oen.
DE
»E
to;
DE GENEZER
door
ROBERT HERRICK.
buitenland.
bllEüWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA FN OMSTREKEN z
Woensdag 28 Juni 1822.
'erklng
iï5w
NKER,
cbord”,
■STUUR.
61. Jaargang T
d. dODoud™ moordrecht, moercapelle,nieuwer.
---r ulwevvaTER, RJiEUWUK. SCHOONHOVEN. STOLWIJK, WADIHNXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
FEUILLETON.
Btrelië naar
naar Now Jeafc,
hij de leiding nam. Eerst
roo-
riMXJLUKW
I DORST
rOTAM
(Wordt vervolgd)
ecimen
haar
naar New Orleans,
-ruzw
ioar Rotterdam, vei
daagsche.|jM
strijd koagt
was, dat
dere mens»
al de fierN
koren had. 1
wereldwijze
Percy, geloofden vast in de macht
«uw..™» J T
kleine, grijze, steenen huisje, dat haar ma»
is
eigen..,,
oude r
werken
ewor-
alles
den eer
de ont-
I komen
»g in
„Die
het toe
arbeid en
- 3wonden over
ireef aan het dok-
die in de bron lag
beroemd was gei
zer”. t Was
noemt ze roofvogels, Jakirs en
lerdam mar B
m Newport News,
ur Lizard.
dam naar Britsch
rachee.
uni van Rotterdam M
«maak
daar-
i nooit
'inoelo
oeard«
„Dat fe het Hij bezit een soort zesde
zintuig waardoor hij meer ziet en begrijpt van
het lichaam dan wij met onze vijf, dan ge
neest hij hij maakt de menschen werkelijk
beter I We hadden deze maand een paar geval
len van longontsteking, beide longen aangetast,
in elk gewoon ziekenhuis zouden de menschen
doodgegaan zijn.... nu zijn ze bijna beter."
„Misschien is het tooverkrecht," opperde de
jonge vrouw.
w’t Is een soort tooverkracht zooals eigen
lijk elke groote gave, ’t Helpt meei^ dan alle
medicijnen, 't Is de wilskracht de zuivere
wilskracht I"
HU «weeg en veegde ztfn voorhoofd af.
40 -
De jonge dokter raakte opgei
Tet onderwerp; hij beschreef a
wvrouwtje de toekomst, 1..
éls die maar eenmaal
'den evenals haar „Genezc.
maar een kwestie van jaren.
„Spreek niet van goudmijnen wat de
dokter hier heeft is nog meer waard dan
goudl” Hij wees achteloos naar de bron. Hij
moet natuurlijk den boel hier wat in orde
maken, een paar huizen bouwen, een bad
huis en ben huis voor de verpleegsters enz,
’Alles rustiek en eenvoudig, maar netjes en
van alle gemakken voorzien; en dan moet
hij die troep halfbloeden en houthakkers
zien weg te krijgen't Is een goudmijn,'
herhaalde hij weer. „Elport zag het dadelijk
|n die heeft een goed oog op zulke dingen.’
„Maar de dokter zou er nooit toe te krijgen
gijn, om zijn bedelaarstroep weg te sturen, zoo
als hij ze noemt," wierp de jonge vrouw tegen.
^Bovendien om te bouwen heb je geld noodig."
De kleine dokter ladite.
„We weten allemaal wat rijn stokpaardje is;
die groote mannen hebben er een, is het niet
Koppig is hij hij wil zoon soort inrichting
poor jan en alleman hebben, waar ieders bede
laar voor niets verpleegd kan worden. Het is
Idealistisch, poëtisch en philantropisch, maar
het brengt niets in. tal wel wiizec wor-
„Maar één sterfgeval op de dertig, en een paar
van de zwaarste gevallen, die ik ooit gezien i
heb
Hij liet zijn stem dalen, toen hij Holden haas-
tig zag aankomen.
„Ik ga gauw uit,” riep de dokter al in de
verte. „Het ijs is weg in het noorden van het
meer, en ik kan in de kano tot Point Barrow
komen. Jack zal me helpen roeien jij moet
hier blijven Percy en op den boel passen...
Die Franschen daar zullen er slecht aan toe
zijn, nu ze een maand lang afgesneden zijn
geweest van de buitenwereld." j
Hij maakte haastig eenige toebereidselen voor er nieuw leven en bew<
zijn tocht. Hij zag er vermoeid uit na al die
weken hard werken, maar hij was vlug in zijn
bewegingen en Helen zag in zijn oogen het
licht, dat zij zoo goed kende. Zij keek de man
nen na, die het pad naar de baai afdaalden
en druk samen praatten; zij benijdde hen hun
werk en him vrijheid. Meer en meer was zij aan
huis gebonden en zij begreep, dat zij nooit
meer de echte kameraad van haar „Wildo"
zou kunnen wezen. Als zoo menige moderne,
beschaafde vrouw verzette zij zich tegen de
wetten der natuur; zij verlangde niet moeder
te worden. Zij betreurde de gebondenheid van
haar sekse.
De woorden van dokter Percy, zijn grenzen-
loos vertrouwen in en zijn bewondering voor
haar man, deed haar opnieuw aan hem en
zijn groote gave denken. Hun Jeven zou een
ongewoon leven moeten zijn, peinsde zij, waar
schijnlijk voorloopig hier aan de Genezende
bron zooals Dr. Percy het had beschreven.
Maar voorloopig alleen I want met haar moeder
schap waren ook weer atavistische instinkten
bij haar wakker geroepen, die haar in gedach
ten tenigvoerden naar de platgetreden alle-
Helen schudde twijfelachtig het hoofd.
„Hij kan het niet heel alleenEn aan de bron
zal hij dat wel merken. Hij moet geld hebben
om de gebouwen te zetten, en de eenige ma
nier is om het te verdienen of om het te lee-
nen, niet waar
Toen ging hij op gedempten toon voort alsof
hij haar in het komplot wilde betrekken
„Ik ben al begonnen met aan een paar ken
nissen te schrijven. Ik heb ze verteld wat een
knappe kerel Holden is heb ze het kamp be
schreven, zooals we het hier ingericht hebben,
en zoo meer. Gewone kletsbrieven, begrijpt u.
Een paar hebben al gebeten ik kreeg van
daag al een verzoek om nadere inlichtingen.
Och, die stadsdokters hebben altijd een massa
gevallen, waar ze niets mee wéten te beginnen,
rijke menschen, die niet beter kunnen wor
den en die altijd weer iets nieuws zoeken om
te probeeren. Ze vervelen de dokters en die
doen ze graag aan een ander over. Misschien
dat op een of anderen dag hier een van die tob-
bers geneest of denkt, dat hij genezen is, die
zegt dan natuurlijk dat het door de kuur hier
is en door Holdenen klaar zijn we I Hij gaat
weg en vertelt aan iedereen van de bron en de
kuur en ze komen allemaal hierheen gevlogen,
tl kunt er zeker van zijn, dat Elport dezen
winter al veel over zijn genezing hier gepraat
heeft, en hij spreekt met de menschen, die wij
hebben moeten, overwerkte handelslui echte
kapitalisten, die te veel gegeten en gedronken
hebben, oud worden voor hun tijd en niet be
grijpen hoe het komt Let u dezen zomer maar
sens op, mevrouw Holden I"
Helen lachte om zijn opgewondenheid.
Maar u beschrijft daar een heel gewoon sa
natorium, en u weet hoe de dokter denkt over
sanatoriums en dokters, die er bet hoofd van
OVERZICHT.
DB MOORD OP DR. RATHENAU.
De schoten die Zatcidegmiii. den Duitschen
SïïTEÏ" Zaken neerge.
IT r'°11 “«rkünken De
•luipjnoord, die Memee begaan weid, moet en
noJ>d*<>ttSïste gevolgen hebben voor de
l^landsche verhoudingen in het rijk en voor
Muitechlands buiten landsche positie. Wij zijn-
he aas in de jonge Duitsche republiek aan der-
fiefajke vervloekte politieke misdaden wel bijna
maar 000(1 van Vergelijke
laagheid, begaan aan een der beste menschen
die t tegenwoordige Duitschland over ’t geheel
pezat, hebben wij toch nog niet eerder beleefd.
De geheele stad Berlijn is in ongelooflijke op-
W’pdmg. In de parlementaire vergaderingen, die
Juist bijeen waren toen ’t bericht van den moord
JCh verbreidde ging een storm van verontwaar-
Wing op tegen de partijen van rechts, die se-
ert jaar en dag niet moede werden, de tegen
woordige Duitsche regeering en speciaal Dr
Rathenau hevig aan te vallen en op geweten
loze wijze verdacht te maken. De krantenver-
oopers, die met extra-edities in de straten ver
schenen werden omringd door dicht opdringen
de mensdienkluwen de kranten werden hen let-
terlijk" uit de handen gerukt. Overal zag men
«roepjes menschen, die in de grootste veront-
Waardigmg hun afschuw over dezen misdaad
uitspraken. Ieder voelt, dat deze verschrikkelijke
daad het uitgangspunt kan zijn voor dreigende
conflicten, dat de republiek eindelijk alle krach
ten moet inspannen, om zich to beschermen, al,
zij op den duur stand wil kunnen houden. Want
®r is geen twijfel aan of de moordenaars, die
met revolvers en handgranatcT.
Wilt! waar on
zich ontdoen van een politieken tegenstander,
daar zij tot de kringen van de reactionaire en
monarchistische radicalen behoorden. Reeds se
dert weken werd overal gesmoesd en gemom
meld, dat er eind Juni „iets gebeuren” zou. Ja,
zelfs voor dezen eigen dag, de 24e Juni, die de
Rationalisten als den dag van de Germaanschen
„Sonnwend”-feesten als een specialen feestdag
ei kennen, is het losbreken van een actie der
Duitsche nationale misdadigersbende, die haar
bloedig handwerk met zulk een ontstellende
gruwzaamheid voortzet, aangekondigd. Of op
dien moord nog meerdere acties volgen zullen,
of we weer een „Putsch" te wachten hebben, zul
len de komende dagen ons leeren. Alles wat in
Duitschland democratisch denkt en voelt, is van
•orgen vervuld.
Nauwelijks scheen de toestand bij ons wat
rustiger te worden, en de verhoudingen zich te
consolideeren, nauwelijks durfde men erkennen,
dat in de stemming in ’t buitenland een wending
ten goede op te merken was, of daar werpt
dezer verschrikkelijke gebeurtenis ons weer in
nieuwe verwarring en onzekerheid.
De Duitsche revolutie is door eigenaardige
verschijnselen gekenmerkt geweest. Terwijl bij
de met geweld gepaard gaande revoluties in
andere landen de vertegenwoordigers van 't
oude regime steeds voor hun leven sidderden
zijn deze bij ons dooreengenomen vrijuit gegaan,
en daartegenover hebben juist de aanhangers
van de revolutie en de nieuwe maatschappij hun
inzichten met hun bloed moeten betalen. Een
lange reeks van aanhangers der politieke lin
kerzijde is sedert 1918 door moordenaarshanden
uitaten weg geruimd. Spoedig is het een jaar
geleden, dat de vroegere Rijkvminister Erzbor-
ger op een zongelooze wandeling in 't geberg
te neergeschoten werd. Nu wordt met de moord
op Rathenau de lijst voltooid.
Het is een verdwaasde, krankzinnige gedach
tengang, die bij de rechts-radicale desperado’s
heerscht. Het gaat Duitschland momenteel
slecht - dus zijn, volgens hen, daaraan die lie
den sdhuldig, die op ’t oogenblik het land be
sturen I Elke poging, om een politiek van ver
zoening met de andere volkeren, met de vroe
gere vijanden te voeren, wordt door deze over
verhitte breinen als „landsverraad” beschouwd.
Alsof op 't oogenblik een andere politiek voor
f Duitsche rijk mogelijk zou kunnen zijn! De
geheele woede van de samenzweerders van
rechts, die over een goed ingerichte organisa
tie beschikken moeten, keerde zich speciaal te
gen den Rijkskanselier Dr. Wirth en hun hart
stochtelijke haat richtte zich daarnaast tegen
Rathenau, die hen ook als Jood een doom in 't
oog was. Voor de anti-semitische Hetze, die te
genwoordig in Duitschland samengaat met de
reactie, welke steeds driester den kop op steekt,
was de vermoorde Minister Rathenau 't doel
van de heftigste lastercampagnes. Tegelijkertijd
moesten wij het hier aanzien, dat de moorde
naars van rechts in bijna alle gevallen ontkwa
men, en dat, wanneer zij of hun medeplichtigen
gevat werden, verwonderlijk lidhte straffen hen
toebedeeld werden, 't Spreekt vanzelf, dat dezv
omstandigheid de brutale vermeltelheid der sa
menzweerders nog aanwakkerde. Ontzet staan
wij tegenover de gevolgen van hun daad. Maar
nu is het dan Ook tijd, dat vastbesloten en zon
der pardon ingegrepen wordt, opdat Duitsch
land eindelijk ophoudt door te gaan voor een
de terreur regeert. i
Minister Rathenau is dikwijls genoeg gewaar
schuwd. Hij werd met dreigbrieven overstelpt.
Zijn vrienden vermoedden, dat misdadige plan
nen tegen hem gesmeed werden. Zij drongen er
op aan, dat bij beschermingsmaatregelen zou
treffen en zich zou doen bewaken. Rathenau
heeft deze raadgevingen in den wind geslagen.
Hij kon zich niet indenken, dat men hem, die zich
met al zijn krachten en naar zijn beste weten
en geweten in dienst van land en volk gesteld
had, naar 't leven zou staan. En zijn vrije geest
versmaadde het voor zijn eigen persoon politie
bewaking te aanvaarden.
Want het is een van onze fijnzinnigste en be-
teekenisvolste koppen, die met hem uit ons loven
verdwenen is. Walter Rathenau was geen be
roepspoliticus, maar een man, die naar voren ge-
trden was uit een leven van drukken arbeid en
philosophische studiën. Zijn vader Emil Rathe
nau, de stichter en leider der Allgem. Elektrizi-
tats Gesellschaft te Berlijn behoorde tot de
scheppende krachten van onze grootindustrie;
een geniale persoonlijkheid van hoogen rang,
een leider der Duitsche industrie. Zijn zoon was
niet slechts zijn opvolger, die zich onvermoeid
op de gebaande wegen voorwaarts bewoog;
Walter Rathenau heeft in letterlijken zin het
woord van Goethe bewaarheid: „Was du ererbt
von deinen Vatem hast erwirb es, um es zu
besitzen”. Hij studeerde eerst mathematica, phy-
sica en chemi. Electrolytische en chemische on
derzoekingen, die hem gelukten, leidden tot de
grondvesting van zelfstandige industrieën, wanr-
zijn. Hij
vers I”
Dr. Percy knikte ernstig.
,j)it hier zal heel anders worden zooals
de dokter ook anders is. Hij zal de kwakzalverij
er uit houden."
rrJa, hij is anders als andere menschen," zei
de jonge vrouw met trots.
„Dat weet ik toch waarachtig wel Ik heb er
zoovelen gezien, beroemde dokters in de zie
kenhuizen en aan de universiteiten, hier en in
het buitenland, van die soort, die het nieuwste
weten, serums, behandelingen en kuren, maar zo
kunnen niet halen bij onzen dokter I 't Is niet
alleen wat hij weet, ofschoon als je bedenkt
hoe hij zich hier de laatste jaren begraven heeft,
dan zal hij nog wel meer lieten dan wij denken.
Maar het is nog iets anders dan de wetenschap,
die hij heeft Ach, daar zijn er zooveel, die knap
zijn is ons vak, en toch kunnen zo de menschen
niet gauwer beter maken dan een ander.
„Wat is het dan
„U weet hoe het volk hier hem noemt?"
„De „Genezer" I"
eerberioht.
Ion morgen veaf^
ia.
e Toulouse;
vond van 28 J:
tvankelijk opklare
zwaar bewolkt r
Weinig verander.
werd de orde niet gestoord;
aan de betooging deelnam,
en zeer eerbiedig. In den Rijks
dag waren de leden van het diplomatieke korps
Nadat de Coriolanus ouverture gespeeld was
door het orkest van de Staatsopera, hield pre
sident Ebert de groote rede. Hij zeide, van oor
deel te wezen, dat door de vermoording van
Rathenau heel Duitschland getroffen was,
welk er door beroofd was van een der beste
hoofden voor het herstel.
Ebert betuigde aan het slot van zijn rede, den
dank van de Duitsche republiek en van het Duit
sche volk vooi wat Rathenau in zuvere vader
landsliefde voor Duitschland had gedaan.
De vice-président van den Rjjksdag vertolk
te de meening, dat de dood van Rathenau het
volk er toe moest aansporen, de wereld einde
lijk eens van de moord-atmosfeer te zuiveren.
Nadat nog een spreker van de democratische
partij een levensschets vnn den overledene had
gegeven, werd de eigenlijke rouwplechtigheid
besloten met de treurmarsch uit de Gfttterdënw
me rung.
De kist werd toen den grooten stoep af ge
dragen en in de lijk-auto geplaatst. De Rijks-
weer, die voor het Rijksdaggebouw opgesteld
stond, presenteerde het geweer.
Het bijzetten van het stoffelijk overschot van
Rathenau in Oberschönewcide vond plaats zon
der dat er publieke personen bij tegenwoordig
waren. Slechts de naaste familieleden woonden
de plechtigheid bij, die zich beperkte tot het
lezen van de rouwgebeden door een rabbijn.
Te Berlijn is ten teeken van rouw voor Ra
thenau de beurs’ gisteren gesloten gebleven.
uien, van Batavia naaf
tni Perim.
i Indië naar RotteixfanJ
i aan.
tm en Antwerpen naa*
issingai.
am naar New Orleanstf
a Cruz.
1 Juni van Batavia tf'
naar Rotterdam,
aar Rotterdam, vertroiji
Juni van Batavia naaf?
tyres naar Rotterdan^
ti van Amsterdam naaf'
tni vqn Amsterdam tf/
2 Juni van Paramaribo
van Amsterdam te
I i
id van Melbourne t<
i van Amsterdam naa^’
Amsterdam, vertrok
mi van Sjanghai naaf I
res naar AmsterdanO I
bon.
i van Leith naar Donf
I I
m naar Zuid Amerffif
4 I
i Nadere bijzonderheenk
Men schrijft aan de N. R. Ct.
Op indrukwekkende, waardige wijz© is ht
den te Berlijn de laatste eer aan «Ir. Walm
1 Rathenau bewezen. Reeds vroeg in den ochten
1 stelden zich dichte drommen nieuwsgierigen i»
de buurt van het rijksdaggebouw on de Sief'
gesallee op. Aan beide zijden van den korteif
weg, dien de stoet zou doortrekken, stonde»
de mannen en vrouwen geschaard, die steedg’
weer door een sterke Schupomacht te voet ent'
te paard moesten worden teruggedreven. TaU'
rijke automobielen brachten politieke persooiyt1
lijkheden en diplomaten naar het gebouw va»
de Duitsche volksvertegenwoordiging. Soms
opende zich de menschenzw om boden mef
reusachtige kransen door te laten.
Do groote deuren van den Rijksdag staalt
•wijd open. Dit is slechte bij hooge uitzotnderinJ
gen het geval. Nu kon men door deze deure»
den ruimen Königsplatz overzien on zoo uit dof
rijksdag zelf een blik op de overtalrijke mo4
nigte werpen.
De groote vergaderzaal van het parlement
biedt oen grootschen aanblik. Op de plaatf
waar anders de voorzitter en de secretarissen
zitten, staat thans de lijkkist op een katafallj
onder een zwart baldaifjn dat bijna tot aan het
plafond von de zaal reikt. De kist is bedekt mê<
een groote republikeinsche ving met den pijksC
adelaar.
Op de vlag kransen van mocter en zuster va»
den overleden minister, alsook een van df
A. E. G. j
De plaats der stenografen is ingenomen do<f
een reusachtigen beng fraaie on groote kranseiu'
Andere kransen staan opgeatekl tegen de mW
nisterbank en de bank van de verbuenwoordisf
gers van den Rijksraad. Ook de wendeXial W
Hugo Stinncs. Er zijn kransen van regeen
ring, van de verschillende fracties van de»
Rijksdag, van do regeeringen der Bondsstaten^
van politieke vrienden en democratische orgM
nlsatics, kransen van groote industrieele onden{
nemingen ert van handdwennootschappen, va»
diplomaten en kunstenaars, van pers- en staf
dentonorganisaties, In do wandelgangen stnna
talrijke democratische studenten met hun vaan*
dels, hun getrokken degen, en hun kleurig* unU
former. I
De achterzijde van de groote vergaderzaal ff
gevuld met reusachtige palmen en waaierplan^
ten. De groote electrisdhe lampen zijn evreveenf
omfloerst, terwijl de balustrades der tribun»
zwart gedrapeerd en met hortensia's versierd?
zijn.
De zaal zelf is propvol. Vrijwel allo lede»
van den Rijksdag zijn versechenen, met uitzon*
■ing van de Duithrh-evationalen. Dezen bod
vinden zich inderdaad m een moeilijke situtM
tie. Indien de fractie in haar geheel zou zij»
verschenen, dus met inbegrip vnn de op hef
oogenblik allesbehalve populaire elementen ala
Helffericti en Wulle, zou bun tegenwoordigheiil
ditmanl weliswaar geen incidenten hebben uiot
gelokt, maar toch eon onaangenamon mdnrli
hebben verwekt. Hun weerblijven zou natuurlijk;
ook erg zijn opgevallen. Om «leze redenen had|
de fractie het- Tfintaml'gst geacht, zich doof
haar bestuur te doen vertegwwoordigi-nJ
Slechts de heeron Hcrgt, Schultz en Dietrich o»
enkele anderen zaten op hun plaats. De overig»
4 J
iden van haar stand. Maar ’t zo»
a voor dat haar „Wilde" getemd^
|greep zij. Hij was niet zooals an+
Daar was zij trotsch op, mei
van de vrouw, die hij uitvent
was er zeker van. De practischf
iport, evenals de materialistisch!
lt wL_.1. van ziji
gaveZoo droomde zij eenzaam, hl het
kleine, grijze, steenen huisje, dart haar ma»
voor haar gebouwd had.
XI 1
Met het eind van den langen wintertijd bego»
b“veging te komen overal
de knoppen zwollen aan de boomen en de gras
sprieten op de grijze heuvel ruggen kwamen ul
den grond to voorschijn. Éérst kwam er eet
lange processie hout voorbij, alles wat in del
winter gehakt wosj dreef uit allo kleine beket
naar het groote meer, werd in vlotten same;
gebonden en deze gleden in donkere plekken
als mozaïek, langs de nederzetting naar he
begin der rivier, waar zij in kokende water
vallen verdwenen en donderend naar benedei
dreven tot aan de houtmolena. Er waren dagen
dat er zooveel hout in het moer dreef, dat d
jonge vrouw vnn haar hoogte op de klip dacht
dat zij wel over het meer zou kunnen loop»
op dien stevigen vloer van bruine dennen, -i»
GOUDSCHE COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 «z j .7”
22 cent, oveij
Frat™ Ptt post por kwartaal ƒ3.15, „et Zondagsblad ƒ3.80 gsseluedt.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureaus MARKT 3L GOUDA.
W on» agentan an looper., den boekhandel en de postkantoren.
g'°P“d 9-6 U“-' Tl Int 821
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorends tot den bezorgkrincH
1—6 regel» 1.80, elka rogel meer 0.25. Van buiten Gouda an don bnsorgkring
INGEZONDEN MEDEDEELINGENi 1—4 regels ƒ2.05, elke regel mesr ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en Ingezonden mêdedeeringen bjj contract tot zeer «reduceer
den prjjs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschcnkomrt van «oliede boekhan
delaren, Advertentiebureau* en onze Agenten en moeten daag» vóór d» plaateing
aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjn.
een specimen vnp fijnen smaak. Hij zed was
eigenlijk haar architect. Zeldzame en kostbare
meubels, waardevolle schilderijen, kunst-
n van allerlei aard, het liefst van Oud-
Berlijnschen oorsprong, sieren het voorname en
behaaglijke interieur. Er zijn weinig menschen
in onze stad, die zoo geestig en belangwekkend
wisten te converseeren. Zijn rijke veelzijdige
ontwikkeling heeft ook de buitenwereld erkend
en weten te waardeeren. Zijn eenvoudige en
toch zoo waardige manier van optreden en niet
het minst zijn talenkennis maakten hem speci
aal geschikt met de diplomaten van andere lan
den over Duitschlands lot te onderhandelen.
Hem te vervangen zal ontzagljjk moeilijk, feite
lijk ónmogelijk zijn.
Al deze rijke geestesgaven, al deze oprechte
en onzelfzuchtige toewijding aan ’t welzijn van
het land, dat hij innig lief had, zijn nu uitge-
bluscht. Wie het goed met Duitschiand meent,
moet verlangen, dat de moordaanslag, waaraan
Walter Rathenau ten offer viel, geboet wordt,
en dat Duitschland in de toekomst beschermd
zal worden tegen het drijven van verblinde men
schen, die ons berooven van onze leiders en het
land in 't ongeluk storten.
Beter is het zwakheden te voorkomen, dan
^wakken1 te helpen.
hij |eidlnff Mnu Ecrst op den uitdruk_
kehjken wensch van de A. E. G. trad hij in de
leiding van de onderneming vnn zijn vader;
daarbovenuit echter ontwikkelde hij zich tot een
bedrijfsleider en organisator van grooten stijl,
en een philosophisch schrijver, die de vraagstuk
ken van dezen tijd diep onderzocht.
Een lange reeks van boekwerken, die ook nis
„verzamelde geschriften" verschenen zijn in 5
deelen, doen de buitengewone intellectueele be-
teekenis van Walter Rathenau kennen. Als een
maatschappelijk criticus, zooals wij er weinige
of geen anderen bezitten, deed hij zich kennen
in de werken „Zur Kritiek der Zeit” en „Von
kommenden Dingen". Hij stelde daarin de vr^ig:
„Hoe is het wereldgeschiedkundig karakter van
ons tijdperk te verklaren?" En hij antwoordde:
„Eenerzijds door de buitengewone ontwikkeling
der techniek, anderzijds dpor de geweldige aan
was der bevolking, waarvan het gevolg is de
overschaduwing van de heerschende hoogere
maatschappelijke klasse door de vroeger over-
heerschte lagere klasse. Uit deze elementen
werd het wezen van onzen tijd geboren, waar
voor Rathenau het sedert dien beroemd gewor
den en overal gebruikte woord gebruikte: de
„mochanisierung” do „mechaniseering”, die
ver over het bedrijfsleven heen, elk terrein van
ojienbaar leven, ons gedachtenleven, onze ker
ken, onze kunst, ons staats-bestel, Ja, onze
geest en ons geheele leven doordrongen heeft.
En deze „mechaniseering" heeft nu weer ge
wekt het verlangen van onzen tijd, dat Rathenau
kenschetste als „het verlangen naar zielsbevrij-
ding".
In andere geschriften, boeken en politieke op
stellen, over Engeland’^ politiek. Duitschlnnds
Innerlijke verhoudingen, över de wereldpolitiek
heeft de thans vermoordde met diep gevoed do
noodlottige^ feiten ge toeken die voor 1914 in
iog, de nederlaag en de tevolutie gruwzaam dui
delijk voorspeld. Hij hcwft dan in het boek: „De
k. izer”, dat het populairst werd en de grootste
verspreiding had, een terugblik gegeven op de
periode van Wilhelms bewind, wanrin hij in phi
losophische beschouwing de oorzaken vnn
Duitschlands verval bloot legt. Verder deed hij
practisch werk. Zooals hij als econoom-politicus
in 't begin van den oorlog de Duitsche, grond-
stofvoorzienmg organiseerde van
sten dag af zag hij destijds, hij alleen,
zaglijke moeilijkheden, die op dit gebied
zouden zoo heeft hij na de ineenstorting
de geschriften: „Die neue Wirtschaft en „1
neue Gesellschaft” de grondslagen van
komstige Duitschland, een land van
geestelijke vrijheid, geteekend.
De zoon van de groootindustrieëel heeft
daarbij een wonderbaar!ijk juist inzicht nan den
dag gelegd in de problemen van onze eeuw,
waarbij hij, zonder zich te begeven in de starre
theorieën vnn het oude socialisme, de moderne
oplossing der groote sociale problemen op het
eerste plan plaatste en met ver vooruitziende
blik een weg aanwees, welke leidt naar t licht
en naar de wedergeboorte van den geest.
Zoo heeft Rathenau, hoewel zelf leider van
groote industrieën, ook het vertrouwen veroverd
van arbeiderskringen. Met hen zag de ontwik
kelde burgerij in deze man een geboren politiek
en geestelijk leider. Hij was bovendien vertegen
woordiger van de beste en fijnzinnigste BerlIJ-
ner cultureele kringen. Zijn villa in Grünewald,
voor welks tuiningang hij heden werd vermoord,
v luuwpiecn-
ughcid voor Rathenau nam heden om twaalf uur
aanvang. Zoowel in den Rijks
dag als
de I
DUITSCHLAND.
NA DEN MOORD OP RATHENAU.
De uhvaart.
Bk'jlii''' 27 JUni' <W' B D’ TOUWplodl-
s middags een
r als op straat
bevolking die
was zeer talrijk
