L-
fo.1 12923.
De Oorlog.
Maandag I November 1915.
54e Jaargang.
en
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
Telefoon latere. 82.
i
rl in dit Blad
De Gunsteling.
jTïe“CL-ws- en voor O-q-clcLsu ezx Oano-stxelcexx.
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
FEUILLETON
»P de
jon
te
niet
te
Ollr
HOOFDSTUK VI.
op, doch terstond
me
ge
hij
je
ervaring.
(Wordt vervolgd.)
j. w. BERKELBAn
SPRKrtSr
Bijbd££
Anders deed zich in het N.-O. niets
nieuws voor.
ba)
deur
t was
z ieken-
iets
en
dteze
ge-
HET DERDE LUSTRUM VAN
„HET GROENE KRUIS.”
Het Groene Kruis in Nederland en
zijne Koloniën heeft thana zijn derde
lustrum volbracht.
Alweer vredesgeruchten.
correspondent van de „Daily
Washington seint naar het
GOÏDSCHE COURANT.
Fr IJS DER ADVERTENTiFN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer. f 0.55
Elke regel meer«0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0 25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
t Champagne is in den nacht van
E9en op den 30n oen ver vooruit-
bgerul gedeelte van een Duitsche
IjTaaf ten Noorden van Le Mes-
.^J-door een overweldigenden vijan-
Mljken aanval verloren gegaan. Bij
Tahurc deden onze troepen 's mid
dags een aanval zij bestormden But
te de Tahure (hoogte 192 ten Noord
westen van de plaat»). Het gevecht
duurde tijdens den nacht voort, i wee
bataljonscommandanten en twaaiinon-
derd man werden gevangen genomen.
i ern-
boeken,
droeg, op ta-
- stoor,
Aan het Italiaansche front.
Het Oosten r. - Hong. commu
niqué van 30 Oct. luidt
Aan het Isonzo-front verliep de dag
van gisteren in den sector Noordelijk
van het Görzer-Vruggehoofd aanmer
kelijk rustiger. Alleen de bezetting van
het Tolmeiner-bruggehoofd >had nog
een tamelijk sterken aanval te stuiten.
Voor Goerz hield het vijandelijk
artillerievuur tot in de avonduren met
de grootste hevigheid aan. De aun-
valspogingen van de Italianen op den
Monte Sabotino en onze stellingen
Westelijk van Peoma, werden gekeerd.
Ook op de Podgora-hoogte bleven, na
verbitterde gevechten, waarin de sol
daten handgemeen raakten, al onze
loopgraven in het bezit van hun ver
dedigers.
blik besluiteloos aan en zweeg.
Ik dank je, zei hij opslaand,
ik kan het niet zeggen, het is
mijn geheim.
Daarna haastte hij zich, heen
gaan.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal f 1 25
- idem franco per post. 1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad ...,1.50
Idem franco per post ,1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
Hel Duitsche communiqué vrfn
31 Oct. luidt
Legergroep Von Hindenburg. Door
ons concentrisch vuur werden de
Bussen gedwongen de plaats Plaka-
nen, op den Noordelijken obver van
de Misse, wederom te ontruimen.
legergroep Leopold van Beieren.
Toestand onveranderd.
Legergroep Von Linsingen. Bij
een aafival ten Westen van Tsarto-
rysk bereikten wij de linie aan den
Öoslelijken rand van Komarow en de
hoogten ten Oosten van l’odgacie,
De veroverde stellingen werden bij
de herhaalde Russische, naehtaanval-
len ©n de gedeeltelijke verbitterde ge
vechten behouden. Ongeveer honderd-
vijftig Russen van elf verschillende
regimenten werden gevangen geno
men.
Sedert dien dag bemoeide ik
moer met Kamp. Hij kwam memoer-,
malen opzoeken, om wat te gaan wan
delen, en in de club zalen we steeds
bij elkaar.
Ik merkte wel,
de vraag op c
mof
al
Aan het Oostelijk Front.
- Het Oosten*. - Hong. commu-
Aiaue van 30 Oct. luidt:
Bewesten Czartorysk strijdende Oos-
tennjksoh-Hongaarsche en Duitsche
troepen ontrukten, hun aanvallen
Voortzettend, den vijand een reeks taai
verdedigde plaatsen. Daarbij werden
16 Russische officieren en 929 man
gevangen genomen, benevens twee
«ichinege weren buit gemaakt.
Oaa vuur heeft een Russisch vlieg
tuig uaar omlaag gehaald.
vel, dat hij nog steeds
de lippen had, die hij
geweld had ingehouden. Maar
mijn opmerkingen daaromtrent ne
geerde hij systematisch. En zelfs
vroeg hij mij „Laten we daarover
zwijgen, vriend'.
Mijn verleden is voor goed begra
ven, en je weet het graf is stom.”
Van dat oogenblik af, vroeg ik
hem er niet meer over, dóch ik dacht
des te meer na, over wat er van
zijn vroeger leven bekend was.
Twee jaren geleden, was hij als
pnivaat-docent in de botanie aan onze
universiteit gekomen. Daarvoor had
hij een jaar of vijf in de vreemde
doorgobracht ten einde een onderzoe-
kingsreis te maken.
Hij leefde eenzaam, kende buiten de
univeiwiteiten zijn club geen sterve
ling in de geheele stad.
Hij leefde slechts van zijn weten-
onschuklig verder.
Er waren jonge meisjes, jonge
meisjes zeg ik je, Kamp, ware mei
zoentjes, de een nog mooier dan de
andere.
Hij bleef kalm, de meisjes interes
seerden hem niet.
En vrouwen.
Hij keek even
weer voor zich.
Vertel mij er wat van, ik ben
nieuwsgierig, zei hij.
Waar van, vroeg ik
Waarvan je wilt, antwoordde
na rzelend.
Hij paste op voor een tweede fla
ter.
En ik vertelde hem van de inrich
ting der zaal, van het menu,, van de
wijnen, kortom van alles, wat hij niet
hooren wilde.
Hij werd steeds ongeduldiger. Hij
drukte de tanden op elkaar, en kreeg
een hoogroode kleur. Zijn handen
beefden merkbaar.
Ik begon mij teschamen over mijn
gedrag.
Beste kereJ, zei ik, hem hij de
hand nemend,” waarom heb je geen
vertouwen in mij.
Hoe bedoel je dat stamelde
hij van zijn stoel opspringend!.
Je wilt iets van me weten, iets dat
met het bal, van gisteren in verba rul
staat. Je weet, dat ik je toegenegen
ben. Waarom vraag je het niet
Hij werd hleek, keek me een oogen-
BEHICH'l'E.y
ravereenigiitg
reken" te Gouda.
29 October
mtmansgracht.
100 f 0.20—-f 1.65; Pru
Pd- J
1.60—1 1.80; Stambom
ct.Snijboonen i.
f 5.75—f6.30; M J
f 2; Ghalotten p, ju
Knollen p. w bos
p. st. 1%~4%
soort p. et. 10—15®.
st. 3% 9 ct.; Boe*
L; id. p. mand 17*z
ol p. st. -w
7J4 ct; JFjfe
ct.; Groene
-4% ct.; KriJT,
c|.; id. p. pd. l‘X
?len p. 100 bos fl*)
P<L l^-2d.;Po*.
je 16 ct.; Prei p. jq
Radijs p. 10 bot 8
enas p. 10 bot 5—
100 f 0.72^-11.20.
nd 25—67^ ct.; Uk*
i.90f 7.80; id. kleine
2.75-14; Knolsekte*
ct.; Selderij p. 10
Tselie p. 10 bos 10-
mandje 6 ct^; Ton»
p. 100 pd. f 10.50—
soort p. 100 pd.f4.75
en p. pd. 3—5% et.;
60- ct.id. p.
Peren p. pd. 2J< 7
nd je f 0.75—f 1; Kb
f 8.60—f 9.40; Schor*
i—18 ct.
De
News le
IIbid. meldt
Men is hier van meening, dat hot
lange onderhoud dat de keizer Dins
dag jl. met Gerard, den Amerikaan-
schen gezant, heeft gehad, nieuwe vre-
desvooistellen betrof, die de keizer
aan president Wilson wilde laten
medodêelen. Men acht het waarschijn
lijk, dat den Paus eveneens voorstel
len zijn gedaan om- in samenwerking
met den president de geallieerden te
bewerken. Ook de reis van prins von
Bulow naar Zwitserland zou geen
ander doel hebben.
De houding der Amerikaansche re
gering ten opzichte van de vredee-
bemiddeling is echter niet gewijzigd.
Zij is nog steeds bereid de vrede te
helpen bevorderen, nnts de geallieerden
tot omderhaadding geneigd zijn.
President Wilson wil echter geen
enkelen slop doen, tenzij met goed
vinden van de geallieerden. Hij zal
de Duitsche voorstellen daarom gaar
ne auiiihooren en ze aan de regeerinr
gen der geallieerden zenden, om hare
meeningen dienaangaande te hooren.
voor-
van Valjewo in Zuide-
up rukkende colonnes
van Von Kovess, dre-
bij Razana de vyarulelijke artrl-
terug. Unmiddehijk ten Noord-
esicn- van Grn-Milanovac verover
den de Oostenrijksch-Hongaursehe troe
pen’ de krachtig bezette vijandelijke
stollingen, waarbij vier- kanoruien en
dr») munitiewagens werden buitge
maakt. Het Egolonder-landstormbutul-
16 heelt aan deze successen wn
roemrijk aandeel.
Tegelijkertijd naderden de Duitsche
strijdkrachten, al vechtend, van uil
het Noorden en het Noord-Oosten
Grn-Milano vac en drongen de stad
binnen. Ook bij den aanval van onze
ti'oepen ia de streek ten Noord woe
len van Kragujewatz, wonnen wij
overal terrein. Ten Zuidwesten van
Lupovo is de hoogte van Stragenica
in Duitsch beait gekomen.
Do Bulgaren dringen verder in
Westelijke richting Voort, onder ver
volging van den vijand. Bij Slatina,
ten esten van Krjjashewats bood
de vijand eergisteren ndg tegenstand.
De vanuit Pirot weggezonden Bul-
gaarsche colonne nadert Lasotence.
Van het Servische front.
liet Duitsche communiqué van
31 Oei. luidt
De Duitsche troepen van hot leger
van Von Kóvess hebben Milanovac
veroverd en ten Noordoosten vim Kn-
gujowatsj den vijand uit zijn stellin
gen ten Zuiden der Grebnica gen
worpen. Het leger van Von Gallwitz v
drong den vijand aan beide zijden
der Marawa verder terug. Zeshon
derd man werden gevangen genomen.
Van het leger van Bojadjeff valt
niets nieuws te vermelden.
Aan Bulgaarsche Front.
Hel O o s t e n> r ij k s c h e commu
niqué van 31 Oct. luidt Ten Oos
ten vim Visegrad drongen onze af
hel beat de koningin van het
kon vermijden, toen er op de
geklopt werd. In plaats van de post
bode, zooals ik verwachtte, trad Kamp
binnen.
Wat had dat te beteekenen We
hadden elkaar tot nu toe niet an
ders, dan in „Frater nitas” ontmoet,
en nu kwam hij plotseling in het
vroege morgenuur bij me, terwijl we
elkaar gisteravond nog hadden
sproken.
jf. kijkt me aan, alsof je oen
geest ziet” zeide hij met zijn
stage glimlach legde de t
die hij onder den arm d^a
fel. Ik hoop, dat ik je niet
ik kom juist van college, waar ik al
van 8 uur af ben geweest. Ik moeit
toch eens hooren, hoe het feest
'bekomen is.
Het feest, alweer het feest dftt zijn
belangstelling trok. Hoe vreemd En
dat van een man, die zorgvuldig alle
feeeten placht te vermijden.
Ik moet zien uit te visschen waf
dat beteekent, dacht ikf ^l^seling'.
Ik drukte hem de hawp, èb vroeg
hem, of hij mij ook zou willen in
lichten, als hij van een bal zou ko
men.
Hij zweeg en beet zich op de lip
pen. Het vreemde van snjn voorwend1-
sel scheen hem duidelijk te worden.
Ook mijn spot deed hem blijkbaar
pijn aan.
O het was prachtig, ging ik
Aan het Westelijk Front.
Het Franse h e namiddag-com-
mnniqué van 30 Oct. luidt
In Artois maakten de Franschen in
den loop van den nacht vorderingen
in het bosch van Hache en bezetten
eenige gedeelten van Duitsche loop
graven. Ten Zuid-Oosten van Souchez
poogden de Duitschers des morgens
een aanval te doen in de streek van
tonvel 140, doch werden door ons
vuur teruggeworpen.
In Champagne wordt de strijd met
grootere hevigheid voortgezet. In het
gebied van de stelling Courtine be
proefden de Duitschers viermaal de
loopgraven te heroveren, die wij gis
teren vermeesterd hadden. Deze vier
tegenaanvallen mislukten volkomen
door den krachtigen tegenstand der
jYansche troepen, die zich overal in
hun veroverde stellingen handhaafden.
tA i -uAiAiftiUa
Het Duitsche communiqué van
31 Oct. luidt
t De Beierftche troepen stelden zich
m Noord-oostein van Neuville in hef
tozit van een Fransche stelling over
■fe lengte van elfhonderd meter, na-
men tweehonxleni man gevangen en
Makten vier machinegeweren en drie
werpers buit. De vijandelijke
Umvai werd s avonds atgesla-
deeuugen op bervisch gebied
waaris. De van Valjewo in
lijke richting
an hel leger
i en
lerie
eenigingen of afdeeliugen telT het nu
mot te zamen ongeveer 300.000 le
den. Overal richtte het zijne maga
zijnen op, waaruit niet alleen zijne
leden, maar ook mingegoede niet-le-
den in geval van ziekten de zoo
noodlge verplegingsartikelen gratis
Ier leen krijgen. In een paar hon
derd steden en dorpen voerde het de
wijkverpleging in en gaat daarmede
steeds verder. Over nog eene drie
lustra zal, naar we hopen, heel Ne
derland daarvan voorzien zijn. Zoo
brengt het niet alleen materieelo,
maar ook denkende, zorgende hulp
in ile ziekenkamer^. In zes provin
ciën zorgde het reeds, dat voor hef
vervoer van zieken goede zieken
auto's, speciaal voor dat doel ge
bouwd, beschikbaar zijn. En bijna
overal bracht het ziekeurijtuigen. ru
il erbr a near ds, enz. In nagenoeg alle
provinciën maakte het doelmatige ont
smetting van woningen en goederen
in. goede ovens en door deskundig
personeel mogelijk. In de kraamka
mer bracht het de wijkkraamverpleeg-
sler, en het «telde docenten aan
ni(4 enkele, maar vele die aller
wegen cursussen geven in Kranmver-
ileging en Zuigelingenzorg. En jaar
ijks wonen (luizende jongere en
oudere vrouwen die cursussen bij en
passen de daar verkregen kennis toe
in haar latere leven en bij geburili
nen of verwanten.
Zoo tracht het Groene Kruis
waken on te werken voor het wel
zijn onzer zieken en de daarbij ver
kregen resultaten zAjn reeds zeer be
langrijk. Jaarlijks worden op
wijizë meer dan lOO.OtX) zieken
holpen.
Maar, gedachtig aan hot beginsel
dat het beter is „ziekten te voorko
men dan te genezen”, doet het Groe
ne Kruis nog meer. Het spant zich
namelijk in, het volk hygiënisch op
te leiden. Daarvoor organiseert het
allerlei cursussen in eerste hulp bij
ongeljikken, algwneene hygiëne, enz.
Daarvoor laat het volkslezingen hou
den, zoo mogelijk mot lichtbeelden.
Daarvoor plaatst hel raadgevingen
en populaire artikelen in plaatselijke
hinden. Ja wat niet al 1
Ieder jaar gaat dat werk emi stap
je verder. In hel laatste jaar van
ons derde lustrum is bijvoorbeeld on
danks de droevige algemeene lijdsl-
omstandighoden van dit oorlogsjaar,
oen Centraal Bureau tot
stand gebracht, waar allen die aan
hot Groene Kruis of aan verwant
werk willen deelnomen zich gratis
raad on voorlichting kunnen halen.
Ook is dat jaar een groote collectie
I a n.toi unciaal je» voor lichtbeelden hij
hygiënische lezingen vervaardigd, die
nu reeds vele honderdtallen plaatjes
schap. Zijn naam had in do gekierde
wereld een uitstekenden klank, vooral
door zijn vele onderzoekingen op het
gebied van plantenanatomie.
In onzeu kring genoot hij een
begrensd aanzien, en hoe moer ik
zijn gedachtongang leerde kennen, des
te meer ook loerde ik die waardeu
ren. Aanvankelijk was ik wol over
zijn levensbeschouwing, die zonder
illusies was, eenigszins verwonderd.
Wij waren het er allen over een»,
dat het een resultaat van diep na
denken was.
Soms bij ons samenzijn, merkte
ik, hoe sceptisch hij het nachtbraken
zijner vrienden opnam, van welke
spot zijne opmerkingen waren, die
hij zachtjes deed hooren.
„Waarom spreek je niet hardop,
Kamp vroeg ik opeens.
Hijlaehte bitter en zeide
„Waarom de inenschen hun opti
misme te ontnemen Laten ze zich
amuseeren als het op handelen aan
kwam, zouden ze we) in hun schulp
kruipen.
In 's hemels naam, antwoordde
ik, zet dat pessimisme van je af.
Zeg me eens, wat geeft je hét recht
tot zulk een opvatting
De ervaring, beste vriend, de
5)
Dur werd nu mijn verloofde ver-
MgO<x|
door mijn ziekelijke moeder,
’oor wie zij onontbeerlijk was ge-
r°J<Ien. Alleen zij was in staat, mijn
vaders luimen te bevredigen, en
w tekle steeds hoeveel dagen er nog
“oe^ten verloopen, voordat ze mij
zou spreken.
‘K hield veel van haar, zonder
zou het leven voor mij geen
gehad hebben en toch ik
r™* het erkennen was ik niet
nd voor de schoonheid van andere
®uwen. Hoe was 't anders moge-
8®weest, dat de vrouw van den
j“t*Wen gouverneur zoo’n diepen in-
r" ®P mij had gemaakt
a^8 we eenmaaI getrouwd
wd anders worden,”
’k en trachtte op deze wijze
geweten in slaap te sussen..
^anneer zou de dag komen,
-fet» P miftt bruid voor het al-
E? ZoV latóen Het vertrek van
fet i,2n5en Kouvernefur was oorzaak,
EZ ^^^Ük weer voor onbepaal-
oia Aa uitgesteld, en wat zou
rudJhoNog be-
gde ik, hoe ik in mijn brief
Het viert dit feit niet met luister
rijke feestelijkheden. Het is uit den
aard vati zijn wezen altijd beschei
den geweest en, timmerde het aan
den weg, liet deed dit dan met zoo
weinig mogelijk gerucht.
En nu, minder dan ooit, is de
«lemming er naar, luidruchtig feest
le vieren. Want het Groene Kruis
is oen werk van liefde en van wijs
heid. En nog altijd zegepraalde in
deze bange dagen met den donder
slag van duizenden kanonnen het
jammervolle werk van haal en dwaas
heid. Waar die spreken, zwijgen wjj.
Maar niet zóó diep mag ons zwij
gen zijn, of hun die hunne mede-
menschen lief hebben en die de wijs
heid willen iliieuen, zuiden we iets
toefluisteren van onzen arbeid
onze resultaten in onze eerste vijf
tien japen, en van onze idealen en
Mlusles voor de vele lustra waarop
wij nog hopen voor het Groene
Kruis.
lief eerste mogen wij doen. Want
onze arbeid was groot en onze re
sultaten waren ve(e.
Toen in 1900 de eerste Groene
Kruis-afdeeling werd opgericht
het met de h u i s e 1 ij k e z
verpleging bijna overal nog treurig
gestold. Vooral ten plattelande, maar
in de steden toch ook. En in elk
geval kon alleen de welgestelde een
rodelijk goede verpleging in eigen
woning vinden. Voor de andoren ont
braken do verplegingsmiddelen zoo
wel als de verpleegsters. En met het
ziekenvorvoer was het orbarmelijk ge
stold. Eon stadsrijtuig, een platto-
lands-bodowagen waren al zoo wat
het beste, dat voor 't vervoer van
zelfs ernstige operatieve patiënten te
vejkrijgen was. Aan ontsmetting van
huizet^ en goederen werd alleen in
enkele groote steden gedacht. Elders
verbrandde men wat a 1 te verdacht
scheen en t e groot gevaar voor be
smetting opleverde en bedierf men
zonder veel goed resultaat zijne meu
belen <k(or bewerkitng met rijkelijk
verspilde carbol en creoline. Of men
ontzwavelde on verbeeldde zich dan,
wonilerwat gedaan te hebben. En> in
verreweg de meeste» gevallen deed
men... niets In de kraamkamers
heiersehte nog onbeperkt, „onze goede
oude baker”, in vele gevallen een
i weduwe, die van zuigelingenzorg en
kraamkarncr-hygiëne niet moer ver
sland had dan van Grieksch of
Algebra.
Toon kwam hel Groene Kruis.
Dank zij een onafgebroken propagan
da wist het zich te vestigen in wel
HNM) steden en dorpen van ons va
derland, in Curasao, Suriname en
België. Meer dan 600 plaatselijke ver-
