdanen van een anderen
staat, uil eenzijdige publicaties in de bla
den, uit incidenten en relletjes, kan een
spanning ontstaan, die onverwacht, als de
in het krult, tot
leidt, die dan dOOr geen wroeging
spijt meer te verhinderen is.
Om ons tegen dit gevaar te liehoeden,
moeten d® ernstagen onder ons volk ge
waarschuwd worden tegen het kwaad, d'at
van een dergelijke propaganda uitgaat.
Zelfs geheel afgezien van den oorlogst
toestand is dat gestook zoo bedenkelijk
Voor de toekomst van ons vaderland.
Hoe n.l. ook de oorlog uitvalle, men
kan zich onmogelijk een toestand denken
waarbij Duitschland niet onze Oootelljke
nabuur zal blijven, en nog minder een
toekomst, waarbij het Duitsche volk op
economisch, op industrieel-, op handels»
gebied voor Nederland' niet meer zal
tellen.
Het lot heeft aan hot „handvol
wier”, waar Bilderdijk vap, zong,
maal een plaats gegeven, die niet van de
gemakkelijkste is.
„Laten wij die plaats verdedigen
gen alle vreemd® insluipsels, tegen alle
vreemde invkMbdvni, tegen alle
van vreemde overheersching.
(gdvw
ÏAtcn wij
ons zelf zijn. Laten wij niet in «te eer-
wezen. La-
op-
in staat geacht moeten worden te kun
nen beoordeelen wat al dan niet goed
voor hen Is.
Een andere zaak is het of in d® prak
tijk n u wel zooveel heil is te verwach
ten van een dergdijkc censuur. De tas
die de keurings-commissie krijgt, is moei-
lijk ondankbaar conflicten blijven hij
dèrgHijke gevallen meestal niet dit en
het is dan uiterst moeilijk eenerzijds het
commercieele belang van den exploitant
niet te zeer te fnuiken, anderzijds vast te
houden aan het eigenlijke doel. Ervaring
is er op dit gehied' nog niet veel opge
daan, al is uit soortgelijke gevallen wel
bekend tot welk een complicaties d® kwes
tie aanleiding kan geven.
Gelukkig is do raad niet op een an
der denkbeeld ingegaan, dat door eenige
raadsleden in een voorstel was be
lichaamd. Zij wilden de ouders gelegen
heid laten hun kinderen mede te nemen
naar bloscoop-voorstellingen, doch alleen
naar die welke zich zelf vrijwillig onder
toezicht van de keuringscommissie zou
den gesteld hebben. De fout in dit stel
sel schuilt hierin dat de contróie een con-
currentie-middel zou kunnen worden. En
het is uit «km hooze te achten.
Andere steden kunnen nu een voor
beeld nemen aan hetgeen den Haag op
dit gtbied deedt Zij zullen verstandig
dtoen met cans, na te gaan wat de reaal-
laten in dc praktijk zullen bli^cen
wijn eer zij iet» dergolijks ondernemen.
Immers er i» niets zoo verkeerd» als
gereglementeerd kwaad. En dat is ook
*1)
Mevrouw glimlachte en zei „Erger je
toch niet daarover, waarde vriend, Blijen*
dal zal zich niet terugtrekken en zoo zal
Van Ooyen tot zijn geluk tot de ver»
pachting gedlwongen worden.”
„Die Rosa stelt zich ook- aan als een
dwaas”, schold de baron verder; „die
doet, alsof zij den pachter gepacht had
en alsof zij in vertrouwelijke briefwiseo
ling met hem staat. Wat’ zal hij teftahrij-
vt-n hebben, behalve zakelijke aangelegen-
Ook Lena had deze verklaring der
openhartig® jonge dame pijn gedaan. Sn ei
had zij zich er echter over heen gezet.
Zij wild®- niet meet- zwalc: zijn.
De baron had dpn knaap op zijn knie
getrokken en liét zich van de konijnen
vatbrilen.
„Als het mooi droog wee»! is,
jongen, dan kom ik je halen1' voor
eerste schietles. Ik heb een mppio schijf
jhckter fe' den tuin staan,, ndo knmien
we naar hartelust schieten, zonder mama
veWMlApn."
Op één pradhtigen middag kwam de
Itaron ook volgens zijn belofte den knaap
halen, om hem in te wijden in de ge-
hehnenissen der edele jacht.
0
De zon was bijna onder, toen de ba
ron met Adolf aan de hand den weg
naar Eikenrode insloeg. Vroolijk babbe
lend liepen zij door het bosch. De ba
ron hield plotseling stil.
,,B«*n je ook moe, mijn jongen He#
dragen van je geweer zal jc ongemak
kelijk vallen,”
Adolf schudde het hoofd:, maar de b»
ron bleef op zijn stuk staan. Fnkelt
kleine vogels piepten boven, hen en dicht
bij zat oen kraai te krassen. Daar vloog
zo pp.
„Pas op I riep do baron den knaap
toe. In een oogenbllk had hij zijn
weer gegrepen en aangelegd.
Adolf schreeuwde luid„Niet doen
Maar de oude had zijn vinger al aan
den haan.
„Niet doen I” riep Adolf nogmaals en
viel den schutter in (ten arm. RH schot
ging af ongedeerd vloog de kraai
luid krassend, weg het had een ant
der’ doel getroffen met een zachte kreet
viel Adolf op den grond. Als door den
bliksem getroffen, wankelde de oude ach
teruit.
Adolf I” riep hij ontzet. Adolf, ben
je gewond
Maar Adolf antwoordde niet. Met be
vend® hand tastte hij naar zijn hal».
Daar in het blanke, zachte vleesch was
een hoekige wonde te zien, waaruit lang
zaam een rood gekleund beekje vloeide
bloed. Over het bleeke gelaat ging eei
vreemd trekken en lieven.
„Adolf I” riep de baron in diepe smart,
in «'en richting, die bewijst, dat de Te-
legraafredhotie aile verantwoordelijkheids
gevoel mist. De«e redactie toont, dat zij'
absoluut niet liegrijpt hoe gevaarlijk haar
onverantwoordelijk ageeren is.
Wij wenschen niet te zijn pro-Duitsch,.
niet te zijn pro*Engelsch. Wij hebben
geen andere aspiratie dan te zijn pro-
Hollandsoh. De Tdegraafredactie, die(
naar anti-Duitsche propaganda drijft staag
niet hooger dan een naar Amerika
emigreerde boerenjongen, die zotte
Engelsëhe krabbels neerkladt.
Van het een zoowel als van het an
der heeft onze pers zich te onthouden.
Hot V ader 1 a n d zegt het zoo vol
heden van onze geographische ligging
nog vergrooten, door kunstmatig haat te
stoken tegen een volk, dat, het moge dan
eigenaardigheden bezitten die ons niet aan-i
trekken, toch welbeschouwd niets tegen
over ons misdaan heeft. Het hoeft dingen,
gedaan, die ons niet aanstaan, die wij
afkeuren, maar is dat een reden om toe
te geven aan een drijven, dat voor ons
de kans schept in den Oorlog geworpen
te worden op het initiatief van een paar
schreeuwers
On» volk zal verstandiger zijn.”
We zijn het met deze beschouwing vol-1
komen eens. Hoe meer in groote en kleine
pers wordt gewaarschuwd1 tegen het drij
ven van „De Telegraaf” hoe beter het.
is. Niemand zul van on» eischen, dat wij;
ons onthouden van critiek op de wam
daden, door één der oorlogvoerende Sta-j
ten gepleegd. Als steden worden platge-'
brand, bommen uit luchtschepen worden!
geworpen op weerlooze steden, schepen
met honderden non-combattanten in den
grond worden geboord', heblien wij het
volle recht die wandaden als menschont-<
eorend te brandmerken.
Doch wat niet mag, is, stefeehwatigj
tegen één der oorlogvoerenden ageerén,
als do „Telegraaf'* het doet. Daartegen
gaat het ernstig protest van ieder, die
uitbuitend het landbieitang op het oog
heeft.
voor den uitvoer
loter.
s Centraal Bureau
mi boter wordt het
1De maatregelen
de laatste weken t.
boteruitvoer gHrof-
dat et een liehoor-
en handel is inge-
drukte hij af. De baron knikte tevreden,
„Zoo is het goed' mijn jongen. De zes
de ring is getroffen, dat is niet slecht
voor het begin.”
Met hoog roode wangen was Adolf
ook naar de schijf gaan kijken. Hij voel
de zich zeer gewichtig en geheel als
men. De baron klopte hem op den schou
der en zei „Nu verder, Adolf”.
En Adolf z schoot weer. Hij was
vuur.
De baron, die achter hem stond1, zag
met vaderlijken trots op hem neer en
wreef zich vergenoegd in de handen. He|
ging voortreffelijk 1 De eenige zorg, die
hem de knaap veroorzaakte was, dat hij
te weekhartig, niet jongensachtig genoeg
was. Hoe woeien hem de blonde lokken
om het rozige gezichtje, boe teer waren
die handjes hij zag er uit als een
meisje. Nu, over een jaar of wat zal hij
er wel anders uitzien; zijn pleizler in
het schieten toonde immers, dat de jon
gen in hom nog leefde. De liaron
ademde. Hij wilde zichzelf wel I
nen, dat hij voor de eerste proef bang
was geweest en had gevreeed, dat de
zoon van dteze overgevoeiige moeder bij
het eerste schot zou wegloopen.
„Nu is het genoeg, mijn jongen !”zei-
dc hij. „Nu drinken we eerst met ons
beidjes een kop
je naar huis.”
Het speet den knaap bijna, «tat er een
eind aan het schieten kwam.
„Morgen weer”, troostte de baron hem,
en beiden traden het kasteel binnen.
TWEEDE KAMER.
Vergattoring van Vrijdag 11 Jdni. Ge
opend te 11 uur 45 minuten.
I nt«'irpeITaitfi o-V a n
(Vervolg.)
spr. tot de voornaamste
waarop de eerste vraag van
den heer Van Vuuren heeft Waarom
heeft de Minister, nadat, vóór d® uitgifte
der Indische leaning, de door hem met
de groep gesloten overeenkomst had ge-
leid lot verkoop van de geheele leenlng
en dientengevolge zijn mededeellng op 2
Maart, dat er geen consortium was, het
welk de geheele leaning overnam, onjuist
was geworden, aan die wijziging in den
(Wordt vervolgd.)
•■f
I
